Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі балалардың ҚҰҚЫҚЫҚтарын қОРҒау комитеті
ҚАЗАҚСТАНДА РАТИФИКАЦИЯЛАНҒАН Б
жүктеу/скачать 1,7 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.3. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ЗАҢНАМА
- ҚР Үкіметі жанындағы ВАК
- 2.1. КОМИССИЯ ҚҰРЫЛЫМЫ: НЕГІЗГІ СИПАТТАМАЛАРЫ №1-кесте.
- 2.2. ТҮРЛІ ДЕҢГЕЙЛЕРДЕГІ КОМИССИЯЛАРДЫҢ Хатшының көмекші кітабы 18 ҚР ҮКІМЕТІ
- КОМИССИЯЛАРДЫҢ ӨКІЛЕТТІКТЕРІ 2 бөлім 19 ЖЕРГІЛІКТІ ДЕҢГЕЙДЕГІ
- КОМИССИЯНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ
- ТҮРЛІ ДЕҢГЕЙЛЕРДЕГІ КОМИССИЯЛАРДЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ №
1.2. ҚАЗАҚСТАНДА РАТИФИКАЦИЯЛАНҒАН Б АЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ АКТІЛЕР Б алалар құқығы жөніндегі сараптамалық қоғамдастық балалар қоғамдағы ең әлсіз топ саналады және олардың толыққанды дамуы үшін неғұрлым қолайлы жағдай жасайтын арнайы заңдық және әлеуметтік механизмдерді ұдайы қажет ететінін растайды. Олардың қатарына кәмелеттік жасқа толмаған тұлғалардың құқықтары, еркіндіктері мен заңды мүдделерін дұрыс қамтамасыз етудің негізін, тәртібі мен тәсілдерін жеке- жеке реттейтін халықаралық құқықтық актілер жиынтығы жатады. 1989 жылы 20 қарашада қабылданған «Бала құқықтары туралы» Кон- венция, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесінің 1994 жылғы 8 маусымдағы «Бала құқықтары туралы Конвенцияларды бекіту тура- лы» Қаулысымен бекітілген. Бұл – Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейінгі бекітілген алғашқы халықаралық құжаттардың бірі. 2002 жылдың 8 та- мызында «Қазақстан Республикасындағы бала құқықтары туралы» Заң қабылданды, бұл заңға Конвенцияның негізгі ережелері, сондай-ақ қолданыстағы заңнама құрамында бар ережелер кірді. Жаңа енгізілімдер қосымша пайдалану үшін жаңа заңнамалық актілерді қабылдауды талап етті. Қазақстан қосымша халықаралық құжаттарды ратификациялады: Бала еңбегінің аса нашар түрлерін жою жөніндегі шұғыл шара- лар мен тыйым салу туралы Конвенция, Женева, 1999 жыл 17 маусым. (Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 26 желтоқсандағы Заңымен ратификациялаған); Балаларды саудалау, балалар жезөкшелігі мен балалардың ар- найы шығармаларына қатысты баланың құқықтары туралы Конвенцияға факультативтік хаттама, Нью-Йорк, 2000 жыл 6 қыркүйек, (Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 4 шілдедегі Заңымен ратификациялаған); Балалардың қарулы жанжалдарға қатысуына қатысты баланың құқықтары туралы Конвенцияға факультативтік хаттама, Нью-Йорк, 6 қыркүйек 2000 ж. (Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 4 шілдедегі Заңымен ратификациялаған); Мәжбүрлі немесе міндетті еңбек туралы Конвенция, Женева, 1930 жылғы 28 маусым (Қазақстан Республикасының 14.12.2000 ж. Заңымен ратификацияланған); Жұмысқа қабылдауға арналған ең төменгі жас туралы Конвенция, Женева, 1973 жылғы 6 маусым (Қазақстан Республикасының 14.12.2000 ж. Заңымен ратификацияланған); Әйелдерді кемсітудің барлық түрлерін жою туралы Конвенция, 1979 жылғы 18 желтоқсан (ҚР 29.06.1998 ж. қосылу туралы Заңы). 1994 жылы БҰҰ «Бала құқықтары туралы» Конвенциясы рати- фикацияланған сәттен бастап, Қазақстан Үкіметі балаларды қорғауға арналған халықаралық құқықтың негізгі ережелерін қолданыстағы заң- намаға имплементациялау бойынша жеткілікті жұмыс жүргізілді. Баланың құқықтық мәртебесі мемлекеттік маңызы бар мәселелер қатарына жа- тады, бұл Қазақстан Республикасының Конституциясының 27-бабын- да көрсетілген, онда неке мен отбасы, аналық, әкелік және балалық шақ мемлекеттің қорғауында болатындығы туралы айтылған. 1 бөлім 13 1.3. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ЗАҢНАМА 1. Қазақстан Республикасының Конституциясы; 2. Қазақстан Республикасының «Бала құқықтары туралы» Заңы; 3. Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы» Заңы; 4. ҚР «Отбасы үлгiсiндегi балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi туралы» Заңы; 5. Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заңы; 6. ҚР «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуын алдын ала ескерту туралы» Заңы; 7. ҚР «Мүмкіндігі шектеулі балаларға әлеуметтік және дәрігерлік-педагогикалық түзетушілік қолдау көрсету туралы» Заңы; 8. Қазақстан Республикасының «Халықты жұмыспен қамту туралы» Заңы; 9. ҚР «Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын қорғау туралы» Заңы; 10. Қазақстан Республикасының «ҚР тұрмыстық қатынастар туралы» Заңы; 11. Қазақстан Республикасының «Білім беру туралы» Заңы; 12. Қазақстан Республикасының «Азаматтардың репродуктивті құқықтары мен оларды жүзеге асыру кепілдері туралы» Заңы; 13. Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 4 шілдедегі N219-2 «Балаларды саудалау, балалар жезөкшелігі мен балалар анайы шығармаларына қатысты баланың құқықтары туралы Конвенцияға факультативтік хаттаманы ратификациялау туралы» Заңы; 14. ҚР 2001 ж. 4 шілдедегі N221-2 «Балалардың қарулы жанжалдарға қатысуына қатысты баланың құқықтары туралы Конвенцияға факультативтік хаттаманы ратифи- кациялау туралы» Заңы; 15. Қазақстан Респуликасы Президентінің «ҚР Адам Құқықтары бойынша Уәкілеттік берілген Аппаратты құру туралы» Жарлығы; 16. Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 19 тамыздағы № 646 «2009- 2011 жылдарға арналған ҚР ювеналдық әділет жүйелерін дамыту Тұжырымдамалары туралы» Жарлығы; 17. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі; 18. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі; 19. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі; 20. Қазақстан Республикасының ӘҚБтК; 21. Қазақстан Республикасының Азаматтық-процессуалдық кодексі; 22. Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процессуалдық кодексі; 23. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1994 ж. 8 маусымдағы №77-ХІІ «Бала құқықтары туралы Конвенцияны ратификациялау туралы» Қаулысы; 24. ҚР Үкіметінің 2002 ж. 12 қарашадағы №1197 «ҚР азаматтары болып табылатын балаларды шетелдiктерге асырап алуға беру ережесiн бекiту туралы» Қаулысы; 25. ҚР Жоғарғы соты Пленумының 2000 ж. 22 желтоқсандағы № 17 «Балаларды асы- рап алу туралы істі қарастыру кезінде неке және отбасы туралы заңнаманы соттармен қолданудың кейбір мәселелері туралы» Қаулысы; 26. ҚР Жоғарғы соты Пленумының 2000 жылғы 28 сәуірдегі №4 «Балаларды тәрбиелеумен байланысты дауларды шешу кезінде соттармен заңнаманы қолдану ту- ралы» Қаулысы; 27. «ҚР балаларға амбулаторлық-емханалық көмек көрсетуді әрі қарай жетілдіру тура- лы» Бұйрық; 28. Жетім балалар мен ата-анасының қарауынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының қызметінің тұрпаттық Ережелерін бекіту туралы; 29. «Балалар мен жеткіншектердің жаз кезіндегі демалысын сауықтыруды және жұмыспен қамтуды ұйымдастыру туралы» Үкімет қаулысы; 30. ҚР Үкіметінің «Балалардың міндетті мектеп алдындағы дайындығы мәселелері ту- ралы» Қаулысы; 31. ҚР Жоғарғы сот Пленумының «Балаларды тәрбиелеуге байланысты дауларды шешу кезіндегі соттармен заңнаманы қолдануы туралы» Қаулысы; 32. «Қылмыс белгілері бар, қоғамға қауіпті іс-әрекеттерді жасаған балалар мен жеткіншектерді арнаулы оқу-тәрбие мекемелеріне жіберу тәртібі туралы». Хатшының көмекші кітабы 14 2 бөлім 15 № № Белгілері ҚР Үкіметі жанындағы ВАК (ҚР Үкіметі жа нын- дағы Кеңес беру-ке ңесу органы) КІК (комиссия құрамы әкімнің шешімімен бекітіледі) 1 Анықтама Кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстардың, құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың алдын алу, олардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау проблемаларын кешенді шешуді жүзеге асыруда біртұтас тәсілдер қалыптастыру мақсатында құрылған тұрақты әрекет етуші алқалы ор- ган болып табылады. 2 Комиссияның ұйымдас тыру- шылық құ ры- лымы ВАК жұмыс органының функциялары ҚР БҒМ жүк теледі, ол ВАК мәжілістерінің күн тәр- ті бін жасайды; ВАК ше шім дерінің орында- луын қамтамасыз ете- ді және бақылайды; ВАК мүшелерінің жә не оның қызметіне тар тыл- ған мамандардың жұ- мыстарын үйлестіреді. Облыстық (республикалық маңызы бар қалалар, ас- таналар), аудандық (об- лыстық маңызы бар қа- лалар) комиссия жергілікті атқару органының жаны- нан құрылады. КІК өз қызметінде жергілікті ат- қа ру органының алдында жауапты болады, сондай-ақ жоғары тұрған комиссияның бақылауында болады және есеп береді. 3 Жалпы жағ да йы ҚР Үкіметі жанындағы кеңес беру-кеңесу органы Тұрақты әрекет етуші алқа- лы орган 4 Мақсаты ҚР Үкіметі жанындағы ВАК кәмелетке тол ма- ғандар арасындағы құ- қық бұзушылықтарды, қа да ғалаусыз және па- насыз қалуының алдын алу, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және балалар құқықтарын қорғау са- ласында мемлекеттік саясатты жүзеге асыру- ды қамтамасыз ету бо- йынша ұсыныстар жасау мақсаттарында құрылған. Кәмелетке толмағандардың қылмыстарын, құқық бұ- зу шылықтарын және қа- да ғалаусыз қалу, олар- дың құқықтары мен заң ды мүдделерін қорғау мә- селелелерін кешенді шешуді жүзеге асыруда біртұтас тәсілдер қалыптастыру. 2 бґлім Ќ АЗАЌСТАНДАЄЫ КƏМЕЛЕТКЕ ТОЛМАЄАНДАРДЫЅ ІСІ ЖƏНЕ ОЛАРДЫЅ ЌЎЌЫЌТАРЫН ЌОРЄАУ ЖҐНІНДЕГІ КОМИССИЯЛАР 2.1. КОМИССИЯ ҚҰРЫЛЫМЫ: НЕГІЗГІ СИПАТТАМАЛАРЫ №1-кесте. Хатшының көмекші кітабы 16 5 Негізгі міндеттері Балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы мәселелер, кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзу- шылықтар, қа дағалаусыз және панасыз қалудың алдын алу, оларды әлеу- меттік оңалту бойынша бағдарламаларды жасау. Кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мен қал- пына келтіру, кәме летке тол мағандардың қада ға- лаусыз, панасыз қалуына, құ қық бұзушылықтары мен қоғамға жат қы лық тарына себеп болатын жағ дайлар мен оның се бептерін анықтау мен жою жөніндегі шараларды жүзеге асыру. Мүдделі министрліктер, ведомстволар ұсынған ба лалардың құқықтары мен мүдделеріне қатысты мәселелер бойынша ұсы ныстар әзірлеу. Мүдделi мемлекеттiк орган- дар басшыларының кәме- летке толмағандар арасын- да құқық бұзу шылықтардың, қадағалаусыз