Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ы. Алтынсарин атындағЫ Ұлттық білім академиясы ресей федерациясының білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 23,53 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Елім-ай», «Ақтөбе», «Қайрат» атты
- Қолданылған әдебиеттер тізімі
- ИННОВАЦИОННО-ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ЗНАЧИМОСТЬ ИНТЕГРАЦИИ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ А.Д. Шарипов
- Рецензент
- Список литературы
Дәстүрлі сабақ Дәстүрлі емес Мұғалім сабақтың тақырыбын, мақсатын өзі айтып, түсіндіреді Оқушыларға сұрақ қойылады, не сабаққа қатысты сөз тіркестерін үлестіріп береді. Сұрақтардың жауабын тауып, не сөздерді оқып, фактілерді салыстыру арқылы сұрақтарға жауап беріп, ақылдасып өздері тұжырым жасап, сабақтың тақырыбын анықтайды Ұйымдастыру кезеңінде Мұғалім сұрақ-шолу жұмысын жүргізгенде өзі дайындаған сұрақтарға жауап талап етеді Оқушылар бір-бірін тексереді. Тексеру үшін өздері сұрақ дайындап, жауаптарын іздейді Жаңа тақырыпты мұғалім түсіндіреді Оқушылар алдын ала ізденіс жұмысын жүргізіп презентация, баяндама, әңгіме, сұрақтар, тапсырмалар, қызықты суреттер, кесте т.б дайындап келеді Барлық оқыту үрдісін ұйымдастырып, көшбасшылық жасайтын мұғалім болғандықтан, қазіргі кезде мұғалімнің алдына жоғары талап қойылған. Мұғалім өзінің инновациялық іс-әрекетін қалыптастырып, оны меңгеріп, осы жаңа педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үрдісінде жүйелі пайдалану арқылы оқушылардың білім сапасын арттырады. Жаңа педагогикалық технологияларды меңгерген, оны өз тәжірибесінде қолдана білген мұғалім өз сабақтарының нәтижесіне көңілі толады. Апробация барысында жаңа оқулық бойынша көптеген заманауи сабақтар өткізілді. Солардың бірі 7 328 сыныпта өткізілген «Спорт. Қазақстанның белгілі спортшылары» атты 17 тақырыптың 3 сабағы. Тақырыбы: «Қазақстанның ең үздік футболшысы»
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Тақырыпқа қатысты нақты айтылған шағын хабарламаларды қолдану арқылы тақырып аясында тілдік коммуникация құру. Дамытушылық: Жаңа тақырыптың негізінде түрлі тілдік тапсырмаларды орындату арқылы шығармашылыққа баулу. Тәрбиелік: Тілдесім барысында мәтіндер арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие беру. Сабақ барысында балалар тілдерін дамыту үшін диалог құруға, сонымен қатар өз ойларын айта білуге, теорияда алған білімдерін іс жүзінде қолдана білуге дағдыланды. Өзінің және өзгенің білімін бағалауды, жеке және топпен жұмыс жасай білуге, өз елінің атақты адамдарын, тарихи тұлғаларын мақтан етіп, құрметтеуге тәрбиеленді. Сабақты бастамас бұрын оқушының көңіл-күйіне көңіл бөлінді. Сондықтан ұйымдастыру кезеңінде тренингін өткізуден басталды. Оқушылар Қазақстанның футбол командаларын еске түсіріп, өлеңдер оқыды. Оқушылар мұғалім айтқан қимылды жасап, дене мүшелерге қатысты сөздерді қайталады. Бұл жерде біріншіден, оқушылардың сабақтағы көңіл күйі жақсы, көтеріңкі болсын деген оймен мұғалімнің сөзін ұғып, қимыл әрекет жасау. Жас ерекшеліктеріне қарай жасалған осындай тренингтер оқушыларға ұнайды. Сыныпты топқа бөліп отырғызу үшін қима қағаз пайдаланылып, Самат Смаков ойнаған
парағы таратылып берілді. Бағалау парағы – футбол алаңы. Жауаптарына қызыл доп – үздік, көк – жақ- сы, сары – қанағаттанарлық деген бағалар білдіретін қима қағаз доп беріледі. Сабақ соңында парақтарын жинап алып, мұғалім қорытынды бағасын шығарды. Өткен сабақты, үй тапсырмасын тексеру жұмысы барысында «Шабуыл» ойынын ойнап, сөзжұмбақ шешті. Сөзжұмбақтың сұрақтары үй жұмысына берілген мәтін бойынша, ал сөзжұмбақтың негізгі сөзі – Қазақстанның ең үздік футболшысының аты. Өткен сабақ пен жаңа сабақты байланыстыра отырып оқушылардың қисынды ойлау қабілетін дамыту үшін жаңа тақырыпқа қатысты ұйымдастыру сұрақтары қойылды. Қызығушылықты ояту үшін оқушыларға алдын ала тапсырма берілді /немесе, озық тапсырма – опережающее задание/. Интерактивті тақтадан тақырыпқа қатысты дайындаған слайдтарын көрсетіп, өздері қандай атақты футболшыны білемін деген сұраққа тұсаукесер дайындап келді. Алдын ала тапсырма беру әдісі оқушыларды өз бетімен жұмыс істей білуге дағдыландырады. Сабаққа қажет тиімді материалдарды іріктеу, жинақтау, талдау, қорытындылау және түсіндіру сияқты қабілеттері арта түседі. Ары қарай, Мағынаны тану бөлігіне келетін болсақ, оқушылармен бүгінгі оқылатын мәтінге байланысты сөздермен жұмыс жүргізілді. Алдымен интерактивті тақтадан жаңа сөздермен танысты, аудармасын айтты, оқушылар қайталады, «Сөзден сөз тіркесіне» жұмысы жүргізілді. Оқушылар сөз таптарын, септік жалғауларын қайталады. Келесі топтық жұмыста берілген сөздерден сөйлем құрастырды. Бұл жерде «Тыңдалым. Оқылым. Жазылым» әрекеттері жүзеге асырылды. Мәтінмен жұмыс істеудің негіздерін қалыптастыру үшін мұғалімнің дауысымен жазылған аудиомәтінді тыңдады. Соңынан мәтінге тақырып қойды, мәтін бойынша сұрақ-жауап жұмысы жүргізілді, ПОПС формула бойынша өз ойларын айтты. Бекіту кезеңінде «Футбол» туралы бейнефильм тамашалады. Содан соң, фильмнің дыбысы өшіріліп оқушылар дубляж жасады. Оқушылар топта бірлесе жұмыс істей отырып, табысты жұмыс істеуге дағдыланды, нәтижелі іс-әрекеттері негізінде оқушылардың оқуға қызығушылығы артты және топпен жұмыс жасауда ынтымақтастық орнады. Жан-жақты қарым-қатынас жасау, өзгелердің пікірімен санасу, бір- бірін тыңдау, сыйлау, түсіну сияқты қабілеттері жақсы қалыптасады. Сабақта әр топ оқушылары өте сәтті жұмыс атқарды. Сабақты қорытындылай келе
Формативті бағалау. Сабақтың басында таратып берген бағалау парақтарын, сабақ соңында жинап алып, қорытынды бағасын шығарды. 7-сынып оқушысының жас ерекшелігіне лайықталған тапсырмалар олардың өз білімін бағалауына, бір-бірін бағалауына мүмкіндік береді. Соңынан рефлексия жасалды.
смайликтердің тұсына оқушылар стикер жапсыру арқылы тақырыпты түсінген, түсінбегені жайлы мағлұмат берді. Қорытындылай келе, оқытудағы басты принцип – оқушының жеке, өзіндік мүмкіндіктерін ескеру, барлық оқушының сабаққа белсенді қатысуын қамтамасыз ету, өз ойын жеткізуге, өзіндік таңдау жасауына мүмкіндік тудыра отырып, оқушының танымдық және шығармашылық қабілетін дамыту, оқу материалын өмірмен байланыстыра отырып, оқушыларды білімді өз бетімен меңгеруге талпындыру, мәселені зерттеу, жауап іздеу, мәселені талқылау, ой қорытындылау, өз ойын ашық айта білуге тәрбиелей отырып, әр оқушының қабілетін дамыту, ынтымақтастыққа тәрбиелеу және сабақтағы дәстүр мен инновация интеграциясы жүзеге асатынына көз жеткізу болып табылады. 329 Еліміздің болашағы – бүгінгі ұрпақтың біліктілік, іскерлік, құзыреттілік қабілеттеріне тікелей тәуелді. Сондықтан, мұғалімнің басты мақсаты – сапалы білім мен саналы тәрбие беру, эстетикалық талғамы жоғары, өрісі кең, ұлттық рухы биік, өзін-өзі дамыта алатын, әлеуметтік белсенділігі жоғары азамат тәрбиелеу. Қолданылған әдебиеттер тізімі 1 Нағымжанова Қ.М. Инновациялы-креативті технологиялар. – Өскемен, 2011. 2 Махмутов М.И. Мектепте проблемалық оқытуды ұйымдыстыру. -Алматы: «Мектеп». 1981. 3 Бұзаубақова Ж. Жаңа педагогикалық технология. Оқу құралы. –Алматы. «Жазушы», 2004. – 208 б. 4 Оразбаева Ф.Ш., Рахметова Р.С., Юсуп А.Н. Қазақ тілі. Бойтұмар. Мұғалім кітабы: Қазақ тілінен басқа тілде оқытылатын 11 жылдық жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған. – Алматы: «Көкжиек- Горизонт» баспасы, 2015. – 164 б.
білім беру педагогикалық технологияларды қолдану ерекшеліктерін зерттеу. «Қазақ тілі» пәнінің қазақ тілді емес мектептердің 1-11-сыныптарына арналған деңгейлік оқулықтары мен оқу-әдістемелік кешендері мектепте қолдану – оқыту үдерісін жандандыруына мүмкіндік береді және негізгі құзыреттіліктерін қалыптасуына ықпал етеді.
Целью статьи является: изучение особенностей использование новых педагогической технологии. Использование уровневых учебников и учебно-методических комплексов по предмету «Казахский язык» (для 1-11 классов) школ с неказахским языком обучения позволяет интенсифицировать процесс изучения казахского языка и способствует формированию ключевых компетенций.
article is: study the features of the use of new educational technologies. The use of level textbooks and teaching materials on the subject of «Kazakh language» (for grades 1-11) schools with non-kazakh language learning allows to intensify the process of learning of this subject and promotes the formation of key competencies. ИННОВАЦИОННО-ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ЗНАЧИМОСТЬ ИНТЕГРАЦИИ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ А.Д. Шарипов Национальный университет Узбекистана им. Мирзо Улугбека, г. Ташкент, Sharipov36@mail.ru Рецензент – Г.Т. Махмудова, д.филос.н., профессор, Национальный университет им. Мирзо Улугбека, г. Ташкент Наука и образование во все времена были взаимосвязаны между собой, что, так или иначе, способствовало их инновационному развитию. Взаимоотношения между ними на советском, а по существу и на постсоветском пространстве складывались в основном в виде их взаимосвязей, когда организационно и структурно они существовали преимущественно отдельно, а выходы на определенное объединение их усилий, в том чис- ле некоторое организационно-структурное единение осуществлялись лишь спорадически. Ныне во многих странах мира происходит ориентация на последовательную научно-образовательную интеграцию. Развитие науки и образования в современном Узбекистане определяется, прежде всего, процессами глобализации и теми коренными реформационными преобразованиями, которые охватили все сферы жизни узбекистанского общества. Вскоре после обретения независимости в Узбекистане были приняты и успешно реализуются такие документы, как «Закон об образовании», «Национальная программа подготовки кадров» и др., в кото- рых определены этапы, пути и средства формирования и развития не только новой системы образования, но и интеграции науки и образования. Новый этап, связанный с последовательной практической реализацией интеграции науки и образования, был охарактеризован в 2012 г. Президентом Республики Узбекистан И. Каримовым: «Необходимо отметить, что именно это направление, т. е. укрепление научного потенциала высших учебных заведений и интегрирование учебного процесса с инновационной деятельностью за счет передачи в ведение университетов ряда академических научных учреждений и создания новых современных межвузовских научно-лабораторных комплексов совместного пользования, приобретает на современном этапе актуальное значение» [1]. Определенная практическая реализация этих задач, поставленных в выше указанных государственных документах, нашла свое воплощение в совместном постановлении Академии наук РУз и Министерства высшего и среднего образования РУз «Об интеграции науки и образования» [2], согласно которому в различных университетах и НИИ Академии наук созданы и в течение ряда лет успешно
330 действуют прогрессивные формы взаимодействия науки и образования, в том числе ряд совместных учебно-научных центров, базовых лабораторий и филиалов кафедр. Постановление Президента Ислама Каримова «О мерах по дальнейшей оптимизации структуры Академии наук Республики Узбекистан и укреплению интеграции академической науки и высшего образования республики» от 8 июля 2014 года [3] знаменует дальнейшую последовательную практическую реализацию интеграции науки и образования. В соответствии с постановлением при университетах Узбекистана были созданы учебно-научные центры и комплексы, а также научно-исследовательские центры, в которых ведущие ученые и специалисты наряду с научно-исследовательской работой принимают активное участие в процессе обучения студентов, а пре- подаватели активизирую научную деятельность. Таким образом, в настоящее время в Узбекистане процесс интеграции науки и образования вступил на новый этап своей реализации, когда эта интеграция обрела системно-структурный характер. В связи с этим можно говорить о том, что в республике наряду с традиционными научными и образовательными учреждениями функционирует их новая совмещенная форма, которая уже сама по себе представляет структурную основу для последующего формирования целостной инновационно- ориентированной системы научно-образовательной деятельности. Это определяется тем, что в данных структурах создается единое пространство учебного и научного процесса, тесная профессиональная совмещенность научных и педагогических кадров, неразрывное сочетание студентами учебных занятий и участия в серьезных научных исследованиях. Системно-сущностный характер нынешней интеграции науки и образования в нашей республике определяется, прежде всего, особенностями самой современной науки, а также тем, что ныне в образова- тельной сфере приоритетное развитие получает непрерывное образование, т. е. по существу происходит интеграция современной науки и непрерывного образования, что и определяет её нынешнюю инновационную значимость в образовательной сфере. Наука в настоящее время помимо ряда своих традиционных функций все более обретает такие сущностные качества, как гуманистическая направленность, духовно-мировоззренческая насыщенность, социальная значимость, крайне оперативный характер, быстрая информационная насыщаемость и обновляемость, и что особенно важно, направленность на как можно более быстрое достижение инновационных результатов и т.д. В свою очередь, систему непрерывного образования в Узбекистане характеризуют включенность в него всех видов институционального образования, в том числе систему повышения квалификации и самообразования, его гуманизация, гуманитаризация, национальная направленность, неразрывность обучения и воспита- ния, последовательное получение фундаментальных и специальных знаний, сущностная необходимость использования инновационных педагогических технологий, активно-личностные, или субъект-субъектные взаимоотношения между педагогом и учащимся, а в целом направленность на формирование всесторонне развитой личности. При претворении в жизнь научно-образовательных преобразований и инноваций в Узбекистане особое значение обретает необходимость учета национальных особенностей этих процессов, оптимальное использование соответствующих богатых национальных традиций как духовно-исторического источника многих современных феноменов, в частности некоторых аспектов интеграционных научно-образовательных процессов. Как можно видеть, в современной науке и в непрерывном образовании инновационные компоненты становятся их сущностными составляющими, органическое взаимодействие которых, в свою очередь, вносит важные инновационные коррективы в их общую системно-структурную интеграцию. В данном случае преимущественное внимание уделяется его инновационной значимости в сфере образования. Она прежде всего состоит в том, что создаваемые при университетах учебно-научные центры и комплексы призваны наряду с другими задачами осуществлять инновационные прикладные и фундаментальные научные исследования, в том числе в области образования и подготовки кадров, проводить учебную деятельность, широкое и систематическое участие ученых в образовательном процессе, а преподавателей и студентов в научных исследованиях, непосредственное общение ученых и преподавателей, взаимообмен опытом, гармонизация между присущим преподавателям целостно-системным подходом и зачастую вынужденным односторонним углублением в отдельные проблемы со стороны научных исследователей; участие ученых из сферы фундаментальных исследований и в прикладных науках, связанных с образовательным процессом. В ходе такой интеграции обеспечивается более качественный учебный процесс, научно-техническое творчество молодежи, участие студентов в академических научных исследованиях по актуальным для республики специальностям. Если до этого говорилось преимущественно о субъект-субъектных отношениях между педагогом и обучающимся в сфере образования, то в условиях системно-структурной интеграции современной науки и непрерывного образования. На наш взгляд, выстраиваются такого же рода субъект- субъектные отношения между учеными и учениками и в сфере науки. Общим обстоятельством для них является то, что в обоих случаях уже идет речь не о двух субъектах, а о трех, а именно о преподавателе, пред-
331 ставителе академической науки и студенте. Конечно, к сложившимся представлениям о взаимоотношениях между обучающими и обучающимися уже следует подходить по новому, учитывая их указанные особенности и инновационный характер. Следует отметить, что выше отмеченные некоторые инновационные особенности реализуемой в Узбекистане системно-структурной интеграции современной науки и непрерывного образования не могут дать полного представления об этом процессе. Для этого необходимо раскрыть инновационные характеристики и других его компонентов, как то мотивы реализации интеграции, ее цели, задачи, ме- тоды и т. д., что в данном случае было бы весьма затруднительным. Тем не менее следует обратиться к характеристике мотивов и целей, которые призваны играть важную роль в этом процессе. Заинтересованность непосредственных субъектов (педагога, учащегося), а также общества, государства в интеграции современной науки и непрерывного образования мотивируется тем, что она способствует резкому повышению качества образования, более обеспеченному достижению приоритетности гуманистического содержания, высокого профессионализма, профессиональной мобильности, информационной обеспеченности и оперативности, гармонизации на новой основе между личностными и общественными запросами, наиболее эффективной интеграции науки, образования и производства. Целевая направленность образовательного процесса в Узбекистане на формирование всесторонне развитого поколения, в том числе личности в условиях системно-структурной интеграции современной науки и непрерывного образования, на наш взгляд, позволяет более эффективно и обоснованно вырабатывать ряд таких конкретных личностных качеств, как способность к самостоятельному мышлению, прочные научно обоснованные мировоззренческие, гражданские позиции, более компетентная профессиональная мобильность, более осознанное противостояние различного рода идеологическим, в частности террористическим угрозам, в целом способность с научной точки зрения воспринимать и оценивать глобальные и национальные явления и события. Следует особо отметить, что в Узбекистане имеются весьма ценные и представляющие широкий интерес традиции интеграции науки и образования, что может быть ярко проиллюстрировано на примере Академии Маъмуна в Хорезме (начало XI в.), Медресе Улугбека (XV в.). Деятельность Медресе Улугбека по существу строилась на основе интеграции науки и образования. В нём осуществлялось органическое, неразрывное сочетание обучения и научных исследований, что обусловило необычайно высокий по тому времени уровень каждого из них. Отдавая должное Медресе Улугбека, еще Вольтер назвал его Академией. Все это определило другие особенности Медресе Улугбека, прежде всего выход на элементы непрерывного образования, способствовало реализации его достижений мировой значимости. Выводы. 1. В результате успешно претворенной в жизнь системы непрерывного образования в Узбекистане в настоящее время реализуется интеграция современной науки и непрерывного образования, которая в контексте прежних спорадических выходов на нее носит инновационно-концептуальный характер. 2. Инновационно-образовательная значимость системно-структурной интеграции современной науки и непрерывного образования состоит в том, что с одной стороны, она требует новых подходов к его интерпретации, разработке и реализации, а с другой-способствует инновационным решениям таких проблем, как дальнейшее повышение качества образования, расширение путей и средств формирования гармонично развитого поколения, активизации научно-технического творчества молодежи, оптимизации интеграции науки, образования и производства и т.д. 3. Важным духовно-историческим источником современной интеграции науки и образования в Узбекистане выступают определённые инновационно-интеграционные традиции в сфере науки и образования, которые нашли свое наиболее яркое воплощение в деятельности Медресе Улугбека, получившего всемирную известность. Список литературы 1 Выступление Президента Республики Узбекистан Ислама Каримова на открытии Международной конференции «Подготовка образованного и интеллектуально развитого поколения – как важнейшее условие устойчивого развития и модернизации страны». С. 5. http://www.press-service.uz/ru/news/182/cjdvtcnyjt http://www.academy.uz/ru/activities/part_7.php 2 Совместное постановление Академии наук РУз и Министерства высшего и среднего образования РУз « Об интеграции науки и образования». http://afghan.mfa.uz/index.php?Itemid=4&id=173&option=com_ content&view=article 3 Постановление Президента Республики Узбекистан. О мерах по дальнейшей оптимизации структуры Академии наук Республики Узбекистан и укреплению интеграции академической науки и высшего образования республики. http://www.lex.uz/pages/GetAct.aspx?lact_id=2443920
332 Андатпа. Мақалада білім беру процесінде қазіргі заманғы ғылым мен үздіксіз білім берудің интеграциясының инновациялық маңыздылығы талданған. Интеграцияның жүйелі-құрылымдық сипат алуына байланысты Өзбекстанда осы интеграцияның дамуының жаңа кезеңі қарастырылған және кейбір компоненттерінің ерекшеліктері анықталған. жүктеу/скачать 23,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|