Табиғи огтындарға қазынды кӛмірлер (антрациттер, тас және
қоңыр кӛмірлер), мұнай, газ, жанғыш сланецтер (тақтатастар),
торф, ағаш, ӛсімдік қалдықтары жатады.
Жасанды отындарға домна пешінің кокстері, мотор
отындары, кокстық және генераторлықгаздар, т.б. жатады.
Отынның негізгі сипаттамасы – жану жылулығы.
Отынның жану
жылулығы – отынның толық жану кезінде бӛлініп шығатын жылу
мӛлшері. Оны тӛменгі және жоғарғы, меншікті және кӛлемдік жану
жылулығы деп ажыратады. Тӛм. жану жылулығы жоғарғы жану
жылулығынан отын жану кезінде түзілетін суды, сондай-ақ, оның
құрамындағы ылғалды буландыруға жұмсалатын жылу мӛлшерінен
кем болады.
Мысалы, тас кӛмірдің жану жылулығы 28 – 34
МДж/кг, бензиндікі – 44 МДж/кг-ға жуық; табиғи газдың кӛлемдік
тӛм. жану жылулығы 31 – 38 МДж/м3. Әр түрлі отынды салыстыру
және оның қосынды қорын есепке алу үшін шартты отын түсінігі
пайдаланылады, оның ең тӛм. жану жылулығы 29,3 МДж/кг.
Техниканың жаңа салаларының дамуына байланысты ―отын‖
термині кең мағынада қолданылады, ол энергия кӛзі болып
табылатын барлық материалдарға да (ядролық отын, зымырандық
отын) қатысты айтылады. Қазақстан қазба отын қорларына бірден-
бір бай ел; қ. Кӛмір ӛнеркәсібі; Газ ӛнеркәсібі.
Достарыңызбен бөлісу: