Атты III халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағЫ


"SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD



Pdf көрінісі
бет286/418
Дата24.09.2022
өлшемі8,11 Mb.
#40095
1   ...   282   283   284   285   286   287   288   289   ...   418
Байланысты:
III TOM

"SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD:
CHALLENGES OF THE XXI CENTURY" 
NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, JULY 2019
 
277 
УДК: 372.8 
 
MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASASIDA YOSH GURUHLARIGA ATROF - 
MUHIT BILAN TANISHTIRISHDA TABIATNING TARKIBINI 
TUSHUNTIRISHNING MAQSAD VA VAZIFALARI 
 
Topvoldiyeva Zuhra Ravshanovna 
Farg‗ona davlat universiteti talabasi 
 
Inson hayoti tabiat bilan chambarchas bog‘langan. Inson tabiatni sevadi, undan o‘z 
ehtiyojlari uchun foydalanadi. Tabiatdan to‘g‘ri, mazmunli foydalanish, unga ehtiyotkorona 
munosabatda bo‘lishga intilib yashashi hozirgi zamonning eng muhim masalalaridan 
hisoblanadi. Bu masalani yechishni hozirdan boshlasak, biz o‘ylaymizki, xato qilmagan 
bo‘lamiz. Chunki tabiatni biz qanchalik asrasak, o‘zimiz uchun ham yaxshi bo‘ladi. Xalqimizda 
bir gap bor: ―Kasallikni davolashdan, uni oldini olgan yaxshi‖. Ushbu fikrlardan kelib chiqqan 
holda biz bolalarga tabiatdan oqilona foydalanish, uni asrab – avaylash kabilarni yoshligidan 
boshlab singdirib borishimiz kerak. Buning uchun biz avvalo, tabiatning tarkibi, vazifalari 
haqida tushuncha hosil qilishimiz maqsadga muvofiqdir. 
Tabiatning tarkibini tushuntirishning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: 
- bolalarda ilk yosh guruhdan o‘simlik va hayvonlarga nisbatan qiziqish uyg‘otish, ularni 
jonivorlarga mehr bilan munosabatda bo‘lishga odatlantirish, suv va undan foydalanish, 
yomg‘ir va qor, issiq va sovuq havo haqida tasavvurlar hosil qilish; 
- 2-3 yosh davrdagi bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Quyosh va Oy haqida tasavvur 
qosil qilish, tirik jonivorlardan mushuk, kuchuk, jo‘ja, akvariumdagi baliqlar, qafasdagi 
qushlarni kuzatish, ularning nomini aytish, harakatini ko‘rsatishga o‘rgatish; 
- daraxt, gul, o‘t-o‘lanlarni farqlashga o‘rgatish. Diqqatlarini xonada o‘stiriladigan 
gullarning go‘zalligiga jalb qilish, ularni sug‘orib turish zarurligini tushuntirish, nomlari tanish 
bo‘lgan sabzavot va mevalarni farqlashga o‘rgatish, o‘simliklarni ehtiyot qilishga odatlantirish. 
3 yoshdan 4 yoshgacha bo‘lgan bolalarga ta‘lim-tarbiya haqida dastlabki tushunchalarni 
berish: ayrim meva va sabzavotlar (olma, uzum, o‘rik, olcha, gilos, qovun, tarvuz, sabzi, piyoz, 
pomidor kabi), gullaydigan o‘simlik va daraxtlar (lola, atirgul, olma, o‘rik kabi) bilan 
tanishtirish, ularning nomi va rangini to‘g‘ri aytishga va bir-biridan farqlashga o‘rgatish, 
e‘tiborlarini ularning go‘zalligiga , hidiga qaratish; 
- uy hayvonlari (kuchuk, mushuk, sigir, q‘y, echki, ot) bilan tanishtirish, ularni bir-biridan 
farqlashga va nomlarini to‘g‘ri aytishga o‘rgatish, rasmlar orqali yovvoyi hayvonlar (bo‘ri, 
quyon, tulki, ayiq) bilan tanishtirish, ularni farqlashga va nomlarini to‘g‘ri aytishga o‘rgatish; 
- qushlar (chumchuq, kaptar, musicha) va hasharotlar (chumoli, kapalak kabilar) bilan 
tanishtirish, ularning nomlarini to‘g‘ri aytishga o‘rgatish; 
- bolalarni istirohat bog‘iga va hayvonot bog‘iga (shaharda), bog‘, poliz va boshqa 
ekinzorlarga (qishloqda) sayrga olib chiqish va u YORagi daraxt, gul, ekin va hayvonlar bilan 
tanishtirish, ehtiyotkorona munosabatda bo‘lishga o‘rgatish; 
- tabiat hodisalari -qor, yomg‘ir, bulut, shamol haqida tasavvur hosil qilish; 
- bolalarda jonli tabiatga nisbatan mehribonlik hissini tarbiyalash, daraxt shohiga 
osilmaslik, tosh otmaslik, gullarni uzib tashlamaslik, maysalarni payhon qilmaslik, jonivorlarga 
ozor bermaslik zarurligini ularga anglatish; 
- ta‘limiy o‘yinlar vositasida bolalarning nutqini o‘stirish va tafakkurini rivojlantirish, 
turli qiziqarli o‘yinlar o‘rgatish, sahnalashtirilgan kichik ertaklar asosida o‘yinlar tashkil etish, 
o‘yin qoidasiga rioya qilish malakasini tarbiyalash. 
4 yoshdan 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarga quyidagi o‘yinlar tavsiya etiladi: «Sariq 
jo‘jalarim», «Xolam mehmonga keldi», «Dorboz», «Chir aylanma», «Uloq», «Shifoxona», 
«Sartaroshxona», «Haydovchi-haydovchi», «Ko‘rpa kuydi», «Oynami, yo taroq», «Nimaning 
pati», «Do‘kon-do‘kon», «Dengiz va cho‘l», «Qovoqari va asalari», «Kitoblar suhbati», «Xilini 
top», «Gulchambar», «Mevalar va barglar», «Nimaning mazasi», «Onasini top», «Tapur-tupur 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   282   283   284   285   286   287   288   289   ...   418




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет