ПРОГРАММНЫEМОДУЛИ ДЛЯ ОБУЧАЮЩИХ СИСТЕМ
И.Г.Арсланов, А.С.Галеев, Р.Н.Сулейманов
ФБГОУ ВО УГНТУ филиал в г. Октябрьском, Россия
rsulem@mail.ru
В настоящее время в лабораториях почти всех технических вузов России имеется
много единиц технологического оборудования, используемого в учебном процессе для
приближения условий обучения к практическим потребностям. Однако, исследование
параметров работы этого оборудования в ходе выполнения лабораторных работ
осуществляется, как правило, методами «мануально-визуальными»…, в то время как
современное производство отличается в этом смысле (телеметрия, телемеханика,
диагностические и интеллектуальные программы оценки техсостояния и контроля
технологических параметров и т.п.).
В филиале УГНТУ в г. Октябрьском [1] в 2001 году силами сотрудников кафедры
МТМ и Лаборатория ВиброДиагностики насосных агрегатов нефтяной промышленности
[2] создан Автоматизированный учебный комплекс мониторинга и управления
“Машинная станция-цех”, реализующая следующие принципы:
1.
технологическая обвязка оборудования (электросеть, гидравлическая сеть)
позволяют регистрировать его характеристики как в номинальном режиме, так и
экстремальных ситуациях (срыв подачи, кавитация и т.п.),
2.
съем
характеристик
осуществляется
современными
средствами
(электронные датчики) и дублируется традиционными (стрелочные манометры,
вольтметры, амперметры и т.п.),
3.
каждая единица оборудования комплектуется индивидуальным «мозгом»,-
персональным компьютером с АЦП (аналогово-цифровой преобразователь сигналов,
поступающих от датчиков), принимающим в режиме он-лайн информацию о
технологических параметрах,
Программное обеспечение,- см. п. 3,- способно анализировать и представлять в
табличном и графическом виде снимаемые с датчиков параметры [3-7].
В этой лаборатории находятся лабораторные стенды для изучения параметров
работы (в том числе и КПД) следующих агрегатов:
поршневой насос;
центробежный насос;
двигатель внутреннего сгорания;
компрессор.
Кроме того, имеется стенды для изучения
характеристик течения жидкости через разные участки трубопровода;
работы оборудования резервуаров-отстойников нефти и нефтепродуктов;
работы (усилий и напряжений) кран-балки и др.
Рис.2
Рис. 3
Для того, чтобы более эффективно наблюдать процесс работы этих стендов, была
разработана программа для приема, визуализации и обработки технологических
параметров.
Данная программа принимает данные с контроллера, собирающего данные с
аналоговых датчиков установки. Датчики могут быть с токовым выходом, выход с
напряжением, цифровые и т.д.,- термометры, тензометры-датчики силы, расходомеры,
уровнемеры, датчики давления, вибрации, тока, напряжения, угла сдвига фаз и т.п.).
Показания этих датчиков отражается на мнемосхеме (Рис. 1)
Текущие показания (тренды) отображаются на графике зависимости от времени
(Рис.2)
Рис.1
Рис. 4
Так же для общего контроля предусмотрена диспетчеризация на центральный
компьютер (Рис 3), что позволяет преподавателю вести оперативный контроль ситуации
на отдельных установках.
На всех лабораторных стендах установлены датчики вибрации. С помощью этих
датчиков программное обеспечение имеет возможность произвести вибродиагностику
(Рис. 4) по встроенных критериям.
Разработанное ПО постоянно совершенствуется и дополняется новыми опциями
силами преподавателей и сотрудников кафедры, а также наиболее креативными
студентами,- мы считаем, что последнее особенно ценно.
Базовый пакет ПО (прием данных, первичная обработка, представление в
табличной форме, а также функциональное наполнение по требованиям Заказчика)
предлагается к поставке заинтересованным организациям: ВУЗы, УПК предприятий и т.п.
Более
подробная
информация
представлена
на
сайте
Лаборатории
вибродиагностики филиала ФГБОУ ВО УГНТУ в г. Октябрьском [2, 8].
Литература
1.
И.Г.Арсланов,
А.С.Галеев,
Б.В.Колосов,
А.В.Никифоров,
Р.Г.Нурутдинов,
Р.Н.Сулейманов. МЕЖДИСЦИПЛИНАРНЫЙ УЧЕБНО-НАУЧНЫЙ ЛАБОРАТОРНЫЙ
КОМПЛЕКС//
Труды
МЕЖДУНАРОДНОЙ
НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЙ
КОНФЕРЕНЦИИ "АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ИНЖЕНЕРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ:
КОМПЕТЕНТНОСТНАЯ МОДЕЛЬ ВЫПУСКНИКА".- Октябрьский-Уфа: ФГБОУ ВПО
УГНТУ, 2014 г.- С. 49-50.
2.
Сайт Лаборатории вибродиагностики машин и агрегатов филиала ФБГОУ УГНТУ
в г.Октябрьском.-
http://www.lvdcom.ru/
.
3.
Галеев А.С., Никифоров А..А., Р.Н.Сулейманов. ПРОГРАМНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ
ДЛЯ ПРОВЕДЕНИЯ ЛАБОРАТОРНЫХ РАБОТ С ПРИМЕНЕНИЕМ СРЕДСТВ КИПиА
и АСУТП// Труды МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЙ КОНФЕРЕНЦИИ
"АКТУАЛЬНЫЕ
ВОПРОСЫ
ИНЖЕНЕРНОГО
ОБРАЗОВАНИЯ:
КОМПЕТЕНТНОСТНАЯ МОДЕЛЬ ВЫПУСКНИКА".- Октябрьский-Уфа: ФГБОУ ВПО
УГНТУ, 2014 г.- С. 59-61.
4.
Никифоров
А.Н.,
Р.Н.Сулейманов.
Функциональное
моделирование
технологических процессов в лаборатории “МАШИННАЯ СТАНЦИЯ”// Труды
Международной научно-методической конференции «ИНТЕГРАЦИЯ НАУКИ И
ОБРАЗОВАНИЯ В ВУЗАХ НЕФТЕГАЗОВОГО ПРОФИЛЯ
–
ФУНДАМЕНТ
ПОДГОТОВКИ СПЕЦИАЛИСТОВ БУДУЩЕГО».- Уфа-Салават: УГНТУ, 2012.- C. 78-
82.
5.
Р.Н.Сулейманов. ОБ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОМ НАПОЛНЕНИИ ПРИМЕНЕНИЯ
ТСО// Труды Международной научно-методической конференции «ИНТЕГРАЦИЯ
НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В ВУЗАХ НЕФТЕГАЗОВОГО ПРОФИЛЯ – ФУНДАМЕНТ
ПОДГОТОВКИ СПЕЦИАЛИСТОВ БУДУЩЕГО».- Уфа-Салават: УГНТУ, 2012.- C 123.
6.
Р.Н.Сулейманов. К ВОПРОСУ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ТСО НА ЛЕКЦИОННЫХ
ЗАНЯТИЯХ// МАТЕРИАЛЫ XI МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЙ
КОНФЕРЕНЦИИ
«НОВЫЕ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ
ТЕХНОЛОГИИ
В
ВУЗЕ».-
Екатеринбург: УрФУ, 2014 г.- С. 160-162.
7.
Р.Н.Сулейманов. К ВОПРОСУ РАЗРАБОТКИ ВИРТУАЛЬНЫХ ЛАБОРАТОРНЫХ
РАБОТ//
МАТЕРИАЛЫ
XI
МЕЖДУНАРОДНОЙ
НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЙ
КОНФЕРЕНЦИИ «НОВЫЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ВУЗЕ» (НОТВ-
2014) (18-20 февраля 2014 г.).- Екатеринбург: УрФУ, 2014 г.- С. 163-166.
8.
Сайт филиала ФГБОУ ВО УГНТУ в г. Октябрьском:
http://www.of.ugntu.ru/new/
ХИМИЯ САБАҚТАРЫНДА ТҰЛҒАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Байшуакова Бекзада Абдихамиевна
Ғ.Ақтаев атындағы №6 орта мектеп, Ақтөбе қаласы
Қазақстан
bbayshuakova @mail.ru
Білім беру саласында қол жетілген білімнің мәні оқушылар үшін білімнің де, дағдылардың да
тең дәрежеде маңызды екендігіне сияды. Заманауи ең негізгі ерекшелігі оқушылардың алған
білімдерін жай ғана иеленіп қоймай, оларды орынды жерінде қолдана білуіне бас ты назар
аудару болып табылады, ал ХХІ ғасырда талап етілетін дағдылардың мәні осында.
Оқыту – мұғалімдердің оқушыларға жасаған сыйы емес, бұл құзыреттіліктер білім алу үшін
оқушылардың өздеріде оқу үрдісіне белсенді қатысуын талап етеді. Оқу үдірісін е толыққанды
қатысу үшін қалай оқу керектігін білуі керек. Басқаша айтқанда оқу бар, бірақ сонымен бірге
оқуды үйрету де бар. Адамдар ойлауға қабілетті және ойлау туралы ойлануға да қабілетті. Тап
осы сияқты танымдық қабілет бар да, сол сияқты танымды тану да бар.
Жаратылыстану ғылымдарын оқыту процесін жетілдіру оқушылардың танымдық белсенділігі
мен іздемпаздығын арттыруға негізделген. Оқу танымдық қызметі барысында оқушылар
қажетті көлемдегі білімді игеріп қана қоймастан, танымдық қабілеті мен шыға рмашылдық
ойлауы да дамытылады.Оқушылардың
танымдық қызығушылықтарын дамытуға арналған
зерттеулердің нәтижелері оқушылардың танымдық қызығушылығының көрсеткіштері ретінде
төменде берілген:
-
таным үрдісіндегі белсенділігі, білімге қызығушылығы;
-
өздігінен ізденушілік әрекет жасауға ынтасы;
-
оқу-танымдық қызметтегі негізгі түйінді анықтау білігі;
-
игерілген білімді тасымалдай білуі;
-
өз іс- әрекетін бақылауы, бағалауы;
Оқушылардың танымдық қызығушылығының ең жоғары деңгейі танымдық міндеттерді
өздігінен
шешуге
ұтымды
жолдарды
қолдана
білуімен,
жаңаны
білуге
деген
қызығушылығының жоғары болуымен және өз іс - әрекетін бақылап, бағалай білумен
сипатталады. Орта деңгейде оқушы танымдық іс -әрекет деңгейін өздігінен орындауды
оқытушының көмегін қажет етуімен сипа тталады, төменгі деңгейде оқушы тапсырманы
қайталаумен шектеліп, оқытушының көмегімен орындалады. Бәсекеге қабілетті Қазақстан,
бәсекеге қабілетті қазақстанның қарышты экономикасы десек те, жақсы экономикадан демеу
алатын, қуатты әлеуметтік мемлекеттің қаб ілетті халқы үшін де ең қажеттісі – білімділік.
Ұстаздардың келешектегі мақсаты – рухани жан дүниесі бай, жан-жақты жетіле дамыған жеке
тұлғаны қалыптастыру. Пән мұғалімі оқушының назарын аудару үшін сабақ кезінде әртүрлі
тақырыптық, пәнаралық, сыныпаралық
байланыс орнатып, қызықты әңгімелерді сахналық
көрініс ретінде өтуді ұйымдастыра білуі қажет. Сонымен қатар, түрлі көрнекілік құралдарын
қолдану, сұрақ -жауап, талдау, жинақтау, ажырату, тақтаға жазу, айтқан ойды мысалдармен
дәлелдеу, сөздікпен жұмыс, проб лемалық мәселелерге жауап беру, нақтылы және жалпылама
тапсырмалар беріп, шағын шығармашылық жұмыстарды орындату, оқушының бірін -бірі
сынауы, өзіндік пікір білдіруі, баяндама жасауы, ғылыми зерттеу жазып қорғауы т.б. алуан
түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануы ке рек.Заман талабына сай ғылым мен техниканың жетістіктерін
білім беру саласында жүзеге асыру бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі. Жаңа заманғы білім
беру жүйесі жаңа міндеттерді жүктейді. Сондықтан қазіргі білім берудің жаңа ақпараттық
технологияларын игермейінше, сауатты, жан-жақты, білімді маман болу мүмкін емес.Жаңа
технологияны меңгеру мұғалімнің оқу -тәрбие үрдісін жүйелі ұйымдастыруына көмектеседі.
Сонымен қатар мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және
басқа да көп теген адами келбеттерінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін -өзі дамытып, оқу-
тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Бүгінгі таңда білім ұйымдарындағы
пәндерді дербес компьютер көмегімен оқыту нәтижелігін зерттеудегі ғылыми мәселелерді
шешу ең басты орын алады.Мектептегі пәндерді оқыту процесінде компьютерді қолданып
сабақ өткізу мұғалім мен оқушы қарым -қатынасы жүйесін, олардың іс -әрекетінің мазмұнын,
құрылымын, өзгерте отырып, олардың мотивациялык эмоциональдық ортасына, сезімінің
өсуіне әсер етеді.Соңғы жылдары көптеген елдерде орын алып отырған ғаламдық өзгерістер —
мемлекеттердің жаңа дәуірге, қоғамдық өмірлік негізін ақпараттық ресурстармен ақпараттық
коммуникациялық технологиялар құрайтын ақпараттык кезеңге қадам басты. Қазіргі таңда
ғылыми техниканың даму қарқыны оқу -ағарту саласының оқу үрдісіне жаңа технологиялық
әдістер мен жаңа технологияларды қолдануды кең көлемде қажет етеді. Білім берудің негізгі
мақсаты — білім мазмұнын жаңартумен қатар, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын әр
түрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, белсенділігін арттыру мақсатында интерактивті тақтаны
пайдаланып сабақ өткізудің көптеген мүмкіншіліктері бар:біріншіден, интерактивті тақта
арқылы электронды оқулықтарды қолдануға және оны көшіріп алып, белсенді жұмыс
істеуге
болады;екіншіден, қосымша материалдарды да көшіріп енгізіп, онымен белсенді жұмыс істеуге
болады;үшіншіден, тақта ретінде жазуға, сызуға, өшіруге, дайын сызбаны жасап қоюға,
жартылай жауап кезінде қолдануға т.с.с. көптеген іс -әрекеттерді жасауда уақытты үнемді
пайдалануға болады. Қазіргі кездегі білім беру жүйесінде негізгі мақсат оқушыға жеке тұлға
ретінде қарап оның дамуына көп көңіл бөлуде. Бұл пәнді оқыту мұғалімге зор міндеттерді талап
етеді, өйткені ол бүкіл сыныптың қажеттіліктеріне жауап бе руі тиіс. Міне, осы жағдайда жаңа
технологиялардың көмегі зор. Оқыту үрдісін компьютерлендіру мақсатында интерактивті
тақтамен жұмыс жасау тиімді. Қазіргі уақытта Қазақстанның жалпы орта білім беретін
мектептерінің барлығы дерлік интерактивті тақтамен қамт амасыз етілген. Интерактивті әдіс –
диалогтік әдіс, нәтижесінде сабаққа қатысушылар бір -бірімен байланыса отырып, мәселелерді
шешеді. Интерактивті тақта мектеп сыныптарында әр пән бойынша, соның ішінде химиядан
сарамандық, зертханалық сабақтарды өткізген к езде міндетті түрде қолданылады. Қарапайым
тақта және компьютер проекторына қарағанда, интерактивтік тақта сабақ мазмұнын кеңінен
ашуына мүмкіншілігі өте зор. Интерактивтік тақтаны пайдалану кезінде үлкен жетістікке қол
жеткізу үшін, тек қана сауатты сабақ
жоспарлап, керекті материалдарды дайындау
керек.Сабақта мұғалім интерактивтік тақтаны бір емес бірнеше рет пайдалана алады,
қарапайым тақтаға қарағанда интерактивті тақта пайдалануға ыңғайлы, әрі уақыт үнемдейді.
Интерактивті тақта оқытудың басқа тәсілдер іне қарағанда (салыстырғанда), көптеген
жетістіктері бар. Бұл жетістіктер туралы өз сабағында интерактивтік тақтаны пайдаланатын
мұғалімдер ғана айта алады. Мұғалім әріптестерімен бірге отырып сабаққа дайындалу арқылы
жақсы әсерге қол жеткізуге болады, бұл тек қана міндеттерді бөліп беру мен уақытты үнемдеу
ғана емес, сонымен қатар берілген материалдардың сапасын да арттырады.Мұғалімдердің
пайымдауынша интерактивтік бағдарлама олардың жартылай жұмысын атқарады. Мысалы:
белгілі бір материалды интерактивтік тақтада орындау арқылы файлдағы белгілермен
өзгерістерді сақтап қалуға болады, бұны сабақта болмай қалған оқушыларға қайта түсіндіруге
немесе келесі жолы тағы да қолдануға болады.Мұғалім оқытудың жаңа ақпараттық
технологияларын меңгеріп, оны пайдалану арқыл ы өзінің материалдық базасын толықтырып,
әрі уақытты үнемдейді.Мультимедиялық технологиялар көбіне компьютерлік сыныптарда
қолданылады. Қазіргі уакытта сабақ материалына байланысты көптеген электрондық оқулықтар
мен компакт-дискілер бар. Бүгінгі таңда ақпа раттық технологияның өмірімізге терең енуіне
байланысты жеке пән сабақтарында компьютерлік техниканың мүмкіндіктерін толық
пайдаланып, оқушыларға терең де тиянақты білім беруге жағдай жасалды.Елбасының
Қазақстан халқына жолдауында «Болашақ мамандарға сапал ы білім беруге, әлемдік білім
кеңестігінен» мемлекетімізге лайықты орын алуға білім саласындағы қызметкерлерге тиісті
жағдай жасауға айрықша мән берілді. Өйткені елімізді көркейтетін де, өркендететін де білікті,
білімді жастар екені түсінікті. Сапалы білім , саналы тәрбие беру үшін мұғалімнің үздіксіз
ізденуі, шыңдалуы, шығармашылықпен айналысуы, білімін жетілдіруі
қажет. Соның
нәтижесінде ғалымдар жаңа технологияларды көптеп шығаруда. Себебі, жаңа оқыту
технологияларын енгізу заман талабына сай білім беру бағыты өзгерді, өздігінен білім ала -
алатын логикалық
пайымдай, талдай
қорытындылай алатын коммуникативті тұлғаны
қалыптастыру
қажет.Мұғалімнің
кәсіби шеберлігі, зерттеушілік
қызметі іс -тәжірибеде
қалыптасады. Мұғалім оқу материалын беруде оқушылардың есте с ақтауына әсер ете отырып,
оның ойлау қабілетіне тікелей әсер ететіндей жағдай жасауы керек. Ойлау арқылы оқушылар
өздері шығармашылыққа ұмтылады, материалды дайын күйінде қабылдамай, оны жеке зерттеу
немесе топтық зерттеулер жүргізе отырып қабылдайды. Мұға лім кәсіби шеберлігін, жалпы
педагогикалық, ғылыми-теориялық, әдістемелік және мәдени дайындығын шындап отыруға
тиіс. Педагогика ғылымы мен озық тәжірибенің бүгінгі даму деңгейінде белгілі оқыту әдіс -
тәсілдерін еркін игеріп, әрбір нақты жағдайға байланысты
ең тиімдісін таңдап алу және
олардың бірнешеуінің жиынтығын түрлендіре, тиімді, үйлесімді әрі шығармашылықпен
қолдану –ұстаз шеберлігінің басты белгісі. Оқушылар қабылдауының көрсеткіштері: тез және
берік есте сақтау; ойлай білу; тапқырлық, ұшқыр қиял, жұ мыс үстіндегі дербестігі және оның
нәтижелігін қарастыратын көптеген жаңа технологиялар бар. Оларды сабақта қолдану қазіргі
заман талабына сай жан-жақты, білімді, дүниетанымы кең жеке тұлғаны қалыптастыруда көп
көмегін тигізеді.Оқушылардың химия пәніне дег ен қызығуы сатылап қатысады. Химияны
оқыту үрдісінде ең жиі қолданылатын -химия есептері мен оқушылар эксперименті. Ол
зертханалық
тәжірибелер
мен
сарамандық
жұмыстар
түрінде
қойылады.
Химия есептерінің оқу - тәжірибелік маңызы зор, олар оқушылардың химиядан білім
сапасын
анықтаудың негізгі құралдарының
бірі. Химиялық ұғымдарды бір-бірімен
шатастырып алмау үшін, оларды жүйелеудің, классификациялаудың маңызы зор. Химиядан
сабақ беру кезінде жалпы логикалық және дидактикалық ұғымдар жүйесі қолданылады.
Оқушылардың
сабақ үстінде белсенділігін көтеріп, оқыту тиімділігін арттыратын,
дербестендіру мен деңгейлеп саралау әдістеріне негізделген технологиялары оқушылардың
пәнге қызығушылығын оятып, өз бетімен білім алуына ынталандыратын мүмкіндіктерге
бай.Міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра отырып, мүмкіндік деңгейге жетуді қамтамасыз
ететін «Миға шабуыл», оқу, жазу арқылы оқушылардың сыни көзқарасын қалыптастыруды
сабақта қолдану оқушылардың шығармашылық ролін арттырады. Химия пәні қоршаған ортаны
біртұтастықта қарастыра отырып, тірі және өлі табиғат қасиеттері мен құбылыстары туралы
іргелі білім беру, оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру, практикалық қызмет
дағдыларын дамыту міндеттерін орындайды. Қазіргі кезеңде оқушыларды химиялық әзірлеудің
жоғары
деңгейіне қол жеткізу үшін химиялық білім беруді дамытуда айқындалған
жалпыәлемдік тенденцияларға, яғни химиялық білім берудің мазмұнын экологияландыру, басқа
жаратылыстану ғылымдарымен кіріктіру және оқытудың жаңа әдістерін қолдануға барынша
сүйену қажет . Қазіргі кезде білім беру жүйесінде әлемдік білім беру кеңістігіне енуге
бағытталып қалыптасу процесі жүріп жатыр. Білім беруді дамытудың жалпы тенденциялары
оқушылардың білімі мен біліктерін елеулі түрде көтерумен шектелмейді, сонымен қатар
олардың мәдин иетін, қабілетін, шығармашылық мүмкіндігі мен өзіндік қасиетін максимальды
дамытуды, бала денсаулығын сақтап, нығайтуды, адамгершілік
құндылықтар жүйесін
қалыптастыруды көздейді. Педагогикалық процестің маңызды құрамды бөлігі - мұғалім мен
оқушы арасындағы
жеке адамға бағытталған
өзара
қарым - қатынас. Білім беруді
демократияландыру, саралау, әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін ескеру, оқытудың
іс- әрекеттік мәнділігін арттыру, білімнің практикалық бағытталуын күшейту, оқушының өз
бетінше оқу және ізден ушілік қызметін кеңейтетін жағдайлар туғызу білім сапасын арттырудың
пәрменді тәсілдері болып табылады. Дәстүрлі сабақ кейбір оқушының қызметін ғана
ұйымдастырады, ал түрлі
әдістерді пайдалану
әрбір оқушының
белсенді
қызметін
ұйымдастыруға мүмкіндік беред і. Дәстүрлі оқытуда мұғалім мүмкіндіктері шектелген деп
айтуға болады. Өйткені, біріншіден, мұғалімдердің көпшілігінің жіберетін кемшіліктері
оқушыны жеке зерделенетін тақырыптар бойынша тексере алмайды. Екіншіден, мұғалім әрбір
оқушыны өтілген тақырып бой ынша тексеріп үлгерсе де, оқушының білімдегі ақауларды
түзетуге, жоюға уақыты жетпейді. Үшіншіден, мұғалім есептер шығартуда оқушының
қызығуын ескеріп, қабілетіне сәйкес танымдық жұмыс ұйымдастыра алмайды. Төртіншіден,
дәстүрлі оқуда мұғалімнің тәрбиелеу мүмкіншілігі жоққа тән. Бесіншіден, ең бастысы, мұғалім
оқушылардың берілген материалды түгелдей 100% меңгеруіне кепілдік бере алмайды.
Дәстүрлі сабақ үрдісінде
Мұғалім іс - әрекеті
Оқушының іс - әрекеті
1. Тақырыпты түсіндіреді.
2. Проблемалық сұрақтар қояды.
3.Есептер шығартады, реакция теңдеулерін
жаздыртады.
4.Лабораториялықжұмыстарды
ұйымдастырады.
1.Мазмұнын айтып береді.
2.Оқулық бойынша мұғалім түсіндіргенімен
байланыстырып айтады.
3.Тақырып бойынша есептер шығарады.
4.Лабораториялық
тәжірибелерді мұғалімнің
басқаруымен орындайды.
Жаңа технологияларды пайдалану арқылы өткізілген сабақтарда
Мұғалім іс - әрекеті
Оқушының іс - әрекеті
1. Топқа бөліп, ой қозғайды.
2. Тақырыпқа қызықтырып, бағыттайды.
3.Еңқұнды
мәселелерді
анықтау
ұсынылады.
4. Ойларын жазуды ұсынады.
1. Топтарда жұмыс жасайды.
2. Тақырыптармен өздері танысады.
3. Әртүрлі әдістер арқылы саралайды.
4. Ой қорытып, оны қағаз бетіне түсіреді.
5. Тұжырымдама жасайды.
Химия сабақтарында білім есептер шығару арқылы нақтыланады. Есепт ер шығару –
оқушылардан ойлауды қажет ететін сапалық және сандық тапсырма. Олар жоспарлы және
бірізді іс атқаруға жетелейді. Нәтижесінде білім алынады, тұрақты қабылданады, жетілдіреді
және дұрыс іске асырылады. Химиялық есептер шығару арқылы оқыту мен тәр бие беру
мақсаттарына жетіп, сонымен қатар қоршаған орта туралы ұғымдарды қалыптастыруға болады.
Дәстүрлі сабақ пен сыни ойлауға негізделген жаңаша құрылған сабақтарды салыстыра
отырып, бұл сабақтың тиімді жақтарын оқушыларым өздері анықтап, көз же ткізді.
Өткізген
сабақтарыма шолу жасап, сабақта не сәтті болды? не сәтсіз болды? сұрақтарына жауап іздеймін.
Сабағымда СТО стратегияларын кіріктіргенде қиындықтар болды. Себебі бұл жұмыстардың
барлығы дәстүрлі сабақтарда көп қолданылмайды.Тапсырмаларды
дайындау барысында
оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру барысында, қалай оқу керектігін ұйымдастыруда
қиындықтар болды. Сабағымда оқушылардың деңгейлері ескерілмей қалған кездер болды.
Оның себебі тапсырмаларды орындау барысында дарынды және талантты оқу шылар барлық
тапсырмаларды жылдам орындап тастады. Ал қиындыққа кезіккен оқушыларда байқалды. Осы
сабақтан түйген ойым сабақты жоспарлағанда әр класс оқушыларының ынтасын да ескеру
қажет.
Қорыта
келгенде, бұл функционалдық сауаттылықты арттыру аясында зерттеуді сабаққа
қолданғандығымның арқасында сабаққа тиімділігі мен пайдасы оқушылар өздерінің қабілеті мен
икемділігін одан әрі бекіте түседі, әлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздікте н арылады.
Оқушылардың оқуға деген ынтасы арта түседі және оқушыларды жоғары нәтижеге жеткізуге
жетелейді. «Педагогтік шеберлік» – дарынды талант емес, үйрену, ізденудің нәтижесі. Ендеше,
іздену мен үйренуді ешқашан тоқтатпау керек дегім келеді.
Достарыңызбен бөлісу: |