қимылымен ерекшеленетін адам) адамдар болатындығын көрсетті.
Эмоционалды-интуициялық тип. Бҧл типке жататын адамдар, бар
ынтасымен, беріліп, сөзіне өткір сөздер мен бҧрмаланған сөздерді
қосып сөйлейді, бірақ сөзінің қатаң қисынды жҥйелілігін ҥнемі сақтай
бермейді жəне «ақшаны əрең жеткізіп өмір сҥреді». Бҧл типке
жататын
шешендер, егер қатаң уақыт шегін есепке алатын, қатаң
жоспармен қорланатын болса, «қиялға беріліп кетуі», ойын жоғалтуы
жəне нəтижесінде өзінің жарқ еткен сөздерін дҧрыс қиылыстыра
алмауы мҥмкін— эмоционалды бос сөз əсерін қалдырады. Өзінің
сөйлейтін сөз жоспарын ҥнемі жазып жҥрмейді, бҧл
оларды тырп
еткізбей қоюы мҥмкін деп есептейді. Шешеннің эмоциялық типі
холерик темпераментімен сəйкес
(холерик — өте жігерлі адам, іске
ерекше ынтасымен берілуге бейім, шапшаң əрі қырсық, екпінді
эмоциялық ашуға жəне көңіл-кҥйдің кенет қҧбылуына,
шапшаң
қимылдарға бейім келетіні байқалады.
Философиялық тип. Бұл топқа жатқызылатын адамдарды,
сипаттау ӛте қиын, себебі олар барынша əсершіл немесе əсершіл
емес болып келеді, талдауға көбірек не болмаса азырақ бейім; кейде
өз жҧмысына өте ҧйымдасқан болып келеді, ал кейде қандай да бір
көрінетін ҧйымдастырусыз, қандай боласын бір мəселені қазбалайды,
тҥбіне дейін барады, сосын кенеттен, кҥн сəулесі секілді, табылған
барлық ойды нҧрландырып жібереді. Олардың бəрін,
жеке дара
өзгешеліктеріне қарамастан, бір ортақ белгі біріктіреді— зерттеуге,
терең тыңдармандардың көзінше тікелей қҧбылыстарды пайымдауға,
осы процесті аудиторияға енгізе білу жəне соған ҧмтылу. Соған
қарамастан, «философтардың» даралық сөзі əлсіз айтылған,
себебі
бҧл типтегі адамдар меңгеруіне қарай əртҥрлі, талдауға деген
қабілеті, ішкі тҥйсігі мен тіпті сыршылдық қасиеті де байқалады.
Көібнесе бҧл топты флегматик темпераментіндегі адамдар қҧрайды,
(флегматик — өте сабырлы, ҧмтылысы мен көңіл-кҥйі орнықты,
тҧрақты əрі терең сезімді, əрекеті мен сөзі біркелкі, ішкі жан дҥниесін
сыртқа онша білдірмейтін адам).
Лирикалық немесе кӛркем-бейнелі тип. Көркем адамдар ойын,
логикалық санаттарға қарағанда, анағҧрлым
бейнелі жеткізуге
тырысады, алайда бҧл, олардың пайымдауында қисыны жоқ дегенді
білдірмейді. Терең əсершілдік, өзіне тəн сыршылдық, ішкі толқыныс,
өткір əсерленгіштік, терең ойлылық — міне, осы типтегі адамдарға
тəн белгі, алайда бҧл типке жататын шешендердің жеке байқалуы бір-
бірінен біршама кҥшті ерекшеленуі мҥмкін. Көбінесе, бҧл типтің өз
негізінде меланхоликтік мінезі бар,
талғампаз (меланхолик —
əсерленгіш, терең уайымға берілгіш, оңай жараланатын, бірақ
сырттай айналасындағыларға жауап қайтара білетін, ҧстамды
қимылымен ақырын сөйлейтін адам).