Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ы. Алтынсарин атындағЫ Ұлттық білім академиясы ресей федерациясының білім және ғылым министрлігі

37

интерактивті тәлім алуына көмек беруші инновациалық әдістердің кейбіріне сипаттама берілген. 

Аннотация. В статье обращается внимание на значении интерактивных методов в обучений свободного 

мышление студентов. Выделены некоторые инновационные методы, помогающие повыщению креативного 

мышления в развитии самостоятельности и активности студентов. 

Abstract. In this article student`s` very bright opinions has been writter through interactive methods. It is 

explained  that  students`  independence,  develop  their  activity,  innovation  technology  helped  for  interactive 

education. 

ПРИКЛАДНОЙ БАКАЛАВРИАТ КАК ТРАНСФОРМАЦИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ПРОГРАММ 

ТЕХНИЧЕСКОГО И ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО И ВЫСШЕГО ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО 

ОБРАЗОВАНИЯ 

А.Е. Абылгазина

1

, А.К. Тастанова

2

 

1

Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, г. Астана, директор Центра 

профессионального образования, кандидат исторических наук, aigul-1711@mail.ru,  

2

НАО им. И. Алтынсарина, г. Астана, старший научный сотрудник Центра профессионального образования, 

магистр педагогических наук, t.anar_astana@mail.ru 

Рецензент – Л.С. Сырымбетова, к.п.н., доцент, директор Центра трехъязычного образования, Националь-

ная академия образования им. И. Алтынсарина, г. Астана 

Развитие  экономики  Казахстана  в  последнее  десятилетие  обусловило  необходимость  учета 

требований  работодателей  к  результатам  профессионального  образования.  Потребности  современного 

казахстанского  рынка  труда  разнообразны,  но  единство  работодателей  проявляется  в  одном  –  нужны 

высококвалифицированные кадры, от рабочего, техника-технолога до ученого-исследователя. 

Один  из  путей,  ведущих  к  повышению  доступности  качественного  образования,  соответствующего 

требованиям инновационного развития казахстанской экономики, современным потребностям общества и 

человека, – это развитие вариативности образовательных программ. Речь идет о прикладном бакалавриате 

– новом уровне обучения. 

В России впервые понятие «прикладной бакалавриат» возникло в Концепции долгосрочного социально-

экономического  развития  Российской  Федерации  на  период  до  2020  года,  по  которой  прикладной 

бакалавриат  является  экспериментальной  основной  профессиональной  образовательной  программой  с 

нормативным сроком освоения 4 года. 

Создать его предложили работодатели и представители системы среднего профобразования. Причиной 

появления  прикладного  бакалавриата  послужило  то,  что  рынок  труда  не  готов  принимать  значительную 

часть выпускников колледжей, т.к. их компетенции не соответствуют требованиям производства. К тому же 

технологии в ряде отраслей настолько усложняются, что для них недостаточно среднего профессионального 

образования.  Квалифицированный  специалист  должен  не  только  выполнять  набор  операций,  но  и  на 

одинаково хорошем уровне владеть теорией и практикой, понимать изменения в технологии и адекватно на 

них реагировать. При этом прикладной бакалавриат выступает как ступень высшего образования, основные 

принципы которого – тесная связь с базами практик, четкая ориентация на практические умения, ранняя 

профессиональная практика, позволяющая освоить современные технологии. 

В  Казахстане  понятие  «прикладной  бакалавриат»  было  использовано  в  Государственной  программе 

развития  образования  Республики  Казахстан  на  2011-2020  годы,  согласно  которой  отдельные 

образовательные  программы  среднего  профессионального  образования  будут  отнесены  к  третичному 

образованию  (прикладной  бакалавриат)  [1].  При  этом  для  поступления  на  программы  прикладного 

бакалавриата необходимо завершение полного среднего образования. 

В Законе «Об Образовании» Республики Казахстан дано определение прикладного бакалавриата как 

уровня  послесреднего  образования,  образовательные  программы  которого  направлены  на  подготовку 

кадров с присуждением квалификации «прикладной бакалавр» [2]. 

Государственной программой развития образования и науки Республики Казахстан на 2016-2019 годы 

предусмотрена  подготовка  в  колледжах  квалифицированных  кадров  для  высокотехнологичных  отраслей 

экономики по направлениям прикладного бакалавриата. При этом прикладной бакалавриат будет направлен 

на конкретную квалификацию с увеличением практико-ориентированной части образовательной программы 

[3]. 

38

Однако при проектировании научно-методологических основ образовательных программ необходимо в 

первую очередь определиться с отнесением прикладного бакалавриата к конкретному уровню образования: 

техническому и профессиональному или высшему профессиональному. 

С учетом того, что бакалавриат в системе образования Республики Казахстан относится к уровню высшего 

образования,  было  бы  обоснованным  отнесение  прикладного  бакалавриата  наряду  с  бакалавриатом  к 

первому уровню высшего образования по аналогии с профильной и научной вариантами магистратуры. 

Концептуальным  ядром  проектирования  образовательных  программ  прикладного  бакалавриата 

послужит общий для всех уровней высшего профессионального образования компетентностный подход к 

ожидаемым результатам образования [4]. 

Принципы  проектирования  образовательных  программ  прикладного  бакалавриата  будут  аналогичны 

принципам  проектирования  образовательных  стандартов  и  программ  всех  уровней  высшего 

профессионального  образования  с  усилением  практической  подготовки,  что  объясняется  появлением 

высокотехнологичных специальностей, освоение которых требует как теоретической, так и практической 

подготовки. 

В программах прикладного бакалавриата должны быть определены: 

- общая характеристика специальности, раскрывающая формы освоения основной образовательной про-

граммы по специальности; нормативы и сроки ее освоения, квалификация выпускника, возможности продол-

жения образования выпускника; 

- требования к уровню подготовки выпускника по специальности, в том числе: общие требования к обра-

зованности, к уровню подготовки по дисциплинам, по производственной (профессиональной) практике, по 

итогам освоения основной профессиональной образовательной программы; 

-  требования  к  минимуму  содержания  основной  профессиональной  образовательной  программы  по 

специальности, которые предусматривают указание наименования циклов дисциплин и основных дидакти-

ческих единиц, нормативные сроки освоения основной образовательной программы, в том числе количество 

часов максимальной учебной нагрузки студентов и обязательных учебных занятий; 

- общие требования к разработке основной профессиональной образовательной программы, обеспечи-

вающие реализацию высшим учебным заведением государственных требований к минимуму содержания и 

уровню подготовки по специальности. В том числе: общие требования, требования к организации производ-

ственной (профессиональной) практики, требования к промежуточной и итоговой аттестации выпускников, 

общие нормативы по организации образовательного процесса, академические свободы вуза в формирова-

нии содержания образования и организации образовательного процесса. 

Требования к выпускникам отражены в Национальной рамке квалификаций [5], в которых указывается, 

что должен знать и уметь квалифицированный рабочий для выполнения непосредственных трудовых функ-

ций. 

Существующие  ныне  квалификационные  характеристики  профессий  и  специальностей  могут  быть 

модифицированы  с  помощью  проектной  деятельности  на  основании  анализа  современных  трудовых 

функций  работника,  а  также  перспектив  развития  отрасли  и  общества  в  целом.  Результаты  анализа 

документов  и  реальной  социально-экономической  ситуации  позволят  детально  описать  актуальные  и 

перспективные требования к специалистам, а значит, и к выпускникам учебных заведений. Эти требования 

можно  рассматривать  как  содержательную  основу  для  формулировки  цели  прикладного  образования  и 

подготовки  специалиста,  готового  и  способного  не  только  «выжить»  в  условиях  жесткой  конкуренции  и 

современных требований к качеству деятельности, но и достичь успеха. 

Между тем любая профессиональная деятельность многопланова, и современный подход к ней означает 

усвоение  также  коммуникативных,  поведенческих  и  других,  связанных  с  работой  и  жизнедеятельностью 

навыков. Поэтому в ходе проектирования образовательных программ нередко возникает необходимость 

дополнения и конкретизации перечня требований к выпускникам учебных заведений [6]. 

Перечень  квалификационных  требований  к  выпускникам  прикладного  бакалавриата  может  быть 

дополнен такими параметрами, как: 

- способность поставить цель и сформулировать задачи, связанные с реализацией профессиональных 

функций; 

- готовность к работе над междисциплинарными проектами; 

- умение строить модели деятельности и использовать их для описания и прогнозирования различных 

явлений; 

- умение оптимально организовать свой труд и принимать решения в нетиповых ситуациях; 

- готовность к кооперации с коллегами и к работе в коллективе; 

- умение понимать чужую точку зрения и сотрудничать с другими людьми; 

- умение переоценивать накопленный опыт и анализировать свои возможности; 

- умение выражать и отстаивать точку зрения, связанную с уважением прав и свобод личности, с выбором 

39

нравственных ценностей, с гражданской позицией и др. 

Итак,  основное  отличие  прикладного  бакалавриата  от  обычного  заключается  в  том,  что  в  структуру 

образовательной  программы,  наряду  с  традиционными  академическими  дисциплинами,  вводятся 

профессиональные модули. Объем учебной и производственной практики в программе прикладного бака-

лавриата в среднем в четыре раза больше по сравнению с обычными программами. Общий объем практиче-

ской подготовки, включающей учебную и производственную практику, лабораторные работы, практические 

занятия, курсовые работы, должен составлять не менее 50 % от общего объема обязательной учебной нагруз-

ки. 

Выпускник программы прикладного бакалавриата наряду с академической степенью бакалавра получит 

профессиональную  квалификацию  –  результат  освоения  программы  прикладного  бакалавриата,  а  ее 

отличительная особенность – достигается за счет особого содержательного наполнения программы. 

Определение  требований  к  квалификации  выпускников  по  программам  прикладного  бакалавриата 

должно  производиться  в  зависимости  от  потребностей  рынка  труда  в  работниках  соответствующей 

квалификации. 

Технологическая  составляющая  качества  реализации  образовательных  программ  прикладного 

бакалавриате должна отражать очевидные преимущества – построение учебных программ, исходя из по-

требностей производства, практикоориентированную подготовку высококвалифицированных специалистов 

с  большой  теоретической  базой,  снижение  сроков  доучивания  на  производстве,  возможности  целевой 

подготовки  для  конкретного  заказчика  на  выпускника.  Кроме  того,  необходимы  следующие  базовые 

компетентности  востребованные  в  любых  производственных  сферах:  мотивация  профессиональной 

деятельности в режиме высокой результативности труда, корпоративная культура, управление конфликтами 

и стрессами, управление безопасностью, обучение и повышение квалификации, адаптация и готовность к 

новой профессиональной деятельности в условиях технологических инноваций на производстве и т.д. [4]. 

Таким  образом,  программа  прикладного  бакалавриата  должна  обеспечивать  профессиональную 

теоретическую  подготовку,  характерную  для  программ  бакалавриата  и  профессиональную  практико-

ориентированную подготовку, характерную для программ технического и профессионального образования. 

В  этом  случае  образовательные  программы  высшего  профессионального  образования  смогут  достичь 

высокого уровня результативности и эффективности. 

Список литературы

1  Государственная  программа  развития  образования  Республики  Казахстан  на  2011-2020  годы, 

утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года, № 1118. 

2 Закон Республики Казахстан «Об образовании» от 27.07. 2007 г. № 319-III с изменениями и дополнениями 

от 03.12. 2015 г. [Электронный ресурс]: http://adilet.zan.kz 

3 Государственная программа развития образования и науки Республики Казахстан на 2016-2019 годы, 

утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 1 марта 2016 г. № 205. [Электронный ресурс]: 

http://edu.gov.kz 

4 Татур Ю.Г. О проектировании образовательных программ в современном университете // Университетская 

книга. – 2010. – № 4. 

5 Приказ «Об утверждении Национальной рамки квалификаций», утвержденный совместным приказом 

и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 сентября 2012 года № 373-

ө-м и Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 сентября 2012 года № 444. 

6 Педагогические основы проектирования образовательных систем нового вида. - СПб., 1995. 

Аңдатпа.  Мақалада  қолданбалы  бакалавриаттың  білім  беру  бағдарламасы  арқылы  кадрлар  даярлау 

мәселесі қарастырылады. 

Аннотация.  В  статье  рассматриваются  вопросы  подготовки  кадров  через  образовательные  программы 

прикладного бакалавриата. 

Abstract. Article concern the issue of human recourse development through the programs of applied bachelor. 

40

БІЛІМ БЕРУДІҢ МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУ – ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚТЫҢ НЕГІЗІ 

Қ.Б. Адиет 

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының 

аға ғылыми қызметкері 

Пікір беруші – Наурызбай Ж.Ж., Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының «Тәрбие 

теориясы және әдістемесі» орталығының директоры 

Әлемдік  тәжірибені  саралай  отырып,  оқыту  мен  тәрбиелеуді  заман  талабына  сай  жаңашылдықпен 

ұйымдастыру  бүгінгі  жаһандану  заманында  басты  мәселе  болып  отырғаны  белгілі.  Оқушылардың 

функционалдық сауаттылығын арттырудың негізгі бағыттары, білім беру жүйесінің мазмұнын жаңарту мен 

педагогикалық  кадрлардың  кәсіби  біліктілігін  арттыру,  оқушының  өміріндегі  отбасының  рөлін  ескеруді 

қамтиды. Білім беруді жаңарту оқушылардың білімін ғана емес, оларды қолдану дағдыларын, атап айтқанда, 

функционалдық  сауаттылығын  немесе  құзыреттілігін  қалыптастырумен  де  байланысты.  Негізгі  мақсат 

оқушылардың білімдерін өмірде тиімді қолдануға үйрету. Ол орта білім жүйесінің парадигмасын түбегейлі 

өзгертудің негізі болып отыр. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту Қазақстанның әлемнің 

бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарына ену процесінде ең маңызды болып табылады [1]. 

Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту процесі оқу қызметінің барлық түрлерінің 

нәтижелілігін  оқу  материалын  меңгерудің  процесуалды  жағын  және  жеке  тұлғалық  қасиеттердің  пайда 

болуын есепке алатын бағалаудың жаңа жүйесін енгізуді айқындайды. Функционалдық сауаттылық біліммен, 

іскерлікпен және дағдылармен ғана шектелмей, солардың негізінде әр елдің өзіндік ерекшеліктері ескеріле 

отырып, қалыптасатын құзыреттіліктермен анықталады. Білім беру мазмұнын жаңартудың жетістігі оқушының 

білімді меңгеруімен, оны ой елегінен өткізіп, теориялық білімін дәлелдей алуымен, қорытынды жасауымен 

жүзеге асырылады. Яғни оқытудың жүйелі тәсілдеріне көшу бүгінгі күннің басты талабы болып отыр. 

Қоғамдық-гумантарлық  пәндер  бойынша  функционалдық  сауаттылықты  қалыптастыру,  оқушылардың 

құзыреттілік  біліктерін,  алған  білімдерін  шынайы  өмірлік  жағдаяттарда  тиімді  қолдана  білу  қабілеттерін 

дамыту  көзделген.  Қоғамдық-гуманитарлық  пәндер  және  олардың  мазмұны:  оқушы  тұлғасының 

интелектуалдық әлеуетін дамыту мақсатында филологиялық, тарихи және қоғамтанулық білім беруді; бағдар 

бойынша базалық пәндерді тереңдетіп оқытуды; қоршаған әлемді түрлендірудегі қазақ, oрыс, шетел тілдері, 

Қазақстан тарихы, дүние жүзі тарихы, адам және құқық пәндерінің рөлі туралы түсініктерін қалыптастыруды; 

oқушылардың лингвистикалық, тарихи, көріністік oйлауын қалыптастыруды, әртүрлі өмірлік жағдайларға және 

болашақ кәсіби қызметіне қажетті oқушылардың аналитикалық, практикалық, кoммуникативтік біліктері мен 

дағдыларын жетілдіруді; oқытуды бейіндендіруге жағдай жасауды және oқушыларды одан әрі кәсіби өзін-

өзі анықтауға, өзін-өзі дамытуға даярлауды қамтамасыз етеді [2]. 

«Адам  және  қоғам»  білім  саласындағы  оқушылардың  функционалдық  сауаттылығы  олардың 

жалпыадамзаттық,  ұлттық-тарихи  және  әлеуметтік-мәдени  құндылықтарға  әділеттілікпен,  адалдықпен, 

тілектестікпен, жауапкершілікпен қарай білу; өзінің азаматтық патриоттық ұстанымын және құқықтары мен 

міндеттерін  заңнама  мен  қоғамдық  нормаға  сәйкес  сақтай  білу;  отбасында,  ұжымда,  қауымда  әлеуметтік 

ролін  орындай  білу;  көпмәдениетті  қоғамда  өмір  сүру  мен  қарым-қатынас  жасай  білу;  өздігінен  оқу,  өз 

мүмкіндігін іске асыру, өзінің кәсіби бағытын анықтау; адамның физикалық және рухани денсаулығын, ақыл-

ой жұмысын қолдау үшін салауатты өмір салтын жүргізу қабілеттерімен анықталады. 

Қазақстан  Республикасының  гуманитарлық  білім  беру тұжырымдамасында  білім  мазмұнын  анықтауда 

қазіргі  білім  беруді  гуманитарландыру  проблемаларын,  оқытуды  бейіндеу,  жас  ұрпақтың  интеллектік 

дамуы мен рухани-адамгершілікке тәрбиелеу талаптары ескерілген [3]. Яғни, тарихи oқиғаларды, жекелеген 

адамдардың  қызметін,  мемлекеттегі  басқару  нысандарын  түсіне  білу  және  oларды  нақтылы  бағамдай 

білу; демократиялық және экoнoмикалық кеңістікте өмір сүру нормаларын үйрену, әлемдік және отандық 

мәдениеттің ортақ мәселелерін бағдарлай білу, ұлттық сана-сезімге ие болу, адамзаттық өркениетті дамуының 

негізгі кезеңдерін білу т.б. талаптарын қояды. 

Қoғамдық-гуманитарлық  білім  беру  кең  білім  беру  шекараларына  ие,  оны  оқыту  тек  қана  адамзат 

тарихындағы  мәдениет  туралы  ғылым  ғана  емес,  адамзаттық  табиғат  болып  табылады.  Қоғамдық  білім, 

тұлғаның  өзіндік  көзқарасының  қалыптасуына,  оны  тәуелсіз  бағалау,  сонымен  қатар  басқалардың  пікірін 

сыйлауға  ықпал  етеді.  Бұл  пәндер  тұлғада  қазіргі  қоғамға  тән  маңызды  құндылықтарға,  дүниетанымын, 

толеранттылық,  азаматтық  сенімділік,  шығармашылық  ойлауға  тәрбиелейді.  Қоғамдық  пәндер  жастарды 

қазіргі әлемдегі толық қарама-қайшылыққа өз бетінше өмір сүруге дайындайды, адамдар арасындағы өзара 

түсіністік үшін ыңғайлы жағдай жасайды, әр түрлі мәдени, этникалық, лингвистикалық және діни дәстүрлер 

адамға белгілі бір елдің ғана өкілі емес екендігін сезінуге көмектеседі. Қазіргі қоғамда өзгермелі әлеуметтік 

және экономикалық жағдайда өмір сүріп қана қоймай, болып жатқан құбылысқа белсенді әсер ете отырып, 

оны жақсартуға бейім тұлғаны қалыптастыру маңызды проблемалардың бірі болып отыр [4]. 

41

Сондықтан  бүгінгі  таңда  қоғамның  өзгермелі  жағдайына  бейім  тұлғаны  қалыптастыру  үшін  «Тарих» 

курсының маңызы зор. 

«Тарих» пәндері оқушыларды тарихи оқиғалармен таныстырып қана қоймай, оған қоса ғасырлар бойы 

Ұлы  Дала  кеңістігінде  қалыптасқан  ұлттық  құндылықтарды,  қазіргі  қоғамның  гуманистік  идеялары  мен 

демократиялық  құндылықтарын  игеруге,  әлемнің  мәдени  әртүрлілігін  түсінуге  жетелейді.  Пән  мазмұны 

ата-бабаларымыздың бірегей мәдениетін, әлем тарихындағы Қазақстанның алатын орны мен рөлін, оның 

жалпыәлемдік  өркениеттің  дамуына  қосқан  үлесін  түсінуге,  толеранттылықты  қалыптастыруға  мүмкіндік 

береді.  «Қазақстан  тарихы»  пәні  «Мәңгілік  Ел»  жалпыұлттық  біріктіруші  идеясын  жүзеге  асыруда 

маңызды  рөл  атқарады,  өз  кезегінде  ол,  ұлттық  және  жалпыадамзаттық  құндылықтарды  қабылдайтын, 

адамдар  құқықтары  мен  бостандықтарын  құрметтейтін  және  Отанының  дамуына  өзіндік  үлес  қосуды 

қалайтын тұлғаны тәрбиелеу арқылы жүзеге асады. Пәннің мақсаты: Оқушылардың бойында тарихи сана, 

қазақстандық патриотизм, толеранттылық, өз елінің және басқа елдердің тарихы мен мәдениетіне құрмет, 

өз ата-бабаларының жетістіктеріне деген мақтаныш сезімін қалыптастыру, ұлттық және жалпы адамзаттық 

құндылықтарды дарыту, зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту. Пәннің міндеттері: Адамзат 

өркениетінің  және  Қазақстан  территориясындағы  ежелгі  заманнан  бастап  бүгінгі  күнге  дейінгі  қоғамның 

әлеуметтік, мәдени, саяси, экономикалық дамуының негізгі кезеңдері мен түрлі халықтардың тарихи даму 

жолының ерекшеліктері туралы білімін қалыптастыру; әлемнің тарихи дамуы барысында қалыптасқан ұлттық 

және жалпы адамзаттық құндылықтар жүйесі туралы білім беру; негізгі оқиғалар, құбылыстар мен тарихи 

дамудың процестерінің мәні туралы түсінік қалыптастыру; тарихи оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді 

және тарихи тұлғалардың қызметін тарихи контекстінде сын тұрғысынан талдау және баға беру дағдыларын 

қалыптастыру  мен  дамыту;  тарихи  деректердің  негізінде  дәлелді  пайымдау  дағдыларын  дамыту;  тарихи 

зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру мен дамыту (гипотезаларды ұсыну, зерттеу сұрақтарын құрастыру, 

деректерді  талдау,  әртүрлі  көзқарастарды  салыстыру,  нәтижелер  мен  қорытындыларды  шығару,  өзінің 

ұстанымын анықтау); қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерде бағдарлану 

үшін тарихи  білімдерін  қолдана  білу дағдыларын  қалыптастыру;  коммукативті дағдыларды  қалыптастыру, 

соның ішінде, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден 

алынған ақпараттарды, жарияланым мен электронды құралдарды қоса алғанда, қолдану [5]. 

Елбасы  Н.Ә.  Назарбаевтың  «Назарбаев  Зияткерлік  мектептері»  ДББҰ  тәжірибесін  жалпы  білім  беру 

мектептеріне тарату тапсырмасына сәйкес бүгінгі таңда кіріктірілген оқу бағдарламалары әзірленіп жатыр. 

Заманауи талаптар тұрғысынан қарағанда, кіріктірілген білім беру бағдарламасын әзірлеуде қазақстандық 

мектеп пен әлемдік білім беру тәжірибесінің озық жетістіктері есепке алынады. 

Кіріктірілген білім беру бағдарламаларының ерекшеліктері: оқушыларға алған білімдерін оқудағы және 

өмірдегі мәселелерді шешуде пайдалануды үйретуге бағдарлау; тілдерді деңгейлік үйретуді ұйымдастыру; 

пәндерді  кіріктіру;  жаңа  пәндерді  енгізу;  тереңдетіп  және  стандартты  оқуға  арналған  пәндерді  жоғары 

сыныпта  таңдау  құқығы;  ЖОО-ға  түсуге  мақсатты  түрде  дайындалу;  жобалау  іс-әрекеті;  бағалаудың 

критерийлік жүйесі. 

Осыған  орай  «Назарбаев  Зияткерлік  мектертері»  ДББҰ  тәжірибесі  негізінде  қоғамдық  пәндерден  де 

«Қазіргі  әлемдегі  Қазақстан»  эксперименттік  кіріктірілген  оқу  бағдарламасы  әзірленді.  Кіріктірілген  оқу 

бағдарламасындағы «Қазіргі әлемдегі Қазақстан» пәнінің маңыздылығы қазіргі әлемдегі Қазақстанның даму 

идеологиясы мен ұлттық мүдделерді жүзеге асыру мақсатында саяси, экономикалық, әлеуметтік, өркениеттік 

ұстанымдарын түсінеді, әрі елді өркендету жөнінде өзіндік азаматтық позициясын қалыптастырады. Еліміздің 

әлемдегі орны, оның тәуелсіз даму моделі және елді дамытуға бағытталған реформалары мен стратегиялары 

туралы  білімдерін  тереңдетіп,  әлем  елдеріне,  халықаралық  ұйымдар  мен  түрлі  қоғамдық  бірлестіктерге 

қатысты  ұстанған  ішкі-сыртқы  саясатындағы  басымдылық  бағыттарын,  ұлттық  және  аймақтық  қауіпсіздік 

проблемаларын түсінеді. 

«Қазіргі әлемдегі Қазақстан» пәнінің мақсаты – елдің ішкі саяси және әлеуметтік-экономикалық, ұлттық 

мәдени  және  өркениеттік  ерекшеліктерін,  географиялық  жағдайын  назарға  ала  отырып,  Қазақстанның 

қазіргі әлемдегі орнын түсіну және болашақта мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, ғылыми-техникалық 

әлеуетін өсіру, оның саяси ықпалын ұлғайту, халықтың әл-ауқатын арттыру, ұлттың зияткерлік және өнегелілік 

прогрессін қамтамасыз ету жөнінде бірқатар пәндердің синтезі негізінде қажетті білімдер мен дағдыларды 

қалыптастыру. Яғни, сын тұрғысынан бағалау; негізгі ойды дамыту; логикалық ойлау; ізденіс және зерттеу 

жұмыстарын  жүргізу;  дәлелдемелер  келтіре  отырып,  шешім  қабылдау  және  бағыттарды  белгілеу;  деректі 

таңдау, талдау. Бұл дағдылар оқушылардың функционалды сауатты болуына және Қазақстанның көшбасшылық 

дамуына өз үлестерін қосуға мүмкіндік береді. «Қазіргі әлемдегі Қазақстан» пәнін оқу арқылы оқушылар 

келесідей білім мен түсінікке ие болады: Қазақстанның әлемдік қауымдастықтағы алатын орны, саяси және 

әлеуметтік-қоғамдық дамуы, мәдениеті мен ұлттық құндылықтары, экономикасы мен қазіргі заманғы тарихы, 

дүниежүзілік бәсекеге қабілеттілігі [6]. 

Бұл  бағдарлама  балалардың  өздігінен  білім  алу  дағдыларын,  талдау,  өз  көзқарасын  дәлелдей  білу, 

командада  жұмыс  істеу,  алған  білімдерін  өмірде  пайдалану  қабілеттерін,  тілдік  және  коммуникативтік 

42

дағдыларын дамытады. 

Қоғамдық  пәндер  жеке  тұлғаға  ұлттық-рухани  жан-жақты  тәрбие  берумен  қатар,  отанды  сүю,  еліңді 

құрметтеу құндылықтарын береді [7]. 

Мектептегі  қоғамдық-гуманитарлық  білім  мазмұнын  таңдап  алу  мен  oның  құрылымын  түзудің 

тұжырымдамалық  негіздері  қoғамдық-гуманитарлық  білім  беруді  құзыреттілік  тәсіл  негізінде  дамытудың 

теориялық моделін құруға мүмкіндік берді (1-сурет). 

1-сурет – Қоғамдық-гуманитарлық білім беруді құзыреттілік тәсіл негізінде 

дамытудың теориялық моделі 

ХХІ ғасыр-қатаң бәсеке ғасыры. Демек, әлемдік бәсекелестіктің жылдам дамуына ілесе алатындай білімді 

де тапқыр дара тұлғаның тағдыры барша педагогикалық қауымның қолында екені даусыз. Педагогикалық 

қауымның қазіргі таңда атқарып жатқан істерінің арқасында жас ұрпақтың болашақта әлемдік деңгейдегі 

сынақтардан жоғары нәтиже көрсететініне сеніміміз мол. 

Қорытындылай  келе,  басты  міндет  жасөспірім  талабын  қанағаттандыратын,  қоғамның,  ұлтымыздың 

ұстанған бағытымен сабақтас келетін сапалы білім мен саналы тәрбие жүйесін құру деп санаймыз. 

 

Білім, білік, 

дағды  

 

Іс-әрекет 

тәсілдері 

 

Құндылық 

бағдарлар  

 

Өзін-өзі 

ұйымдастыру  

 

Шығармашылы

қ іс-әрекет  

 

Іс-әрекеттік 

мотивтер  

 

Алған білімінің, кәсіби дағдыларының негізінде өмірдің өзгермелі жағдайларында еркін бағдарлай алатын, өзінің алған білімін іске 

жүктеу/скачать 23,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: