Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры имани гүЛ Қайрат ж о л ды ба й ұ л ы

ПАЙҒАМБАРЛАРҒА ИМАН
Пайғамбарларға  иман  -   Ислам  дініндегі  иман 
негіздерінің бірі. Пайғамбарларға иман ету -  олардың ¥лы  
Ж араіушы тарапынан арнайы таңдалып, елші етіп жіберіл- 
гендіктеріне жэне олардың жеткізген барлық хабарларына 
күдіксіз  сену деген сөз.  Алла Тағала  мұсылмандарга жер 
бетіне  келіп-кеткен  барлық  пайғамбарларға  иман  етуді 
бүйырады. Яғни, Құралда аты айгылған пайғамбарлардың 
кейбіреуіне иман етіп, кейбіреуіне сенбеуге катаң тыйым 
салынады.  Біз,  мүсылмандар,  езіміздін  сонғы  пайғамбар 
Мүхаммедтің  (с.а.у.)  Алла  Тағала  тарапынан  жіберілген 
арнайы  елші  екеніне  қалай  иман  келтірсек,  басқа 
пайғамбарларға  да  дэл  солай  иман  келтіреміз.  Қүранда: 
«Кімде-кім 
А ллаға 
жэне 
Онын 
періштелеріне, 
к ітап тар ы н а,  пайгамбарлары на  және  акы рет  күніне 
им ан келтірмесе, катты  адасаділ...»,12 - делінеді
Жер  бетін  щрландырып,  адамзатка  тура  жолды 
нүсқап, ақнкат пердесін ашып, екі дүние бакытын көрсету 
үшін  ¥ л ы   Жаратушы  тарапынан  жіберілген  жалпы 
пайғамбарлардың толык эрі нақты саны бір Аллаға мэлім. 
Құрапда  тек  жиырма  бесінің  аты  аталған.  Қүранда  есімі 
көрсетілген  Узайр,  Луқман,  Зулқарнайн  атты  үш  кісінің 
пайғамбар яки үлкен әулие екендігі жайлы ғұламалардың 
арасында эр түрлі пікір бар.
Жер  бетіне жіберілген  барлык пайғамбарлар арнайы 
бір  қауымға  белгілі  бір  уақыт  үшін  ғана  келсе,  эз  елші 
Мухаммед  (с.а.у.)  кияметке дейінгі  барлық  адамзат үшін 
ақьірғы  пайғамбар  ретінде  жіберілуімен  ерекшеленеді. 
Ол  (с.а.у.)  өзіне  дейінгі  барлык  пайғамбарлардың
12  Нисасүресі/136.
67

ИМАНИ ГҮЛ
ерекшеліктері  мен  мәртебелерінс  ие  болса,  Оның  (с.з.у.) 
алып  келген  ислам  діні  алдыңғы  барлык  діпдердің 
мән-мазмүнын  қамтиды.  Пайғамбарлық  міндеті  оныц 
елшілігімен 
нүктеленгендіктен 
одан 
кейін 
ешбір 
пайғамбар  кслмек  емес.  Алла  елшісі  (с.а.у.)  келгеннен 
кейін  барлық  пайғамбарлардың  алып  келген  діндерінің 
ұкімі тоқтады.
Қүранда аты аталған пайғамбарлар
1.А дам(а.с.)
2. Идрис (а.с.)
3. Нух (а.с.)
4. һуд (а.с.)
5. Салих (а.с.)
6. Ибраһим (а.с.)
7. Лут (а.с.)
8. Исмайл (а.с.)
9. Исхақ (а.с.)
10. Шуғайб (а.с.)
11. Якуб (а.с.)
12. Юсуф (а.с.)
13. Әйюб (а.с.)
14. Зулкифл (а.с.)
15. Юнус (а.с.)
16. Муса (а.с.)
17. Һарун (а.с.)
18. Иляс (а.с.)
19. Әлиаса (а.с.)
20. Дәуід (а.с.)
21. Сүлеймен (а.с.)
22. Зәкария (а.с.)
23. Иахия (а.с.)
24.  Иса (а.с.)
25.  Мухаммед (с.а.у.)
68

ИМАНИ ГҮЛ
Адамзатгың пайғамбарға мүктаждығы
Адам  баласы -  санасы  мен  ерік-қалауы  бар жараты- 
лыс.  Қалаған  нәрсесін  сөйлсп,  калаған  жағына  бара  ала- 
ды.  Жалғыз  емес,  қоғам болып  өмір  сүреді.  Баскалармен 
үнемі  қарым-қатынас,  байланыста.  Бойында  әр  түрлі 
касиеттердің  көзі  бар.  Тас  сияқты  қатты,  мақта  сияқгы 
жүмсақ та бола алады.  Мейірімді де,  катігез де бола ала- 
ды.  Ал  басқа  жаратылыс  олай  емес.  Мысалы,  арыстан 
әркашан  жыртқыш,  ал  қой  үнемі  жуас,  момын.  Алма 
ағашында өрік, өрік ағашында алма өспейді. Қарға булбұл 
секілді  эн  салып,  бүлбул  карғадай  қарқылдай  алмайды. 
Өйткені  барлығы  өзгермейтін  түракты  касиеттерге  ие. 
Ал  адам жақсы-жаман эр түрлі  касиеггерді  бойында жи- 
най  алатындай  кейіпте  жаратылған.  Иман  етуі  де,  етпеуі 
де  өз  колында.  Қаласа сауатсыз,  қаласа ғалым  бола  ала­
ды,  Тілінен туралық та, жалған да шығуы мүмкін. Қолын 
канға  былғап,  қатігездікте  жыртқыштарды  да  артка 
калдыруы  мүмкін.  Дэл  осы  адам  мейірімділікті  ту  етіп, 
шартарапқа  бейбітшілікті  жаюы да ықтимал.  Міне,  адам 
баласы  осындай  түрлі  қалау  мен  сан  алуан  қасиеттердін 
иесі болғандығы үшін мына дүниеде ол үшін сынак эрі ана 
дүниеде жэннат,  тозақ бар.  Міне  осындай  эр түрлі  жолға 
бағыт  бұруға  бейім  адам  үшін  тура  жолды  көрсететін, 
әлемнің  сырын  ашып,  оның  қайдан  пайда  болганын, 
кімнің  жаратқанын,  жаратылуындағы  негізгі  мақсат- 
міндетін түсіндіріп, жауабына кол жеткізе апмайтын небір 
сұрактарына  қатесіз  жауап  беретін,  әрбір  ісінде  үлгі  бо- 
латын  шамшырақ керек.  Ол -  ¥лы  Жаратушы тарапынан 
жіберілген пайғамбарлар екені шүбэсіз. Жалғыз ғана ақыл 
бұларды  еш қатесіз, кэміл түрде шешуге  жеткілікті  емес. 
Дін  щ ры н   шырақ  тұтпаған  небір  зерек  ақылдылардың, 
атакты пәлсапашылардың жаратылыстың сырын  аша ал-
69

ИМАНИ ГҮЛ
май  орта  жолда  шаң  кауып  калганы  немесе  кате  түсініп 
адасқаны,  адасып  тығырыкка  тірелгенде  ақылынан  айы- 
рылып, жынды болып кеткеніне тарих куэ.
Иэ,  адамның бүгін тура дегені  ертең қате  болып жа- 
тады.  Бұғаи күн  сайын  өзгеріп  отырған сансыз  «измдер» 
дәлел. Дэлірек айтсақ, көбіне «ацыл» адамды тек біржақты 
багалайды.  Ақылдың  ойлап  тапқан  «коммунизм»  секілді 
басқа  «измдер»  де  адамды  тек  материалдық тұріъісынан 
эрі  осы  дұниемен  шектеп  кана  қарастырады.  Оның  ру- 
хани  жан  дүниесін  жэне  мэңгілік  екінші  дүниесін  ұмыт 
калдырады. Міне, дін адамды һэм рухани, һэм заттык, һәм 
екі дуние таразысының басын тең үстап бағалағандыктан, 
адам  дінге,  дінді  жеткізетін  пайғамбарларға  эрдайым 
мұктаж.  Діні  жок  ешбір  қауымның  жоқтығы  осының 
белгісі.  Қысқасы,  Құран  тілімен  айтқанда:  «Ж аратуш ы 
ж аратқан ы н  білмейді ме?»13.
•  Егер  пайғамбарлар  келмегенде  ¥ л ы   Жаратушы- 
ны толық,  кемел  сипатгарымен  катесіз  тану  мүмкін  бол- 
мас  еді.  Жаратушы  деп  түкке  тұрмайтын  нэрселерге 
кұлшылық  жасап,  табьгауы  эбден  мүмкін.  Пайғамбарға 
сенбеген  қауымдардын  жаратушы  деп  өз  қолдарымен 
жасаған пүттарға,  Ай,  Күн,  жүлдыздарға  сыйынғандары, 
міне, осы тұсты айқындай түседі.
• Адамньщ ақылы «Дүниеге не үшін келдім ? Міндетім, 
мацсатым  не?  Жаратуиіым  менен  нені  талап  етеді?» 
деген  сүрақтардың  жауабына  жете  бермейді.  Адам  «өзін 
мацсатсыз,  басым бос» деп пайымдайды.  Жақсы-жаман, 
адал-арам  деп  талғамай,  қалағанын  істейді.  Сондықтан 
адамға  жаратылуындағы  мақсатын,  адамдыгына  сай 
міндетін  түсіндіріп,  ¥ л ы   Жаратушысының  бүйрыктары 
мен тыйымдарын жеткізетін пайғамбарлар керек.
13  Тэбарак сүресі/14
70

