Педагогикалық  қарым-қатынас

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
191 
Мұғалім мен мұғалімнің, мұғалім мен басшының қарым-қатынасы қарама-қарсы нақтылық пен сөз 
м`дениетін  талап  етеді.  Сөз  жүйесі,  сөйлемдер  айтылуы  тез  `рі  түсінікті  болуы  шарт.  Ең  бастысы-
іскерлік қарым-қатынаста екі жақты пікірдің келісім табуы. Білімділіктің, к`сіби шеберліктің жемісі 
ең басты н`тиже болмақ. Ол үшін: 
1) сөз өте жинақы,тұжырымды болып құрылуы; 
2) уақытты шебер пайдалану; 
3) істің жоспары, шарты  заңдылығы болуы; 
4) мұғалім білім,білік,к`сіби шеберліктің шебері болуы; 
5) құқықтық білімнің болуы; 
6) сөз м`дениетін меңгеруі; 
7) азаматтық,адамгершілік т`ртіптерді қатаң сақтау; 
8) `деп нормаларына сай жүріс-тұрыс,киім кие білу м`дениетіне м`н беру. 
Қарым-қатынас  заңдылықтарын  дағды  мен  қабілетті  дамыта  білуде  педагог  басты  қызмет  атқа-
рады.  Өзара  қарым-қатынасты  ж`не  `рекетті  дұрыс  құрай  алу  ж`не  оқушылардың  `рекетін,  н`ти-
жесін құрастыра алуда толыққанды педагогикалық процесс жүзеге асады.    
Педагогикалық қарым-қатынастың атқаратын қызметі: 
#
  dлеуметтік; 
#
  Психологиялық; 
#
  Инструменталдық. 
Педагогикалық қарым-қатынаста кездесетін қиындықтар: 
#
  Байланыс орната алмау; 
#
  Сабақта оқушылардың қарым-қатынасын басқара алмау; 
#
  Педагогикалық міндеттерге с`йкес  қарым-қатынасты құрастыра ж`не өзгерте алмау; 
#
  Оқушының ішкі психологиялық позициясын түсінбеу; 
#
  Өзінің психикалық жағдайын басқара алмау т.б. 
Педагогикалық қарым-қатынасты құрайтын іскерліктер: 
#
  Ақпаратты беру іскерлігі; 
#
  Оқушы жағдайын түсіну; 
#
  Балалармен өзара қарым-қатынас орнату; 
#
  Қарым-қатынастағы серіктесіне `сер ете алу іскерлігі; 
#
  Өзінің психологиялық жағдайын басқара алу ж`не т.б. 
Педагогикалық қарым-қатынастың кезеңдері: 
− 
Оқытушының модельдеуі-болашақ қызметін бейнелеу. 
− 
Сыныппен (студенттермен) қарым-қатынасты ұйымдастыру. 
− 
Педагогикалық процестегі қарым-қатынасты басқару. 
− 
Қарым-қатынас жүйесін,модельдеу жүйесін талдау. 
Педагогикалық қарым-қатынас тeсілдері 
1. Педагогикалық қарым-қатынас деңгейлері. 
2. Педагогикалық қарым-қатынас т`сілдері[4, б.7]. 
Қарым-қатынас  стилі  педагог  іс-`рекеттің  негізін  қолданған  бөлігі  болып  табылады.  Қарым-
қатынастың техникасын коммуникацияның вербальды ж`не вербальды емес т`сілдерін меңгеру `рбір 
педагогқа  ж`не  барлық  педагогикалық  ұжымға  ауадай  қажет.  Бұл  біліктен  педагогиканың  іскерлік 
`рекетіндегі  н`тижелері  (педагог-студент,  `ріптес-`ріптес).  Н`тижелері  ғана  т`уелді  болып  қана 
қоймай  оның қабылданған шешімдері мамандарының болашақ карьерасы оның имеджі осы билікке 
т`уелді. Педсоветте баяндама оқу немесе сөйлеу келісім шартқа тұру сабақ өткізу осының б`рі шебер 
сөйлеуді қажет етеді. Сөз байлығы аз педагог аудиториямен жұмыс істей алмайды, жоғарғы рейтинг 
ала  алмайды.  Вербалді  емес  т`сілдерге  адамдардың  сөзі  жатады.Мүмкін  болатын  барлық  ақпарат 
берушілердің  т`сілдерінің  ішіндегі  тиімдісі  осы  т`сіл  арқылы  адамдар  белгілі  бір  ақпаратты  қабыл-
дайды.  Қазіргі  кезде  миллиондаған  адамдар  м`тін  құрастырып  басқаларға  жеткізеді.  Мамандардың 
айтуы  бойынша  іскер  адам  күніне  отыз  мың  сөз  айтады,  ал  сағатына  үш  мың  сөз  айтады.  Сөздік 
ақпарат сөздік емес ақпаратпен қоса беріледі, ол берілген сөздік м`тінді тез қабылдауға көмектеседі. 
Педагогикалық қарым-қатынас - күрделі процесс. Педагогикалық қарым-қатынастың бірнеше түрі 
бар:  қызметтестік,  техникалық,  көркемөнерпаздық,  спорттық,  жалпы  ортақ  адамгершілік,  діни, 
сымбаттылық т.б. Осы қатынастың көпшілігі ұжымда өтеді. 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
192 
Бүгінгі жахандану заманында жас ұрпаққа `лемдік стандартқа с`йкес білім беру м`селесі респуб-
ликамызда ғылыми педагогикалық тұрғыда ізденіспен `лемдік жинақталған т`жірибеге отандық қол 
жеткен  табыстарды  саралай  отырып,  ұлттық  ерекшеліктерді  ескере  отырып  т`рбиелеуді  жаңаша 
ұйымдастырумен  көкейкесті  м`селе  болып  отыр.  Біздің  ең  басты  мақсатымыз  сапалы  білім,  саналы 
т`рбие  беру.  Мұғалім  өзіне  жүктелген  осы  абыройлы  міндетті  жүзеге  асыру  жолында  қолданатын 
қарым-қатынас, амал т`сіл, `дістер құрамынан этика елеулі орын алады. 
dдеп  м`дениетін  теориялық  тұрғыдан  сараптайтын  философиялық  ұғым.  Педагогикалық  `депке 
оқушылар  жүрегіне  педагогикалық  жол  табу  деген  анықтама  беруге  болады.  Оны  оқушылардың 
сыртынан бақылау жүргізу деп те атауға болады, өйткені педагогикалық `дептің өзі, К.Д. Ушинский-
дің айтқандай, - түптеп келген психологиялық `деп.  
#
  Ұстаз этикасы – мұғалім мен бала, ата-ана мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас.  
#
  Педагогикалық этика – ұжым ішінде, мұғалімдер арасында басталып, өзінің заңды жалғасын 
сыныптарда табуы тиіс. 
Мұғалімнің  `дептілігі  де  оқушылармен  қарым-қатынасында  жетекші  орын  алады.  dдептілік  – 
мұғалімнің  жоғарғы  шындық,  қарапайымдылық,  сабырлылық  көрсетуі,  өзін-өзі  басқарып,  ұстамды-
лық  жасауы,  жат  қылықтардан  бойын  аулақ  ұстауы  ж`не  `ртүрлі  жағдайларда  оқушылармен,  өзге 
адамдармен қарым-қатынас жасай алу ептілігін біріктіретін адамгершілік т`ртібі. dдепті мұғалім – `р 
уақытта оқушылардың құрметті адамы. 
dдепті  болу-`рбір  адамға  өнегелі,`депті  болуды  талап  етеді,`сіресе,ол  мұғалімге,себебі  мұғалім 
жеке тұлғаның дамуына қатысып,өзіндік қасиеттерді қалыптастырады. 
Педагогтық `деп `р мұғалімде `р түрлі ж`не `рқалай көрініс беруі мүмкін.Бұл оның жас ерекше-
лігіне,  темпераментіне,  мінез-құлқына  ж`не  тағыда  басқа  ерекшеліктерге  байланысты.  Мұғалімнің 
`дебін  құрайтын  компоненттер  көп.Олардың  бастылары:педагогтық  оптимзм,  педагогтық  такт, 
педагогикалық  техника,  шеберлік,байқағыштық,  психологиялық  қырағыштық,  күшті  ерік-жігер, 
сөйлеу  ж`не  сезім  м`дениеттілігі,  қылық  сұлулығы,  ұстамдылығы,  талант,  бейімділік,  ұйымдасты-
рушылық [5, б.25]. 
Жалпы  оқушылармен  қарым-қатынасқа  түсіп  жүрген  мектеп  мұғалімдерін  екі  топқа  бөлуге 
болады: 
Балалармен  қарым-қатынас  жасауы  оңай  ж`не  қиын.  Бірінші  топтағы  мұғалімдер  қай  жастағы 
оқушылармен болмасын қарым-қатынасқа оңай түседі. 
Оныңсебептері: 
#
  Өз сыныбындағы `р баланың психологиясын өте жақсы біліуінде; 
#
  Баланың ішкі жан дүниесін оятатындай жылы сөздер айтуында; 
#
  Мұғалімнің этикасы мен психологиясының дұрыс қалыптасуында; 
#
  Мұғалім өзінің т`ртіптілігіде, жүйелілігінде, анықтылығында, нақтылығында; 
#
  Оқу – т`рбие үрдісінде мұғалімнің бірнеше қарым-қатынас түрлерін пайдалана білуінде; 
Қарым-қатынаста  кездесетін  қиыншылықтарды  осы  ж`не  өзге  де  жолдар  арқылы  жеңе  отырып, 
мұғалім қарым –қатынастың үш функциясын орындайды: 
#
  1. Мұғалім қарым –қатынаста оқушыны жеке тұлға ретінде дамытады; 
#
  2. Оқушыны қоғам мүшесі ретінде т`рбиелейді; 
#
  3.  Қарым  –  қатынас  тек  адамдар  арасында  ғана  емес  ол  қоршаған  дүниемен,  табиғатпен 
байланысты екенін оқушының санасына ұқтырады; 
Оқушы мен мұғалім арасындағы  келіспеушілікті шешу жолдары: 
#
  Баламен қақтығысқа түскен кезде істі өршітпей т`рбие жұмысын жалғастырыңыз. 
#
  Оқушымен кеңес жүргізуге уақыт табыңыз. 
#
  Қиындықтан шығудың тиімді жолдарын ойластырыңыз. 
#
  Баланың арына тимеңіз, оның жағдайын түсінуге тырысыңыз. 
#
  Оқушымен `ңігіме жүргізу кезінде оның намысын қорлауға, кемітуге, дауысыңызды көтеруге 
жол бермеуге тырысыңыз. 
#
  Оқушыны түсінетініңізге сездіруге тырысыңыз. 
#
  Жазалау үшін білім бағасын төмендетпеңіз. 
#
  Оқушымен  болған  оқиғаны  құпия  сақтаңыз.  Оқушының  сыртынан  сөз  айтсаңыз  сенімнен 
айырылып, оны өзіңізден алыстатып аласыз. 
#
  Балаға жүрек жылуын аямаңыз.  
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
193 
Адамның  өзгелермен  тілдесіп  қарым-қатынас  жасай  білуі  жалпы  адами  қасиеттердің  аса  қажет 
түрінің  бірі.  Күнделікті  өмірде  кездескен  адаммен  ашық-жарқын  сөйлесіп  пікір  алысатын  болсақ 
көңілін ашылып, жан дүниең сергиді. Ал, өркөкірек, менмен, тұйық адаммен кездесе қалсаң айтқан 
сөзіңді  түсіну  түгіл,  оны  құлағына  да  ілмей  қойса,  көтеріңкі  көңілің  судай  басылып  жігеріңді  құм 
етеді. 
Тілдесу арқылы адам бірін-бірі түсінісіп сыр шертеді. Дегенмен, қатынас орнату кез-келген ересек 
адаммен  үйлесе  қоймайды.  Кейбіреулер  `  дегеннен  түсінісіп  жалпы  тіл  табысатын  болса,  ал  қайсы 
біреулер  тек  бұрыннан  сырлас  адамдарымен  ғана  сөйлесуді  ұнатады.  М`селен,  ұжым  ішіндегі 
адамдармен  сөйлесуді  ғана  қажет  деп  санайтын  болса,    ал  өзге  біреулері  отбасы,  ошақ  қасындағы 
отбасы  мүшелермен  сөйлесуден  көрі,  қызмет  бабындағы  жетекші  бастықтармен  ғана  шүйіркелесіп 
пікірлесуді  қалайды.  Ал  өзінің  қарамағындағы  бірге  жұмыс  істейтін  адамдармен  сөйлесуді  қажет-
сінбейді. Ондай тұлғалар жайында В. Шукшин : «Осы біз кім болып барамыз? Неге бірімізге-біріміз 
жатырқа қараймыз», деп таңданады. Ал белгілі психолог маман Я.Л.Коломинский айтқандай «Біздер 
өзара тілдесіп пікір алысуымыз, шынымен ақ сырқатқа ұшыраған ба?», деген пікір білдіреді.  
Мамандар  қарым  –  қатынастың  төмендегідей  түрлерін  бөліп  көрсетеді:  тұлғааралық,  топтық-
тұлғалық, массалық-тұлғааралық, топаралық, топтық-массалық, ғаламшарлық (ғаламдық-массалық). 
Тұлғааралық `ңгімеде 2 жақты бағытты бөліп көрсетеді, бір жағынан – инструментальды-қызмет-
тік, яғни `леуметтік-маңызды м`селені орындауға ж`не н`тиже; мұндай `ңгімелесуді жиі формалық 
ж`не қызметтік деп атайды; екінші жағынан - `ңгіменің мүшелерінің қанағаттану қажеттілігіне тұлға-
ның бағытталуы, жиі формалық емес байланыстарда іске асырылады. 
dңгіме  м`нін  құрайтын  коммуникациялық  ж`не  тұлғааралық  қатынас  болып  саналады.  Комму-
никация (байланыс) – серіктестер арасындағы `ңгіме барысындағы ақпаратты өзара алмасу процесі[6, 
б.36].     
Тұлғааралық қатынастар негізінен психологиялық м`селелер, қызығушылықтар мен қажеттіліктер 
маңайында негізделген, олар адамның тұлғасына байланысты. 
Қызметтік  `ңгіме  (сұхбат).Қандай  да  бір  белгілі  қызмет  қызығушылығын  байланыстыратын, 
адамдар  арасында  пайда  болады,  қазіргі  жағдайда  –  педагогикалық  қызмет.  Қызметтік  `ңгіме 
`рқашан мақсатты бағытталады. 
Бұл қандай да бір п`ндік келісімге, к`сіптік м`селелерге жетуге бағытталған тұлғааралық сұхбат-
тың түрі. 
Сұхбаттың  көпфункциялылығы  ж`не  түрлі  бағыттылығы  оның  төмендегі  аспектілерін  бөлуге 
мүмкіндік тудырады: 
1.  ақпараттық  –  коммуникациялық  (оның  негізінде  ақпараттық  алмасу  жүзеге  асырылатын, 
тұлғалық коммуникацияның түрі ретінде қарастырылады); 
2.  интерактивті  (`ңгіме,  кооперация  ж`не  `ріптестік  процесіндегі  адамдардың  өзара  байланысы 
ретінде талданады); 
3.  гносеологиялық  (танымдық),  (адам  `леуметтік  танымның  обьектісі  мен  субьектісі  ретінде 
түседі); 
4. аксиологиялық (құндылық), (сұхбатты құндылықтармен алмасу процесі ретінде зерттейді); 
5. нормалық (адамдардың өзін-өзі ұстауының нормативтік реттелуінің процесіндегі `ңгіменің рөлі 
мен  орнын  көрсетеді,  с.қ.  қылығының  стеротипінің  шынайы  функциялануын  берілу  ж`не  күшею 
процесінде де көрінеді); 
6.  семмотикалық  (сөйлеу  специпикалық  белгілер  жүйесі  ретінде  де,  сондай-ақ  түрлі  белгілер 
жүйесінің қызметінің д`некері ретінде де қарастырылады); 
7.  `леуметтік-т`жірибелік  (`ңгіме  қызметтің  н`тижелерінің  алмасуы  ретінде  қарастырылады, 
қабілеттілікке, дағдыларға, іскерлікке т.б). 
Қарым-қатынастың нақты т`жірибесінде біз өзара іс-`рекеттің түрлі типтерін кездестіреміз. «Мен 
–  Мен»  -  тұлғааралық  немесе  индивидуалды  жеке  қарым-қатынас  (мысалы:  басшы  –  бағынышты, 
мұғалім т.с.с.); 
«Мен – Біз» `леуметтік ж`не индивидуалды ұжымдық қарым-қатынас (басқарушы ұжым, мұғалім 
сынып). 
«Біз  –Біз»  ұжымдық-қоғамдық  қарым-қатынас  (`кімшілік-басқарушылық  персонал  ж`не  еңбек 
ұжымының мүшелері, мұғалімдер мен ата-аналар т.б). 
Қарым-қатынас  процесіндегі  адамдардың  өзара  іс-`рекеттері  негізінен  үш  коммуникативті 
формада жүзеге асырылады. 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
194 
Монологтық,  онда  тұлғаның  субьект  ретіндегі  сөйлесу  басымдық  танытады.  Ол  субьект  –  ұйым-
дастырушы  ретінде  қарым-қатынас  процесінің  өзге  субьектілерінің  қатысушыларын  тыңдатады 
(қоғамдық сөйлеу, лекция, есеп). 
Диалогтық, онда субьектілер кезегімен ақпаратпен аламаса отырып, өзара іс-`рекетте болады ж`не 
өзара белсенді болады: кезегімен сөйлейді ж`не тыңдайды (`ңгімелесу, концультация, келіссөздер). 
Полилогикатық  көп  жақты  қарым-қатынас  ұйымдастырады,  көп  жағдайда  коммуникативті  кеңіс-
тікті  шешу  үшін  өзіндік  күрес  сипатында  болады  ж`не  оларды  тиімді  жүзеге  асыруға  бағытталады 
(дискуссия, диспут, полемика). 
Адамдар арсындағы қатынас, `сіресе басқарушылар мен бағынушылар арасындағы қарым-қатынас 
орнатудың бірнеше түрлері бар. Олар ресми қатынастар мен ресмисіз қатынастардың түрлері адамдар 
арасындағы  достық,  сүйіспеншілік  сезімдерге  негізделген  қатынастар,  `ріптестер  арасындағы  тілде-
сулер  адамның  шын  пиғылы  мен  сырын  ашып  көрсетеді.  Жан  дүниесінің  қыры  мен  сырына  толық 
қанығады. Мұндай шын пиғылды ресмисіз қатынас орнатудың өзіндік белгілері бар. Ондай белгілер: 
I.  Адамның  жеке  басы  мен  кісілік  қасиетін  көрсететін  ашық-жарқындығы,  сенімділігі  мен  ақ 
пейілділігі. 
II. dріптестерімен жалпы тіл тауып сөйлесіп, бірін-бірі жете түсінісе алуы сияқты ұнамды сапалар. 
Бұлардан өзге адамдардың бірімен-бірінің өзара түсіністік қатынас орнатып, өзгелердің де көтер-
ген  м`селелерді  шешуге  қатыстыру.  Мұндай  ерекшелік  адам  мінезінің  көпшілік  екенін  көрсетіп, 
оларды толғандырып жүрген м`селелер түйінін шешуге бағытталады. dдетте `ріптестер арасындағы 
мұндай адамның ұйымдастырушылық қабілетін өзгелерге де айқын көрсете алады. Сөйтіп адамдар-
дың  өзара  қатынасында  олардың  `рқайсысының  өзіндік  рөлін  көрсетеді.  Топ  ішінде  не  `леуметтік 
қатынас  орнатуда  `рбір  адам  белгілі  жағдайда  өз  тобында  жетекшілік  қызмет  атқарса,  ал  өзге  бір 
топта ол бөтендігін білдіріп басқаларды жатырқап тұрады. 
Педагогикалық қарым-қатынас-күрделі процесс. Қатынас үшке бөлінеді: 
- ішкі қатынас 
- сыртқы қатынас 
- табиғатпен қатынас. 
1. Ішкі қатынас-бұл адамның өзімен-өзінің кеңесуі. 
2. Сыртқы қатынас-жеке адам бірімен ж`не ұжыммен,топпен,ұстазбен қатынасады. 
3. Адам тірі ж`не өлі табиғатпен,заттармен,жан-жануарлармен тілдесе отырып қатынас жасайды. 
Қарым-қатынасқа түсу барысында адамдарда мақсат болады. Осы мақсатқа жету барысында олар 
басқа  адамдарға  `сер  етеді.  Оған  сұрау    береді,`мір  береді  түсіндіреді,  бейнелейді  ж`не  тағы  басқа. 
Қарым-қатынастың мақсаты адамның қажеттілігін бейнелейді. Қарым-қатынас жүзеге асқанда адам-
дардың да `рекеті өзгереді. Бұл тұлға аралық `рекеттестік болады. Біріккен `рекет барысында адам-
дардың  өзара  бірін  –  бірі  түсіну  байланыстар  бірлігі  болып  табылады.  Біріккен  `рекет  ж`не  қарым-
қатынас  `леуметтік  бақылау  барысында  жүзеге  асады,  ал  `леуметтік  бақылау  `рекеттік  нормаға 
с`йкес келу керек [7, б.5]. 
Қазіргі  жағдайда  `рбір  педагог  коммуникативті  ж`не  компитентті  адам  болуы  керек,  қарым-
қатынас ұйымдастырудың шеберлігі болуы керек. 
Бүгінгі таңда оған `ртүрлі ақпаратпен жұмыс жасауына тура келеді ж`не қажетті оперативті қайта 
қарау,  толықтырып  отыру  керек.  Тілдесу  арқылы  адамдар  өзара  қарым-қатынас  жасап  біріне-бірі 
білдірмек  болған  ойын  жеткізіп  пікір  алысады.  Қатынас  орнатудың  н`тижесінде  өзара  ықпал  етіп, 
адамдардың  өмір  т`жірибесі,  іс-`рекеті,  теориялық  ой  пайымдары  дамиды.  dр  алуан  іс-`рекеттерін 
жүзеге  асырып,  хабар  алысады.  Сөйтіп  олардың  арасында  тұрақты  қарым-қатынас  орнайды.  Өзара 
тілдесу  арқылы  бірігіп  тірлік  етеді,  еңбектеніп  `рбір  іс-`рекетті  орындау  н`тижесінде  к`сіби 
іскерлігін арттырады. 
Адамдармен жақсы қарым-қатынас құру  мұғалімнің к`сіби қасиеті оқушыны тыңдай, ести білуіне 
т`уелді. Педагогтың ең маңызды  к`сіби қасиетінің   бірі –  көшбасшылық  қабілетінде. 
Ұстаз  деген  абыройлы  атаққа  лайықты  болу  үшін  –  мұғалім  жан-жақты  білімді  болып  қана  қой-
май,  сондай-ақ  `діл  де  `депті,  қарапайым  да  кішіпейіл,  бауырмал  да  қайырымды,  қысқасы,  жоғары 
саналы азамат болуы тиіс деген сөз. dрине, бұл `бден орынды, солай болуымыз абыройлы міндет. 
Демек, педагогтың  өмірінде  қарым-қатынас м`дениеті ерекше рөл атқарады. dдепті ж`не  қарым-
қатынас  м`дениетінің  негізгі  талаптарын   білу   педагогтың   өзіне  де,   өзі  оқытып,  т`рбиелеп  жатқан 
ш`кірттеріне де  қажетті. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
195 
1 Степанов С.С. Педагогическое общение. - М.:  Просвещение,2003. - с.90 
2 Лавирененко В.И. Психология и этика делового общения.-М:Просвещение,2001.- с. 76 
3 Бороздина Г.В. Психология делового общения. –М.: Просвещение, 2000.- с. 50 
4 Головин Б.Н. Основы культуры речи. – М.: Просвещение, 2001.- с. 7 
5 Брудный А.Б. Понимание и общение.- М.: Просвещение, 2000. - с. 25 
6 КоломскийЯ.Л. Психология общения -М.,Просвещение,1974.–c36 
7 С.Елеусізова. Қарым-қатынас психологиясы. - А., «Рауан» 1995.–c5 
 
 
 
 
Резюме 
Культура педагогического общения 
Чункенова С.С – магистр педагогических наук, преподаватель Жетысуского государственного университета 
имени И.Жансугурова, гр Талдыкурган. 
В  статье  рассматривается  педагогическая  культура  общения  между  учениками,  студентами  и  педагогичес-
ким  коллективом.  Автор  рассматривает  педагогическое  общение  через  привычные  ему  действия,  формы, 
передачи информации, обучение и воспитание. В решении данной проблемы использовались различные методы 
и виды общения. 
Культурное общение считается одной из частей культуры вообщем. Потому что оно является показателем 
общего развития личности. Независимо от людей, будь то начальник, бизнесмен или простой рабочий, в про-
цессе культурного общения, наиболее важным значением является признание и принятие друг друга. Исходя из 
этого, можно сделать вывод, что отношения между людьми определенного типа, всегда активно развиваются. 
Общение  -  это  многостороннее  и  многофункциональное  явление,  оно  определяет  характер  самого  взаимо-
действия. Поскольку общение более соответствует стилю действий, демократического, дружелюбного отноше-
ния. 
Педагогическое  общение  -  многоплановый  процесс  организации,  установления  и  развития  коммуникации, 
взаимопонимания  и  взаимодействия  между  педагогами  и  учащимся,  порождаемый  целями  и  содержанием  их 
совместной деятельности. В целостном процессе педагогического общения можно выделить коммуникативный 
и предметный аспекты. 
Ключевые слова: культура общения, виды, методы и этапы. 
 
Summary 
The culture of pedagogical communication 
Chunkenova S. S. - 
master of pedagogic and psychology sciences, teacher. Zhetysu stste university  
named after I.Zhansugurov 
The  article  considers  the  pedagogical  culture  of  communication  between  pupils,  students  and  teaching  staff.  The 
author  considers  pedagogical  communication  through  the  usual  steps,  forms,  information  transfer,  training  and 
education. In solving this problem used a variety of methods and types of communication. 
Cultural communication is one of the parts of the culture in General. Because it is an indicator of overall personality 
development.  Regardless  of  people,  be  it  a  chief,  a  businessman  or  a  simple  worker,  in  the  process  of  cultural 
communication,  the  most  important  value  is  the  recognition  and  acceptance  of  each  other.  On  this  basis,  we  can 
conclude that the relationship between people of a certain type are always actively developing. 
Communication  is  multilateral  and  multi-functional  phenomenon,  it  defines  the  nature  of  the  interaction.  Since 
communication is more consistent with the style of action, democratic and friendly relations. 
Pedagogical  communication  is  a  multidimensional  process  of  organizing,  establishing  and  developing  the 
communication, understanding and interaction between teachers and students arising from the objectives and content of 
their  joint  activity.  In  the  holistic  process  of  pedagogical  communication,  you  can  highlight  the  communicative  and 
meaningful aspects. 
Keywords: culture of communication, types, methods and stages. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
196 

жүктеу/скачать 13,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: