Тҥйінді сӛздер:лидерлік әлеует, кӛшбасшылық, коммуникативтік қабілеттер,
ҧйымдастырушылық қабілеттер, тӛзімділік.
Кӛптеген зерттеушілер адами әлеуетті қоғамның экономикалық дамуының басты
шарты ретінде қарастыруды ҧсынады, сондықтан кӛшбасшылық әлеуетті қалыптастыру
педагогика ғылымдары ҥшін де басым болып келеді. Білім беру жҥйесін пайдалана
отырып, оқыту процесінде ҥздіксіз кӛшбасшылық әлеуетті қалыптастыруға болады.
Кӛшбасшылық әлеуетті қалыптастыру бойынша, арнайы педагогикалық ҧсынымдар
әзірлеу ӛзекті болып отыр. Қазақстанда білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінде
кӛптеген мәселелер бар, олардың бірі бҧл студенттерді кәсіби қызметке дайындауда
қҧзыреттілік тәсілді қолдану. Қҧзыреттілік тәсілдің қҧрамдас бӛліктерінің бірі ретінде
«Кӛшбасшылық әлеует» феноменін зерттейтін кӛптеген зерттеулер бар. Осыған
байланысты жоғары оқу орындарында кӛшбасшылық әлеуетті қалыптастырудың белгілі
бір моделін қҧру қажет, ол студенттерге сыртқы ортаға бейімделуге және бәсекеге
қабілетті болуға мҥмкіндік береді. Жалпы жҥргізілген жҧмыстардың негізінде ЖОО-ның
білім беру ҥдерісінде белгілі бір психологиялық-педагогикалық жағдайларды жасай
отырып, студенттердің кӛшбасшылық әлеуетін қалыптастырудағы қҧзыреттілік моделін
анықтау және негіздеуді мақсат етіп алдық. Осы мақсатқа жету ҥшін бастапқыда ЖОО
студенттерінің кӛшбасшылық әлеуетінің деңгейін анықтау қажет. Зерттеу базасы Қазақ
инновациялық гумантитарлық-заң университетінің, Гуманитарлық факультетінің,
Педагогика және психология кафдрасының студенттеріне эксперимент жҥргіздік.
Зерттеуге барлығы 373 студент қатысты. Бақылау тобында кӛшбасшылық әлеуеттің
қалыптасу деңгейін анықтау бойынша диагностика,әдістемелер кешені негізінде
жҥргізілді. Біздің кӛшбасшылық әлеуетті зерттеу бағдарламамыз мыналарды қамтиды
бірлескен қызметтегі кӛшбасшылықтың ӛзекті деңгейін анықтауға мҥмкіндік беретін
Экспресс-тест [391-392]. Адамның кӛшбасшы болу қабілетін бағалауға арналған
«Кӛшбасшы» әдістемесі [1, 159-164 Б.]. Жалпы коммуникативтік тӛзімділік деңгейін
анықтайтын коммуникативті тӛзімділік диагностикасы (В. В. Бойко) [2, C 88-93]. Бҧл
әдістемелер кездейсоқ таңдалған жоқ, олар отандық психодиагностикада ӛзін жақсы
кӛрсете білді, және олар адамның кӛшбасшы болу қабілетін анықтау фактілерін