Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ы. Алтынсарин атындағЫ Ұлттық білім академиясы ресей федерациясының білім және ғылым министрлігі

277

и  т.д.)  при  трудоустройстве  или  на  начальном  этапе  профессиональной  деятельности.  Однако,  когда 

потребовалась «профессионализация выпускника», способствующая его конкурентоспособности на рынке 

труда, тогда естественно встал вопрос о том, как готовить такого выпускника, как осуществлять здоровьес

берегающий

компетентностный подход

 и получение 

компетенций

 уже в период освоения образовательных 

программ высшей школы [2].

По  мнению  Змеёва  С.  И.  (2012),  в  целях  определенной  унификации  организации  обучения  были 

разработаны  квалификационные  требования  к  лицам,  получавшим  подготовку  на  трех  уровнях  высшего 

образования. Под компетенцией в этих требованиях понимается либо умения (навыки), либо «динамичная 

комбинация знаний, понимания, умений, а также навыков», либо «доказанное умение использовать знания, 

навыки  и  личностные,  социальные  или  методологические  умения  в  трудовой  или  учебной  деятельности 

и  в  своем  профессиональном  и  личностном  развитии»  и  поэтому  педагог,  развивающий  у  специалистов 

профессиональную  компетентность,  обязан  иметь  конкретное  представление  о  сущности  профессии, 

управлять этим процессом [3].

В  контексте  выше  сказанного,  следует  рассмотреть  понятие  «здоровьесберегающая  компетентность», 

формирование который целенаправленно и последовательно должно осуществляться в процессе подготовки 

будущих специалистов физической культуры на соответствующих факультетах педагогических вузов. Дело в 

том, что профессиональная подготовка преподавателей физической культуры предусматривает приобретение 

студентами углубленных медико-биологических знаний, а также умений и навыков по сохранению и укрепле-

нию здоровьяобучающихся, в связи с чем проводилось изучение и реализация системного, интегрированного 

научно-обоснованного  подхода  к  обеспечению  готовности  студентов  факультета  физической  культуры  к 

предстоящей профессиональной деятельности, в том числе к здоровьесберегающей. При этом в программу 

подготовки специалиста по физической культуре со здоровьесберегающей компетентностью были включены 

вопросы, призванные сформировать у студентов информационные, технические, экономические, социально-

организационные и личностные характеристики в плане здоровьесбережения [4].

Специфика подготовки физкультурных кадров заключается в том, что важнейшим компонентом содержания 

профессиональной  подготовки  педагогов  по  физической  культуре  являются  личностные  качества,  в  том 

числе здоровьесберегающей направленности, интенсивная двигательная деятельность, несущая огромный 

здоровьесберегающей  потенциал.  Поэтому  студент  должен  владеть  не  только  общепедагогическими  и 

медико-гигиеническими  знаниями  и  умениями,  наделен  позитивными  личностными  качествами,  а  также 

специальными качествами, которые в большей мере зависят от его двигательно-технического потенциала. 

Посредством  профессиональной  здоровьесберегающей  компетентной  подготовки  педагог  завоевывает 

уважение и авторитет в студенческой среде, в результате чего эффективность педагогического воздействия 

такого преподавателя-мастера значительно повышается в контексте формирования у студентов философии 

и ценности здоровья, а также здорового образа жизни.

Литература

1  МусиновС.,  АбдукаримовА.,  АбдукаримоваХ.  Теоретические  и  практические  особенности 

развития  профессиональный  компетентности  будущих  специалистов.  Монография.  -Ташкент.  Изд-во 

«Fanvatexnologiea» 2014.- 188 с.

2 Бондаренко Е.Н. Воззрения на профессиональные компетенции современного учителя в различных 

странах мира // Образование и общество. 2008. № 5. - С. 42-44.

3  Змеёв  С.И.  Компетенции  и  компетентности  преподавателя  высшей  школы  XX  в.  //  Педагогика.  -М.: 

2012, № 5. –С. 36-38.

4 Педагогический словарь – справочник/Aвторы – составители Сейтхалилов Э.A., Рахимов Б.Х., Маджидов 

И.У. -Ташкент. Изд.дом «Согдиана». ООО «OptimalL-igth», 2011.- 720 c. 

Андатпа. Болашақ дене шынықтыру мұғалімі – педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттерінің 

денсаулық сақтау құзыреттілігін дамыту мәселелері қарастырылған.

Аннотация.  в  статье  рассматриваются  вопросы  развития  здоровьесберегающей  компетентности 

студентовпедагогических вузов – будущих преподавателей физической культуры. 

Abstract. The article deals with the development of health-competence of students of pedagogical universities 

– future teachers of physical culture.

278

БІЛІМ МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУ АЯСЫНДА ОҚУ ПРОЦЕСІНДЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ 

ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

 

Е.А. Тұяқов

1

, К.С. Ещанов

2

, А.Қ. Шахметова

3

 

1,2

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, Астана қ., t.esen.@mail.ru, eshanov_81@mail.ru 

3

Қарағанды облысы Нұра ауданы К. Мыңбаев орта мектебінің мұғалімі 

Пікір беруші – Б. Есімсейтов, ҚР Бас прокуратурасы жанындағы Құқық қорғау органдары 

академиясының әлеуметтік-гуманитарлық пәндер және кәсіби тілдік дайындық кафедрасының аға 

оқытушысы, ф.ғ.к., доцент 

Қазақстандық білім беру мен ғылым жүйесін жаңғыртудың қазіргі заманғы кезеңі әрбір білім алушының 

сапалы  білімге  қолжетімділігін,  кең  ауқымды  дағдыларды  меңгеру,  зерттеу  және  шығармашылық 

құзыреттіліктерін дамыту мүмкіндіктерін көздейді.

Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  және  ғылымды  дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған 

мемлекеттік бағдарламасында әлемдік үрдістер аясында орта білім берудің мазмұнын жаңарту және оның 

барлық компоненттерін жүйелі өзгерту арқылы сапалы білім беруге қол жеткізу міндеті алға қойылған. Білім 

берудің жаңартылған мазмұнына өткен мектептердің үлесі 2016 жылы – 100%, 2019 жылы – 100%, үлгерімі 

«жақсы» және «үздік» оқушылардың үлесі (оқытудың сапасы) 2017 жылы – 62%, 2019 жылы – 70% нысаналы 

индикаторлары нақты көрсетілген [1].

Осы  міндеттерді  шешу  үшін  қазіргі  уақытта  білім  мазмұнын  жаңарту  аясында  әзірленген  орта  білім 

берудің  мемлекеттік  жалпыға  міндетті  стандарттары  мен  оқу  бағдарламалары  «өмірлік  білім  алу» 

тұжырымдамасынан  «өмір  бойы  білім  алу»  тұжырымдамасына,  білімді  тыңдаудан  ынталылыққа,  білімнен 

құзыреттілікке ауысуына бағытталып отыр.

Сонымен қатар, жаңартылған мазмұндағы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары мен 

оқу бағдарламалары [2]:

- оқытудың күтілетін нәтижелері есебінде көрсетілген білім берудің мақсаттары жүйесіне қол жеткізу 

арқылы оқыту мен тәрбиелеудің сапасын жоғарылатуға; 

- білім берудің академиялық және практикалық бағыттылығын тиімді ұштастыра отырып, оқушылардың 

теориялық білім негіздерін меңгеруі мен алған білімін өмірде қолданбалы мақсатта дұрыс іске асыра білу, 

зерттеушілік және жобалау жұмыстарын жүргізе білу дағдыларын қалыптастыруға;

- оқушылардың жас ерекшелігі мүмкіндіктерін ескере отырып, оқу пәндері мазмұнының тереңдігі мен 

күрделілігін қамтамасыз ететін пәндік білім мен дағдыларды жүйелі түрде толықтырып отыруға;

- таным заңдылығы мен пәндік операциялардың неғұрлым маңызды түрлері бойынша ойлау дағдысының 

деңгейлік  жіктелімдеріне  негізделген  Блум  таксономиясы  бойынша  оқыту  мақсаттарының  иерерахиясын: 

оқушылардың «білуін», «түсінуін», «қолдануын», «талдауын», «жинақтауын», «бағалауын» жүзеге асыруға;

- ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспар түрінде оқу процесін технологияландыруға арна-

лады.

Сондықтан,  жаңартылған  білім  беруді  жүзеге  асыру  үшін  озық  іс-тәжірибелер,  оқытудағы  жаңа 

технологиялар  мен  тәсілдерді,  ақпараттық-коммуникативтік  технологияларды  енгізудің  тиімді  жолдарын 

күшейту мен оқытуда әртүрлі сандық білім беру ресурстарын қолдануды кеңейту керек.

Қазіргі  уақытта  мұғалімдердің  біліктілігін  жетілдірудің  жаңа  жүйесі  бойынша  қазіргі  заманғы 

технологиялар мен оқыту әдістемелері курстарынан өткен мұғалімдер білім беру процесінде иновациялық 

технологияларды  тиімді  қолдануда.  Оқу  процесінде  жүзеге  асырылып  жатқан  негізгі  инновациялық 

технологиялар бар, атап айтсақ: кейс-технология; Web-технология; ақпараттық-коммуникативтік технология; 

интерактивтік әдіс технологиясы; мультимедиа технологиясы; электронды оқыту технологиясы.

Осымен бірге, педагогикалық жаңа технологияны ұтымды пайдаланып, жақсы жетістіктерге жету үшін, 

білім берудің тағы басқа да жаңа технологиялары бар екені белгілі (1-кесте) [3]. 

1-кесте 

Педагогикалық технологиялар 

Мақсаты мен мағынасы 

Білім беруді ізгілендіру 

технологиясы 

(Ш.А. Амонашвили) 

оқушыны азамат етіп тәрбиелеу, олардың танымдық күшін қалыптастыру және 

дамыту, баланың жаны мен жүрегіне жылылық ұялату, адамгершілік тәрбие 

беру

Тірек-сызбалар арқылы оқыту 

технологиясы (Шаталов В.Ф.) 

білім, білік, дағдыны қалыптастыру, барлық баланы оқыту, оқытуды жеделдету. 

Үнемі қайталау, бақылау, блокпен оқыту, тірек қолдану, еркімен оқыту

Ойын арқылы оқыту технологиясы ойын арқылы қызықтырып, баланың бойындағы білімдік, танымдық, 

шығармашылық қасиеттерін аша түсу

Модульдік оқыту технологиясы

оқытудың тұтас технологиясын жобалау, алға қойған мақсатқа жетуді 

көздейтін педагогикалық үрдіс түзу

279

Проблемалық (мәселелік) оқыту 

технологиясы

оқу материалына оқушыны қызықтыратындай мәселе туғызу, оны шеше 

отырып, оқушылар білімді белсенді қабылдайды

Дамыта оқыту технологиясы

оқыта отырып, жеке тұлғаны және оның қабілеттілігін дамыту. Барлық 

оқушының дамуы жолындағы жұмыстарды қамту

Түсіндіре басқарып, оза оқыту 

технологиясы

барлық оқушыны табысты оқыту, сабақты пысықтауға әуелі озаттар, сосын 

орташа, нашар оқитындар қатыстырылады; бірте- бірте толық дербестікке 

жету, өзара көмек, білім, білік, дағдыны дамыта меңгерту

Оқытудың компьютерлік 

технологиясы

оқушыны «ақпараттық қоғамға» даярлау. Оқушының тікелей компьютермен 

қатынасы арқылы орындалады: жеке қасиеттеріне қарай компьютерге 

бейімделеді

Деңгейлік саралап оқыту 

технологиясы

әр оқушыны оның қабілеті мен ойлау деңгейі бойынша оқыту

Бағдарламалап оқыту 

технологиясы

ғылыми негізде түзілген бағдарлама негізінде оқытудың тиімділігін артыру. 

Бағдарламаланған оқу материалдары кадр, файл сияқты оқыту бөлігі арқылы 

беріледі

Өздігінен даму технологиясы

дербестікке тәрбиелеу. Әркім табиғат берген даму жолымен жүріп, өзін-өзі 

дамытады

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту 

технологиясы

білімнің болашақта қолданылуын қалыптастырады. Технология 

қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой-толғаныс кезеңдерін түзіледі. сабақ 

кезінде үйренуші не үйрегенін саралап, салмақтап, оны қандай жағдайда, 

қалай қолдану жағдайда, қалай қолдану керектігін ой елегінен өткізеді; қайта 

қарап, өзгерістер енгізеді

Шоғырландырып оқыту 

технологиясы

оқу процесі құрылымының психологиялық табиғи ерекшеліктерін қабылдауға 

жағдай туғызу, сабақтарды блокқа біріктіру нәтижесінде пәндерді терең 

үйрену

Белсенді оқыту технологиясы

оқушылардың белсенділігін ұйымдастыру, болашақ кәсіптік қызметінің пәндік 

және әлеуметтік мазмұнын модельдеу

Толық меңгеру технологиясы

меңгерген білімін тәжірибеде жүзеге асыру, қолдану

Көрсетілген инновациялық технологияларды оқу процесінде қолдану мұғалімнің сабақты ұйымдастыру 

шеберлігіне және оқу пәні бойынша оқу бағдарламаларына сәйкес құрастырған қысқа мерзімді жоспарына 

байланысты болады.

Оқытудың  мақсаттары  мен  тәсілдеріне  негізделген  жоспарларда  мұғалімдер  үшін  әрбір  бөлім  мен 

тақырыптарды  өткізу,  оқушылардың  сабақта  білім  алуын  ұйымдастыру  бойынша  ұсынымдар  беріліп,  оқу 

ресурстары көрсетіледі (интернет, бейне және аудио материалдары т.б.).

Қысқа мерзімді жоспар немесе сабақ жоспарын мұғалім орта мерзімді жоспардың соңында ұсынылған 

үлгіге сай өзі әзірлейді. Мұғалім жоспарды дайындағанда оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып 

саралай оқыту тәсіліне ерекше назар аударғаны жөн. Жоспар мұғалімге сабақты тиімді құруға көмектеседі. 

Ол үшін мұғалім оқу материалы мен сабақтағы әрекетті мұқият іріктеп алуы керек. Әр сабақтан кейін мұғалім 

оқушылар  меңгере  алмаған  немесе  түсінбеген  жерлерін  анықтау  мақсатында  сабақты  талдап,  рефлексия 

жасап отыруы керек.

Қысқа мерзімді жоспарды құрғанда, мұғалім төмендегі ұсыныстарды басшылыққа алуына болады [4]: 

–  сабақты  ұйымдастырғанда  оқу  бағдарламасы  мен  оқу  жоспарындағы  мақсатты  басшылыққа  алуы 

керек; 

–  сабақ  мақсатының  анық  болуы  (S.M.A.R.T.  принципі  бойынша),  яғни  анық,  өлшенген,  қол  жетімді, 

шынайы мақсат қойылуы; 

–  орта  мерзімді  жоспарда  көрсетілген  барлық  іс-әрекеттерді,  әдістемелік  кеңестерді,  ресурстарды 

мұқият танып білу; 

–  мұғалімнің қалауы бойынша іс-әрекеттер түрі қажеттілігіне қарай толықтырылып отырады.

Мысал  ретінде,  өзіміздің  педагогикалық  іс-тәжірибемізден  алынған  «Назарбаев  Зияткерлік  мектебі» 

ДББҰ-ның Педагогикалық шеберлік орталығының мұғалімдерге арналған нұсқаулық бойынша құрастырылған 

бір сабақтың жоспарын ұсынамыз (2, 3-кестелер).

2-кесте 

Сынып 

5 қазақ сыныбы

Пән

Қазақ әдебиеті

Сабақ тақырыбы: Сапарғали Бегалин. «Бала Шоқан» әңгімесі

280

Мақсаты:

1. 

Сапарғали Бегалиннің «Бала Шоқан» әңгімесінің мазмұнын терең білу; 

2. 

Басты кейіпкерлерге талдау жасау. 

Күтілетін нәтиже 1. «Бала Шоқан» әңгімесінің мазмұнын терең біледі;

2. Басты кейіпкерлерге талдау жасайды; 

Табыс критерий:

Бағдарламаның жеті модулінің идеясын өзара ықпалдастыра отырып, оқушылардың сын 

тұрғысынан ойлауына жағдай жасалады

Түйінді идея

Диалог сабақта оқушылардың қызығушылығын арттырумен қатар, олардың білім деңгейінің 

өсуіне үлес қосады. (Мерсер мен Литлтон)

3-кесте 

Уақыт

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Формативті  Жиынтық

5 мин Салемдесу, оқушыларды 

түгендеу. Психологиялық 

ахуалды жақсарту. Топқа 

бөлу. 

Топ ережесін құрастыру.

Оқушылар сәлемдеседі. «Екі 

шындық, бір өтірік» сергіту сәтін 

орындайды. Оқушылар сурет 

қиындылары бойынша топқа 

бөлінеді

АКТ, сурет 

қиындылары

3 мин Үй тапсырмасын сұрау. 

«Қоқыс жәшігі» әдісі. 

Оқушылар парақтарға сұрақтар 

жазады. Жәшікке тастайды. Жәшікте 

парақтар араласқан соң бір бірінің 

сұрақтарына жауап береді.

Жәшік, 

парақтар

3 мин Сабақтың тақырыбын 

ашу мақсатында 

«Миға шабуыл» әдісін 

қолданамын. Түрткі 

сұрақтар арқылы сабақтың 

тақырыбын ашады. 

Үстел үстіне бірнеше мүсін 

қоямын.

- Балалар, не көріп тұрмыз?

- Мүсінді неден жасайды

- Осы мүсіндер кімнің 

мүсіндеріне ұқсайды? 

- Мысықтың өнерін кім 

тани білді?

- Шоқан туралы кімнің 

шығармасын оқып 

жатырмыз?

- Осы әңгіменің басқа 

кейіпкерлері кімдер?

Сұрақтарға жауап береді.

АКТ

Ойыншық 

жануарлар

5 мин «Таза тақта». Оқушылар 

параққа Сапарғали 

Бегалин жайлы фактілер 

жазады.

Бағалау 

парағы

Флипчарт, 

маркерлар, 

портреттер

10 

мин

І топ.- «Ментальды карта» 

әдісі.

«Бала Шоқан» әңгімесінің 

тақырыбы жазылған 

плакатты таратады. Аталған 

тақырыпта оқушылар 

жалпы түсініктерін жазады.

«Бағдар-

шам»  

әдісі

АКТ

Слайд,

Үш түсті 

(сары, 

жасыл, 

қызыл) 

жетон

281

ІІ топ. Кейіпкерлерге 

талдау жасайды. 

Семантикалық карта 

арқылы.

ІІІ топ. Семантикалық 

карта.

5 мин - Балалар, шығарма кім 

туралы?

- Ол өмірде болған адам 

ба? Ол кісінің кім екенін 

білеміз бе?

 Олай болса қазір 

«Сағат Х». Яғни, сіздерге 

парақшалар таратылады. 

Оны оқи отырып сіздер 

«Шоқан кім?» деген 

сұраққа жауап бересіздер. 

«Сағат Х» дегенде 

уақыттарыңыз аяқталады. 

Шоқан

Шыңғыс

Уәлихан

Абылай – Шоқан – Абылайхан 

арасындағы туыстық қатынас қандай

Абылайхан шөбересі

Қашқарияға, Орта Азияға саяхат 

жасаған

 саяхатшы

Ауыз әдебиетін зерттеген 

«Қозы Көрпеш-Баян сұлу»жырын 

жазып алған 

зерттеуші

Орыс география қоғамы жұмысына 

белсене араласқан

 географ.

Қырғыздар мен қазақтар жайында 

тарихи деректер жинаған 

тарихшы

Саяхатта жүргенде суреттер салған

 

суретші /салған суреттерін көрсе-

темін/

Бағалау 

парағы

АКТ,

Флипчарт, 

тапсырмасы 

бар 

парақтар

3 мин Сергіту сәті. «Зерделі 

сұрақ, ұтымды жауап». 

Яғни, викториналық 

сұрақтар. Дұрыс жауап 

берген топқа бір 

жұлдызшадан беріп 

отырамын, ең көп 

жұлдызша жинаған топ 

жеңімпаз болып саналады.

1 Авторы 

С. Бегалин 

2 Кейіпкерлері 

Шыңғыс, Шоқанның 

анасы, Мысық, Жақып, Сыдық, 

Шоқан 

3 Оқиға орны Құсмұрын бекеті, 

Шыңғыс күзегі

 

4 Шоқан кіммен кездесті? 

Күзетшінің баласы Мысықпен 

5 Мысықтың күні бойғы ермегі не? 

Саз балшықтан мүсін жасау. 

6 Жасаған қандай мүсінін Шоқанға 

берді? 

Түйе 

7 Шоқан Мысықты қайда ертіп апар-

ды? 

Өзінің үйіне апарды. 

8 Шоқан Мысықты ертіп келгенде 

оған анасының көзқарасы, інісі 

Жақыптың әрекеті? 

Мысықты 

жаратпады.

9 Мысық неге жылап жіберді? 

Қаршығадан қорықты. 

10 Мысықтың басына келген ой? 

Мені құсқа жегізгелі жатыр деп 

түсінеді. 

11 Шоқан Мысыққа не бергізді? 

Бауырсақ пен қымыз

8 мин Жәрмеңке палатасы. 

Оқушылар тапсырма 

орындап, оны жәрмеңке 

палатасына әкеліп сатады. 

І топ. «Кейіпкерге хат»

ІІ топ. «Фантастикалық 

қосынды»

ІІІ топ «Адам 

диаграммасы» 

Топтар берілген тапсырмаларды 

орындайды. Бір бірінен 

жұлдызшалар арқылы сатып алады. 

Жұлдызша-

лар

АКТ, 

флипчарт, 

маркерлар

282

жүктеу/скачать 23,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: