Адам физиологиясы
Физиологиялық эсерленістер
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
| Физиологиялық эсерленістер
Тынысалу жоне қан жүйесі. Спорггық жаттыгупардың дені бұлшыкеттердін аукымды көлемі жзне оттегі катысуымен атқарылады. Аэробты мүмкіндік оттегін максималды тұтыну (ОМТ) жылдамдыгымен айкындалады. Шыдамдылықты машықтандыру ксзінде айналымдагы қан көлемі (АҚК) кобейеді. Шынықгіаған адамдарда ол 5,5 л (76,3 мл/кг дене салмағының), ал спортшыларды 6,4 л (95,4 мл/кг дене салмағының) болады. Машықтану әссрінен жогары аэробты жүктемеден кейін қанда бұлшыкеттер зат алмасу өнімдері сүт қышқылдары жинақталады. Қанайналымы жүйесінде көрнекті өзгерістер байқалады: а) жүрек өнімділігі артады; э) екпінді көлем көбейеді; б) жүректің согуы қальшты жағдайда жэне тұракты жүмыс кезінде де баяулайды (брадикардия); в) жүрек жүмысы күшейеді; г) дененің белсендірілген мүшелеріне жэне тіндеріне қан көбірек болінсді; д) жаттыктырылган бұлшыкеттерде, ағзаларда жэне тіндерде капилляризация өссді. Сөйтіп машыктану нэтижесінде шыдамдылықтың екі негізгі белгісі қалыптасады: 1) ең жогары аэробты мүмкіндік; 2) іс-әрекеттің үнемділігі. Шыдамдылықты жаттықтырудың жағымды жақтары эртүрлі физиологиялық жүйелерде қүрылымдық тірліктік өзгерістер тудырады. Сонымен бірге аэробты жұмыс орындау үрдісінде орталық жүйке жүйесінің жэне эндокриндік реттелістің кызметі жогары сатыға көтсріледі. Жүректің жұмысы күшсюі қарқынды іс-әрекеті арқылы атқарылады. Жүректің соғуы минугына 60-80 реттен 120-220 рет жиіленеді, екпінді колем 60-80-нен 100-150 мл-ге дейін көбейеді, қанның минуттық көлемі - 4-5 л-ден 25-30 л, тіпті 40 л-ге дейін өседі. Бүларды қан кысымы көтерілуі, МҚК ұлгаюы, кан агыны жылдамдауы жэне жүрекке оралатын веноздык көлем көбейгендіктен болады (В.С. Фарфель, Т.П. Конради). жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|