Discussion and conclusion

201

 

 

Айдарбекова С.Т. 

 

PASTEURELLA MULTOCIDA УЫТТЫЛЫҚ ГЕНДЕРІ 

 

Пастереллез  Қазақстанда  кең  тараған.  Патоген  түрлі  симптомдар  мен  аурулар 

тудырады.  Оның  ішінде,  Қазастан  үшін  гемморагиялық  септицемияның  маңызы  зор. 

Əдетте, пастереллез баламасы көп уақытты талап етеді. Осы зерттеуде, біз, келешекте ПТР 

тұрғызу мақсатымен, Pasteurella multocida уыттылық гендерін қарастырамыз.  

  Кілт сөздер:

 Пастереллез, ПТР, pasteurella multocida 

 

 

УДК   636.22/.28 612.018 

 

Акмырзаев Н., Еспенбет Т.Т., Тлеуалиева Т.Е., Азизов К.А., Усенбеков Е.С. 

 

Казахский национальный аграрный университет 

МСХ РК АО «КАЗАГРОИННОВАЦИЯ»ТОО «КАЗ НИВИ» 

 

АНАЛИЗ РЕПРОДУКТИВНОЙ  ФУНКЦИИ КОРОВ 

ТОО «БАЙСЕРКЕ-АГРО» И ТЕРАПЕВТИЧЕСКАЯ ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ 

ПРЕПАРАТА CIDR 

 

Аннотация 

Авторами работы проведен мониторинг воспроизводительной функции коров и телок 

случного  возраста  ТОО  «Байсерке-Агро»  в  количестве 75 голов  и  по  результатам 

исследования  распространенность  нарушений  половой  функции  составила 30,6 %.  

Терапевтическая  эффективность  гормональной  стимуляции  половой  функции  у  коров 

голштинской  породы  при  анэструсе  устройством CIDR составляет 53,8 %. Также, 

установлено  лечебное  действие  прогестерона,  который  обостряет  хронический  скрытый 

процесс и обеспечивает эвакуацию гнойного экссудата из полости матки.   

Ключевые 

слова:

 

анэструс, 

гипофункция 

яичников, 

препарат CIDR, 

оплодотворяемость у коров. 

Введение 

При  современной  промышленной  технологии  производства  молока  животные 

поставлены  в  жесткие  условия  содержания,  увеличены  стрессовые  нагрузки  и 

предрасположенность  к  гинекологическим  заболеваниям,  усложнен  индивидуальный 

контроль  за  состоянием  функции  размножения.  Молочному  животноводству  наносит 

большой  экономический  ущерб – симптоматическое  бесплодие  у  коров.  Гипофункция 

яичников проявляется не только у первотелок, но и у коров вплоть до 3-5 лактации.  

Причиной  высокого  индекса  осеменения  коров  при  нынешней  технологии 

содержания  и  кормления  является  так  называемый  синдром «RepeatBreederSyndrome» 

(перегулы  у  коров).Широкая  распространенность  данного  синдрома  у  коров  связана  с 

такими  факторами:  возраст  животного,  гормональная  дисфункция  у  коров,  ранняя 

эмбриональная  смертнось,  скрытые  половые  инфекции,  генетические  нарушения, 

анатомические  дефекты  половых  органов,  тепловой  стресс,  ятрогенные  аборты.  В 

результате  воздействия  этих  отрицательных  факторов,  коровы  при  многократном 

осеменений остаются бесплодными и не оплодотворяются.  

Зарубежные ученые эмбриональную смертность  рассматривают в качестве одной из 

основных  причин  репродуктивных  проблем  у  крупного  рогатого  скота,  приводящих  в 

результате  к  снижению  показателей  стельности.  Известно,  что  показатели 

202

 

 

оплодотворяемости  обычно  составляют 90%, а  эмбриональная  смертность  является 

причиной 29-39% потерь после оплодотворения, большинство из которых (приблизительно 

70-80%) происходит между 8 и 16-м днем после оплодотворения[1].  

Фермерские хозяйства США для стимуляции воспроизводительной функции коров 

используют  программы  «Овсинх»  и  «Ко-Синх»,  где  предусмотрено  применение 

прогестагенов/прогестерона и инъекция гормона GnRH.Предварительная синхронизация и 

другиемодификации 

программы 

«Овсинх» 

направлены 

на 

повышение 

вероятностииндуцирования  овуляции  после  первой  инъекции GnRH и  обеспечение 

лютеолиза и синхронизированной овуляции после введения простагландина и GnRH.Одной 

из простейших модификаций классической программы «Овсинх»является так называемая 

программа «Ко-Синх» (Co-Synch). Разница заключается в том, что вторая инъекция GnRHи 

искусственное осеменениеосуществляются в одно и то же время, т. е. через 48 часов после 

введенияпростагландина [2]. 

CIDR(Controlledinternaldrugreleasingdevice) –это  лекарственное  средство  в  форме 

капсулы,  предназначенное  для  синхронизации  охоты  у  коров,  содержащее  в  качестве 

действующего вещества 1,38 грамм прогестерона, а в качестве вспомогательных веществ 

силиконовый  эластомер.При  введении  лекарственного  средства CIDR во  влагалище, 

прогестерон  с  постоянной  скоростью  проникает  черезслизистую  влагалища  в  кровяное 

русло.  Прогестерон  ингибирует  гипоталамо-гипофизарную  систему,  вследствие  этого 

прекращается    выделение  гонадотропных  гормонов:  ФСГ  и  ЛГ,  в  результате  чего  не 

происходит созревание фолликулов и их овуляция. После извлечения CIDR из влагалища, 

уровень  прогестерона  в  крови  снижается  в  течение 4–6 часов,это  в  свою  очередь 

обеспечивает созревание фолликулов и их овуляцию [3]. 

Анализ  воспроизводительной  функции  коров  МТФ  ТОО  «Байсерке-Агро» 

показывает,  что  в  условиях  гиподинамии  и  отсутствия  активной  стимуляции 

репродуктивной 

функции 

увеличивается 

количество 

коров 

с 

синдромом 

«RepeatBreederSyndrome», у которых не проявляются признаки половой охоты длительное 

время.  

Целью  исследования

  были  изучение  форму  проявления  симптоматического 

бесплодия  у  коров  и    разработка  оптимальной  схемы  стимуляции  половой  функции    с 

помощью устройства CIDR производства компании Pfiser и проведение мониторинга.  

Материалы и методы исследования 

Мониторинг  репродуктивной  функции  и  разработка  оптимальной  схемы 

стимуляции  половой  функции  коров  с  помощью  американского  препарата CIDR 

проводились  в  условиях  МТФ  «Аркабай»  ТОО  «Байсерке-Агро»  в  рамках  реализации  

программы «Научно-методическое обеспечение ветеринарно-санитарного благополучия и 

повышения продуктивности животноводства».  

Исследование коров проводилось следующими методами: анализ записи журналов 

отела и искусственного осеменения, выявление коров с перегулами,   ректальная пальпация 

половых органов, в отдельных случаях для уточнения диагноза использовали вагинальное 

исследование  и  УЗИ  сканирование  яичников.  Анализ    репродуктивной  функции  коров  и 

телок случного возраста в количестве 75 голов показывает, что часто у коров встречается 

анэструс (13 голов),  на  втором  месте  нарушения  функции  яичников  в  форме 

(фолликулярная  и  лютеиновая  киста  яичников - 5, персистентное  желтое  тело - 4 и  

гипофункция  яичников - 1, распространенность  патологии  матки  (острый  послеродовой 

эндометрит -3, хронический эндометрит -5, пиометра матки -1. 

Лечение  коров,  больныххроническим  эндометритом,  острым  послеродовым 

эндометритом проводилось по следующей схеме: паравагинально – ихглюковит в дозе 20 

мл,  интравагинально – тампоны (АСД 3 фракция и рыбий жир) в соотношении 1:10, массаж 

матки,  внутримышечно  окситоцин  в  дозе 60 ЕД,при  послеродовом  эндометрите  для 

подавления  патогенной  мирофлоры  использовали  антимикробный  препарат O-Tetra-ЛА 

203

 

 

20% в дозе 40 мл внутримышечно, при гипофункции яичников коровам вводили сурфагон 

в дозе 10 мл внутримышечно, коровам с персистентным желтым  телом вводили препарат 

– эстрофан в дозе 2 мл внутримышечно.  

Диагноз  анэструс  животным  поставили  на  оснований  следующих  клинических 

признаков: по результатам ректального исследования и УЗИ сканирования были выявлены  

признакиснижения  функции  яичников,  уменьшение  размера  яичников,  отсутствие 

созревающих  фолликулов,  на  эхограмме  структура  яичника  однородная,  отсутствуют 

растущие  фолликулы  и  желтые  тела,  у  отдельных  коров  были  выявлены  одностороннее 

увеличение  яйцепровода.  У  всех  коров  длительное  время  не  было  выявлено  признаков 

половой охоты (анэструс).  

Лечение  коров  с  диагнозом  «анэструс»  проводили  по  следующей  схеме: 0 день – 

введение во влагалище коров препарата EAZI-BREEDCIDR с помощью апликатора, 0 день 

–  сурфагон  в  дозе 10 мл  внутримышечно, 7 день – извлечение  из  влагалища  коров 

устройства CIDR  и введение эстрофана в дозе 2 мл внутримышечно. Через 72 часа после 

инъекции эстрофана,  осеменение коров с признаками половой охоты ректоцервикальным 

способом. На 10 день из 13 обработанных животных у 7 голов были выявлены признаки 

половой  охоты  и  они  подвергнуты  искусственному  осеменению,  а  у 6 коров  не  было 

признаков половой охоты. Согласно схеме этим 6 коровам, у которых не быливыявлены 

признаки  половой  охоты  повтроно  вводили  препарат  сурфагон  в  дозе 10 мл 

внутримышечно.  На 3-й  день  после  инъекции  сурфагона  у  коров  проверяли  наличие 

признаков течки, обратили внимание на характер влагалищной слизи, у трех коров были 

выявлены катаральное гнойное  выделение из половых органов, которые не подвергались 

искусственному осеменению.  

Заключение 

По  результатам  гинекологического  мониторинга  коров  и  телок  случного  возраста 

МТФ  ТОО  «Байсерке-Агро»  распространенность  нарушений  репродуктивной  функции 

следующим образом: анэструс - 17 %, патологии  яичников -13%, болезни  матки - 12 %. 

При извлечении устройства CIDR из влагалища  у 3 коров было выявлено обильное гнойное 

выделение  из  половых  органов,  которые  в  последующем    остались  бесплодными.  Это 

свидетельствует, что гормон прогестерон, который равномерно выделяется из устройства  

CIDR в течение 7 дней обостряет хронический процесс и обеспечивает эвакуацию гнойного 

экссудата  из  полости  матки.  Конечная  терапевтическая  эффективность  препарата CIDR 

была у коров с признаками гипофункции яичников 53,8 % и данный способ рекомендуем в 

качестве симптоматического лечения коров с диагнозом  анэструс.  

 

Литература 

 

1. Sheldon M. Bovine fertility-practical implications of the maternal recognition of 

pregnancy. In practice 1997;Nov-Dec:546-556.  

2. Cordoba MC., and Fricke PM.Initiation of the breeding season in a grazingbased 

dairy by synchronisation of ovulation. J Dairy Sci 2002;85:1752-1763 

3. Shephard R.Investigation of a whole herd controlled breeding program usingGnRH and 

prostaglandin in commercial seasonally-calving dairy herds. AustCattleVet 2002;23 :24-28 

 

 

 

 

204

 

Акмырзаев Н., Еспенбет Т.Т., Тлеуалиева Т.Е.,  Азизов К.А.,  Усенбеков Е.С. 

«БАЙСЕРКЕ-АГРО» ЖШС СИЫРЛАРЫНЫҢ ЖЫНЫСТЫҚ ҚЫЗМЕТІНЕ ТАЛДАУ 

ЖƏНЕ CIDR ПРЕПАРАТЫН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ЕМДІК 

Мақала авторлары сиырлар мен құнажындарға, барлығы 75 бас  жыныстық қызметіне 

талдау  жасаған  жəне  зерттеу  нəтижелеріне  сəйкес  малдарда  жыныстық  қызметтің 

бұзылуының таралуы  30,6 % құраған. Голштеин тұқымдас сиырларында анэструс кезінде 

жыныстық қызметті  қарқындатуға қолданылған CIDR препаратының емдеу тиімділігі  53,8 

% құрайды. Сонымен қатар, прогестерон гормонының емдік қасиеті анықталған, аталған 

препарат  созылмалы  жасырын  патологиялық  үрдістерді  асқындырып,  жатыр  қуысында 

жиналған іріңді экссудаттың сыртқа шығуын қамтамасыз етеді.  

Кілт  сөздер:

  анэструс,  жұмыртқалықтың  гипофункциясы,  CIDR препараты, 

сиырлардың ұрықтану қабылеті. 

Akmyrzaev N., Espenbet T., Tleualieva T.E., Azisov K.A., Ussenbekov Y.S. 

ANALYSIS OFREPRODUCTIVE FUNCTIONOF COWS 

  LLP "BAYSERKE-AGRO" AND THERAPEUTICEFFICACY OF THE DRUGCIDR 

The authors of the work carried out monitoring of reproductive function of cows and heifers 

of breeding age in the amount of 75 goals and the results of the study the prevalence of sexual 

dysfunction was 30.6%. The therapeutic efficacy of hormonal stimulation of sexual function in 

Holstein cows during anestrus CIDR device was 53.8%. Also, it sets the therapeutic effect of 

progesterone, which exacerbates chronic hidden process and ensures the evacuation of purulent 

exudate from the uterus. 

Keywords:

 anoestrus, hypovarianism, drug CIDR, fertility in cows. 

ƏОЖ 636.598:591.47  

Алданазаров С.С., Исембергенова С.К., Жылкышыбаева М.М.,  

Джунусова Р, Ж., Байтакова З.Е. 

Қазақ ұлттық аграрлық  университеті 

ЖАСЫ  МЕН ДЕНЕ САЛМАҒЫНА ҚАРАЙ ЖАПОН ТҰҚЫМЫ БӨДЕНЕЛЕРІ  

ҚАНЫНЫҢ БЕЛОКТЫҚ ЖƏНЕ ФЕРМЕНТТІК БЕЛСЕНДІЛІГІ 

Кілт сөздер: 

Жапон тұқымды бөдене, əтеш, мекиен, жалпы белок,  альбуминдер, α– 

глобулиндер, β- глобулиндер, γ- глобулиндер, АСТ, мкмоль, АЛТ, мкмоль 

Кіріспе 

Қазіргі  таңда  жапон  бөденелерінің  жергілікті  популяциясын  өсіру  технологиясы 

бойынша  көптеген  ғылыми  жұмыстар  жүргізілуде.  Солардың  қатарында  осы  аталмыш 

құстардың өнімділік қасиеттерін анықтау керек,  шаруашылыққа тиімді жағын қарастыруда 

ғылыми зерттеулер жүргізудің маңызы зор.    Таңдалған ғылыми бағытқа сəйкес, біз жапон 

бөденелерінің  жергілікті  популяциясының,  құс  жасы  мен  салмағына  байланысты  қан 

көрсеткіштерін салыстырмалы түрде зерттеуді мақсат етіп қойдық [1].               Организмде 

үздіксіз жүріп жатқан алуан түрлі процестердің өзара үйлесімділігін қамтамасыз етуде қан 

205

 

жүйесі маңызды рөл атқарады. Сондықтан, көптеген ғалымдар бұл жүйені түрлі ғылыми 

мақсатпен  зерттейді. 

Қан жүйесі жəне оның биохимиялық құрамының организм тіршілігінде  алатын орны 

ерекше. Себебі, қан  организмді түрлі инфекциядан қорғаумен қатар,  газдарды, метаболизм 

өнімдерін жəне  биологиялық белсенді заттарды тасымалдай отырып, организмдегі үздіксіз 

қызметтік  байланысты  қамтамасыз  етеді.  Қан  организмде  əртүрлі  физиологиялық 

қызметтерді  атқарумен  қатар  сыртқы  жəне  ішкі  ортаның  арасындағы  маңызды 

байланыстырушы  жүйе  болып  табылады[2].  Осыдан  қан  əртүрлі  сыртқы  жəне  ішкі 

факторлардың  əсерінен  организмде  туындайтын  өзгерістерге  жедел  реакция  береді. 

Сондықтан қанды  организмнің физиологиялық күйінің бейнесі дейміз [3]. 

Жануарлар  организмінде  қан  плазмасы  белогының  əр  фракциясы  əр  түрлі  қызмет 

атқарады.  Альбуминдерге  қоректік  маңыз  тəн,  олар  белок  синтездеу  үшін  қажет  амин 

қышқылдарының  қоры  болып  саналады.  Альбуминдер  белсенді  майда  дисперсиялы 

фракция  құрайтындықтан  жоғары  биологиялық  белсенділік  танытып,  организмдегі 

синтездеу  процестерінде  маңызды  рөл  атқарады.  Гамма-глобулиндер  болса,  телімді 

қорғағыш заттардың (антиденелердің) көзі болғандықтан, организмнің ауыруға қарсы тұру 

(резистенттік)  қабілетін  қалыптастыруда  маңызды  рөл  атқарады.  Кейбір  ғылыми 

мəліметтер  бойынша,  бөденелердің  жасушалық  жəне  гуморальдық  факторларының 

көрсеткіштері үйректер мен қаздарға қарағанда өте жоғары екендігі байқалады [4,5,6].  

Зерттеу əдістері жəне материалы 

Зерттеу  Алматы  облысы,  Іле  ауданының  Қарой  ауылдық  округінде  орналасқан 

«Байболат»  шаруа  қожалығында  жүргізілді.  Тəжірибе  барысында  бөденелерді 3 топқа 

бөлдік, əр топта 4 бастан (мекиен жəне əтеш) бөдене болды. Барлығы 12 бас бөдене. Қан 

құстың аш қарны кезінде, сондай-ақ, морфологиялық зерттеулер үшін сойылған құстардан 

алынды. Зерттеу барысында қанның биохимиялық көрсеткіштері анықталды. 

Алынған қанды ұю процесінен қорғау үшін, қан құйылатын пробиркаға алдын ала бір 

тамшы  гепарин  ерітіндісін  құйдық.  Жалпы  белок  мөлшері  «Витал  СПб»  реактивінің 

көмегімен,  оның  фракциялары  (альбуминдер,  глобулиндер) - нефелометриялық  əдіспен 

«Вельд» реактиві арқылы, анықталды. 

 Кестелерде келтірілген материалдар «Biomet» компьютерлік бағдарламасы арқылы 

биометриялық өңдеуден өткізілді, сенімділік көрсеткіші Р < 0,05 - 0,001. 

Зерттеу нəтижелері 

1-кесте Бөденелердің жасы мен салмағы 

№ 

Жасы (күн) 

Салмағы ( г.) 

1

35

134,7

2

35

125,7

3

35

92,5

4

35

133,9

5

50

164,9

6

50

156,7

7

50

134,9

8

50

137,5

9

65

216,2

10

65

226

11

65

198,2

12

65

195,8

Қан жүйесі құрылымының көрсеткіштері біздің зерттеулерімізде бөденелердің жасы 

мен салмағына қарай анықталды. 

206

 

 

2-кесте 35 күндік бөденелер қанының биохимиялық  көрсеткіштері   

 

Көрсеткіштер 35 

күндік бөденелер 

Мекиен 

Əтеш 

1 2 

3 

Жалпы белок, г/л 

32,5 ±0,2       

31,01 ±0,0   

Альбуминдер, % 

31,02±0,05 

29,03±0,07 

α– глобулиндер,% 7,8±0,10 

9,5±0,02 

β- глобулиндер,% 15,8±0,02 

16,6±0,04 

γ- глобулиндер,% 42,9±0,04 

40,7±0,04 

Р < 0,01 

 

2-  кестедегі  алынған  мəліметтерге  қарағанда  бөденелердің  зерттелген  тұқымы 

қанының  биохимиялық  көрсетіштерін  құстардың  жынысына  байланысты  салыстырғанда  

айтарлықтай өзгерістердің бары анықталды.  Атап айтқанда, жалпы белок деңгейі мекиен 

бөденелерінде əтеш бөденелерінің қаныныдағы көрсеткішке қарағанда 10 пайызға басым 

болды.  Сондай  ақ,  мекиен  бөденелерінің  қанында  альбуминдер  көрсеткішінің  үлесі 10 

пайызды құрайды. Ал α жəне β глобулиндер мөлшеріне келетін болсақ əтеш бөденелерінің 

қанында мекиенге қарағанда 10 пайыз шамасында жоғары болғанын байқаймыз.  Демек, 

бұл  көрсеткіштен  мекиен  бөденелерінің  организімінде  аминқышқылдар  алмасуының 

қарқындылығы  мен  резистенттілігінің  басымдылығы  байқалады.     Əтеш  бөденелердің 

қанындағы  белоктық  құрамының  көрсеткіштері  организімнің  зат  алмасу  процесі 

қарқынының  жоғары екенін айқындайды.  

       

  3-кесте 50 күндік бөденелер қанының биохимиялық  көрсеткіштері   

 

         

3-  кестедегі  келтірілген  деректерге  қарағанда  құстың  жасы  мен  өсіміне  бөденелер 

организмінің қан жүйесі өте сезімтал келеді. Зерттелген көрсеткіштер  деңгейінің бөдене 

дене салмағына байланысты жоғарылауы соның дəлелі. Атап айтқанда  бөденелер қанының 

плазмасында жалпы белок  мөлшерінің деңгейі 10 пайызға бірінші кестедегі көрсеткіштен 

басымдық  танытқан.  Глобулиндер  көрсеткіші  де  қалыс  қалмағаны  байқалады.  α  –

глобулиндер  мекиен  бөденелерінің  қанында 10 пайызға  артса  ал  əтеш  бөденелерінің 

қанында  бұл  көрсеткіш  тұрақталған.  β-  глобулиндердің  үлесі 15 пайызды  құрады.   Бұл 

көрсеткіштер бөденелердің өміршеңдігі мен тез жетілгіштігінің дəлелі бола алады.    

 

        

 

 

Көрсеткіштер 50 

күндік бөденелер 

Мекиен 

Əтеш 

1 2 

3 

Жалпы белок, г/л 

34,02 ±0,2       

35,01 ±0,01      

Альбуминдер, г/л 32,5±0,1 

31,05±0,03 

α– глобулиндер,% 

8,5±0,3   

9,1±0,1  

β- глобулиндер,% 16,10±0,1 

 

17,5±1,0 

γ- глобулиндер,% 43,3±0,6 

41,5±1,0 

Р < 0,01 

207

 

 

 4-кесте 65 күндік бөденелер қанының биохимиялық  көрсеткіштері   

 

Көрсеткіштер 65 

күндік бөденелер 

Мекиен 

Əтеш 

1 2 

3 

Жалпы белок, г/л 

35,02 ±0,8 

34,08 ±0,8 

Альбуминдер, г/л 32,5±0,07 

32,02±0,05 

α– глобулиндер,% 8,50±0,10 10,15±0,02 

β- глобулиндер,% 16,06±0,02 

16,56±0,04 

γ- глобулиндер,%  

41,8±0,04 

40,4±0,04 

Р < 0,01 

 

        

  Белок фракциялары көрсеткіштерін салыстыра келсек мекиен бөденелердің қанында  

жалпы белок мөлшері əтеш бөденелермен салыстырғанда  біршама жоғары  болады.  Ал, 

керісінше,  əтеш  бөденелердің  қан  плазмасында  глобулиндер  көрсеткіштерінің  

басымдылығы байқалды.  

Қорытынды 

Осы деректерді ескере отырып,  жасы мен жынысына карай салыстырылып отырған 

бөденелер  қанының  белоктық  құрамының  көрсеткіштері  негізінде  əтеш  бөденелеріне 

жоғары  резистенттік  тəн  жəне  олар  өсіру  өңірінің  экологиялық  жағдайларына  жақсырақ 

бейімделген деген қорытынды жасауға болады. Демек бұл құстардың өсу қарқындылығы 

мен  организмінің қорғаныстық қызметі (альбумин), жалпы иммунитеттің қалыптасуы (γ- 

глобулин)  жоғары  болып  табылады.  Жоғарыда  анықталған  мағлұматтар  бөденелердің 

қарқынмен  тез  өсіп  жетілу  қабілетін      қан  құрамалары  көрсеткіштеріне  қарай  бағалауға 

болатынын айқындайды. Бөдене тұқымының өнімділік сапасының қан жүйесінің əрекетіне 

ықпалы балатыны негізделді. 

 

жүктеу/скачать 7,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: