Қаралық ғылыми­практикалық конференция I том


  Model of semiconductor laser



Pdf көрінісі
бет6/98
Дата03.03.2017
өлшемі9,92 Mb.
#6485
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   98

2.  Model of semiconductor laser 

The  emission  in  semiconductor  lasers  results  from  electron  –  hole  recombination 

between energy bands. The dynamics of the semiconductor laser model with optical injection 

can  be  studied  by  three­dimensional  set  of  ordinary  differential  equations.  These  equations 

describe the electric field and the number of electron­hole pairs in the laser active medium. The 

semiconductor laser is injected with light from an external laser source (master laser). The laser 

that is influenced by the master laser is called the ‘slave’ laser. The rate equations that describe 

the dynamics of the slave semiconductor laser in response to the injected signal from a master 

laser can be written as [11]: 

cos


dR

ZR

dt



                                              (1)                                                      



sin

/

d



Z

R

dt



  



                                                           (2)                                                                                            

2

(1 2 )


dZ

T

P

Z

Z R

dt



                                (3) 



,where R­ the electric field amplitude, Z­ carrier concentration over threshold, , 

 ­ the 



linewidth enhancement factor, 

­ detuning frequency ( the frequency difference between the 



master and the slave lasers  ), T­ is  the ratio of the photon  lifetime to the carrier lifetime, P ­ 

pumping  current,

­  the  injection  strength, 



 ­the  phase  difference.  Thus,  equations  (1),  (2) 

and  (3)  simulate  the  evolution  of  the  amplitude  of  the  electric  field,  phase  difference,  carrier 

concentration respectively. 



39 

 

3.  Discussion and Results 

Let  us  now  examine  how  changes  in  the  main  control  parameter,  such  as  injection 

strength and detuning frequency affect the system dynamics behavior. 

Using the approximate numerical methods, in particular the Runge ­ Kutta fourth order 

method, we present the results of numerical solutions of the rate equations (1), (2), (3) and the 

corresponding phase portraits.  

Consider the values of the system parameters Ω = ­0.1, η = 0.01. In this case, the cubic 

equation  (5)  has  one  real  root  or  one  equilibrium  point  of  the  original  differential  equations. 

The solution is unstable, since the real parts of the eigenvalues of a complex ­ conjugate pair of 

the characteristic polynomial (13) are positive. The phase space trajectory and time responses 

confirm these analytical results (see Fig. 1) as well. 

Raise the value of the injection η = 0.03. In this case the cubic equation has three real 

roots. According to the eigenvalues of a polynomial, two equilibrium points are stable whereas 

the third  point  is  unstable. The saddle­node bifurcation  is  occurred. The system performs the 

relaxation oscillations. 

Consider the value of the injection force η = 0, 04. For a given value of the parameter 

the pair of complex eigenvalues crosses the imaginary axis. There is a qualitative change in the 

phase portrait. The system goes to the periodical mode. The curve is a limit cycle in the phase 

space of R-ψ-Z. The Hopf bifurcation is occurred. 

Let us  raise the value of the injection to  the value η = 0.9. The detuning  parameter is 

left unchanged. The saddle node bifurcation is occurred for given values of the parameters. The 

stability of the equilibrium point turns back.  

Consider the positive values of the detuning Ω, in particular Ω = 0.1 and η = 0.01. In 

this case, the system has one unstable solution. The real parts of the eigenvalues of a complex ­ 

conjugate pair of the characteristic polynomial are positive. The time series and phase portraits 

for positive detuning value are plotted in Fig. 2.  

Let  us  see  what  happens  if  we  raise  the  value  of  η  =  0.04.  According  to  their 

eigenvalues  all  three  solutions  are  unstable  again.  The  reason  is  that  in  this  case,  the  leading 

coefficient of characteristic equation for positive values of detuning is always negative. (

1

C

 =­


1.9984 < 0). According to the criterion of Routh – Hurwitz, this condition is not satisfied with 

the  condition  of  stability  of  equilibrium  point.  Thus,  the  transitions  between  relaxation  and 

periodic oscillations described in Fig. 2. can  occur only for negative detuning values. 

4.  Conclusion 

We  have  studied  the  model  of  laser  system  with  optical  injection  using  numerical 

analysis.  The  results  from  numerical  calculations  show  different  types  of  laser  dynamical 

behaviors.  The  transitions  from  relaxation  oscillations  to  a  state  of  periodic  oscillations  are 

observed.  The  behavior  of  system  is  sensitive  to  variations  in  the  main  parameters.  A  slight 

raise  in  the  parameter  η  leads  to  a  qualitative  change  in  the  behavior  system  dynamics. 

A fourth order Runge­Kutta method is used to plot the time integration and phase portraits of 

the system. It was observed that for certain parameters, raising the value of η can bring stability 

back.  As  a  result  of  the  simulation  was  also  point  out  that  the  saddle  node  and  Hopf 

bifurcations are occurred only for negative detuning values.  

 


40 

 

 



 

 

 

 

 

0

20



40

60

-40



-30

-20


-10

0

10



20

30

t



E

,N

=0.01,  =-0.1



0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E

=0.01, =-0.1



N

0



20

40

60



-40

-30


-20

-10


0

10

20



30

t

E



,N

=0.01,  =-0.1

0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E

=0.01, =-0.1



N

0



20

40

60



-0.8

-0.6


-0.4

-0.2


0

0.2


0.4

0.6


0.8

1

1.2



t

E

,N



=0.01,  =-0.1

0.5


1

1.5


-1

-0.5


0

0.5


-0.024

-0.022


-0.02

-0.018


-0.016

-0.014


-0.012

E

=0.01, =-0.1



N

0



50

100


-30

-20


-10

0

10



20

30

t



E

,N



=0.03, 

=-0.1



0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E



=0.03, 

=-0.1



N

0



500

1000


-0.2

0

0.2



0.4

0.6


0.8

1

1.2



t

E

,N



=0.03, 


=-0.1


1

1.05


1.1

1.15


0.2

0.3


0.4

-0.0285


-0.028

-0.0275


-0.027

-0.0265


-0.026

E



=0.03, 

=-0.1



N


41 

 

 



 

 

 

 

0

500



1000

-0.2


0

0.2


0.4

0.6


0.8

1

1.2



t

E

,N



=0.03, =-0.1

0.8


1

1.2


0

0.5


1

-0.035


-0.03

-0.025


-0.02

-0.015


E

=0.03, =-0.1

N

0



5000

10000


-0.2

0

0.2



0.4

0.6


0.8

1

1.2



1.4

t

E



,N

=0.04, 



=-0.1


0.5

1

1.5



0

0.5


1

1.5


-0.04

-0.035


-0.03

-0.025


-0.02

E



=0.04, 

=-0.1



N

0



1000

2000


3000

-0.2


0

0.2


0.4

0.6


0.8

1

1.2



1.4

t

E



,N

=0.04, 



=-0.1


0.5

1

1.5



-1

0

1



2

-0.045


-0.04

-0.035


-0.03

-0.025


-0.02

-0.015


E

=0.04, 



=-0.1


N

0



20

40

60



-30

-20


-10

0

10



20

30

t



E

,N

=0.09, =-0.1



0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E

=0.09, =-0.1



N

0



500

1000


-0.2

0

0.2



0.4

0.6


0.8

1

1.2



t

E,

N



=0.09,  =-0.1

1

1.05



1.1

1.15


0.9

1

1.1



-0.0445

-0.044


-0.0435

-0.043


-0.0425

-0.042


-0.0415

E

=0.09,  =-0.1



N


42 

 

 



 

Fig.1: The time series and phase spaces of laser 

rate equations (

4





, P=1) for negative 

detuning. 

 

 

 

 



 

0

500



1000

-0.5


0

0.5


1

1.5


2

2.5


3

t

E



,N

=0.09, =-0.1

0

1

2



3

-2

0



2

4

-0.08



-0.06

-0.04


-0.02

0

E



=0.09,  =-0.1

N



0

50

100



-40

-30


-20

-10


0

10

20



30

t

E,



N

=0.01, 



=0.1


0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E



=0.01, 

=0.1



N

0



500

1000


-20

0

20



40

60

80



100

t

E



,N

=0.01, 



=0.1


-4

-2

0



2

0

50



100

-0.05


0

0.05


E

=0.01, 



=0.1


N

0



500

1000


-20

0

20



40

60

80



100

t

E



,N

=0.01, =0.1

-4

-2

0



2

0

50



100

-0.05


0

0.05


E

=0.01, =0.1

N

0



50

100


-30

-20


-10

0

10



20

30

t



E

,N

=0.04, =0.1



0

10

20



30

-40


-20

0

20



-0.5

0

0.5



1

E

=0.04, =0.1



N


43 

 

 



 

Fig.1: The time series and phase spaces of laser rate equations (

4





, P=1) for positive 

detuning.  

 

References: 

Makhov, G., Kikuchi, C.,  Lambe, J. and Terhune, R.W.  1958. Maser Action  in  Ruby. Phys. 

Rev, 109, 1399­1400. 

Haken, H. 1975. Analogy between higher instabilities in fluids and lasers.Physics  Letter, 53A: 

77–78. 

Boyd, R.W., Raymer, M.G. and Narducci, L.M. 1986. Optical Instabilities, Cambridge. 



Weiss,  C.O.,  Godone,  A.  and  Olafsson,  A.  1983.  Routes  to  chaotic  emission  in  a  cw  He­Ne 

laser. Phys. Rev, A28: 892­895. 

Sacher, J., Baums, D., Panknin, P., Elsasser, W. and Gobel, E.O. 1992. Intensity instabilities of 

semiconductor lasers under current modulation, external light injection, and delayed feedback, 

Phys. Rev, A 45: 1893­1905. 

Lee, E.K., Pang, H.S., Park, J.D. and Lee, H. 1993. Bistability and chaos in an injection­locked 

semiconductor laser, Phys. Rev, A 47: 736­739. 

Annovazzi­Lodi,  V., Donati,  S.  and Manna, M. 1994.Chaos and  Locking in  a Semiconductor 

Laser due to External Injection, IEEE J.Quantum Electron, 30: 1537­154. 

Simpson, T.B., Liu, J.M., Gavrielides, A., Kovanis, V. and Alsing, P.M. 1995.Period­doubling 

cascades and chaos in a semiconductor laser with optical injection, Phys. Rev, A 51: 4181. 

 

ӘОЖ 377 



Бекболғанов Е.Ж. 

П.ғ.к., аға оқытушы, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті. 

Алматы, Қазақстан, e-mail: bekbol 27@mail.ru 

 

БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ЖАҢА АҚПАРАТТЫҚ - ҚАТЫНАСТЫҚ 

ТЕХНОЛОГИЯЛАР 

 

Андатпа.  Қазіргі  таңда  қоғам  дамуының  жаңа  мүмкіндіктерін  ашатын,  білім 

саласында қолданылатын технологияны жəне құралдар мен əдістерді қалыптастыратын, 

нəтижелі  жəне  белсенді  түрде  дамып  келе  жатқан  негізгі  бағыттары  бөліп 

0

50

100



-2

0

2



4

6

8



10

12

14



t

E

,N



=0.04, 


=0.1


0

1

2



0

5

10



15

-0.04


-0.02

0

0.02



0.04

E



=0.04, 

=0.1



N

0



50

100


0

0.5


1

1.5


2

2.5


t

E

,N



=0.04, 


=0.1


0.5

1

1.5



1.5

2

2.5



0.01

0.015


0.02

0.025


E

=0.04, 



=0.1


N


44 

 

қарастырылған. Сонымен бірге білім беруді жаңа сатыға көтеру үшін тек білім мазмұны 



мен оқыту əдістерін ғана емес, ақпараттық технологияларды кеңінен пайдалану арқылы 

оқытуды ұйымдастыру формаларын да жетілдіру керек екендігі көрсетілген. 



Кілт сөздер: ақпарат, технология, білім, ғылы, жүйе, сауаттылық, интеренет желісі 

 

Қазіргі  кездегі  ақпараттық  ­  қатынастық  технологиялардың    білім  беру  жүйесін 

жетілдіру  жəне  жаңғырту  ісіндегі  рөлі  туралы  мəселе  соңғы  екі  онжылдықта  маңызды 

болып табылады. Бұл мəселе жергілікті желіге біріктірілген, ауқымды Интернет желісіне 

шығу мүмкіндігі бар дербес компьютерлерді  оқыту үрдісіне  енгізу  кезінде өзекті бола 

бастады.  Компьютерлендіруге  жəне  «интернеттеуге»  негізделген  білім  беру  жүйесін  

жаңарту  бағдарламасын  іске  асыру  үшін  білім  беру    мекемелерін  тек  техникалық 

тұрғыда  жабдықтап  қана  қоймай,  білім  беру  жүйесін  ұйымдастырушылар  мен 

педагогтардың білімін де осы бағытта жетілдіріп, сəкесінше  даярлау қажет.  

Ақпараттық  технологияларды  дамыту,  қоғамды  зияткерлендіру  үрдісінде  білім 

беру мен мəдениет жүйесін дамытудың үлкен мəні бар. Білім берудегі жаңа ақпараттық 

технологияның  қолданбалы  тұрғыдағы  негізгі  мəні  компьютерлік  оқыту  технологиясы 

болып табылады [1]. 

Елімізде  орын  алып  отырған  инновациялық  ахуал,  білім  мазмұнын  жалпылама 

сипат  беру  негізінде  байыту,  оқыту  түрлері  мен  құралдарын,  əдістер  мен  əдістемесін 

қайта жасақтауды қажет ететіні түсінікті. Ғылыми­техникалық үрдістің тез өсу қарқыны 

жоғары деңгейлі мамандар даярлауда жаңаша оқыту əдістерінің қажеттігін алға қоюда.  

Бұл мəселелерді шешудің бірден бір жолы, қоғамның бүгінгі басты бағыттарының 

бірі  –  оқу  үрдісін  ақпараттандыру  мен  компьютерлендіруге  əкеліп  отыр.  Оқытудағы 

ақпараттық­қатынастық  технологиялар  аса  қажетті  педагогикалық  мəселелердің 

шешімдерін  табуға,  ой  еңбегін  арттыруға  көмектеседі,  оқу  үрдісін  тиімді  басқаруды 

қамтамасыз етеді. 

Қоғамдық дамудың жаңа мүмкіндіктерін ашатын, білім саласында көрініс табатын 

технологияны  жəне  құралдар  мен  əдістерді  қалыптастыратын  негізгі  бағыттарды  бөліп 

алу қажет, олар: 

­ қазіргі 

ақпараттық 

технологияның 

техникалық 

жəне 


бағдарламалық 

құралдарының мүмкіндігін жүзеге асыру; 

­ интеграциялық  үрдістер,  яғни  қазіргі  ақпараттық  технологияны  пайдалану 

айналамыздағы  ақпараттық,  экологиялық,  білім  үрдісінің  нəтижелілігін  қамтамасыз 

етуге жəне əлеуметтік ортаны тану үрдісінің бағытын қолдауға əсер ету [2]. 

Ақпараттандыру  жағдайында  білімгерлер  меңгеруге  тиісті  білім,  іскерлік, 

дағдының  көлемі  күннен­күнге  артып,  мазмұны  өзгеріп  отыр.  Жоғары  оқу  оқу 

орындарында білім беру саласында ақпараттық­қатынастық технологияларды пайдалану 

арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін жетілдіру мен жаңалаудың тиімді 

тəсілдерін  іздестіру  жұмыстары  жүргізіліп  жатыр.  Бұл  жұмыстардың  тиімділігі  мен 

нəтижелілігі  бірнеше  оқу­əдістемелік,  психологиялық­педагогикалық  мəселелердің 

шешімін  ғылыми  түрде  негіздеуді  талап  етеді.  Оларды  бірнеше  бағыттарға  бөлуге 

болады: 

­  оқу  үрдісінде  ақпараттық­қатынастық  технологияларды  іске  асырудың  жүйелі 

ғылыми­əдістемелік жолын анықтау; 

­ 

білімгерлердің 



тəжірибелік 

іс­əрекетінде 

ақпараттық­қатынастық 

технологияларды пайдаланудың əдістемесін жасау; 

­  оқытушылардың  ақпараттық­қатынастық  технологияларды  меңгеру  жəне  оқу 

үрдісінде пайдалану бойынша кəсіби іскерліктерін жетілдіру; 

­  білімгерлердің  білім,  іскерлік,  дағдыны  меңгеру  үшін  ақпараттық­қатынастық 

технологияларды пайдалануға үйрету; 

­ жоғары  оқу орындарының материалдық­техникалық базасын нығайту. 


45 

 

Оқытудағы  ақпараттық­қатынастық  технология  ­  осы  заманғы  компьютерлік 



техниканың, 

телеқатынастық 

байланыс 

құралының, 

бүгінгі 

таңдағы 


оқыту 

технологиясын  интерактивтік,  бағдарламалық­əдістемелік  қамтамасыздандырудың 

жиынтығы. 

Қазіргі кезде білім саласында ақпараттық­қатынастық технологияны пайдаланудың 

нəтижелі  жəне  белсенді  түрде  дамып  келе  жатқан  бағыттарын  бөліп  көрсетуге  болады, 

олар: 


­  басқару  құралы,  оқыту  құралы,  ақпаратты  өңдеу  құралы,  зерттеу  объектісі, 

қатынас құралы ретінде берілген бағдарламалардың мүмкіндіктерін іске асыру. 

­  ақпаратты  ­  бағдарламалық  кешен  құру  кезінде  оқу  құралдарының  өзара 

байланысына  қажетті  сенсорика  мүмкіндіктерін  біріктіру.  Ол  өз  кезегінде  оқытудың 

зерттеу  əдісін  кеңінен  енгізуге,  интеллектуалдық  потенциалын,  шығрамашылықтық 

қабілетін дамытуға, ғылым негіздерін меңгеру үрдістерін белсендіруге мүмкіндік береді, 

яғни білімгер білім алуда қажет болатын заңдылықтарды өз бетімен «аша алады». 

­  бейнекомпьютерлік  жүйе  мен  мультимедиа  жүйесін  құру  кезінде  ақпаратты 

тасымалдаудың түрлі құралдары мен компьютер мүмкіндіктерін біріктіру. Бұл жүйелер 

ақпараттық – бағдарлама құралдар кешенін құрайды, яғни əр түрлі ақпараттарды (мəтін, 

графика,  слайдтар,  əуен,  қозғалатын  бейне,  шынайы  бейне,  дыбыс,  бейне)  біріктіруге 

мүмкіндік  береді  жəне  компьютерді  қолданушы  мен  жүйенің  арасында  интерактивті 

сұхбатты  жүзеге  асырады.  Бейнеокомпьютерлік  жүйе  мен  мультимедиа  жүйесін 

пайдалану  оқытудың  қарқынды  түрі  мен  əдісін  іске  асырады,  оқуды  өз  бетінше 

ұйымдастыруды, оқыту кезінде ақпаратты қабылдау деңгейін көтеруді қамтамасыз етеді. 

­  белгілі бір пəндік салаға бағытталған білім базасы, деректер базасы, эксперттік 

жүйе  сияқты  интеллектуалды  оқыту  жүйесінің  (Intelligent  Tutoring  Systems) 

мүмкіндіктерін жүзеге асыру [3]. Бұл жүйенің мүмкіндіктерін пайдалану өзін ­ өзі оқыту 

үрдісін ұйымдастыруға түрткі бола алады, ол:  

1.  білімді  өздігінен  меңгеру  іскерлігін,  шығармашылықтық  тұрғыда  ойлау 

қабілетін қалыптастырады;  

2. ойлау қабілетінің аналитикалық – синтетикалық түрін дамытады. 

­  компьютерлік  желі  арқылы  қарым­қатынас  деңгейінде  ақпараттармен  алмасуды 

жүзеге  асыратын  телеқатынас  құралдарын  пайдалану.  Телеқатынастық  байланыс 

алдыңғы  қатарлы  педагогикалық  технологияларды  аз  уақытта  тез  таратуға  мүмкіндік 

береді, білім алушының ой ­ өрісінің жалпы дамуына əсер етеді. 

­  «виртуалдық  шынайылық»  жүйесі,  шынайы  уақытта  «экрандық  өмірдің»  болуы, 

ақпараттармен  алмасудың  жаңа  технологиясы.  Бұл  жүйені  пайдалану  компьютерді 

пайдаланушы  мен  виртуалдық  шынайылық  объекті  арасындағы  аудиовизуалдық 

байланысты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. 

Жоғарыда  аталған  бағыттарды  жүзеге  асыру  келесі  мүмкіндіктерді  қамтамасыз 

етеді, олар: 

­ оқу  үрдістері  мен  құбылыстарды  имитациялау,  модельдеу  арқылы  оқылатын 

пəнді  кеңінен  жəне  тереңірек  зерттеуге  мүмкіндік  алу,  сонымен  бірге  оқу  уақытын 

үнемдеу; 

­ оқу əрекетін түрліше ұйымдастыру (эксперименттік – зерттеу, ақпараттық – оқу, 

ақпаратты өңдеу) арқылы білім алушының өздігінен іс­əрекет ету саласын кеңейту; 

­ интерактивті сұхбат мүмкіндігін жүзеге асыру арқылы оқыту үрдісін саралау; 

­ ақпараттық  –  оқу  əрекеттерін  жүзеге  асырудың  негізінде  ақпараттық  қоғам 

мүшесінің ақпараттық мəдениетін қалыптастыру; 

­ оқытудың түрі мен əдісін таңдай алу. 

 Оқытудың    ақпараттық  технологиясының  негізгі  міндеттері  танымдық  іс­əрекет 

үрдісін  басқарудың  интерактивтік  құралдарын  жасау,  қазіргі  ақпараттық  білім 

ресурстарына  (мультимедиа  оқулықтары,  түрлі  деректер  базасы,  оқыту  сайттары  жəне 

т.б) қол жеткізу болып табылады  


46 

 

Сонымен  білім  беруді  жаңа  сатыға  көтеру  үшін  тек  білім  мазмұны  мен  оқыту 



əдістерін  ғана  емес,  ақпараттық  технологияларды  кеңінен  пайдалану  арқылы  оқытуды 

ұйымдастыру  формаларын  да  жетілдіру  керек.  Мұның  өзі  мынадай  оқу­тəрбие 

міндеттерін шешуге көмектеседі: 

­ оқу  үрдісін  дербестендіру,  мəселен,  компьютер  оқытуды  нақты  бір  авторлық 

бағдарлама бойынша жүзеге асыруға мүмкіндік береді; 

­ нақты  əрекетке  негізделген  кері  байланысты  қамтамасыз  етеді,  мəселен, 

компьютер  арқылы  əрбір  білімгер  өзінің  білімін  бақылауға,  тексеруге  жəне  бағалауға 

мүмкіндік алады; 

­ материалды меңгеру жылдамдығын арттыруға болады. 

Енді оқытудың ақпараттық технологияларының мəнін ашып көрсетейік:  

1.  Компьютерлік  жəне  ақпараттық  сауаттылық.  Компьютерлік  сауаттылыққа 

электронды  есептеуіш  техникасымен  жұмыс  істеу  білігін  жатқызуға  болады. 

Ақпараттық сауаттылық ақпаратты алудың, қайта жасаудың, жеткізудің, сақтаудың жəне 

пайдаланудың негізгі ережелерін білуді көздейді. 

2.  Оқу  үрдісінде  компьютерді  пайдалану  студенттердің  өзіндік  жұмыстарын 

ақпараттық­əдістемелік    тұрғыдан  қамтамасыз  етуге  де  елеулі  өзгерістер  енгізуге 

мүмкіндік  береді,  мұндай  жаңашыл  өзгерісті  оқулықтардан  бастауға  болады.  Мұнда 

дəстүрлі баспа оқулықтарымен қатар оқу үрдісінде электронды оқулықтарды пайдалану 

көзделеді. 

3. Модельдеу. Модельдеу идеясы оқыту үрдісінде жаңа мүмкіндіктер береді. Атап 

айтқанда,  оқу  үрдісінде  компьютерлік  модельдеуді  қолдану  ойға  негізделген 

болжамдарды  тексеруге,  сонымен  қатар  білімгердің  қоршаған  ортамен  байланысын 

анықтап, адамзат санасын жаңа деңгейге көтеруге ықпал етеді. Бұл модельдеу əдістемесі 

оқу  бағдарламасының  сапасын  бағалау  жолымен  білімгерлердің  шығармашылық 

қасиеттерін жəне ғылыми зердесін дамытудың құралы болып табылады. 

4.  Компьютерлік  оқыту  бағдарламалары.  Олар  интерактивті  тəртіппен  компьютер 

арқылы  қандай  да  болсын  пəнді  оқып­үйренуді  көздейтін  бағдарламалар  болып 

табылады.  Бұл  бағдарламаларда  теориялық  материал  мен  блоктар  болады,  олар 

білімгерлердің берілген  білім көлемін меңгеруінің сапасын  анықтауға мүмкіндік береді 

[4]. 


Мақсаттары  мен  міндеттеріне  қарай  компьютерлік  оқыту  бағдарламаларын 

көрнекілік,  кеңес  беруші,  тренажер­бағдарламалар,  оқытып  бақылау  бағдарламалары, 

операциялық орталар деп бөлуге болады. 

Сондықтан,  ақпараттық­қатынастық  технологияны  білім  жүйесінде  пайдалану 

оқытудың  психологиялық  жəне  дидактикалық  теорияларының  ережесіне  сүйене  іске 

асуы  керек.  Қалай  десек  те,  ақпараттық­қатынастық  технология  оқытудың  мақсатына 

(оқу, кəсіби іс­əрекет, даму) жетуге арналған құрал. 

Білім  беруде  ақпараттық­қатынастық  технологияның  барлық  мүмкіндіктерін 

интеграциялау  білімгерлердің  өзіне  жəне  өз  біліміне  қатысты  танымдық  қызметін, 

шығармашылық талабын, белсенді бағыттарын ынталандыруға көмектеседі. 

Сонымен,  білім  беру  жүйесіндегі  ақпараттық  технологиялар  (ақпараттық­

қатынастық технологиялар): 

­  оқытуды  тиімді  ұйымдастыруға  ықпал  етеді,  өйткені,  сезімдік  қабылдаудың 

барлық түрлерін іске қосуға мультимедиа функциясы толық жағдай жасап отыр; 

­ білімгерлерді саралап оқытуға мүмкіндік туындайды; 

­  тұрғылықты  мекеніне  қарамастан,  білім  алушылардың  барлық  топтарын    бірдей 

оқытуға болады. 

Сонымен,  білім  беруді  жаңа  сатыға  көтеру  үшін  тек  білім  мазмұны  мен  оқыту 

əдістерін  ғана  емес,  ақпараттық­қатынастық  технологияларды  кеңінен  пайдалану 

арқылы  оқытуды  ұйымдастыру  формаларын  жетілдіру  керек.  Ол  өз  кезегінде 

төмендегідей оқу­тəрбие міндеттерін шешуге көмектеседі: 


47 

 

­  оқу  үрдісін  дербестендіру,  яғни  оқытуды  белгілі  бір  авторлық  бағдарлама 



бойынша жүргізу; 

­ нақты əрекетке негізделген кері байланысты қамтамасыз ету, компьютер арқылы 

əрбір білімгер өзінің білімін бақылауға, тексеруге жəне бағалауға мүмкіндік алады; 

­ материалды меңгеру жылдамдығын арттыруға болады. 

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   98




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет