1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы. Уник 100%
жүктеу/скачать 0,93 Mb. Pdf көрінісі
|
физиология сессия Nazarkul E.S. 2021surak
- Бұл бет үшін навигация:
- Белоктын сіңуі
| Қарындағы ас қорытылу
Қарын дегеніміз ішек-қарын түтігінің кеңейген жері. Онын сый ымдылығы 24 литрдей, сырт пішіні мүйізге ұқсайды. Қарын бірнеше бөліктен тұрады. Ѳцеппен карынның қосылған жерi кардиа деп ата лады. Қарынның жоғарғы жағы күмбез тәрізді жоғары қарай көтеріңкі келеді, бұл - қарын күмбезі, қарын мен он екi елi iшектiн косылған жері пилорус (қақпақша) деп, ал қарынның қақпақшаға жалғасқан бөлігі пилорустік бөлік болып саналады. Қарынның алдыңғы және арткы беткейi, жоғарғы және төменгі шеттері болады. Жоғарғы шеті дөңестеу, ал төменгі ше ойыстау келген. Жоғарғы шетін қарын тұйығы, төменгi шетiн карын ойығы дейді. Қарыннын пилорустан басқа бөлігі қарын денесі деп 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан аталады. Қарын құрсақ қуысының жоғарғы жағында орналасқан. Оның күмбезi сол жакта, қабырғалардың ішкі бетінде, пилорус оң жақта бауырдың астында. Қабырғасы (кенересі) жалпы ішек-карын түтігіне тән үш қабаттан, ішкі шырышты, ортанғы бiрынгай салалы ет, сырткы - серозды қабаттан тұрады. Қарынның шырышты қабығында көлденең созылган катпарлар, ойык және жазык жерлер бар. Онда қарын бездері орналасқан (жой тутік бездер). Безде түрлі без жасушалары гландулоциттер (негізгі, қосымша, айнала қоршалған) бар. Негізгі гландулоциттер сөл фер менттерін (пепсиноген), айнала қоршалған гландулоциттер тұз қышқ ылын, қосымша жасушалар шырышты зат-муцин шыгарады. Осы жа сушалардан бөлінген заттар қарын сөлінің құрамына кіреді. Қарын нын пилорус бөлігінде айнала қоршалған гландулоциттер болмайды, сондықтан сөл реакциясы кышкылды емес, сiлтiлi не бейтарапты болады. Белоктын сіңуі Белок ас қорыту барысында амин қышқылдарына дейін ыдырайды. Амин қышқылы қанға өткізгіштердің (Na' ионы) қатысуымен және АУФ энергиясын пайдалана отырып, ішек эпителиiнiн апикальдык жағынан өтеді, ал эпителийдің базальды (түпкі) жағынан өтерде ол диффузия жолын пайдаланады. Белоктардың біразы пептидтер түрінде эпителий аралыгынан диффузия жолымен, ал будан үлкен молекула лы белiктер пиноцитоз аркылы өтеді. Амин қышқылдарының сіну шапшаңдыгы олардың формасына (LA), түрiне және өзара қарым-қатынасына, адамнын жасына (жас адамда әлдеқайда шапшан), қандагы амин қышқылдарының аз көптігіне, белок алмасу үрдісінің әлсіз-күштілігіне байланысты. Бұл айтылгандар амин қышқылдарынын сiнуi жүйке-кан арқылы ретте летінін көрсетеді. Қанға сіңген амин кышкылдары какпа венасы ар кылы бауырға барып жетеді. Мұнда олардан кан белоктары, бауыр жасушаларынын белоктары және қан ұюы үрдісіне катысатын про тромбин, фибриноген, проконвертин, проакцелерин түзіледі: Басы ар тык амин қышқылдары одан әрі қанға етеді. Қанда әр жасуша өзіне қажет амин қышқылын тандап алады да кәдесiне жаратады. Жасуша дағы белоктардың тотығуы нәтижесінде пайда болган амин қышқыл дары бауырда дезаминденiп мочевинага айналады және несеп кыш қылы түзіледі. Қандагы артык мочевина мен несеп кышкылы бүйрек аркылы сыртка шыгарылады. жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|