Bimanbaeva A.T. Seyilgazina S.M. Sadykova .G.N

208 
 
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ҒЫЛЫМДАРЫ 
 
 
 
УДК 636.282 
 
Р. Б. Абельдинов, Т. К. Бексеитов,  Т. К. Сейтеуов 
Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова  
г. Павлодар 
 
РОСТ И РАЗВИТИЕ ТЕЛОК АБЕРДИН – АНГУССКОЙ ПОРОДЫ АМЕРИКАНСКОЙ 
СЕЛЕКЦИИ В УСЛОВИЯХ ТОО МТС «ЖАЙМА» ПАВЛОДАРСКОЙ ОБЛАСТИ 
 
Аннотация: В статье приведены результаты изучения роста и развития, экстерьера телок 
абердин-ангусской породы американской селекции в разные возрастные периоды ТОО МТС «Жайма» 
Павлодарской области. 
 
Ключевые  слова  :Абердин-ангусская  порода,  живая  масса,  прирост,  селекция,  экстерьер, 
индекс. 
 
Изучение  закономерностей  роста  и  развития  сельскохозяйственных  животных  составляет 
важный  раздел  зоотехнической  науки,  так  как  в  процессе  развития  животное  проявляет  не  только 
видовые и породные свойства, но и присущую только ему индивидуальность со всеми особенностями 
его конституции, экстерьера, темперамента, жизнеспособности и продуктивности. Процессы роста и 
развития  животных  наряду  с  другими  многочисленными  факторами  (кормление,  содержание, 
физиологическое состояние и др.) в значительной степени определяются породными особенностями.  
По  мнению  Дмитриев  А.  Ф.  одним  из  показателей  потенциальной  энергии  роста  и  развития 
животных  является  живая  масса  в  различные  периоды  онтогенеза,  а  также  ее  прирост  в 
послеутробный период.  
На рост животного влияют многочисленные генетические и негенетические факторы, которые 
проявляются  как  в  пренатальный,  так  и  в  постнатальный  периоды  развития.  Генетические факторы 
определяют внешнюю границу роста, а негенетические-нижнюю. Для мясного скотоводства изучение 
этих факторов имеет решающее значение для разведения, кормления и содержания животных. 
Для  успешного  разведения  и  совершенствования  мясного  скота  в  направлении  повышения 
племенных и продуктивных качеств необходимо знать и учитывать породные особенности их роста и 
развития.  Способность  мясных  животных  достигать  в  молодом  возрасте  высокой  живой  массы 
обусловлена  наследственностью  и  во  многом  зависит  от  породной  принадлежности.  Для  каждой 
породы свойственны свои особенности увеличения живой массы в различные периоды онтогенеза.   
Интенсивность  роста  и  развития  выражается  в  следующих  показателях:  по  живой  массе  в 
определенные  месяца  (от  рождения  до  18  месяцев)  а  также  в  среднесуточных,    относительных  и 
абсолютных приростах.  
 
Таблица 1 – Живая масса телок в возрасте 12,15,18 месяцев кг 
 
Возраст в месяцах  
Племенные  телки  абердин  – 
ангусской породы 
Стандарт породы  
(1 класс) 
М±m 
δ 
12 месяцев 
279,6±3,84 
8,59 
250 
15 месяцев 
318,0±1,0 
2,23 
290 
18 месяцев 
350,0±0,7 
1,58 
330 
 
  Таким  образом,    анализ  особенностей  живой  массы  телочек        показал,    что  животные 
нормально  росли  и  развивались,  данные  свидетельствуют  о  высокой  интенсивности  роста  телок 
абердин-ангусской породы. Так, живая масса телок в 12 месячном возрасте составила 279,6 кг на 29,6 
кг  превышает  требования  стандарта  породы.  Такая  же  тенденция  наблюдалась  и  в  последующие 

209 
 
возрастные периоды, превышение живой массы в сравнении со стандартом породы составило 28,0 и 
20,0 кг. В целом же живая масса телок превышала требования 1 класса стандарта породы. 
Наглядным 
показателем 
скорости 
растущего 
молодняка 
являются 
абсолютный, 
среднесуточный и относительные приросты.  
 
Таблица 2 – Скорость роста телок 
 
Возрастные периоды 
Племенные телки абердин – ангусской породы 
Абсол. Прирост, кг 
Ср.сут. 
прирост, гр 
Относ 
ит. прирост,% 
12 -15 мес. 
38,4 
426 
13,7 
15-18 мес. 
34,0 
377 
10,6 
    
Таким образом, из данных таблицы  наблюдаем, что в период от 12 до 15 месячного возраста 
телочки  хорошо  развивались  и  давали  прирост.  По  показателям    абсолютного,  среднесуточного    и 
относительного    прироста  телки  показали      высокий  результат.    Максимальная  скорость  роста 
наблюдалась у телок в период от 12 до 15 месяцев, что свидетельствует о хороших  адаптационных 
качествах  телок абердин-ангусской породы американской  селекции.  
В  каждой  природной  зоне  животные  определенным  образом  подвергаются  воздействию 
факторов внешней среды в зависимости от условий содержания и ипользования и соответственно на 
них реагируют.  
Экстерьер  является  одним  из  главных  элементов  комплексной  оценки  скота,    которые,  как  и 
другие  признаки,  формируются  под  влиянием  генотипа  и  условий  среды.  Под  экстерьером  принято 
понимать внешний вид, т.е. наружные формы животного в целом и особенности развития и строения 
частей его тела. По внешнему виду издавна определяли достоинства и недостатки животных, здоровье, 
породную принадлежность, направления продуктивности.   
Однако М. Ф. Иванов указывал, что лучшие генотипы следует искать среди лучших фенотипов.  
Поэтому  зоотехники  –  селекционеры  в  племенное  ядро,  как  правило,  выделяют  лучших  по 
продуктивности  и  внешним  признакам  животным.  Учение  об  экстерьере  основывается  на  наличии 
связи  между  внешними  формами  и  его  хозяйственной  и  племенной  ценностью.  Экстерьер  является 
внешним проявлением типа конституции.  
Русские  ученые  М.  Г.  Ливанов,  М.  И.  Придорогин,  П.  Н.  Кулешов,  Е.  Я.  Борисенко,  а  также 
отечественные  ученые    Ф.М.  Мухамедгалиев,  Л.  И.  Цой,  К.  У.  Медеубеков,  Т.  Б.  Бокенбаев  и  др.  
создали  современное  учение  о  связи  формы  и  функции  организма,  телосложения  с  направлением 
продуктивности животных, показали значение экстерьера при оценке и отборе животных.  По 
экстерьеру можно судить о продуктивности животных. При оценке экстерьера необходимо учитывать, 
что  он  является  породным  признаком.  Каждая  порода  любого  вида  сельскохозяйственных  животных 
характеризуется специфическими экстерьерными особенностями, которые создаются главным образом 
в результате целенаправленного отбора и подбора животных по экстерьерным показателям, с учетом 
специализации, а также под влиянием определенных условий внешней среды и прежде всего характера 
выращивания  молодняка.  Поэтому  наиболее  существенные  различия  по  экстерьерным  показателям 
наблюдаются у животных различного направления продуктивности.  
Так, крупный рогатый скот молочного направления  отличается более угловатыми формами и 
более  четко  выраженными  экстерьерными  статями,  чем  мясной  скот.  Эти  особенности 
обуславливаются прежде всего различиями в строении костяка, в развитии и структуре мускулатуры, 
функциональной деятельности отдельных частей тела, пола и возраста животных.      
Отличительной  особенностью  мясного  скота  является  общая  легкость  костяка  и  пышное 
развитие  мускулатуры.  Туловище  длинное,  глубокое  и  широкое,  с  хорошо  развитыми  округлыми 
бедрами  и  большим  соколком,  поэтому  по  внешнему  виду  оно  приближается  к  форме  растянутого 
прямоугольника, что и подтверждается соответствующими индексами выражены прекрасно. 
Мясной скот отличается исключительно высокими мясными качествами. 
Оценка  энергии  роста  животных  только  по  приросту  живой  массы  не  дает  необходимого 
преставления  об  изменениях  в  интенсивности  роста  отдельных  тканей  и  частей  тела,  поэтому  ее 
следует дополнять данными измерений – взятием основных промеров животного. 

210 
 
При  изучении  формирования  мясной  продуктивности  большое  внимание  уделяется  как 
линейным  промерам  статей  тела,  так  и  индексам  телосложения,  поскольку  эти  показатели  тесно 
взаимосвязаны с уровнем мясной продуктивности и характеризуют величину животного.  
 
Таблица  3 – Промеры телок в 18 месяцев, см 
 
Промеры 
Телки абердин – ангусской  породы американской 
селекции 
М±m 
δ 
Высота в холке 
127,2±0,37 
0,83 
Высота в крестце 
129,0±0,31 
0,70 
Глубина груди 
54,2±0,37 
0,83 
Ширина груди 
44,4±0,24 
0,54 
Ширина в маклоках 
41,4±0,2 
0,55 
Косая длина туловища 
133,0±0,31 
0,71 
Обхват груди 
179,6±0,24 
0,54 
Обхват пясти 
18,44±0,06 
0,15 
 
По  данным  таблицы  видно,  что    показатели  промеров  телок  абердин  –  ангусской  породы 
соответствуют    требованиям  предъявляемым  мясному  скоту,  у  телок  больше  выражены  промеры 
груди  они  оказались  более  растянуты,  полученные  данные  свидетельствуют  о  хорошем  развитии 
телок и неплохих приспособительных качествах. 
Для более объективной оценки формирования экстерьерных особенностей телочек и бычков в 
18 месячном  возрасте были вычислены индексы телосложения.  
 
Таблица 4 – Индексы телосложения телок,  % 
 
Индексы 
 
Телки абердин – ангусской  породы российской 
селекции 
Растянутости 
104,7 
Высоконогости 
57,3 
Грудной 
81,9 
Перерослости 
101,4 
Костистости 
14,5 
Сбитости 
135,0 
 
По данным таблицы 6 видно, что перечисленные индексы у телок абердин-ангусской породы 
хорошо выражены, полученные данные свидетельствуют  о высокой мясной продуктивности.  
Таким  образом,  изучение  особенностей  роста  и  развития,  экстерьера  телок  показало,  что 
подопытные животные нормально росли и развивались. Анализ динамики роста и развития животных 
показывает, что телки абердин-ангусской давали высокий прирост. В целом  скорость наращивания 
живой массы во все возрастные периоды была высокой, экстерьер у завезенного скота соответствует 
породным  особенностям,  что  свидетельствуют  о  хороших  адаптационных  качествах  животных  в 
новой среде обитания. Экстерьер животных сохранился на том уровне, которое было достигнуто на 
родине  разведения  животных,  что  определило  лучшее  развитие  животных.  На  основании 
проведенных  исследований  можно  сделать  вывод  о  том,  что  телки  абердин  –  ангусской  породы 
американской  селекции    успешно  адаптировались  к  местным  природно-климатическим  и 
хозяйственным условиям.  
 
 
 

211 
 
Литература 
 
1  Дмитриев  А.  Ф.  Роль  естественной  резистентности  при  акклиматизации  сельскохозяйственных 
животных. – Целиноград: Труды ученых ЦХИ , 1970. – С. 27-32. 
 
2  Родионов  Г.  В.  Пути  повышения  адаптивных  способностей  крупнорогатого  скота.  Автореф.  дис. 
доктора. –Москва, 1992. – 44 с. 
3  Мартынов А. В. Влияние генетических и паратипических факторов на адаптационную способность 
айширского скота в условиях Ярославской области. Дис. канд. – Ярославль, 2000. – 115 с. 
4    Салахов  И.  Б.  Адаптационная  способность  и  использование  генофонда  венгерского  голштино-
фризского скота в условиях Татарстана. Дис. канд. Казань, 2002. – 128 с. 
5  Каракулов А. Б. Акклиматизационные способности и хозяйственно полезные качества калмыцкого 
скота в условиях высокогорной зоны Таджикистана. Автореф. дис. канд. – Ташкент, 1984. – 15 с.   
 
ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ ЖАЙМА ЖШС – ГІ  ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ АМЕРИКА 
СЕЛЕКЦИЯСЫНЫҢ АБЕРДИН – АНГУСС ТҰҚЫМ ҚҰНАЖЫНДАРЫНЫҢ ӨСІП 
ЖЕТІЛУІ 
Р.Б. Әбелдинов, Т.К. Бексейітов, Т.К. Сейтеуов 
 
Бұл  мақалада  Павлодар  облысы  Жайма  ЖШС  –  де  американ  селекциясының  аббердин  – 
ангусс тұқым құнажындарының әр жастық кезендеріндегі өсіп жетілуін, экстерьерін зерттеу  
нәтижелері көрсетілген.  
 
GROWTH AND DEVELOPMENT HEIFERS OF ABERDEEN - ANGUS AMERICAN SELECTION 
UNDER TOO MTS "JAIME" PAVLODAR REGION 
R.B. Abeldinov, T.K. Bekseitov, T.К. Seyteuov 
 
The paper presents the results of a study of growth and development, exterior heifers Aberdeen-
Angus American selection at different ages LLP MTS "Zhaima" Pavlodar region. 
 
 
ӘОЖ 633.11  (574.4) 
 
Д.Ж. Баянова
1
,  А.Т. Сарбаев
2
,  С.М. Сейлгазина
1
,  С.Н. Сағандықов
1
 
 
1
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті 
2
Қазақ Егіншілік және Өсімдік шаруашылығы ғылыми зерттеу институты 
 
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ  ЖАҒДАЙЫНДА ПЕРСПЕКТИВТІ ЖӘНЕ 
ӨНДІРІСКЕ ҰСЫНЫЛҒАН ЖАЗДЫҚ БИДАЙ СОРТТАРЫНЫҢ ӨНІМДІЛІГІНЕ 
МИНЕРАЛДЫ ТЫҢАЙТҚЫШТАРДЫҢ  ӘСЕРІ 
  
 
Мақалада  перспективті және  өндіріске  ұсынылған   жаздық  бидай сорттарына    тәжірибе 
жүргізу  әдістемесі, минералды тыңайтқыштар енгізу  , тәжірибе алаңын тұқым себуге дайындау 
және  минералды  тыңайтқыштардың  мөлшеріне  байланысты  фенологиялық  даму  кезеңдері 
баяндалған. 
 
Түйін  сөздер:  минералды  тыңайтқыштар,  сорттар,  мөлдек,  биологиялық  фенологиялық 
бақылау. 
 
Елбасы  Н.Назарбаевтың  халыққа  жолдауында  көрсеткендей  ауыларуашылығын  дамыту,  
сапалы 
өнім 
алу 
мен 
ауыл 
бағдарламасы 
азық 
– 
түлікпен 
қамтамасыз 
етуді                                                                                                                                                              
басты мәселе етіп көрсетті. «Агро-өнеркәсіптік кешен туралы айрықша айтуға болады, оның дамуы 
арқасында біз бір мезгілде еліміз үшін аса маңызды екі міндетті – азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз 
етуді  және  экспортты  әртараптандыруды  шешеміз.  Еліміздің  тәуелсіздік  тұғырына  көтерілгенінен 
бері  экономикамыз,  саясат,  ғылым  және  білім,  сонымен  қатар  агроөнеркәсіптік  саламыз  дамып 
келеді. Ол дегеніміз біз сияқты жас болашақ агроном іспетті ауыл  шаруашылық мамандықтарының 
да қажеттілігін көрсетеді. Бұл күрделі міндетті аграрлық – индустриялық әртараптандыру ғана, яғни 

212 
 
ауыл  шаруашылық  шикізатын  қайта  өңдеуді  шұғыл  арттыру  жаңа  құрал-  жабдықтар,  жаңа 
технологиялар мен  ауыл шаруашылындағы жаңа көзқарас шеше алатын жағдайда. 
 Қазақстанның  жаздық  дәнді  дақылдар  өнімдерін  өндіру  жағынан  бірінші  орында.  Жаздық 
бидай  егіс  алқаптарының  көпшілігі  республикамыздың  солтүстік  және  шығыс  облыстарында 
орналасқан, нақты айтатын болсақ, 11-12 млн. гектар алқапты алып жатыр. Жаздық бидайдың жалпы 
егіс  көлемі    60-70%  құрайды,  соңғы  5  жыл  ішінде  орташа  жылдық  көлемі  11  млн  гектардан  асып 
түсті. .[1] 
Ғылыми  зерттеулерді  Шығыс  Қазақстан  облысының  Семей  қаласынан  70  км  орналасқан 
Шығыс  Қазақстан  облысының  Бесқарағай  ауданының  «Лана»  шаруа  қожалығында  жүргіздік.  
Шаруашылық  26.04.2001  құрылған,  басшысы  Адильев  Т.Е.,  көпсалалы  шаруашылық  қожалығын 
құрған. 
Зерттеу  объектісі-  өндіріске  ұсынылған    және  перспективті  жаздық  бидай  сорттары: 
Казахстанская 17, Лютесценс 740 және Лютесценс 811. 
Агрономиядағы  бірден-бір  өзекті  мәселе  –  ауылшаруашылығы  дақылдарының  өнімділігіне 
минералды тыңайтқыштардың әсерін зерттеу болып табылады. Тыңайтқыштар түрлеріне, мөлшеріне 
мерзіміне  және  енгізу  тәсілдеріне,  топырақ-климат  жағдайына  қарай  өсімдікке  әртүрлі  әсер  етеді. 
Тыңайтқыш  беру  алдымен  топырақтың  қоректік  режиміне,  өсімдіктің  өсуі  мен  дамуына,  өніміне 
тікелей әсерін тигізеді. [2,3] 
Тәжірибе  әдісдтемесі.  Танапқа  егілген      перспективті  және  өндіріске  ұсынылған  жаздық 
бидай  сорттар  өнімін  арттыру  үшін  тыңайтқыштардың  әртүрлі  мөлшері  зерттелді.  Тәжірибенің 
сызбанұсқасы  1-3.  Өндіріске  ұсынылған  және  перспективті  жаздық  бидай  сорттары  (Казахстанская 
17,  Лютесценс  740  және  Лютесценс  811)  өнімділігіне  әр  түрлі  мөлшердегі  минералды 
тыңайтқыштардың әсері. 
1.
 
N
0
P
0
 
2.
 
N
60
 
3.
 
N
60
P
90
 
4.
 
N
90
P
90
 
Әрбір нұсқаның алаңы  (мөлдектер)- 50 м
2
, себілетін тұқымның мөлшері: 4 млн тұқым га. 
Тәжірибе алаңында келесі байқаулар, есептеулер, талдаулар өткізіледі: 
1.
 
Өсімдіктің  өсуі  мен  дамуына  фенологиялық  бақылаулар.  Кезеңдердің  басталуын 
алғашында (10%) және толығымен (75%) анықтайды. 
2.
 
 егістікке себілген дақылдардың жиілігі мен ластануын егін көгінен бастап, жинап алардың  
алдында  барлық  нұсқа  ластануын  егін  көгінен  бастап,  жинап  алардың  алдында  барлық  нұсқа  
бойынша, барлық алты метрлікте қайталау арқылы өткізеді. 
3.
 
 егіс  дақылдарын  тұрақты  белгіленген  нүктелерде  (әрбір  алаңда  12  дана)  топырақтың 
тұздылық және азықтық режимдерін анықтау үшін әр қабаттан себу алдында және жинағаннан кейін 
0-20  және  20-40  топырақ  үлгілерін  алады.  Топырақтың  құрамы:  а)жылжымалы  түрлері:  Несслердің 
реактивпен  аммиакі;  б)  нитрат-  Гранвальд-  Ляжу;  в)  фосфор-  Мачигиннің  әдісі  бойынша;  г)  сулы- 
ерігіш  тұз-  Ласукова  бойынша,  д)  Къелдаль  бойынша  азоттың  жалпы  мөлшері;  е)  фосфор-  Лоренц 
бойынша.  Қарашіріктің  құрамы  Тюрин  бойынша  бір  реткі  ауыспалы  егістің  ротациясымен 
анықталады.(Топырақты агрохимиялық әдіспен зерттеу. 1960) 
4.
 
Зертханалық зертттеулер МСТ-ға сәйкес өткізілді: МСТ 10842-89 “Астық дәнді-дақылдар 
және бұршақ тұқымдас дақылдар және май дақылдарының тұқымдары”. МСТ 10846-91 “ Астық және 
одан  өңделген  өнімдер“  Къельдал  бойынша    1000  тұқымның  массасы,  ақуыздың  құрамын 
анықтайтын  әдістермен  жүргізіледі.  Топырақтың  ылғалдылығы  дақылдарды  себу  және  өсіп  даму 
кезеңдерімен анықталады. 
5.
 
Өсімдіктердің өсу және даму динамикасы өсіру тәжірибесімен анықталады. 
6.
 
Өнімнің  құрылымын  анықтау  биометриялық  талдау  өткізіледі.Төрт  рет  қайталау  арқылы 
өткізу.Өнімнің құрылымын анықтау үшін биометриялық талдау жүргізіледі, қайталама-4 рет. 
7.
 
Өнімді  бөліп  жеке  есепке  алып    жүргізеді,  нәтижесі  математикалық    жолмен 
Б.А.Доспеховтың дисперсиондық талдау әдісімен анықталады. 
Зерттеу  материалдары.Тәжірибе  алаңында  тұқым  себуге  дайындық  сәуірдің  бірінші  он 
күндігінде  басталды.  Көктемгі  жер  жырту  жұмысын  МТЗ-80  тракторымен,  бес  корпусты  соқамен  
жыртады және топырақты тырмалау, фрезерлеу (өңдеу)  жұмыстары, сонымен қатар тәжірибе алаңын 
бөлу және қоршау жұмыстары жүргізіледі. 
 Шығыс  Қазақстан  облысы    жағдайында  себу  жұмыстарының  кешігуінің  басты    шектеулі 
фактоладары    ауа  температурасының  қолайсыздығы  салдарынан  болады.  Осыған  қарамастан  толық 

213 
 
жеткілікті егін алынды, бірақ онтогенезаның алғашқы кезеңінде ауаның температурасы 30
0
С-қа дейін 
жетіп, топырақ бетінің төменгі қабатында жатқан тұздардың  көтерілуіне келіп жетті.  Бұл күтпеген, 
тілемеген  факторлар      перспективті  және  өндіріске  ұсынылған  жаздық  бидай  жапырақтарының  
тургорының төмендеуі, жапырақтың сарғаюы мен кебуі, кейде өз биіктігіне сай болмауы сияқты кері 
әсерін тигізді. .[4] 
Осы  жылғы    тұқым  себу  кезінен  басталған  аңызақ,  түтікшелену  кезеңінің  басына  дейін 
жалғасқанын  айтқым  келеді.  Осыған  байланысты  өсімдіктерді  міндетті  түрде  баптау,  түзілген 
қабыршақтарды жою мақсатында және егінді бір жолда арамшөптерден  (тары, түйнек қамыс, қант 
қамысы)  тазалау,  қатар аралық  топырақты  қопсыту,  гербицидтерді қолдану  іс-шаралары жүргізілді. 
Осы кезеңнің жұмысының негізгі мақсаты- егін көгін арамшөптерден тазарту болып табылады. .[5] 
Фенологиялық  бақылау  бойынша  зерделенген  дақылдарда  өсімдіктің  даму  кезеңдері  оған 
вегетациялық  кезеңдердің  ұзақтығын  қысқарту  мақсатында  енгізген  минералды  тыңайтқыштардың 
мөлшеріне байланысты және олардың кезеңдерінің басталуы мен ұзақтығын өзгертеді. 
Әрбір  вегетациялықкезеңнің  толық  басталуын  өсімдіктің  75%-да  кезеңнің  басталар  алдында 
есепке  алынды.  Жаздық  бидайдың  фенологиялық  даму  кезеңдері  тәжірибенің  нұсқалары  бойынша 
кесте 1 көрсетілді. 
 
Кесте 1. Жаздық бидай сорттарының минералды тыңайтқыштардың мөлшеріне 
байланысты фенологиялық кезеңдерінің дамуы  
 
Тәжірибе 
 
нұсқалары 
  Сорттар 
                      Кезеңдердің басталу мерзімі 
себу 
Егін 
көгі 
түптену 
түтікшелен
у 
масақта
ну 
Толық 
пісуі 
N
0
P
0 
 
Казахстанска
я 17 
17.IV 
30.V 
14.VI 
25.VI 
14.VII 
17.VIII 
Лютесценс 
740 
17.IV 
26.V 
11.VI 
20.VI 
7.VII 
10.VIII 
Лютесценс 
811 
17.IV 
26.V 
10.VI 
21.VI 
6.VII 
9.VIII 
N
60 
 
Казахстанска
я 17 
17.IV 
30.V 
13.VI 
24.VI 
13.VII 
15.VIII 
Лютесценс 
740 
17.IV 
27.V 
10.VI 
19.VI 
6.VII 
8.VIII 
Лютесценс 
811 
17.IV 
26.V 
9.VI 
19.VI 
6.VII 
9.VIII 
N
60
P
90 
 
Казахстанска
я 17, 
17.IV 
29.V 
11.VI 
24.VI 
13.VII 
16.VIII 
Лютесценс 
740 
17.IV 
26.V 
10.VI 
18.VI 
4.VII 
5.VIII 
Лютесценс 
811 
17.IV 
27.V 
10.VI 
18.VI 
5. VII 
5.VIII 
N
90
P
90 
Казахстанска
я 17, 
17.IV 
29.V 
12.VI 
24.VI 
12.VII 
15.VIII 
Лютесценс 
740 
17.iV 
26.V 
10.VI 
20.VI 
5.VII 
4.VIII 
Лютесценс 
811 
17.IV 
26.V 
9.VI 
21.VI 
4.VII 
5.VIII 
 
Алғашқы егін көгі 12-13 күннен кейін пайда бола бастады, содан кейін 3күннен кейін егін көгі 
толық шығып, кезеңдердің басталуы байқалды және біркелкі көктеп, минералды тыңайтқыштардың 
әсері  байқалмады.  Бірақ  ,олардың  әсері  өсімдіктің  түптену,  түтікшелену,  масақтану  және  пісу 
кезеңдерінде  көрінді.  1-кестеден  3,  4,  5  нұсқаларда  түптену  кезеңі  немесе  өсімдіктің  үш  жапырағы 
пайда болу кезеңі ерте басталды. .[6] 

жүктеу/скачать 7,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: