"SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD:
CHALLENGES OF THE XXI CENTURY"
NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, JULY 2019
193
Жҧмыс барысында орман шаруашылығы мен орман фитопатологиясын зерттеу
кезінде қолданылатын жҥйеленген әдістер орын алды.
Оларға бактериологиялық,
микологиялық лабораториялық
анализдер жатады. Сонымен қатар макроскопиялық
(патографиялық), микроскопиялық әдістер, ҥлкейткіш қҧралдар –лупалар (моно-
бинокулярлық), микроскоптар (Olympus BH-2, EVOS FLc) пайдаланылды.
Бактерия культураларын алу ҥшін келесідей қоректік орталар қолданылды:
стандартты агар (стандартный агар), картопты агар (картофельнвй агар), ет-пептонды
агар
(мясо-пептонный агар). Стандартты агар қҧрамы мен дайындалу барысы: 28,0 г агар
ҧнтағын 1000 мл дейін дистиллденген сумен араластыра отырып қайнатамыз. Тиесілі
ыдыстарға қҧйып, 1,1 атм (121ºС) 15 минут бойына автоклавқа орналастырамыз.
Картопты агар: 200 г тазалап жуылған картопты ҧсақтап 1000 мл дисттиллденген су
қҧйып 40 минут бойына қайнатамыз, кейіннен сҧйықтықты сҥземіз. Фильтратты 1000 мл
дейін сумен толықтырып, 20 г агар қосып, агар тҥйіршіктері толықтай ерігенше қайнатып,
дәке мен мақта қабаттарынан ыстық кҥйінде сҥзіп аламыз. 1 атм. бірлікте 30
минут
бойына автоклавта стерильдейміз. Стерилизациядан кейін лимон қышқылын қосып 0,1-
0,05 мл-ге 10 мл, Петри табақшаларына (7-10 мл) қҧямыз.
Сурет 2 а – Стандартты агарлы ортада колониялардың дамуыб – Картопты агар ортаға
кескіндерді орналастыру (егу)
Ет-пептонды агарды (ЕПА) дайындау ҥшін ЕПС-ға 2-3% агар-агарды қоса
балқытады. Балқыту кезінде қоректік ортаны агар-агардың кҥйіп кетпеуі ҥшін әлсін-әлсін
араластырып отырады. Балқытылған ЕПА-ын ыстық кҥйінде тез сҥзіп (мақталы-дәке
арқылы) Петри табақшаларына қҧяды. «қиғаш» қатырылған ЕПА-ды 3-4 мл-ден, ал «тік»
қатырылған ЕПА-ды шыны тҥтіктерге 10 мл-ден қҧяды. Шыны тҥтіктер тығындармен
жабылып 1200 С-та 20-30 минут стерильденеді.
Сурет 3 Ет-пептонды агар ортасында колониялардың дамуы
Зерттеу жҧмыстарына қажетті кескіндерді бактериялық обырға шалдыққан тҥрлі
жастағы сҥйелді қайыңдардың діңінен алдық. Жҧмыс барысында қоректік орталарға ағаш
діңінің ҥгінділері
пайдаланылды, себебі ағашты гомогенизациялау қиындыққа соғады.
Таза ағын суымен жуылып спиртпен шайылған кескіндер егіліп,тҥрлі кӛлемдегі екпелер