ҔЮеЮҕ әвгЯжгпіліҗ пЮржты Н. Келімбесов едгйбі вәрір әвгЯжгпі Смйыҕпырыйын, гиілші ргп яюоыйры алмасы “ана сілі> 1991п


XI. “РЮйЮр БҰл жъЯ Ҳзінің саҕъЯъбъ жағънан  ҔЮеЮллыҗ пҰпҕылғЮ



Pdf көрінісі
бет35/100
Дата24.12.2022
өлшемі1,11 Mb.
#59364
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   100
Байланысты:
Ezhelgi dauir adebieti Kelimbetov (1)

XI. “РЮйЮр БҰл жъЯ Ҳзінің саҕъЯъбъ жағънан 
ҔЮеЮллыҗ пҰпҕылғЮ оғъздаЯдъң ҕазіЯгі ӘзеЯбайжан жеЯі- 
пүорі дәлг млы не кечіп келгеннен кейінгі дәтіЯде кҲЯчі Ұйы ОрЮевыҗ ЯмоЮ- осъЯған 
елдеЯмен ҕаЯъм-ҕасънарън пррЮйы дыры бейнелетге аЯналған. МҰнда ҕонър атдаЯған 
роң оғъздаЯ салай жеЯді күчпен ҲздеЯіне ҕаЯасъп алғанъ мәлім. Ронъмен біЯге, жаңа 
кҲЯчілеЯ де оғъз сайпаръна едәтіЯ ҕасеЯ сҲндіЯіп сҰЯдъ. МҰнъң бәЯі оръ жъЯдан Ҳз 
кҲЯінірін сапҕан. 
ЦъғаЯманъң акрпозихиьръ —“ҔоЯҕъс аса кісабъ” үчін дәрсүЯлі рбжессен барсаладъ. 
Ҕазан басъЯ СЯапезтнд әміЯчірінен ръйлъҕҕа рҰңҕаЯ алъп, аң атлатға чъғадъ. ҔайсаЯда 
алъпсъң ҕассъ Ұйҕъръ келеді. БіЯнече күнге розъласън мҰндай Ұйҕънъ оғъздаЯ “кічі 
ажал” деп асап кескен. Жатдъң чолғънчъръ Ҕазаннъң Ұзаҕ Ұйҕъға 
86 
кескенін деЯет әміЯчіріне фабаЯлайдъ. Жат жалма-жан чабтълға чъғъп, Ҕазандъ 
сҰсҕъндайдъ да, ҕаръндағъ бексеЯін ҕъЯъп сарсайдъ. 
Ҕазаннъң ҕол-аьғън масап байлап, аЯбаға раладъ. Жолда келе жасъп басъЯ Ұйҕърънан 
оьнадъ. БіЯаҕ ол сиссей де абъЯжъмайдъ. Ҕассъ біЯ рілкініп аьҕ-ҕолън байлаған 
аЯҕандъ бъс-чъс есіп үзіп жібеЯеді де, ҕаЯкълдап күледі: “Мен мъна сеЯбеліп келе 
жасҕан жаман аЯбанъ сүрімде берігім екен деп ҕалъппън. Ал, рендеЯ нҲкеЯ емер, менің 
берік сеЯбеп, ъңълдап осъЯасън рүйіксі әжем риьҕсъ кҲЯіндіңдеЯ”—дейді. 
ЖъЯдъң біЯ еЯекчелігі — мҰнда әзіл-орпаҕ, кекерін-күлкіге, бмоЯға едәтіЯ оЯън 
беЯілген. Роған жъЯдан мърал келсіЯейік. 
СЯапезтнд әміЯчірі Ҕазан басъЯдъ ҕоЯлат үчін сеЯең ҕҰдъҕҕа сарсайдъ. ӘміЯчінің 
аңҕат әйелі сҰсҕъндъ кекеспек болъп, ҕҰдъҕ баръна келеді де, чъңъЯат сүбінде жасҕан 
басъЯға: 
— Денратлъғъң ҕалай, басъЯъм?— депсі. Ҕазан әйелге ҕаЯҕълдап күліп жатап беЯеді: 
— ұсе жаҕръ. РендеЯдің аЯғъ дүниеге кескен стған-стърҕан адамдаЯъңнъң неріберін 
саЯсъп алъп жеп жүЯмін. Дозаҕса ҲлгендеЯ ҕайса сіЯіледі екен. РендеЯдің бҰЯън елген 
батъЯлаЯъңдъ ас ҕълъп мініп жүЯмін,— дейді. 


МҰнъ ерсігенде аңғъЯс әйелдің зәЯе-ҕҰсъ Ұчадъ. Енді ол Ҕазанға жаса жалбаЯънадъ: 
— Ойбай-ат, ол не ірсегеніңіз! ұлікке мінт күнә ғой! Менің жесі жарънда ҕъЯчън кескен 
ҕъзъм баЯ еді. Рафъм есіңіз, менің аьтлъ ҕъзъма міне кҲЯмеңізчі, нәЯерсе ғой!—дейді. 
Ҕазаннъң күлкіден ічек-рілері ҕасъп, зоЯға жатап беЯеді: 
— ЖаЯҕънъм-ай, ол не дегенің?! МҰндағъ еліксеЯдің ічіндегі ең жүйЯігі ренің ҕъзъң 
ғой. Мен Ұдайъ роған мініп жүЯем. Әйспере жаьт чаЯчап ҕалам ғой,— дейді. 
ӘміЯчінің әйелінің ҕҰсъ ҕачадъ, күйетіне жалънъп-жалбъЯънъп, аҕъЯъ Ҕазандъ 
ҕҰдъҕсан чъғаЯсадъ. 
Ҕазан бейнеріне сән нәЯре — онъ ҕай жеЯде кҲЯре де, сіпсі асън ерісре де жатдъң зәЯері 
ҕалмай ҕоЯҕадъ. Ҕазан бҰл жъЯда ғана емер, “ҔоЯҕъс аса кісабънъң” барҕа жъЯлаЯънда 
да оръндай үЯейлі, рҰрсъ, ажалмен беспе-бес келре де каймъғтдъ 
87 
білмейсін жүЯек жҰсҕан ҕаһаЯман бейнерінде кҲЯінеді. 
БҰдан бҰЯънғъ жъЯлаЯда баьндалғандай мҰнда да ОЯаз алғачса әкері стЯалъ ечнәЯре 
білмейді. Кейін бәЯін білген кезде деЯет әкерін ҕҰсҕаЯтға ассанадъ. Әкерін біЯден 
санъмай онъмен жекпе-жекке чъғадъ. ЖъЯ роңънда екеті біЯін-біЯі санъп, екеті де 
жатға ҕаЯръ чъғадъ. Еліне жеңірпен оЯаладъ. 
ЦъғаЯманъң сопонимиьръна ҕаЯағанда, бҰл жъЯ оғъздаЯ Кавказ жеЯіне ҕоңър 
атдаЯғаннан кейін жазълған рекілді. МҰнда СЯапезтнд, Акца-ҕала, РүЯмелі, АкфираЯ с. б. 
кенссеЯ мен ҕамалдаЯ асаладъ. БҰлаЯ ӘзеЯбайжан мен Кічі Азиьда екені мәлім. ЦъғаЯма 
оғъздаЯдъң жаңадан сапҕан Осанънда жазълғанъна сағъ біЯ дәлел, жъЯда оғъз 
басъЯлаЯъ чіЯкетді бҰзъп, онъң оЯнъна мечіс раладъ. СаЯифи деЯексеЯ бойънча, 
мҰндай оҕиғалаЯ оғъздаЯ ҕазіЯгі ӘзеЯбайжан жеЯіне ҕонър атдаЯған кезде болған. Әйсре 
де бҰл жъЯда оғъздъң РъЯ бойънда Ҳскен кҲне дәтіЯінен алънған кҲпсе-ген апикалъҕ 
масеЯиалдаЯ баЯ. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   100




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет