Х а б а р ш ы с ы в е с т н и к государственного

233 
 
5. Родин Л.Е. Продуктивность пустынных сообществ // В сб.: Ресурсы биосферы. – Л.: Наука, 1975. – 
Вып. 1. – 286 с. 
6. Иванов В.В. Степи Западного Казахстана в связи с динамикой их покрова.  - М.- Л.: Наука, 1958.- 
292 с. 
7. Рачковская  Е.И.  Краткая  программно-методическая  записка  по  маршрутному  изучению 
сукцессионных  рядов  растительных  сообществ,  возникающих  под  влиянием  хозяйственной 
деятельности  человека  //  В  кн.:  Программно-методические  записки  по  биокомплексному  и 
геоботаническому изучению степей и пустынь Центрального Казахстана. – М.-Л., 1960. – С. 79-82. 
8. Ларин И.В. Луговодство и пастбищное хозяйство. – Л.: Колос. – 1969. – 549 с. 
9. Zhang K, Zhao K. Afforestation for sand fixation in China. J. of arid environmеnt, 2011, 16/ 1: - С. 3-10. 
10. Асанов К.А. Пастбища Казахстана - комплексное освоение. // Кормовые культуры. - 1992. - № 1. – 
С. 37-46. 
 
МАЛ ЖАЮДЫҢ ӘСЕРІНЕН ЖАЙЫЛЫМДАРДЫҢ ӨСІМДІКТЕР МЕН ТОПЫРАҚ 
ЖАМЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ ӨЗГЕРУІ 
Б.Н. Насиев, А.К. Беккалиев 
 
Зерттеулер  жайылымдарды  баппен  (65-75%  көлемінде  малға  жаю)  пайдаланудың 
тиімділігін анықтады.  
Жайылымдарды  қарқынды  (100%  көлемінде  малға  жаю)  пайдаланған  күнде  олардың 
өсімдіктер құрамы мен топырақ құрамы қатты күйзеліске ұшырайды. 
 
CHANGE OF VEGETABLE AND SOIL COVERS OF PASTURES UNDER THE INFLUENCE  
OF GRAZING 
B.N. Nasiev, A.K. Bekkaliev 
 
The researches established the expediency of moderated (65-75% browsing) use of pastures.  
The  change  of  floristic  structure  and  efficiency,  and  also  deterioration  of  agrochemical  and 
agrophysical indicators of pastures soil cover is noted at the intensive use of pastures. 
 
 
ӘОЖ 636.933.2 
 
1
А.Б. Менликулова, 
1
А.А. Сапарбекова, 
2
Т. Қансеитов,
3
А. Мусабеков 
1
М. Әуезов атындағы Оңтүстік-Қазақстан мемлекеттік университеті, 
2
«Оңтүстік-Батыс мал және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС. 
3
С.Сейфуллин атындағы Агротехникалық университеті. 
 
ҚАЗАҚТЫҢ ҚЫЛШЫҚ ЖҮНДІ ҚҰЙРЫҚТЫ ҚОЙ ТҰҚЫМЫНЫҢ ҚОЗЫЛАРЫНЫҢ 
ЖЫНЫСТЫҚ ДИМОРФИЗМІ ЖӘНЕ ФЕНОТИПТІК КӨРСЕТКІШТЕРІ 
        
Аннотация:  Оңтүстік  Қазақстан  өңірінде  өсірілетін  қазақтың  қылшық  жүнді  құйрықты 
қой тұқымының пигментациялық белгілер топтарында салмақтың жыныстық диморфизмі толық 
сақталды,  бұл  көрсеткіш  шымқай  қара  топта  –  2,1  кг  (P<0.001),  орта  қара  топта  –  1,6  кг 
(P<0.001),  бозғыл  қара  топта  1,5  кг  (P<0.001)  құрады.  Барлық  төлдердің  жыныстық  диморфизмі 
кеуде енділігі бойынша 0,2 м – 0,4 см, кеуде тереңдігі бойынша 0,4 см – 0,5 см (P<0,05) және кеуде 
орамы бойынша 0,7 см – 1,1 см (P<0.001) болды. 
 
Түйін  сөздер:  хромасома,  жыныстық  диморфизм,  қазақтық  қылшық  жүнді  құйрықты  қой 
тұқымы, жүн жамылғысы. 
 
Жануарлар  органимінде  жалпы  хромосомалардың  қатарында  жыныстық    хромосомдарда 
орналасқан, олар жынысқа қатысты белгілелердің  фенотипте көрінуін бақылап отыратын гендер. Бұл 
белгілер  функциональдық  ерекшеліктеріне  қарай  екі  топқа  бөлінеді:  жыныспен  тіркескен  белгілер, 
жыныспен шектелген белгілер. Мұнда жыныспен шектелген белгілер қой жынысының  тек қана бір 
түрінде  дамиды.  Ұрғашы  қойларда  жыныспен  шектеулі  белгілерге:  сүттілігі,  өсімталдығы  жатады. 
Жыныспен шектеулі белгінің функциясының белсенділігін реттейтін гендер тобы бар. Олар белгінің 

234 
 
фенотиптік көрінуінің шектелуі дәрежесіне ықпал етеді, бұл   гендер ұрғашы мен еркек қойлардың 
геномында таралған. Белсенділік гендері бойынша іріктеу және  селекциялық жұмыстар ұрғашы және  
еркек малдардың бірдей қатысуымен жүреді. 
Ең  алғаш  рет  жыныспен  тіркесе  тұқым  қуалау  принциптерін  дрозофил  хромосомдарының 
картасын  жасау  кезінде  американ  ғалымы  Т.Морган  анықтаған.  Ол  дрозофилдің  ұрғашыларында 
барлығының көзі қызыл, ал еркектерінің  жартысы қызыл көзді, екінші жартысы ақ көзді болатынын 
байқады. Ол көздің түсін детерминирлеуші аллелді геннің бір жұбы жыныстық Х хромосомда, ал Y 
хромосомда  орналасқан  осы  аллелдің  екінші  жұбы  көздің  түсін  анықтауға  қатыспайтындығын 
дәлелдеді.  Олардың  тұқымға  берілу  принципі  бойынша,  ол  ген  анасынан  баласына  және  әкесінен 
қызына беріледі [1,2]. 
Жыныспен  тіркесе  тұқым  қуалау  принциптері  көптеген  ауылшаруашылығы  малдары  мен 
құстарында,  табиғаттағы  төменгі  сатыда  дамыған  жануарларда  кездеседі.  Ауылшаруашылығы 
малдарында  жыныстық  тұқым  қуалау  принциптері  кеңінен  зерттеліп,  жыныстық  жіктелу  олардың 
анатомиялық,  физиологиялық  және  биохимиялық  құрылымына,  олардың  өнімділігіне  ықпалын 
тигізетіін  анықтады.  Осыған  орай  жыныстық  тұқым  қуалау  заңдылықтарын  асылдандыру 
жұмыстарында қолданылады [1,2]      
Тәжірибе жұмыстары Оңтүстік-Қазақстан облысы «Сералы» асыл тұқымды шаруашылығында 
жүргізілді.    Зерттеу  жұмыстарында  қазақтың  қылшық  жүнді  қойларында  жыныстық  тұқым  қуалау 
қасиетінің төлдің салмағына және дене тұрқы белгілеріне ықпалы зерттелінді.  
Қойдың  туылған  кездегі    тірілей  салмағы  мен    оның  кейінгі  кездегі  өсу  қарқынымен, 
бейімділігімен және өнімділігімен  тығыз байланысты. Қозылардың туған кезіндегі салмағы 4,73 кг - 
5,32кг  аралығында  болды,    оның    ішінде  ұрғашы  қозылардың  салмағы  4,73  кг  -  4,90  кг,  ал  еркек 
қозылардың  салмағы  5,08кг  -  5,32  кг  құрады.  Мұнда  қозылардың  салмағы  бойынша  жыныстық 
диморфизмі  0,35  кг  -  0,42  кг  (Р<0,001)  аралығында  болды.    Пигментация  деңгейіне  байланысты 
генотиптері әркелкі қозылардың салмағы бойынша  жыныстық диморфизмі сақталды: шымқай қара 
топта -0,42кг (4,90кг; 5,32кг), (Р<0,001), орта қара топта - 0,40 кг (4,84 кг; 5,24 кг), (Р<0,001), бозғыл 
қара топта 0,35 кг (4,73 кг - 5,08 кг), (Р<0,001) (1 кесте). 
 
1 кесте – Жүн жамылғысының пигментация деңгейі әркелкі мал ұрпақтарында қозылардың 
жасына байланысты тірі салмағының жыныстық  диморфизмнің фенотиптік көрінісі 
килограмм есебімен 
 
 
 
Топ-
тар 
 
Жүн жамыл- 
ғысының 
пигментация 
деңгейі 
Малдың 
жынысы 
Мал жасы және тірілей салмағы 
туылғанда 
1 айында 
4,5 айында 
6,5 айында 
 
М±m 
М±m 
М±m 
М±m 
 
 
 
І топ 
 
Шымқай қара 
 
Ұрғашы  
4,90±0,08 
13,6±0,18 
34,3 ±1,11 
38,8

1,12   
 
Еркек 
5,32 ±0,09 
15,7±0,25 
36,2±1,12 
40,7

1,20   
 
 
ІІ 
топ 
 
Орта қара 
 
Ұрғашы  
4,84±0,08 
13,1±0,25 
33,0±1,05 
37,3±1,05     
Еркек 
5,24±0,07 
14,7±0,31 
34,6±1,15 
38,9±1,15     
 
ІІІ 
топ 
 
Бозғыл қара 
 
Ұрғашы  
4,73 ±0,07 
12,3±0,25 
31,5±0,95 
36,4±1,07     
Еркек 
5,08±0,08 
13,8±0,32 
32,6±1,05 
37,5±1,24     
 
Қозылардың  салмағы  бойынша  жыныстық  диморфизмі  олардың  жасына  байланысты 
зерттелінді.  Бір  айлық  қозылардың  салмақ  лимиті  12,3  кг  -15,7  кг  құрады,  оның  ішінде  ұрғашы 
қозылар  салмағы  12,3  кг-  13,6  кг,  ал  еркек  төлдер  салмағы  13,8  кг  -15,7  кг  болды.    Жеке 
пигментациялық  белгілер  қой  топтарында  салмақтың  жыныстық  диморфизмі  толық  сақталды,  бұл 
көрсеткіш шымқай қара топта - 2,1 кг (Р<0,001), орта қара топта -1,6 кг (Р<0,001), ұяң қара топта 1,5 

235 
 
кг (Р<0,001) құрады.  Қозылардың 1 айлық жасында жыныстық диморфизм  1,5 кг - 2,1 кг (Р<0,001) 
салмақты  құрады  және    бұл  айырмашылық  барлық  пигментациялық  белгілер  топтарда  сақталды. 
Қозылардың  4,5  айлық  және  6,5  айлық  жастарында  қозылар  арасында  жыныстық  диморфизм 
сақталды, бұл көрсеткіш сәйкесінше 1,1 кг -1,9 кг құрады (2 кесте). 
 
2 кесте – Жүн жамылғысының пигментация деңгейі әркелкі мал ұрпақтарында қозылардың 
жасына байланысты тірі салмағының жыныстық  диморфизмнің фенотиптік көрінісі 
килограмм есебімен 
 
 
 
Топ-
тар 
Жүн жамыл- 
ғысының 
пигмен-тация 
деңгейі 
Мал жасы және тірілей салмағы 
туылғанда 
1 айында 
4,5 айында 
6,5 айында 
 
Р 
tg 
Р 
tg 
Р 
tg 
Р 
tg 
   
І топ 
 
Шымқай қара  0,42 
3,48
ххх
 
2,1 
8,4
 ххх
 
1,9 
1,20 
1,9 
1,3
4 
   
ІІ топ 
 
Орта қара 
0,40 
3,76
ххх
 
1,6 
3,91
 ххх
 
1,6 
1,02 
1,6 
1,0
2 
   
ІІІ топ 
 
Бозғыл қара 
0,35 
3,09
ххх
 
1,5 
4,01
 ххх
 
1,1 
0,78 
1,1 
0,6
7 
   
 
Сенімділік шегі:  
           ХХХ – В> 0,999 (Р<0,001; t=3,0) 
 
 
 
 
  ХХ  –  В> 0,99    (Р<0,01; t=2,5) 
 
 
 
 
  Х   –  В> 0,95    (Р<0,05; t=2,0) 
                                        Р- белгілер шамасының айырмашылығы 
 
Төлдердің 4,5 айлық жасында салмақ лимиті 31,5 кг  - 36,2 кг құрады. Мұнда барлық топтар 
бойынша ұрғашы қозылардың салмақ лимиті 31,5 кг -34,3 кг болды, ал еркек қозылар көрсеткіші 32,6 
кг - 36,2 кг құрады.Төлдердің салмақ динамикасы 6,5 айлық жасында бұрынғы деңгейде сақталды. 
Қойдың  биологиялық  белгілері  бойынша  жыныстық  диморфизмнің  көрсеткіштерінің 
қалыптасуы    табиғи  және  қолдан  іріктеу  механизмдерінің  ықпалынан  іске  асады.  Осыған 
байланысты,  әр  жыныстағы  малдарға  қойлатын  іріктеу  талаптар  теңестірілмейінше,  жыныстық 
белгілер  параметріндегі  диморфизм    сақталып  қала  береді.  Егерде  ұрғашы  малдар  белгілеріне 
қойылатын  іріктеу  параметрлерінің  деңгейін  жоғарылатса,  келешекте  жыныстық  диморфизм 
айырмашылықтары  біртіндеп  жақындайды.  Жыныстық  диморфизм    тек  қана  көбею  амалы  емес, 
эволюциялық процестің көптеген механизмдерінің бірі болып саналады [3]. 
Малдар  организмінің  онтогенездік  кезеңде  дамуы  олардың  экстерьерлік  тұлға 
көрсеткішерінің жетілуімен қатар жүреді.  Осыған орай, қой жүн жамылғысының пигментациясы әр 
түрлі деңгейдегі төлдердің туған кезіндегі дене өлшемдері көрсеткіштері: шоқтық  биіктігі, тұрқының 
қиғаш ұзындығы, кеуде енділігі, кеуде тереңдігі, кеуде орамы және жіліншік орамы зерттелінді.  
Тәжірибедегі  барлық  топтағы  қозылардың  шоқтық  биіктігі  параметрі  39,5  см  -  41,8  см 
аралығында, оның ішінде еркек қозылардың шоқтық биіктігі 40,8 см - 41,8 см, ал ұрғашы қозылардың 
көрсеткіші 39,5 см - 40,3 см құрады. Барлық топтар бойынша мұндағы  жыныстық диморфизм 2,3 кг 
(Р<0,001)  құрады.  Ал  жеке  генетикалық  топтағы  парметрлер  біркелкі  болған  жоқ,  жыныстық 
диморфизмнің  жоғары  көрсеткіші    1,5  см  (Р<0,001)  шымқай  қара  төл  тобында  анықталды.  Төменгі 
жыныстық диморфизм 1,3 см (Р<0,001) бозғыл қара төл тобында байқалды.  Зертеу тобында төлдің 
денесінің  қиғаш  ұзындығы  33,7  см  -  34,5  см  құрады,  оның  ішінде  ұрғашы  қозылардың  аталған 
белгінің параметрі 33,7 см - 33,9 см, ал еркек қозылар тобында 34,1 см -34,5 см құрады. Жыныстық 
диморфизм дене тұрқының қиғаш ұзындығы бойынша 0,4 см - 0,6 см құрады, оның жоғары деңгейі 
1,6 см (Р<0,01)  І топтағы төлде, ал төменгі деңгейі 0,4 см ІІІ топта байқалды. 
Барлық төлдердің кеуде енділігі, кеуде тереңдігі және кеуде орамы бойынша параметлері 10,1 
см - 10,7 см; 41,7 см - 44,2 см және 41,7 см - 44,2 см құрады. Осы дене өлшемдері бойынша ұрғашы 
қозылардың параметрі сәйкесінше 10,1 см - 10,3 см; 13,9 см -14,2 см және 41,7 см - 43,1 см болды, 
осы  белгілердің  еркек  қозылардағы  параметрі  сәйкесінше  10,3  см  -  10,7  см;  14,3  см  -  14,7  см  және 

236 
 
42,4  см  -  44,2  см  құрады.  Жыныстық  диморфизм  кеуде  енділігі  бойынша  0,2  м  -  0,4  см,  кеуде 
тереңдігі  бойынша  0,4  см  -  0,5  см  (Р<0,05)  және  кеуде  орамы  бойынша  0,7  см  -  1,1  см  (Р<0,001) 
болды.  Жеке  пигментациялық  белгілер  топтарда  кеуде  енділігі,  кеуде  тереңдігі  және  кеуде  орамы 
бойынша жыныстық диморфизм параметрлері сенімділігі жеткілікті деңгейде болды. 
 
Әдебиет 
1.  Гуляев Г.В. Генетика. -М.: Колос, 1984. -351 с. 
2. Меркурьева Е.К., Шангин-Березовский Г.Н. Генетика с основами биометрии //Колос. –М.: 1983. -
400с 
3. Глембоцкий Я.Л. Генетика популяций и селекция животных //Генетика популяций и селекция. -М.: 
Сельхозиздат, 1967. С.160. 
 
ПОЛОВОЙ ДИМОРФИЗМ И ФЕНОТИПТИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ ЯГНЯТ КАЗАХСКОЙ 
ГРУБОШЕРСТНОЙ КУРДЮЧНОЙ ПОРОДЫ 
А.Б. Менликулова, 
 
А.А. Сапарбекова, 
 
Т. Қансеитов,
 
А. Мусабеков 
  
           Выращивание  живой  массы  17  месячных  баранов  казахскаой  грубошерстной  курдуючной 
породы  овцов  и  показатели  сперматозоидов  прямым  образом  связано  с  уровнем  пигментации 
волосяного покрова животного в Южно-Казахстанском регионе.    
Половая  активность  баранов  связано  с  их  поведением  и  с  физиологическими, 
энергетическими уровнями.  Выявлено высокая степень активных баранов  между  интенсивно 
черными животными составляет 66,7% и степенью неактивных ослабленно черных животных 
составляет 33,3%.   
  
SEXUAL DIMORPHISM AND PHENOTYPES INDICATORS OF LAMBS 
OF KAZAKH COARSE WOOL FAT TAIL BREED 
A.B.Menlikulova, A.A.Saparbekova, T.Kanseitov, A.Musabekov 
 
Growing  of  17  monthly  live  weight  of  sheep  breeds  of  Kazakh  coarse  wool  fat-tailed  sheep  and 
indicators  of  sperm  directly  related  to  the  level  of  pigmentation  of  hair  of  an  animal  in  the  South 
Kazakhstan  region.  Sexual  activity  of  sheep  is  due  to  their  behavior  and  physiological  energy  levels. 
Revealed  a  high  degree  of  active sheep  between intensely  black  animals  is  66.7%  and a  weakly inactive 
black animals is 33.3%. 
 
 
УДК 636.2.082.268 
 
Н.Б.Бурамбаева
1
,  К.Х. Нуржанова
2
,  А.А.Темиржанова
1
,  К.К.Сейтханова
1
  
1
Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова 
2
Государственный университет имени Шакарима города Семей 
 
ГЕНЕТИЧЕСКИЕ ПАРАМЕТРЫ СЕЛЕКЦИИ 
ОВЕЦ ОТЕЧЕСТВЕННЫХ  
МЯСО-САЛЬНЫХ  ПОРОД 
 
  
Аннотация:  В  данной  статье  представлены 
результаты  определения  коэффициента 
наследуемости, корреляции между признаками, повторяемости селекционируемых признаков  у 
овец 
отечественных  мясо-сальных  (едилбаевской,  казахской  курдючной  грубошерстной  и  казахской 
курдючной полугрубошерстной) пород. 
 
Ключевые слова: порода, селекция, генотип, признак. 
 
Совершенствование  племенных  и  продуктивных  качеств  животных  методами  селекции  и 
генетики  в  настоящее  время  немыслимо  без  накопления  фактов  об  изменчивости  и  наследовании 
основных показателей продуктивности, без знания коррелятивных связей между ними. Применение 
популяционно-генетических  методов  позволяет  изучить  частоту  генотипов,  выявить  причины 
изменения структуры и прогнозировать желаемое соотношение генотипов в популяции.  

237 
 
Для  оценки  разнообразия  популяций,  линий,  стад  в  процессе  их  отбора  по продуктивным  и 
племенным признакам чаще всего используют селекционно–генетические параметры.  
Основным  статическим  показателем,  который  позволяет  выявить  долю  генетической 
изменчивости  признака,  является  коэффициент  наследуемости.  Установлено,  что  эффективность 
селекции  в  популяции  животных  находится  в  зависимости  от  степени  наследуемости 
селекционируемых признаков. 
В  целом,  по  результатам  многочисленных  исследований  установлена  достаточно  высокая 
наследуемость  основных  хозяйственно-полезных  признаков  у  овец.  В  то  же  время,  по  отдельным 
породам и даже у животных одной породы в различные периоды совершенствования продуктивных и 
племенных качеств коэффициент наследуемости постоянно изменяется [1-4]. 
Экспериментальная  часть  наших  исследований  проведена  по  овцам  едильбаевской  породы 
(ЕД)  –  в  племенном  хозяйстве  «Бовшик»  Павлодарской  области,  казахской  курдючной 
полугрубошерстной  породы  (внутрипородный  тип  «Байыс»)  (КПГ)  –  в  племенном  хозяйстве 
«Акбастау» Восточно-Казахстанской области, казахской курдючной грубошерстной породы (КГ) – в 
ТОО «Каскабулак» Восточно-Казахстанской области. 
На  степень  наследуемости  существенное  влияние  оказывает  природа  признака.  Более 
вариабильные  признаки,  у  которых  наблюдается  большая  изменчивость  под  влиянием  внешней 
среды, имеют относительно меньшую степень и большее колебание наследуемости. 
Нами был изучен коэффициент наследуемости живой массы и настрига шерсти овец разных 
пород (таблица 1). 
 
Таблица  1 – Наследуемость селекционируемых признаков овец разных пород  (h) 
 
Порода 
 
 
Количество пар 
 (мать-дочь) 
Признак 
живая масса 
настриг шерсти 
ЕД  
20 
0,51 
0,30 
КГ  
20 
0,43 
0,33 
КПГ 
20 
0,35 
0,41 
 
Примечание* ЕД – едильбаевская, КГ – казахская курдючная грубошерстная, КПГ – казахская 
курдючная полугрубошерстная породы. 
В  целом,  коэффициенты  генетического  разнообразия  живой  массы  и  настрига  шерсти  у 
исследуемых животных довольно высокие и колеблются по живой массе в пределах 0,35-0,51, а по 
настригу  шерсти  в  пределах  0,30-0,41.  При  этом  наибольшая  степень  наследуемости  живой  массы 
наблюдается у  овец едильбаевской породы (h
2
=0,51), чем у овец других пород (h
2
=0,43 и h
2
=0,35). 
Показатель  коэффициента  наследуемости  настрига  шерсти  у  едильбаевской  породы, 
напротив, был сравнительно ниже, чем у животных казахской  курдючной  грубошерстной  породы и 
казахской курдючной полугрубошерстной породы внутрипородного типа «Байыс». 
Наибольшая  величина  коэффициента  наследуемости  отмечена  у  ярок  казахской  курдючной 
полугрубошерстной  породы  внутрипородного  типа  «Байыс»  (h
2
=0,41),  которые  характеризуются 
высоким настригом шерсти по сравнению с животными двух других групп. 
В  целом,  следует  отметить,  что  исследуемые  животные  характеризуются  более  высокими 
коэффициентами  наследуемости  по  живой  массе,  нежели  по  настригу  шерсти,  что  позволяет  вести 
массовый  отбор  по  этим  селекционируемым  признакам.  При  этом  следует  отметить,  что  овцы 
едильбаевской  породы,  которые  характеризуются  крупной  величиной,  обладают  высокой  степенью 
наследуемостью данного признака. Напротив, животные казахской  курдючной  полугрубошерстной  
породы  характеризуются  высоким  уровнем  шерстной  продуктивности,  где  отбор  и  подбор  ведутся, 
прежде  всего,  в  направлении  закрепления  и  развития  данной  особенности,  обладают  довольно 
высокой степенью наследуемости настрига шерсти. 
Таким  образом,  достаточно  высокая  генетическая  обусловленность  разнообразия  живой 
массы  и  настрига  шерсти  животных  разных  генотипов,  с  учетом  степени  выраженности  этих 
признаков  в  породах,  будет  оказывать  положительное  влияние  при  совершенствовании 
продуктивных и племенных качеств разводимых пород овец. 
Другим  важным  генетическим  параметром,  имеющим  большое  значение  в  практической 
селекции,  является  коэффициент  корреляции  между  хозяйственно-полезными  признаками.  К 

238 
 
сожалению,  не  все  селекционируемые  признаки  имеют  прямую  корреляцию.  Поэтому,  учет 
коррелятивных связей между отдельными селекционируемыми признаками любой популяции имеет 
существенное  значение  при  определении  направления,  методов  и  приемов  селекции  желательных 
типов животных и, особенно в овцеводстве, где селекция ведется по большому числу признаков. 
Основным  показателем,  определяющим  степень  связи  между  фенотипическими  и 
генотипическими  различиями  животных,  является  величина  коррелятивной  зависимости  между 
родственными животными, измеряемая коэффициентом корреляции. 
Селекционер оценивает у животных фенотипические корреляции, которые формируются под 
влиянием наследственности и среды. От характера и степени корреляций между селекционируемыми 
признаками  зависят  конкретные  методы  отбора  и  подбора  родительских  пар  для  получения 
потомства с наилучшим сочетанием признаков. 
Эффективность  селекции  значительно  повышается,  когда  между  двумя  признаками  имеется 
высокая  степень  положительной  корреляции.  В  таком  случае  отбор  лишь  по  одному  признаку 
приводит одновременно к увеличению второго, связанного с ним признака, что значительно ускоряет 
эффективность отбора. 
Нами  определялись  коэффициенты  корреляции  между  живой  массой  и  настригом  шерсти, 
между  длиной  пуха  и  настригом  шерсти  и  между  длиной  ости  и  настригом  шерсти  у  ярок  овец 
разных пород.  
 
Таблица 2 – Коэффициент корреляции между селекционируемыми признаками у ярок разных пород 
 

жүктеу/скачать 7,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: