Әдебиеттануға кіріспе
жүктеу/скачать 1,3 Mb. Pdf көрінісі
|
|
?! Тапсырмалар 1) 2 шағын, 1 орта көлемді эпикалық шығарманы сюжеттің өрбу кезеңдері бойынша талдаңыздар. 2) «Фабула және сюжет» тақырыбына презентация әзірлеңіздер. 10 Әдебиеттегі тек пен түр Әдеби жанр (французша genre – тек, түр) термин ретінде шартты, екі мағынада қолданылады: 1) Әдебиеттің тектері – эпос, лирика, драма; Әрбір әдеби туындының жанрлық табиғаты әр алуан: көлемді эпикалық шығармада өмір шындығы нақты көркем тұлғаларға жинақталып, олардың өзара қарым-қатынастарынан туған қат-қабат оқиғалар арқылы ашылады; лирикада адамның жеке басына тән көңіл-күйі, нәзік және терең психологиялық тебіреністері суреттеледі; драмалық шығарма көбіне адамдардың қимыл- әрекетіне, қақтығыстарына, тағдырлар тартысына құрылады. 38 Сөз өнерінің осы үш түрін кейде бейнелеу өнерінің үш түрімен (живопись, орнамент, графика) салыстыруға болады. Әрбір әдеби шығарма – белгілі дәуірдегі қоғамдық шындықтың сәулесі. Әр дәуірдің өз шындығы бар. Әр дәуірдің шындығын сәулелендірген шығармалар да бірін-бірі қайталамайды: тектері мен түрлері ұқсас болғанымен Шекспир трагедиясы Мүсірепов жазған трагедиядан, Бальзак романы Әуезов романынан, Абай поэзиясы Жансүгіров поэзиясынан өзге екені даусыз. Эпос Эпос– (грекше: epos –баяндау, әңгімелеу, тарихтап айту) – көркем әдебиеттің байырғы, негізгі тектерінің бірі, өмір шындығын мейлінше мол қамтып кең суреттейтін адам мінезін мүмкіндігінше терең ашып, жан-жақты танытатын іргелі, күрделі жанр. Эпостың лирика мен драмадан айырмасы – шындық кең көлемдегі баяндау, әңгімелеу арқылы жинақталады. Эпикалық шығармадағы авторлық суреттеу мен қаһармандардың диалог-монологтары – эпостық баяндауды жүзеге асыру жолдары, амалдары мен тәсілдері ғана. Белинскийдің пікірінше, драмадағы басты нәрсе - адам болса, эпостағы басты нәрсе – оқиға. Өмір шындығын қамту, адам мінезін ашу мүмкіндіктеріне қарай эпикалық жанр үш түрге бөлінеді: шағын, орта және кең көлемді. Қандай эпостық шығарма болсын, осы үш түрдің біріне жатады. жүктеу/скачать 1,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|