Моральдық тәрбие және әлеуметтік реформа Дюркгейм өзін саяси тұлға деп санаған емес және шын мәнінде ғылыми объек-
тивтілікке сай келмейтін бұқаралық саясаттан алшақ болды. Дегенмен, аталып
өткендей, оның еңбектері әлеуметтік мәселелерге арналған және өздерін бүгін-
гі таңда объективті ғалымдар деп санайтындардан айырмашылығы – ол нақты
әлеуметтік реформаларға, әсіресе білім беру мен кәсіптік қауымдас тықтарға
қатысты ұсыныс жасаудан бас тартпады. Майк Гейн (2001:79) Дюркгеймнің
«әлеуметтік ғылымның рөлі – әлеуметтік араласудың нақты түр леріне басшы-
лық беру» деп сенгенін жазады.
Дюркгейм заманауи қоғамдағы қиындықтарды күрделі, туабітті қиындық-
тар ретінде емес, уақытша ауытқулар ретінде қарастырды (Fenton, 1984:45).
Сон дықтан ол әлеуметтік реформаға сенді. Осы ұстанымды ұстана отырып,
сол заманның консерваторларына да, радикалдарына да қарсы шықты. Кон-
серваторлар заманауи қоғамнан ешқандай үміт күтпеді және оның орнына мо-
нархияны немесе Рим-католик шіркеуінің саяси күштерін қалпына келтіруге
ұмтылды. Дюркгейм уақытындағы социалистер секілді, радикалдар әлемді ре-
формалау мүмкін емес деп ойлайды, бірақ олар революция арқылы социализм-
ді немесе коммунизмді орнатуға болады деп үміттенді. Дюркгейм де реформа-
лау бағдарламалары мен реформаторлық көзқарастардың қоғамдағы кез келген
моральдың көзі болатынына сенген. Оның реформа бағдарламаларында «қоғам
адамзатқа моральдық бағыт көрсетуі қажет» деп санаған. Қоғам осы мүмкіндік-
ті жоғалтқан жағдайда оны реформалау қажет. Оның реформаторлық көзқарас-
тары «кез келген реформаның көзі – іс жүзінде сол қоғамның өзі болуы керек»
деген фактіге негізделген. Реформа бағдарламаларын дерексіз мораль тұрғы-
сынан қалыптастыру дұрыс емес. Бағдарламаны кейбір философтардың, тіпті
әлеуметтанушылардың этикалық жүйесі емес, қоғамның әлеуметтік күштері
жасайды. «Өмірде идеалдар заңды түрде болуы мүмкін емес; олар өздерінде
жан-тәнімен түсіну, жақсы көру және ұмтылу міндеттерін жетілдіруі қажет»
(Durkheim, [1938] 1977:38).