және пана- сыз қалудың алдын алу, олардың құқықтарын қор- ғау жөніндегі жүргiзген жұ- мыстары туралы есептерiн тыңдайды және олардың арасында жетекшiлiк ете тiн мәселелер бойынша өза ра ақпарат алмасуды ұйым- дастырады. Кәмелетке толмағандарды АБҰ мен ЕРҰББҰ жiберу мә селелерi жөнінде сотқа материалдар дайындауға қатысады. ҚАЖ мекемелерiнен бо- са тылған немесе АБҰ мен ЕРҰББҰ оралған кә- мелетке толмағандарды жұ мысқа орналастыру жә- не тұрмыстық жағдайын қалыптастыру, сондай-ақ өмiрде қиын жағдайға ду- шар болған кәмелетке тол- мағандарды әлеуметтiк оңал ту жөніндегі өзге де мiндеттердi жүзеге асыру- да мүдделi органдардың қызметiн үйлестiредi. 6 Мәжіліс өткізу жиілігі Жарты жылда 1 мәртеден сирек емес Төрағаның шақыруымен кезектен тыс отырыс өткізуге болады. Айына екі мәртеден сирек емес 7 Мәжіліс кво- румы Оның мүшелерінің үштен екі бөлігінің қатысуы Оның мүшелерінің жарты- сынан кем емес 2 бөлім 17 8 Төраға ВАК қызметіне басшылық жасайды, ВАК отырыс- тарында төрағалық ете ді, оның жұмысын жос парлайды, оның шешімдерінің жүзеге асы рылуын бақылайды және қолданыстағы заң намаға сәйкес ВАК жүзеге асыратын қыз- мет үшін, сондай-ақ ВАК жасаған шешімдер мен салааралық, ведомства- аралық үйлестіру үшін дербес жауапкершілік атқарады. Әкімнің орынбасары (сәй- кес мемлекеттік ор ган- да штаттық лауазым ат- қарады) 9 Төраға орын- басары Төраға болмаған кезде оның қызметін орынбасары атқарады. Білім беру басқармасының бастығы не/немесе ау- мақ тық ішкі істер органы бастығының орынбасары 10 Комиссияның 6-12 мүшелері ВАК мәжілістеріне ҚР Парламентінің депутатта- ры, мүдделі мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктер мен ха- лықаралық құқық қорғау ұйымдарының өкілдері қатыса алады. Ішкі істер органдарының, білім және ғылым, мә- дениет, денсаулық сақтау, БАҚ, ҮЕҰ өкілдері. КІК құрамына БАҚ пен ҮЕҰ өкілдері кірген кейбір комиссиялардың оң тә жі- рибелері олардың жұмы- сының тиімділігін арттырды . 11 Хатшы ВАК жұмысын ұйым- дастыру, тиісті құжат- тарды, материалдарды дайындау және ВАК отырысының хаттама- сын ресімдеу. Хатшы ВАК мүшесі болып та- былмайды. Ол отырыс басталғанға дейінгі үш күннен кешіктірмей ВАК мүшелеріне барлық қа- жетті құжаттарды жі- береді. Сәйкес мемлекеттік орган аппаратында штаттық лауазымда қызмет етеді. 12 Шешім қабылдау Көпшіліктің қарапайым даусымен қабыл да нады және ұсыныс сипаты- на ие, хаттамалармен ресімделіп, отырысқа төрағалық етуші тұлға қол қояды. Отырысқа қатысушы комис- сия мүшелерінің көпшілік қарапайым даусымен қа- былданады. Дауыстар тең түскен жағдайда КІК мә- жілісіне төрағалық етуші тұлғаның дауысы шешуші болып табылады. 13 Қорытынды құжат ВАК шешімі КІК Қаулысы 2.2. ТҮРЛІ ДЕҢГЕЙЛЕРДЕГІ КОМИССИЯЛАРДЫҢ Хатшының көмекші кітабы 18 ҚР ҮКІМЕТІ ЖАНЫНДАҒЫ ВЕДОМСТВОАРАЛЫҚ КІК ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ 2.2. ТҮРЛІ ДЕҢГЕЙЛЕРДЕГІ КОМИССИЯЛАРДЫҢ ӨКІЛЕТТІКТЕРІ 2 бөлім 19 ЖЕРГІЛІКТІ ДЕҢГЕЙДЕГІ КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ ІСІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ КОМИССИЯНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ Хатшының көмекші кітабы 20 № № Ұ ЛТТЫҚ ДЕҢГЕЙ О БЛЫСТЫҚ ДЕҢГЕЙ Қ АЛАЛЫҚ ДЕҢГЕЙ 1 оның құзырына кіретін мәсе - ле ле р бо йын ша кепілдемел ер , ұсыныстар жасау ; ауданд ық комиссия қызметінің бағыты , олар ға әдістемелік көмек көрсету ; кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін жүзеге асыру ме н қор - ғауға ықпал ету ; 2 Комиссия міндеттерін жүзе - ге асыру үшін қажетті , бекі - тілге н заңнамалық тәртіпте мем лекеттік жән е басқа да ұйымдардан материалдард ы сұ рату жән е алу ; кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін қорғау , олард ың де н- саулығын сақтау , өмір жағдайын жақ сарту , кәмел етке толмағандард ы тәр биел еу , білім беру , еңбек жән е демалыс жағдайы туралы аймақтық бағ дарламалард ы жа - сау жән е өзінің құзыры ше гінде олард ың жүзеге асырылуын ба қылау ; кәмел етке толмағандард ың құқық бұзу - шылықтарының , қадағалау сыз қалуының жән е қоғамға жат әрекеттерінің алд ын алу жұмыстарының жағдайы , сондай -ақ кә - мел етке толмағандард ың құқықтары ме н заң ды мүддел ерін бұзуд ың анықталған фактіл ері туралы мүдделі ведомстволарға тұрақты түрде хабарлап отыру ; 3 мүдделі мемл екеттік органдар басшыларының кәмел етке тол мағандар арасындағы құ - қық бұзушылықтард ың ал - ды н алу жән е балалард ың қа дағалау сыз жән е панасыз қалуы алд ын ала ескерту жән е балалар құқығын қорғау бо й - ын ша жүргізілге н жұмыс тура - лы есептерін тыңдау ; кәмел етке толмағандард ың қылмыстары , құқық бұзушылықтары , қадағалау сыз қа - луының жән е қоғамға жат әрекеттерінің алд ын алу жөніндегі аймақтық бағдар - ламалард ы жасауға қатыс у; өмірі ме н де нсаулығына қауіп төндіретін жағ - дайдағы кәмел етке толмағандард ы анық тау жән е олард ы әл еуметтік оңалту , кәмел етке толмағандард ы тәрбиел еу , оқы ту жән е ба - ғып -күту , олард ың өмірі ме н де нсаулығын қорғау жөн iндег i өз м iндеттер iн орындамай - тын , сондай -ақ кәмел етке тол мағандард ың қалыпты д ене жән е ізгілікті дамуына теріс әсер беретін н емесе оларға қатыгездікпе н қарайтын ата -аналард ы н емесе басқа заңд ы өк iлдерд i анықтау бо йын ша жұмыстард ы ұйымдастыру ; 4 Қазақстан Республикасы Үкі - ме тінің құзырына жатқы зыл - ған нақты пробл емалар ме н мәсел ел ер бо йын ша ұсыныстар жасау үшін уақытша немесе тұрақты әрекет етуші жұмыс топтарын ұйымдастыру ; кәмел етке толмағандард ың қылмыс та - рының , құқық бұзушылықтарының жән е қадағалау сыз қалуының алд ын алу , олард ың туындау себептерін жо ю , бала - лар ме н жеткін шектерді орналастыру жән е олард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін қорғау бо йын ша шаралард ы әзірл еу ; кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін бұзу немесе шекте уге байланысты кәмел етке толмағандард ың , олард ың ата -аналарының немесе басқа заңд ы өкілдерінің жән е басқа тұлғалард ың шағымдары ме н арыздарын қарастыру ; ТҮРЛІ ДЕҢГЕЙЛЕРДЕГІ КОМИССИЯЛАРДЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ № 2- кесте 2 бөлім 21 5 мүдделі мемл екеттік орган - дар басшыларына кәмел етке тол мағандар арасындағы құ - қық бұзушылықтард ың , қа - да ғалау сыз жән е панасыз қалулард ың алд ын алу жән е олард ың құқықтарын қорғау жөніндегі жұмыстард ың жағ - дайы ме н кемшіліктері туралы хабарлау ( бекітілге н тәртіпте ); есеп беретін комиссиялар қабылдаған шешімдер ме н қаулылард ың негізділігін тексеру . Егер де қабылданған шешім негізсіз деп танылған жағдайда , сәйкес атқару органдары олард ы жо ю туралы ұсыныс жасайд ы ; белгіл енге н тәртіпте кәмел етке толма ған - дард ың құқығы ме н заңд ы мүддесін қорғау үшін с отқа шағымданад ы ; 6 жергілікті атқару органдары - ме н, қоғамд ық бірл естіктер жә не басқа да ұйымдарме н, сондай -ақ бұқаралық ақпарат құралдарыме н кәмел етке тол - мағандар арасындағы құ қық бұзушылықтард ың , қа да ға лау - сыз жән е панасыз қалуд ың ал - ды н алу , балалар құқықтарын қорғау мә се ле лерін шешуде өзара ықпалдастық . комиссия қаулылары ме н ұсыныстарында көрсетілге н кемшіліктер ме н құқық бұ - зушылықтард ы жо ю туралы шаралар - ды орындамаған немесе қабылдамаған жағдайларда лауазымд ы тұлғалард ы жауапкершілікке тарту туралы ұсы ныс - тард ы белгіл енге н тәртіпте е нгізу ; қамқоршылық органдарына мемл екет та - рапынан көмекті қажет ететін кәмел етке толмағандард ы қолдау туралы ұсыныстар жасау ; 7 кәмел етке толмағандард ың құқық бұ - зу шылықтарының , қадағалау сыз қалу - ларының жән е қоғамға жат әрекеттерінің алд ын алу жөніндегі жұмыстың жағ дайы туралы , сондай -ақ кәмел етке тол ма ған - дард ың құқықтары ме н заңд ы мүд де лерінің бұзылуының анықталған фак тіл ері туралы мүдделі органдарға хабар лау ; кәмел етке толмағандард ы күш көрсету ме н психикалық зорлықтан , кемсітушіліктің барлық түрл ерін ен , нәпсілік жән е басқалай пайдаланудан , сондай -ақ кәмел етке тол - мағандард ы қоғамға жат іс -әрекеттерге тар - тудан қорғауд ы қамтамасыз ету бо йын ша шаралар қабылдау ; 8 балалард ы тәрбиел еу жән е білім беруме н айналысатын органдар ме н ұйымдард ың жұмыстарының оң тәжірибел ерін кәме - летке толмағандард ың қылмыстары , кәмел етке толмағандар қылмыстық жауап - кер шілік жасына толғанға де йін жасаған қыл мыс белгіл ері бар қоғамға қауіпті Хатшының көмекші кітабы 22 құқық бұзушылықтары ме н қадағалау сыз қалуларының алд ын алу мәсел ел ерін ше - шуде қорытынд ылау жән е тарату , оларға ұйымдастыру -әдістемелік көмек көрсету ; әре кеттерінің фактіл ері жөніндегі материал - дард ы қарастыру ; 9 кәмел етке толмағандард ың қылмыс та - рының , құқық бұзушылықтарының , қада - ғалау сыз қалуының жән е басқа қоғамға жат іс -әрекеттерінің алд ын алу , олард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін қорғау жөніндегі мәсел ел ер туралы қоғамд ық ұйымдарме н, белгіл енге н тәртіпте әділ ет жән е өзге де органдарда тіркелге н діни ұйымдарме н, сондай -ақ азаматтарме н өз - ара ықпалдастық ; балалард ы тәрбиел еу жән е оқытуме н, кәме - летке толмағандард ың қылмыстарының , құ - қық бұзушылықтарының жән е қада ға лау сыз қалуларының алд ын алуме н айналысатын тиісті мемл екеттік органдарға , сондай -ақ өзінің ұйымдастыру -құқықтық тү рінің қандай болғанына қарамастан , атал ған саламе н айна - лысатын түрлі ұйым дарға түзету колониялары - нан бо саған ; арнаулы білім беру ұйымдарынан оралған ; әкімшілік жауапкершілікке тартылған ; бі лім беру ұйымдары тарапынан көмек жә не бақылауд ы қажет ететін басқа да кәме летке толмағандарме н жеке алд ын алу жұ мыстарын жүргізу қажеттілігі туралы ақпа раттар жіберу ; 10 кәмел етке толмағандард ың , олард ың ата -ана ларының немесе басқа заңд ы өкіл - дерінің жән е басқа тұлғалард ың , кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүд дел ерінің бұзылуы н емесе шектелуін е бай ланысты шағымдары ме н арыздарын қа растыру ; сәйкес емде у- алд ын алу жән е оңалту шара - ларын жүргізу үшін , спирт iш iмд iктерді , ес iрт - кi құралдары ме н психотроптық н емесе ма - сайтушы заттард ы пайдаланатын кәмел етке тол мағандарға қатысты материалдард ы ата -аналарының келісіміме н де нсаулық сақтау ме ке мел ерін е жіберу ; 11 кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ерін қорғау үшін белгіл енге н тәртіпте с отқа шағымдану ; білім беру ұйымдары әкімшілігінің жалпы бі - лім беру мекемел еріндегі мектеп жасын да ғы кә мел етке толмағандард ың ұзақ уа қыт бо йы мек тепке бармауы туралы ұсы ныстарын қа - растыру ; 2 бөлім 23 12 кәмел етке толмағандард ың қылмыстар , құқық бұзушылықтар жән е қоғамға жат іс -әрекеттерді жасауына ықпал етке н жағдайлар ме н себептерді анықтау жән е олард ы талдау ме н жо ю туралы шаралар - ды анықтау ; Қазақстан Республикасының заңнамалық ак - ті леріме н жән е ос ы Ережеде қарастырылған жағдайлар ме н тәртіпте кәмел етке тол ма - ғандар жән е олард ың ата -аналарына н емесе басқа заңд ы өкілдерін е ықпал ету шарала - рын қабылдау ; 13 білім беру , де нсаулық сақтау , жұмыспе н қамту , орналастыру салаларындағы заң бұзушылықтард ы жо ю , сондай -ақ кәме - летке толмағандард ың құқықтары ме н заң - ды мүддел ерін қорғау туралы ұсыныс е нгі - зу жөнінде құзырлы органдарға ұсыныстар жіберу . арнаулы білім беру ұйымының әкімшілігіме н бірл есіп , кәмел етке толмаған тұлғаның атал - ған мекемеде болу мерзімін бұрын тоқ татуға байланысты , сондай -ақ кәмел етке тол - ма ған тұлғаның қылмыс немесе қасақана әкімшілік құқық бұзушылықтың белгіл ері бар әрекеттерді жасаған жағдайында ос ы мекемеде болу мерзімін ұзартуға байланыс - ты мәсел ел ер бо йын ша н емесе аталған ме - кемеде болуы үшін заңнамада анықталған жасқа жетуін е байланысты оны басқа арнау - лы білім беру ұйымына ауыстыру жөнінде , сондай -ақ кәмел етке толмаған тұлғаның не - месе оның заңд ы өкілінің қолдаухаты бо йын - ша оның ісін с отқа тапсыруға дайындау ; 14 жазаны атқарып отырған мекеме әкімші - лі гінің ұсынысын қарастыру бо йын ша кә - ме летке толмағанның құқығының өкілі ре - тінде со т ісін е қатыс у, кәмел етке толмаған сотталушының жазасын өте уде н шартты - мерзімін ен бұрын бо сату немесе оның жазасының өтелмеге н бөлігін жазалауд ың неғұрлым жеңіл түріме н ауыстыру туралы кәмел етке толмағандард ың құқықтарының өкілі ретінде қатыс у; Хатшының көмекші кітабы 24 15 Қазақстан Республикасының заңнамасыме н бекітілге н тәртіпте кәмел етке толмағандард ы тәрбиел еу , білім беру , асырау , де нсаулығын қорғау жән е құқықтары ме н заңд ы мүд - дел ерінің қорғалу жағдайларын зертте у мақ сатыме н кәмел етке толмағандард ы уа - қытша оқшаулау , бе йімде у жән е оңалту орталықтарын , білім беру жән е мәде ниет ұйымдарын , кәмел етке толмағандарға ар - нал ған тәрбиел еу колонияларын , арнау - лы білім беру ұйымдарын , сондай -ақ сәйкес аумақтарда орналасқан арнаулы білім беру ұйымдарын аралау . Кәмел етке толмағандард ың құқықтары ме н заңд ы мүддел ері , с ондай -ақ асырау , білім беру жән е тәрбиел еу жағдайларында бұзушылықтар анықталған жағдайда олард ы жо ю бо йын ша ұсыныстар жасау ; 16 қандай да болсын ме ншік түрл еріндегі бі - лім беру ұйымдарында кәмел етке тол ма - ғандарме н жүргізіл етін тәрбие , құқықтық , білім беру жән е сауықтыру жұмыстарының жағдайын зертте у. |