И МАІІИ ГҮЛ
• Адам баласына өлімінен кейінгі кұбылыстар мүлде 
беймэлім.  Сондықган  пайғамбарлар  адамға  өлгеннен 
кейін  қайта  тірілетіндігін,  дүниеде  ісхеген  эрбір  ісінен 
сүрак алынып, жэннатпен марапатталып яки тозақпен жа- 
заланатынын түсіндіріп, ескерту үшін жіберілген.
•  Пайғамбарлардың  жіберілу  мақсатының  бірі  -  
үмбеттеріне қайталанбас үлгі-енеге көрсету. Алла Тағала 
Құран  Кэрімде:  «Міне,  солар  (пайғамбарлар)  нағы з 
А ллан ы ң   тура жолға  салған  қүлдары. Ендеше,  сен де 
оларды ң  тура  ж олы на ілес!»14 -  делінсе,  басқа  бір  аят- 
та:  «Расы нда, сендерге, Алладан және ақы рет күнінен 
үм іт  еткендер  мен  А лланы  көп  зікір  еткендер  үшін 
А ллан ы н  Елшісінде ж аксы  үлгілер бар»,  - делінеді15.
Пайғамбарлар  -   біз  үшін  жолбасшы  эрі  имам.  На- 
мазда  имамға  ұйығанымыздай,  өмірдің  эр  қадамында 
Оны үлгі тұтып, Оның жолымен жүреміз. Бізге нағыз шы- 
найы өмірді пайғамбарлар ғана көрсете алады. Исламның 
алғашқьт  дэуірін  көргендер  Алла  елшісінің  (с.а.у.)  кас- 
қағым сэттерін де калт жібермей мұқият қадағалап, Одан 
үлгі-өнеге алып отырған.
•  Пайғамбарлар  дүние  мен  ақырет  тепе-теңдігін 
құру үшін келген. Олардың экелген тепе-тендігімен адам 
баласы  өмір  жолының  астамдығы  мен  нұксаидыгына» 
кұтылыи, дұрыс  бағытын табады.  Бұл -  поптар  мен мо- 
нахтардай  дүниені  тэрк  етіп,  монастырларға  қамалып, 
елден бөлектену, түмшаланған әлемге кіріп, ғұмыр бойы 
жалғыз өнір сүру емес, керісінше, үнемі орта жолдан ай- 
рылмай,  дүние  мен  ақыреттің  өзіндік  салмағына  карай 
тепе-теңдік  сақтай  ғұмыр  кешу.  Бүл  -   уахидың  (Алла­
дан  келген  хабар)  нүрлы  әлемінде  ғана  кол  жеткізуге 
болатын табыс.  Пайғамбар жеткізген акиқаттан мақұрым
14  Әнгам сүресі 90-аят.
13  Ахзап сүресі 21- аят.
71

ИМАНИ ГҮЛ
жалан  сана  аркылы  мұндай  тепе-теңдік  орнығуы  эсте 
мүмкін  емес.  Күран  Кәрім  осы  тепе-теңдік  жайында: 
«А ллан ы ң  саған  берген  бар  м үм кіиш ілігім ен  акырет 
ж үрты н  іздеп,  соған  ум ты л.  Б ір а қ  дүниедегі  несібеңді 
де  үм ы тпа.  А лла  саған  ж а қ с ы л ы қ   еткендей,  сен  де 
озгелерге  ж а қ с ы л ы қ   істе.  С ондай-ақ,  ж ер  жүзінде 
бүлікке  ілеспе.  Күдіксіз  А лл а  бүлікш ілер  мен  содыр- 
ларды  ж ақсы  
кормсйді»16 - дейді17.
• 
Акыретте  «бізге 
пайгамбар  ж іберіп,  т ура  жолды 
көрсеткеніцде  адаспайтын  едік»
  деп  сылтауға  баскысы 
келетіндердің аузына  құм  күйылуы үшін,  оларға хак пен 
нахақты  түсіндіріп,  жеткізетін  пайғамбарлар  жіберілген. 
Осьшайша  сылтауларының  алды  алынған.  Бір  аят  бүл 
мэселені былай баян етеді: «Елш ілерден кейін А ллаға ай- 
тар  желеуі болмас үш ін пайғам б арлард ы  сүйіншілеуші 
әрі ескертуш і етіп ж ібердік: А лла Азиз (аса үстем), Ха­
ким  (хикмет иесі)»18.
Пайгамбар сипаттары
Адамзат  пайғамбарларға  қарап,  жалпы  істерінде 
бағыт  түзеп,  бағдар  алады.  Олар  -   адамға  эрбір  істе 
қайталанбас үлгі, ізгілікте кол жетпес биік шың, адасканға 
жол  сілтейтін  жарық  жұлдыз.  Адамзат  үшін  осындай 
асыл міндетгермен жүктелген пайғамбарлардың бойында 
міндетгі түрде табылуы тиіс сипаттар бар. Бүлар бесеу:
1. 
И смзт.  Барлық  пайғамбарлар  пайғамбарлық 
міндетпен  жүктелмес  бұрын  да,  кейін  де  барлық  күнэ 
атаулыдан  пэк.  Қысқасы,  күнэ  пайғамбардың  түсіне
16  Қасас сүресІ 77-аят.
17  М .  Фатхуллаһ,  Ә н-нурул-халилу  М ухаммадун  мафхаратул- 
инсания,  муассисатул-Рисәлә,  1-том,  69-77  бет.  Бәйрут.  ауд: 
Ахмет Әшен.
18  Н иса сүресі  165-аят.
72

ИМАНИ ГҮЛ
де  кірмейді.  Егер  адамзатқа  тура  жолды  көрсетіп, 
эрбір  істерінде  шамшырак,  үлгі  болу  үшін  жіберілген 
пайғамбарлар  да  күнэ  істейтін  болса  олардың  артынан 
ешбір  адам  үмбет  болып  ермес  еді.  Міне,  сондықган 
барлық пайғамбарлар күнә атаулыдан ¥лы  Жаратушы та- 
рапынан арнайы қорғалған.
2.  Сидк. 
«Туралық»
  деген  мағынаны  білдіреді.  Бар­
лык пайғамбарлар сөйлеген эрбір сөздері мен істеген эрбір 
ісінде  туралықгы  ту  етеді.  Олар  ешқашан  болған  жайды 
бүрмалап  айтпайды.  Қандай  жағдай  болса  да,  ешқашан 
жалған  сөйлемейді.  Раббысының  баянын  жеткізетін 
пайғамбардың 
жалған 
сөйлеп, 
халық 
алдындағы 
сенімділіктерін аяққа таптауы, осылайша өз міндетгеріне 
ақау келтіруі мүмкін емес.
3.  А манат. 
«Сеншділік»
  деген  мағынаны  білдіреді. 
Әрбір  пайғамбар  адамдар  арасындагы  ең  сенімді  гүлға. 
Ешкімді алдамайды, ешбір аманатқа иненің жасуындай да 
Қиянат жасамайды.  Қысқасы, пайғамбарларды жер бетіне 
сенімділікті орнату үшін жіберілген сенімділікііи жарқын 
үлгісі.
4. Фәтәнат. 
«Тек ңана пайгамбарларга тэн зеректік, 
ерекш е  зейінділік»
  деген  мағынаны  білдіреді.  Алла 
Тағаланың  дінін  жеткізуші  барлық  елшілер  пайғамбарға 
ғана  тэн  ерекше  зейінге,  асқан  зеректікке  ие,  Себебі, 
пайғамбарлық -  өте ауыр міндет. Қоғамдағы өте зерек, эрі 
оқыған  білгір  ғалымдарға,  түрлі  қабілетке  ие  түлғаларға 
Алланың баянын жеткізіп,  сұрақтарына қанағатганарлық 
жауап  беру  үшін  еш  күмэнсіз  бұл  міндетпен  жүктелген 
пайғамбарлардың ерекше зейін,  зерек  қисынға ие  болуы 
лэзім.
5.  Тәблиғ. 
«Жеткізу»
  деген  мағынаны  білдіреді. 
Барлық пайғамбарлар Алладан алған уахиді еш өзгертіп- 
бүрмаламастан каз-калпында жеткізуге міндетті. Қүранда
73

ИМАНИ ГҮЛ
бұл  турасында  былай  делінеді:  «Уа,  Расулы м !  Саған 
түсірілгендіадам дарғаж еткіз. Егер мүны  орындамасан, 
елш ілігіңді  (п ай гам б арлы қ  миссияңды )  жеткізбегеи
боласын...»19.
Акмрғы пайғамбар -  Мухаммедтің (с.а.у.) 
хак екендігінін дәлелдері
Тіліміз бен жүрегімізден терен орын алған 
«Лә иләм 
иллаллан»,  «Алладан  басца  тәцір жоц»
 сөзінің ажырамас 
бөлігі 
«Мухаммэдур-расулуллан»
  яғни, 
«Мухаммед  Оныц 
Елшісі»
  сөзі  -   ислам  дінінде  негізгі  сенімдердің  бірі. 
Төменде  Оның  Алланың  адамзатқа  жіберген  шынайы 
елшісі  екендігін  білдіретін  нақгы  дәлелдер  кеитірілген. 
Оның  шынайы  пайғамбарлығының  дәлелдерін  қамтып 
жазу ешкімнің колынан келер іс емес екені анык. Өйткені 
Оның  (с.а.у.)  киелі  аузынан  шыкқан  әрбір  сөзі,  эрбір  іс- 
қимылы, қысқасы, өмірінің эрбір сәті -  күндей жарқырап 
ғаламға сэуле шашкдн нұрлы елшілігіне дәлел.
Оиың (с.а.у.) адамзатты тәнті еткен коркем 
мінез-күлкы -  пайгамбарлығыпа дәлел
Адамзат Оның (с.а.у.) міиез-құіікына тэнті. Ғасырлар 
озып,  ғылым дамьш,  мэдениет  өркендесе де, күллі  адам- 
зат  Оньщ  (с.а.у.)  бойындағы  асқақ  та,  биік  қасиеттеріне 
қайран калумен келеді. Оньщ күннен-күнге көбейе түскен 
үмбеті  қайталанбас  өмір  жолын,  көркем  мінез-күлқын 
«цасиетті  суннет»,
  деп  өнеге  етіп  ұстануда.  Тарихта 
Оның өміріндей ешбір дақ түспеген таза да пэк, ғибратка 
толы екінші бір  ғұмыр жоқ.  Алла елшісінің (с.а.у.)  дүние 
салғанына он төрт ғасырдан астам уақыт өтсе де, Ол бар-
19  Мэида сүресі 67-аят.
74

И М А Н И ГҮЛ
ша  мұсылманның  жүрегінде  тірі,  тіпті  сүннетімен  бірге 
жүр.  Оның  мүбәрак  есімі  эрбір  азан  мен  қаматта  үнемі 
қайталанып,  жүрегімізде  жаңғыруда.  Иман  нұрынан  нэр 
алган әрбір адам Алла елшісінің (с.а.у.) тек бір сүннетімен 
өмірін өрнектеу үшін қолындағы бар кұндысын жүмсауга, 
тіпті жанын пида етуге дайын.
Абай атамыз халықты Пайғамбарымыздан (с.а.у.) үлгі 
алуға былай деп үндейді:
«Алла мінсіз, әуелден пайғамбар хақ,
Мүмин болсаң үйреніп сен де ұксап бақ.»
Иә,  он  төрт  ғасыр  бүрын  гүмыр  кешкен  Алла 
Расулының  көркем  де  эсем  мінез-қүлкы  эрбір  мұсылман 
баласының  аңсарына  айналды.  Себебі,  Ондағы  бұл 
асыл  каеиетгер  -  адамзатты  адамдыктын  аскар  шыңына 
шығарар  еш  өзгермес  ереже-кағида,  барлық  жақсылық 
атаулыға бағыт көрсетер темірқазык іспетгі.
Пайғамбарымыздың  бойындағы  қасиетгер  мүлдем 
ерекше  дедік.  Кез  келген  адам  бір-біріне  қарама-кайшы 
екі  көркем  қасиетгі  бір-біріне  араластырып,  шатас- 
тырмастан  алып  жүруі  өте  қиын.  Мысалы,  бір  адам 
жомарт  болуы  мүмкін,  бірақ  бұл  жомарттығын  асы- 
рып,  ысырап  дэрежесіне  дейін  апаруы  мүмкін  немесе 
колындағысын  үиемдеймін  деп  жүріп  сараіщықка  бой 
алдыруы  да  ықтимал.  Батыр,  қаһарман  болуы  мүмкін, 
бірақ  бұл  ержүректік  қасиеті  өз  арнасынан  шығып, 
алды-артын  аңдамайтын,  жақсы-жаман деп талғамайтын 
соқырлық  дәрежесінде  катігездікке  ұласуы  ғажап  емес. 
Ал,  Пайғамбарымыз болса,  ешбір жақсы  касиетгі  екінші 
бір  қарама-қайшы  қасиетпен  араластырмаған.  Өз  ар­
насынан  асырмаған.  Алла  елшісі  ержүрек,  батыр  жэне 
мұнысымен  қоса  кұмырысқаны  байкамай  басып  кетсе, 
жүрегі елжіреп, діріл кағатындай аса мейірімді, ракымды 
жзне  кішіпейіл  еді.  Өте  кішіпейіл,  мейірімді  боламын
75

ИМАНИ ГҮЛ
дсп  ешқашан корқақтык пен  қорлануға  бас  имеген.  Алла 
елшісі  өте салмақты,  байсалдылығымен қоса жанындағы 
адамдарға шаттық сыйлай алатын жаркын жузді еді. Жал­
пы  ғаламға  ұстаздык  етіп,  үлкен  мэселелерді  қозғаған 
Пайғамбарымыз  кішкентай  бүлдіршіндермен  қүмда  оты- 
рып ойыншық ойнайтындай қарапайым эрі кһпіпейіл еді. 
Қысқасы, ор қасиетгі өз арнасынан асырып екінші бір жа- 
ман  қасиеттің жағасына  апармаған.  Яғни,  таразының  екі 
басын тең үстап, тепе-теңдік сактаған.
Әр  қасиетіі  өз  орнында  қолданбағаи  жағдайда  да 
ол  қасиетгің  мағынасы  өзгермек.  Мысалға,  экім  кызмст 
орнында көрсеткен  саямақтылығын  отбасында көрсетсе, 
тәкаппарлыкка 
айналады. 
Әскердегі 
жауынгердің 
халықка  көрсеткен  мейірімділігі  мен  кешірімділігін 
жауға,  дүшпанға  қолданса,  халқына  деген  зүлымдыкка 
айналмақ.
Жан-жақты  жетілген  кемел  адамның  бойынан 
табылуға  тиіс  көптеген  керкем  касиегтерді  ен,  жоғарғы 
дәрежеде  эрі  эркайсысын  өз  орнында  бір-бірімен  ша- 
тастырмастан  ең  керемет  түрде  қолданып,  үмметіне  іс 
жүзінде  көрсете  білген  адам  -   пайғамбар  болмаса,  кім 
болмак?
Тарихта келіп-кеткен көптеген ұлы түлғаларды зерт- 
теген  уақытымызда  олардыц  бойында  тек  кейбір  жақсы 
касиеттердің ғана орын алғанына куэ боламыз. Кейбіреуі 
атымтайдай жомарт, бірак дэл сондай дэрежеде кешірімді, 
кішіпейіл  емес.  Кейбіреуі  кешірімді,  кішіпейіл,  бірак 
ашуға  бас  иетін  сабырсыз.  Ержүрек  батыр,  бірақ  дэл 
сондай  дэрежеде  мейірбан  емес.  Ал,  Пайғамбарымыз  -  
жақсы деген касиеттердің бэрін бойына жинай білген эрі 
эрбір қасиетті ең биік шьщында іс жүзінде қолдана білген 
жалғыз адам. Алла Тағала Қүранда: 
«Сеп керсмет мінез- 
күлі.ікка  иесің»  -   деп  Алла  елшісінің  бойындағы  осы 
қасиеттерді нұскайды.
76

ИМАНИ ГҮЛ
Американдық  ғалым  Майкл  Харт  өзінің 
«Адам­
зат   тарихындагы  үлы  ж үздік»
  атгы  кітабында  адам 
баласыньщ  тарихында  өнегелі  де  ғибратты  із  қалдырған 
ұлы  түлғалардың  өмірбаяндарын  жазған.  Майкл  Харт 
еңбекте  Аристотель,  Платон,  Евклид,  Архимед  бастаған 
топтың  алдында  ең  бірінші  болып  Мұхаммед  (с.а.у.) 
пайғамбарды 
көрсеткен  екен. 
Бұлтартпас 
ғылыми 
тркырым  жасау  үшін  Мұхаммед  Пайғамбардың  (с.а.у.) 
өмірбаянын  баска  тұлғалармен  бірге  компьютердегі  ар­
найы  бағдарламага енгізген Майкл Харт танданысын жа- 
сыра  алмаған.  Себебі  компьютерге  түскен  100  адамныд 
ішінен  Пайғамбарымыздың  (с.а.у.)  есімі  бірнеше  мэрте 
бірінші болып шықкан.
Иэ,  Пайғамбарымыз  бойындағы  он  төрт  ғасыр  өтсе 
де  еш  ескіріп,  тозбайтындай  эрі  қияметке  дейін  келіп- 
кетер  куллі  адамзатты тэиті  еткен  осынау ұлы  касиеггер 
мен көркем мінез-қүлықты кімнен үйреніп,  қайдаи алды? 
Оны (с.а.у.) осындай етіп кім тәрбиелеп жетілдірді?
Бұл  сүрактыц  жауабы  ретінде  эке-шешесі  дейін  де- 
сек,  Пайғамбарымыз  экесінен  анасының  кұрсағында 
алты айлық кезінде, шешесінен алты жасында айырылып, 
түл  жетім  қалды.  Демек,  Алла  елшісінің  (с.а.у.)  тэлім- 
тәрбиені  эке-шешесінен  алуы  еш  мүмкін  емес.  Ал,  оған 
бұл  көркем  мінез,  жалпы  тәлім-тәрбиені  өскен  ортасы, 
өмір сүрген когамы берді дейін десек, ол коғамньщ тарих- 
та 
«надандық,  ңараңгылыц дәуірі»
 деген қара таңбасымен 
орын тепкені бэрімізге мэлім. Надандык пен карангылык, 
зұлымдық пен қатігездік билік еткен бұл коғамда кыз ба- 
ласы  тірідей  көміліп,  әйел  атаулы  корланып,  базарларда 
бейне  бір заттай саудаланып,  зинақорлық ашықтан-ашьщ 
жасалды. Тіпті, зина жасаушы осы ұятты ісімен халық ал­
дында мақтанып, атақ-абыройға кенелді. Ата-тек, шежіре 
шатасып,  көптеген  балалар  өз  әкесінен  бейхабар-ды.  Ақ
77

ИМАНИ ГҮЛ
қара деп саналып, акиқатжалғанға бүрмаланып, залымдық 
бейне  бір  әділдіктей  көрінген  бүл  қоғамда  элсіздер 
қүлға  айналып,  бар  қүқықгары  бэзбір  адам  бейнесіндегі 
жыргкыштардың  аяғында  тапталып  жатіы.  Міне,  осын- 
дай  бір  қоғам  -   кияметке  дейін  келіп-кетер  күллі  адам- 
затты  бойындағы  асыл  касиеттерімен  тан  қалдырып, 
керкем де  сұлу мінез-күлқымен тэнті еткен Алла елшісін 
(с.а.у.)  тәрбиелеп,  жетілдіруі  мүмкін  бе?  Жай  катардагы 
бір  адам  бұл  қоғамның  тыныс  алған  зиянды  вирусынан 
еш  закымданбай  дін-аман,  сау-саламат  кұтылуы  мүмкін 
бе? Мүндай қараңғы қоғам өзінде жоқ касиеттерді баскаға 
қалай  бермек?  Демек,  Пайғамбарьшызға  бұл  көркем  де 
әсем  қасиетгерді  беріп,  арнайы  тәрбиелеп  жетілдірген 
Әлемдердің Раббысы -  Алла  екендігі  еш  күмэнсіз.  Адам 
баласына  кыстың  күні  мүз  бетінде  бәйшешек  сыйлаған 
Раббымыз «надандьщ дәуірде» Пайғамбарымыздай нүрлы 
түлға  жетілдіріп,  ғаламға  рақым  сыйлады.  Пайғамбары- 
мыз  (с.а.у.)  бір  хадисінде:  «Раббым М ені Өзі 
т ярбит еді 
ж эне тәрбие болганда да ең керемет улгіде» 
-
 деп осы 
айтканымызды айқындай түседі.
Иә,  Оның  бойындағы  керемет  мінез-қүлқы  -   Оның 
пайғамбарлығының белгісі, нышаны екені еш шүбәсіз.
•Адам баласының мінез-күлқы жас кезінен кальіпта- 
са бастайды. Ер жете келе бойына әбден сіңіп, отыз жастан 
кейін түрактап адам табиғатына айналады.  Ал,  кырьіктан 
кейін бойындағы қалыптасып, түрақтаған мінезді өзгерту 
өте киын. Енді пайғамбарымыздьщ кырық жасына дейінгі 
(пайғамбарлық  жүктелген  шақ)  өміріне  көз  жүгіртіп 
көрейікші.  Ол  (с.а.у.)  қырық  жасына  дейін  адамдардың 
арасында  ең  сенімді  тұлға  деп  қабылданғандыкган, 
Мекке  халкы  оны  «Мухаммадун  Аліин»,  яғпи,  «Сенімді 
Мұхалшед»  деп  атаған.  Мекке  халқынан кез  келген адам 
сапарға  шығар  болса,  қолындағы  ең  күнды  затын  еш
78

ИМАНИ ГҮЛ
күмәнданбастан  Пайғамбарымызға  аманагтап  тапсыра- 
тын.  Пайғамбарымыз  (с.а.у.)  ешбір  аманатка  киянат  ет- 
пеген.  Өйткені оның дінінде  аманатқа қиянат  ету,  уәдеде 
түрмау  және  жалған  сөйлеу  -   екіжүзділікгің  нақ  белгісі. 
Тіпті,  Пайғамбарымыз  Меккеден  Мәдинаға  көшуге 
мәжбүр  болған  кезде  де  қолындағы  Мекке  халкының 
аманатын  иелеріне  тапсыру  үшін  хазіреті  Әлиді  орнына 
калдырған.  Иэ,  Ол  (с.а.у.)  осылайша өзіне  қарсы  шығып, 
тіпті  өлтіруді  жоспарлап,  елінен,  жерінен  кетуге  мэжбүр 
еткен пенделердің де аманатгарына киянат етпеген. Не де­
ген сенімділік, не деген туралық десеңізші!
Мекке халқы Оньщ кырық жасына дейін бір рет бол- 
сын жалған сейлегеніне куэ болмаған. Әбу Бэкір Сыддық: 
«Қыръщ  жасына  дейін  бір  де  бір  өтірік  сөйлемеген 
адам  мінез-щльщтың  өзгериестей  толыц  цалыптасып, 
тұрацтаган  осы  жасынан  кейін  цалайша  өтірік  айт- 
сын?»,  -   деп  Пайғамбарымыз  әкелген  жаңа  дінге  иман 
келтіріп  мұсылман  болған.  Иә,  кішкентай  бір  мәселеде, 
аз  ғана бір қоғамның алдында өтірік айтпаған адам калай 
ғана бойындағы берік боп, қалыптаскан касиетін бір күнде 
өзгертіп,  дін  сиякты  үлкен  бір  мэселеде  дүйім  жүртка, 
тіпті, қияметке дейін келіп-кетер адамзатка шімірікпестен 
«Мен пайгамбармын» 
-
 деп өтірік айтсын?!
«Нагыз  шындыц  -   дұшпанның  да  мойындаганы» 
демекші,  дін  дұшпандары да  Пайғамбарымыздың  (с.а.у.) 
туралығын,  шыншылдыгын  еріксіз  мойындаған.  Әлі 
мүсылман  бола  қоймаған  Әбу  Суфиян  Оның  (с.а.у.) 
туралығын былай баян етеді:
Алла  елшісі  көрші  елдің  патшаларына  хат  жіберген 
болатын.  Осы  хаттардьщ  бірі  Рим  императоры  Гераклге 
арналған-ды.  Геракл  хатты  басынан  аяғына  дейін  окып 
шыгып,  сол  кездерде  Шам  аймағында  жүрген  мені  (Әбу
79

И М А Н И ГҮЛ
Суфиян) шақыртып алды. Сосын екеуміздің арамыздамы- 
нандай сұқпат жүрді:
-  Оған ең көп қосылып жатқан кімдер, байлар ма, ке- 
дейлер ме?
-  Кедейлер.
-  Оған иман еткендердің  ішінен бас тартқандар бол- 
ды ма?
-  Қазірге дейін бола койған жоқ.
-  Сандары артып жатыр ма, элде кеміп жатыр ма?
-  Күн сайын артуда.
-   Өмірінде  жалған  сөйлегенін  естіп  көріп  пе 
едіқцер?
-  Жоқ, Оның жалған сөйлегенін ешқашан естімедік.
Хаттың 
ғажайып 
әсерімен 
қоса 
сол 
кездегі
мұсылмапдардың 
қас 
дұшпаны 
Әбу 
Суфиянның 
жоғарыдағыдай жауаптарына тап болған Геракл:
-   Осы  уақытка  дейін  адамдарға  жалған  сөйлеуден 
бойын  аулақ  ұстаған  жанның  енді  келіп  Хақ  Тағалаға 
жалған сөйлеуі әсте мүмкін емес, -  дейді20.

жүктеу/скачать 8,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: