Жұмысқа қабілеттілікті қалпына келтірудің биологиялық

126
Дене жұмыс қабілеттілігінің биологиялық стимуляторлары 
организмнің энергиялық балансын жақсартады. Мəселен, қалпына 
келу кезеңінде белокты артық қабылдау немесе оның синтезінің 
жылдамдауы кезінде спорттық жұмысқа қабілеттілік жоғарылайды. 
Бұған белок алмасуы күшейтілуімен стимулданған жылдамдатылған 
пластикалық үдерістер ықпал етеді. 
Бұлшық ет əрекеті кезінде қуатты энергиялық көз глюкоза болып 
табылады. Сонымен қатар оны артық пайдалану физиологиялық 
қалыпқа (нормаға) жатпайтын өзгерістер кешенін тудырады. Глюко-
заны қабылдау қанның тұтқырлығы мен қан айналымдағы мөлшерін 
арттырады. Глюкоза электролиттік тепе-теңдікті өзгерте оты-
рып, гипокалиемияны тудырады жəне осылайша кардиопатиялық 
құбылыстардың дамуына əкеледі. Стероидтық гормондар тепе-
теңдігі бұзылады. Жүрек қызметінің электрокардиографиялық кар-
тинасында жүрекке күш түскен кездегі ошақтық өзгерістерге тəн 
өзгерістер байқалады. 
Қалпына келтірудің типтік биологиялық факторы пангам 
қышқылы (В
15 
дəрумені) болып табылады. Бұл стимуляторды 
қабылдау липидтер метаболизмін күшейтеді. Пангам қышқылы 
ұлпалардағы КрФ деңгейін жоғарылата жəне перифериялық 
ұлпалардағы қалпына келу үдерістерін жылдамдата отырып, 
жылдамдық төзімділігін жетілдіруге мүмкіндік береді. 
ОЖЖ арқылы жүзеге асатын анаболикалық əсерге элеутерококк 
ие. Ол КрФ пен гликоген шығынын төмендетеді, бұлшық еттердегі 
фосфолипидтер мөлшерін арттырады, сонымен бірге көмірсу алма-
суынан көмірсу емес энергия көзіне қосылуына мүмкіндік туғызады. 
Бұлшық ет жұмыс қабілеттілігінің стимуляторы рөлін жəне 
энергияның қосымша көзін бұлшық ет-аденил препараты атқарады. 
Массаждың əр түрін (уқалау, ысқылау, вибромассаж), гидропро-
цедуралар (душ, шомылу, сауна) қолдану қалпына келу үдерістерін 
жылдамдатады. 
Олар 
психотерапиямен, 
гидроэлектролиттік 
теңгерілумен қатар жүру керек. Жүрек қызметін қалпына келтіру 
үшін оттектік терапия, сонымен қатар С жəне В дəрумендер тобын 
қабылдау пайдалы.
Дəрігердің нұсқауынсыз, өз еркімен дəрумендерді көп қабылдау 
зат алмасу үдерістерінің бұзылуларына əкелуі мүмкін. Мəселен, 
дəрумендерді артық қабылдаудан организмде субстраттық фермент-
тер өндіріледі. Олар дəрумендердің артық мөлшерін катализдеп, 
гиповитаминозға əкеледі. 

127

жүктеу/скачать 9,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: