Алматы мектегь 1989

« к ө п ші л і к , қ а у ы м » д е г е н ұ ғ ы м д ы қ а м т и д ы . Тегі, қ а з а қ т і л і н д е де 
а л а м а н  с ө з і н і ң о б а с т а ғ ы мәні « ш а б у ы л ш ы л а р » д ег е н б о л у к е р е к ,
о д а п б а р ы п « с а р б а з д а р , қол, о с ке р» м а г ы н а с ы и а , с о ң г ы д а н «көп- 
ш і л і к , қ а у ы м »
м а ғ ы н а с ы н а а у ы с қ а н ғ а ұ қ с а й д ы .
Л л а м а н  сө- 
зін М а х а м б е т те: А л а м а н ғ а  ж е л б ер д і к , Ас а ж ұ р т т ы м е ц г е р д і к — 
деп, « кө п ші л і к , б ү қ а р а » ( д ә л і р е к а й т с а қ , « қ а р у л ы
к ә п ш і л і к ,
с а р б а з д а р » ) д ег е н м а г ы н а д а қ о л д а н а д ы .
Сөйт і п, а л а у л а у  сөзі — « ж а л ы н д а у , к ү й і п - ж а н у » емес, «со- 
гысу, ш а б у ы л ғ а шы ғ у » , ал д ә л М а х а м б е т к о н те к с і н д е « д ү р л і к т і -
ру, а й б ы н ы м е н ы қ т ы р у » д ег е н м а ғ ы н а д а қ о л д а н ы л ғ а н сәз.
А л а  т ү б і р і н е н ж а с а л ғ а н а л а ш  сөзі д е М а х а м б е т т е к с т е р і н д е
« кө п ші л і к , қ а у ы м » ү ғ ы м ы н д а к е рі н е д і . « Ту ғ а н ұ л д а н не п а й д а ? »
д еге н ө л е ң і н д е : А л а і и т ы ң  б а н л ы ғ ы н а н не пайда. . . Т а р ы ғ ы п кел- 
ген е рл е р г е , Қ а й ы р ы о н ы ц б о л м а с а деііді. Б а й м а ғ а м б е т с у л т а н ғ а
а й т қ а н с әз і н д е : Б і р е н е д е н бес едік, Б е с е у і м і з ж ү р г е н д е , А л а ш қ а  
б о л м а н д е у ш і е ді к — ден ж ы р л а ғ а н д а д а , а л а і и  сәзі « к ө п ш і л і к ,
қ а у ы м » д ег ен ж а л г і ы ұ ғ ы м д ы б і л д і р е ді . Б ұ л сөз қ а з а қ п о э з и я - 
с ы н д а ж е к е келі н те, алты а л а ш , алты сан а л а ш  с и я қ т ы т і р к е с
т ү р і н д е ке лі п те « қ а у ы м ,
к е п ш і л і к ж ұ р т » , к е й д е тіпті « қ а з а қ
қ а у ы м ы » д ег ен ү ғ ы м д а қ о л д а н ы л а т ы н п о э т и з м г е а й н а л ғ а н ы б ап-
қ а л а д ы . Ж а л п ы әр а л у а н м а қ с а т кө з д е й , х а л ы қ , қ а у ы м , к өп ші -
л і к ж а й ы н д а сә з қ о з ғ а ғ а н а қ ы н - ж ы р а у л а р осы ү ғ ы м д ы б і л д і р у д е
б і р н е ш е ж е к е с ө з д е р мен т і р к е с т е р д і кәнігі п о э т н з м г е а й н а л д ы -
р ып а л ғ а н д а р ы қ а з а қ п о э з и я с ы т а р и х ы н ы ң ү з ы н - ы р ғ а с ы н д а көз- 
ге түседі . М ы с а л ы , М а х а м б е т т е к с т е р і н д е к е з д е с е т і н он сан б а й ­
тақ, астана жүрт т і р к е с т е р і осы пі кі рді д ә л е л д е й д і .
Ч М у н а о к у н » ! а т т ы ш ы ғ а р м а с ы н д а а қ ы н : Б і з д і ң ер И с а т а й
ө л ген к ү н , Т)н сан байтақ б ү л г е н күн д ейді . Б ұ л т е к с т е қ а зі р г і қа -
л ы ң о қ ы р м а н ғ а б е й т а н ы с т а у екі сөз б а р : бірі — байтақ, екі нші - 
сі — б ү л у  етістігі. А қ ы н он сан байтақ б ү л г е н к ү н  д ег ен т ү т а с
ф р а з а н ы м е т а ф о р а л ы қ м ә н д е қ о л д а н ғ а н , я ғ ни И с а т а й е л г ен
күн — к е т е р і л г е н е л ді ц , б ұ қ а р а к ө п ш і л і к т і ң б а с ы н а а у ы р ш а қ
т у ғ а н күн д е г е н д і а й т ы п тұр.

жүктеу/скачать 4,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: