Қалаға қауіп жоқ екенін айтты

Гүлнар НАУЫРША

АҚТАУ

Аюбадам – ырғай туысына 

жататын бұта. Биіктігі 60-150 

сантиметр, жаз мезгілінде 

гүлдейді, гүлі ақ , тек астыңғы 

беті ғана қызғылт. 

Жемісі – сүйекті жи-

дек, жаз мезгілінің соңғы 

айларында пісіп, жетіледі. 

Аюбадам – улы  сімдік, 

оны мал жемейді. Жапырақ 

құрамында алкалоид заттар 

бар. Еуропада, Кіші Азияда, Моңғолияда, Корея-

да таралған. Ресейдің Еуропа б лігінде, Батыс 

және Шығыс Сібірде, Қиыр Шығыста 11 түрі 

седі. Қазақстан таулы аймақтарда, к бінесе Ал-

тайда, Тарбағатайда кездеседі. Халық медицина-

сында аюбадамның гүлшоғырын, жемісін, сабақ 

қабығын терлеу және іш жүргізу үшін қолданады. 

Бірақ бұл  сімдікті шикідей пайдалануға болмай-

ды. Гүл шырыны – бал арасына жақсы қорек. 

семдік ретінде бақтарда  сіретін к птеген түрі 

бар.

ӨСІМДІКТЕР ӘЛЕМІ

Аюбадам

Суре

тті түсірг

ен А

зама

т ҚҰСАЙЫНОВ

«Сапырған сары ожаумен сары қымыз,

«Сапырған сары ожаумен сары қымыз,

Ысталған сары местен дәрі қымыз...»

Ысталған сары местен дәрі қымыз...»

12

№30 (1288) 

30  шілде – 5 тамыз 

2015 жыл

АНА ТІЛІ

Құрылтайшы және шығарушы: 

«ҚАЗАҚ ГАЗЕТТЕРI» 

Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi

Бас директор – 

Редакторлар кеңесiнiң төрағасы 

Жұмабек КЕНЖАЛИН

қабылдау бөлмесi 394-42-90 

жарнама бөлiмi 394-41-27

kaz_gazeta@mail.ru

www.kazgazeta.kz

Бас редактор 

Самат ИБРАИМ

Бас редактордың 

бiрiншi орынбасары 

Нұрперзент ДОМБАЙ

Бас редактордың 

орынбасары 

Дәуіржан ТӨЛЕБАЕВ

Бөлiм редакторлары:

Ақбота ИСЛӘМБЕК – Тіл мәселелері және мәдениет

Бағдагүл БАЛАУБАЕВА – Білім және ғылым

Нұрлан ҚҰМАР – Әлеумет және ақпарат

Фототiлшi

Азамат ҚҰСАЙЫНОВ

Беттеуші

Нұржан АСАНОВ

Терімші

Күмісай МЕРЕЙХАН

Корректор

Динара МАСАКОВА

Хатшы-референт

Назгүл БЕЙСЕМБАЕВА

Апталық Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлiгiнiң 

Ақпарат және мұрағат комитетiнде қайта тiркеуден өтiп, 2006 жылғы 4 маусымда 

№7345-Г куәлiгi берiлдi.

Газет аптасына бір рет шығады.

«Ана тiлi» газетiнде жарияланған материалдардың авторлық құқы «Қазақ 

газеттерi» ЖШС-ға тиесiлi, жарнаманың мәтiнi мен тiлiне редакция жауапты емес.

«Ана тiлiнде» жарияланған материалдарды көшiрiп немесе өңдеп басу үшiн 

редакцияның жазбаша рұқсаты алынып, газетке сiлтеме жасалуы мiндеттi.

Жарияланған мақала авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. 

Газет авторларынан мақалалардың 3 беттен (14 кегль) аспауын, электрондық 

нұсқасымен қоса әкелуiн сұраймыз. Редакция оқырман хаттарына жауап 

бермейді, қолжазба кері қайтарылмайды. 

Газеттiң терiлуi мен бет қатталуы «Қазақ газеттерi» ЖШС-ның компьютерлiк 

орталығында жасалды. Индекс 65367. Офсеттiк басылым.

Газет: Алматы қаласы, Мұқанов көшесі, 223 «в». 

 «Алматы-Болашақ» АҚ, Тел: 378-42-00 (бухг.), 378-36-76 (факс); 

 Ақтөбе қаласы, Т.Рысқұлов көшесі, 190, «А-Полиграфия» баспаханаларында басылып шықты

Тапсырыс № 1218/1325

«Қазақ газеттерi» ЖШС-ның 

аймақтардағы өкiлдiктерi:

Толымбек ӘБДІРАЙЫМ 8 701 345 7938 (Астана)

Жанғабыл ҚАБАҚБАЕВ 8 771 769 6322 (Ақтөбе обл.)

Батырбек МЫРЗАБЕКОВ 8 (7102) 90-19-73 (Қарағанды обл.)

Бектұр ТӨЛЕУҒАЛИЕВ 8 (7292) 40-41-01 (Маңғыстау обл.)

«Қазақ газеттері» ЖШС-і сайтының веб-редакторы – 

Сұлтан ТАЙҒАРИН

Меншікті тілшілер:

Өтеген НӘУКИЕВ (Атырау) 8 701 518 46 81

Орал ШӘРІПБАЕВ (Семей) 8 705 661 14 33

Оразалы ЖАҚСАНОВ (Қостанай) 8 777 230 71 84

Жарқын ӨТЕШОВА (Мәскеу) Zharkyn-1@yandex.ru

Қоғамдық негіздегі кеңесшілер:

Ғарифолла ӘНЕС – филология ғылымының докторы

Шерубай ҚҰРМАНБАЙҰЛЫ – филология ғылымының докторы, профессор

Аягүл МИРАЗОВА – педагог-ұстаз, Қазақстанның Еңбек Ері

Талас ОМАРБЕКОВ – тарих ғылымының докторы, профессор

материалдың жариялану 

ақысы төленген

Кезекшi редактор

Бағдагүл БАЛАУБАЕВА

Таралымы 20025

РЕДАКЦИЯ ТЕЛЕФОНДАРЫ: 

394-42-46 (қаб.бөлмесi/факс), 

394-41-30

E-mail: anatili_gazetі@mail.ru

МЕКЕНЖАЙЫМЫЗ:

050009, Алматы қаласы, 

Абай даңғылы, 143, 6-қабат

А

Жаңа медициналық мекеме 

сапалы қызмет көрсетуде

Биыл Алматы облысы, Бақтыбай 

ауы лында жаңа медициналық 

мекеме ашылды. Мұнда білікті 

дәрігерлер науқастарға қызмет 

к рсетеді. Бұрынғы емдеу ғимараты 

сонау 1960 жылдары салынған екен. 

Ескінің аты ескі емес пе, заман 

талаптарына сай келмеген соң ау-

дан басшылығы бұл медициналық 

мекемені жаңадан тұрғызу туралы 

шешім қабылдаған. Ал енді бүгінгі 

келбеті кісі қызығарлықтай. Ем-дом 

қабылдаушыларға арналған анализдік 

талдаулар да  здерінде жасалады. Сегіз 

орындық күндізгі стационар жұмыс 

істейді.

– Бұрынғыдай емес, ауру түрлері де 

«жасарып» келеді, – дейді дәрігерлік 

амбулатория меңгерушісі Күмісхан 

Қабенова алаңдаушылық білдіріп. 

К.Қабенованың мамандығы – тера-

певт. Алак л ауданының тумасы. Со-

нау 1989 жылдары осында отбасымен 

к шіп келіпті. Содан бері тапжыл-

май бір орында еңбек етіп келеді. 

Сондықтан да ол ауылдағы үлкен-

кішіні түгел жатқа біледі.

Бақтыбай ауылындағы адам саны 

бүгінде 5500-ге жуық болса, оның 

630-дан астамы созылмалы ауру-

мен, 300-ден астамы қан тамырлары 

кеселдерімен есепте тұрған к рінеді.

А й т п а қ ш ы ,   д ә р і г е р л і к   а м б у -

латорияда «Жедел жәрдем» пункті 

жұмыс істейді. Ондағы білікті маман-

дәрігерлер бір мезетте   тенай, Елтай, 

Бақтыай ауылдарына сапалы қызмет 

к рсетеді. 

Денсаулығына шағымы бар аза-

маттар мұнда әсіресе таңертеңнен 

түске дейін келіп қаралады екен. Қазір 

дала т сінде қызған еңбек, сондықтан 

келушілер қарасы да аздау. К біне жасы 

ұлғайған тұрғындар жиі есік қағады.

Мамандар халық арасында скри-

нингтік тексерудің маңыздылығын 

һәм қажеттілігін жете түсіндіріп, на-

сихаттаудан да жалыққан емес. Олар 

қалың бұқараны ауырып ем іздегенше, 

ауырмаудың жолын іздеуге шақырады. 

Жалпы, Бақтыбай ауданы бойын-

ша бүгінде 10 дәрігерлік амбулатория 

бар. Оның 3-еуі соңғы екі-үш жылдың 

ішінде-ақ салынған. Олардың бірі осы 

біз әңгімелеген медициналық меке-

ме. Оған бюджеттен 158,0 млн. теңге 

жұмсалыпты. 

Халықтың денсаулық сақтауға 

ерекше к ңіл б лу – ел саясатының 

басым бағыттарының бірі. Бұл мәселе 

Елбасының жыл сайынғы халыққа 

арнаған Жолдауларында әрдайым 

айтылып, жаңа міндеттер қойылып 

келеді. Осы орайда «100 нақты қадам» 

Ұлт Жоспарында да медициналық 

қызмет к рсетуді заман талабына сай 

жетілдіру бойынша да нақты тапсыр-

малар берілгенін айта кеткеніміз ж н.  

Нұржамал  ЛІШЕВА

Алматы облысы

Ескелді ауданы 

Таңғажайып табиғат

Шахмат – әлемге танымал ойын. Оны біз 

әдетте интеллектуалдардың, ақылдылардың 

ойыны деп жатамыз. Бұл шын мәнінде солай. 

Ал енді қарап тұрсақ, осы ойынды күнделікті 

өмірінде жанына серік ететін адамдар аз 

емес екен. Бұл адамзат бойындағы туабітті 

қалыптасатын ақыл-ойға, соны шыңдауға 

деген талаптан туындаса керек-ті. Шахмат 

ойынын қазақтың белгілі қаламгерлері, 

ақын-жазушылары, журналистері серік ет-

кен. Бүгінде де бұл дәстүр үзілген емес.  

ШАХМАТШЫ ҚАЛАМГЕРЛЕР

ғой. Ойын залында тыныштық орнап, әр 

ойыншы  здерінің айла-тәсілдерін, жоба-

жоспарларын алатақтада танытып бақты.  

Ойынды тамашалаған к рермен қауым небір 

тартысты кездесулердің куәсі болды. Тур-

нирге ашылған кезінен-ақ қатысып келе 

жатқандары бар, жаңадан қосылған ойыншы-

лар бар, барлығы бір-бірінің әлсіз тұстарын 

табуға тырысты. Жарыстың шартына сай 

ширек финал, жартылай финалдық кездесулер 

тіп жатты. Олимпиадалық жүйе бойынша 

бір ойында жеңілген шахматшы ойынды әрі 

қарай жалғастыра алмайды.  р ойынға он 

бес минуттан уақыт беріледі. Осы бес минут 

күллі ойынның тағдырын шешердей сезілгені 

де с зсіз. Алайда кейбір ойыншылар он бес 

минутқа жеткізбей-ақ ойын тағдырын шешіп 

жатты. Бұл да әккілік. 

ріптестерінен оқ бойы озық шығып, ақтық 

сынға қарай жақындаған Хангелді  бжанов, 

Нұрлан Құмар, Башмұхамед Оразов, Арси-

лан Аллахун ойындары тартысты  тті. Ақтық 

сында «Ана тілі» газеті әлеумет және ақпарат 

б лімінің редакторы Нұрлан Құмар мен «Ұйғур 

авази» газетінің штаттан тыс тілшісі Арсилан 

Аллахун жолықты. Екі ойыншы да жарыстың 

соңғы минуттарына дейін бір-біріне дес бер-

мей келгенімен, сәттілік Арсилан Аллахун 

жағында болды. Сонымен ол бас жүлдеге 

ие болды. Нұрлан Құмар тиісінше ІІ орын, 

ІІІ орынды «Отан тарихы» журналының бас 

редакторы Хангелді  бжанов иеленді. IV 

орын – Башмұхамед Қоразовқа табыс етілді. 

Жүлдегерлер бағалы сыйлықтармен марапаттал-

ды. «Ардагер ойыншылар» аталымы бойынша 

Мамадияр Жақып, Аян Нысаналин, Ғазизбек 

Тәшімбай, «Жеңіске деген құштарлығы үшін» 

аталымында «Қазконтент» АҚ-ның портал ре-

дакторлары Серік Жарқынбек, Ғабит Қарабай, 

«К рермен к зайымы» аталымы бойынша 

«Айқын» газетінің жауапты хатшысы Асқар 

Беков, «Ең жас ойыншы» аталымында «Қазақ 

газеттері» ЖШС-ның веб-редакторы Шерхан 

бше марапатталды. Жеңімпаздарға қымбат 

сыйлықтар мен кітап жинақтары табыс етілді. 

Жүлдегерлерді «Қазақ газеттері» ЖШС-ның Бас 

директоры – Редакторлар кеңесінің т рағасы 

Жұмабек Кенжалин марапаттады. Қазақстан 

Жазушылар одағы басқармасы т рағасының 

орынбасары Жанарбек  шімжан құттықтау 

с з с йлеп, лебізін білдірді. Турнирге «Тамшы» 

ғылым және мәдениет қоры, Қазақстан Журна-

листер одағы демеушілік к рсетті.  

Дәукен ЖҰМАТҰЛЫ

орта және жас буын  кілдері  зара сайысқа түсіп, 

кіл мықтыны анықтады. Мамадияр Жақып, 

Аян Нысаналин, Ғазизбек Тәшімбай, Аман-

хан  лім, Бекжан  шірбаев, Мәди Алжан бай, 

Зейнел Жекейұлы, Арсилан Аллахун, Нұрлан 

Құмар, Асқар Беков, Бейбіт Нәлібаев,  Шерхан 

бше, Тілек  бдрахимов, Нұрлан Жанай, 

Ғазизбек Тәшімбай, Амангелді Шопан, Серік 

Жарқынбек, Ғабит Қарабай және т.б. жиыны 

26 журналист олимпиадалық жүйе бойынша 

ұйымдастырылған ойында шеберлік байқатты. 

Сайыстың бас т решісі қызметін  техника 

ғылымының докторы, профессор Бақдәулет 

Құмар атқарды. 

Сонымен сайыстың салтанатты түрде ашы-

лу рәсімінде «Қазақ газеттері» ЖШС-ның Бас 

директоры – Редакторлар кеңесінің т рағасы 

Жұмабек Кенжалин с з с йлеп, турнирдің ашы-

луымен құттықтады. Ж.Кенжалин турнирдің 

мақсаты журналистер арасында салауатты  мір 

салтын қалыптастыруға бағытталып отырғанын 

атап  тті. Аталған турнирдің танымалдығы ар-

тып келе жатқанын тілге тиек етіп, барлық сай-

ыскерлерге сәттілік пен жеңіс тіледі. «Ақиқат» 

журналының бас редакторы Аманхан  лім, 

Жансая  бдімәлік Шахмат академиясы атынан 

Жансаяның анасы Алма  бдімәлік с з с йледі. 

Сайыстың ережесіне сай іріктеу  ткеннен 

к е й і н   о й ы н   б а с т а л д ы .   р   о й ы н ш ы н ы ң 

қарсылас жұбы анықталып, үстелге жайғасты. 

Шахматтың табиғаты тыныштықты тілейді 

Олай дейтін себебіміз, соңғы үш жыл 

к лемінде «Қазақ газеттері» ЖШС-ның қолға 

алған үлкен жобаларының бірі бұл журна-

листер арасындағы шахмат турнирі. Аталған 

турнир «Қазақ газеттері» ЖШС-на қарасты 

республикалық саяси-қоғамдық журнал 

–«Ақиқаттың» жүлдесі үшін ұйымдастырылып 

келеді. Ең бірінші турнир Қ.Сәтбаев атындағы 

Қазақ ұлттық техникалық университетінде жа-

лауын к терсе, бүгінде ол қатарынан екінші жыл 

ұлтымыздың мақтанышы, дарынды да талантты 

шахматшы қызымыз Жансая  бдімәліктің Шах-

мат академиясында  ткізіліп келеді.

Биылғы шахмат турнирі шілде айының 24-і 

күні  тті. Қатысуға  тініш білдірген журналис-

тер қатары да былтырғыдан едәуір к п болды. 

Бұл аталған турнирдің танымалдығы жылдан-

жылға артып келе жатқанын байқататын жақсы 

нышан. Қазақ журналистикасының ардагерлері, 

ФОТО: ҚАС-ҚАҒЫМ СƏТ

ДЕНСАУЛЫҚ

ДОДА

Газетіміздің бүгінгі санында «Фото: қас-қағым сәт» деген жаңа 

айдардың тұсауы кесіліп отыр. Мақсат – фотоөнермен шұғылданып 

жүрген талантты фотосуретшілерді және олардың таңдаулы 

жұмыстарын жұртшылыққа таныстыру.

Айдардың шымылдығын қазақ фотоөнерінің ардагері Нұрғожа 

Жұбанов ағамыз ашып отыр.

Н.Жұбанов 1929 жылы Атырау облысы, Қызылқоға ауданында 

өмірге келген. 1961-90 жылдары «Қазақстан әйелдері» журналында 

қызмет атқарды. 1990-2000 жылдары «Шалқар», «Қазақ елі», «За-

ман Қазақстан», «Ұлан» газеттерінде фототілші болды. 1989 жылы 

Мәскеуде өткен КСРО Фотосуретшілер одағының съезінде Қазақстан 

Фотосуретшілер одағының бірінші хатшысы болып тағайындалды. 

2010 жылдан «Фотоөнер» қоғамдық бірлестігінің мүшесі.

Еңбегі елге мәлім ардагер фототілші кезінде Данияда, Жапонияда 

өткен көрмелерге қатысып, білікті мамандар тарапынан лайықты 

бағасын алды. Нұрғожа Жұбанов – Қазақстан Республикасының 

Мәдениет қайраткері, Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының 

иегері.

 «Ақиқат» журналының жүлдесі үшін ІІІ турнир өтті

«Ана тілі» газетінде 

бірімізге қарындас, бірімізге 

замандас болып 

келетін Меруерт 

Ғарифоллақызы 

атты әріптесіміз 

жұмыс істеді. 

Жұмысқа алғаш 

кіріскеннен-ақ 

ол көңілімізден 

шықты. Әсіресе, 

инабаттылығы, 

ізеттілігі ерекше 

сүйсіндіретін. 

Міне, осы 

Меруертіміз болашақ серігін – жарын та-

уып, өзін де, бізді де шаттыққа кенелтіп 

отыр. Жақында тойы болмақшы. Екі жастың 

өмірінде ерекше орын алар бұл тойдың есте 

қаларлықтай, мәнді-мағыналы өтуіне, Меру-

ерт пен Саидтың бақытты ғұмыр кешулеріне 

шын жүрекпен тілектеспіз!

Ќўттыќтаймыз!

Меруерт деп тауып қойған атыңды,

Қыз боп өстің жаны таза, ақылды.

Мына жақта біз де мәз боп жатырмыз, 

Семей жақтан естіп кәусар – шат үнді.

Тілек те көп айтар сендей аруға,

Арналады бір өзіңе ән-жыр да.

Бақытты бол, қосағыңмен қоса ағар,

Жаралғансың бақытты қыз болуға.

«Ана тілінің» ұжымы

Суре

тті түсірг

ен А

зама

т ҚҰСАЙЫНОВ

тінде 

с, бірімізге 

Бақытты бол!