Сборник содержит материалы избранных докладов участников международной

БИОЛОГИЯ ПӘНІН ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ - КОММУНИКАТИВТІК

ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ

Жиенбай С.Б.,  Абақанова М.О.

Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты. Арқалық

қаласы

makoabakanova@gmail.com

Елбасының  «Жаңа әлемдегі  жаңа Қазақстан»  атты  жолдауында:  «Біз  бүкіл  еліміз

бойынша әлемдік  стандарттар  деңгейінде  сапалы  білім  беру қызметін  көрсетуге қол

жеткізуіміз  керек» десе,  осы  жолдаудың ІІІ  тарауы,  он  сегізінші  бағытының жетінші

тармақшасында:  «Ақпараттық технологиялар  мен  ақпаратты  таратудың жаңа  нысандарына

бағытталған  мамандандырылған  білім  беру  бағыттарын құру  міндеті  де  алдымызда  тұр»

делінген, сондай – ақ он жетінші бағыттың үшінші тармақшасында «Онлайн тәсілінде оқыту

тәжірибесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет» деп атап көрсетілгендей бүгінгі

күні  білім  беру  жүйесі  жаңа  педагогикалық технологияға  негізделуін  және  ақпараттық

құралдардың кеңінен қолда нылуын қажет  етеді.  Осылайша  оқу – тәрбие үрдісінде  жаңа

ақпараттық технологияларды пайдалану заман талабынан туындап отыр [1].

Ақпараттық – коммуникациялық технология  электрондық есептеуіш  техникасымен

жұмыс  істеуге,  оқу  барысында  компьютерді  пайдалануға,

модельдеуге,  электрондық

оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік

оқыту 

бағдарламаларына 

негізделеді. 

Ақпараттық 

әдістемелік 

материалдар

коммуникациялық байланыс құралдарын  пайдалану  арқылы  білім  беруді  жетілд іруді

көздейді.

Жаңашыл қоғамды  ақпараттандыру үрдістері  және  олармен  тығыз  байланыстағы  білім

беру  жүйесінің барлық формаларын  ақпараттандыру үрдістері  жаңа  ақпараттық және

коммуникациялық технологияларын  (АКТ)  меңгеру  және  жапай  тарату үрдістерімен

сипатталады.  Мұндай  технологиялар қашықтан  оқыту  және  ашық білім  берудің жаңа

жүйелерінде  оқытушы  мен  оқып үйренушінің арасында қарым -қатынас  орнату  және

мағлұмат  алмасу үшін  белсенді қолданылады.  Жаңашыл  оқытушы  АКТ  төңірегіндегі

білімдерді  игеріп қана қоймай, сондай-ақ оларды өзінің кәсіби  іс -әрекетінде  пайдалана

алатын  маман  болуы  тиіс.  Технология  түсінігі  практикалық есептерді  шешу үшін ғылыми

және  инженерлік  білімдерді  пайдалану  мағынасын  білдіреді.  Олай  болса  ақпараттық

технология  ретінде  білімнің ақпаратт ық ресурсқа  айналу үрдісін  алуға  болады.  Ақпараттық

технологияның мақсаты  кейіннен  оны  талдау үшін  және  соның негізінде қандай  да  бір

әрекеттерді  орындау  туралы  шешім қабылдау үшін  ақпарат өңдіру  болып  табылады.

Ақпараттық және  коммуникациялық технологияла р  (АКТ) – ақпаратты өңдеудің  әр  түрлі

алгоритмдерін, әдістерін,  механизмдерін  және  түрлі құрылғыларын  сипаттайтын  ортақ

түсінік.  Маңызды  жаңа  АКТ құралдары  ретінде  сәйкес  программалық  қамтамасыз  етілген

компьютер  және  ақпарат  орналасқан  телекоммуникация құ ралдары  болып  табылады.

Мүмкіндіктері  онда  орнатылған  программалық  қамтамасыз  етумен  анықталатын  дербес

компьютерлер  кез  келген  білім  беру  жүйесінің ақпараттық ортасы үшін  негізгі  АКТ

құралдары болып табылады.

Ақпараттық технологиялар қоғамды  тұлғаландыру ,  оның білім  беру  жүйесін  және

мәдениетін  дамыту үрдісінде  негізгі  орын  алады.  Сондай -ақ, оқытатын  ақпараттық

құралдарды  пайдалану,  кадрларды қайта  дайындау  және  олардың квалификациясын өсіру

жүйесі үшін де, өзіндік білім алу жүйесі үшін де тиімді әдіс бол ып табылады [2].

Оқытудың жаңа  ақпараттық - коммуникациялық технологияларын  меңгеру – қазіргі

заман талабы. ХХІ ғасыр – ақпараттық технология ғасыры. Қазіргі қоғамдағы білім жүйесін

дамытуда  ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың маңызы  зор.  Білім  беруді

ақпараттанды ру  және  пәндерді ғылыми – технологиялық негізде  оқыту  мақсаттары  алға

қойылуда.  Ақпараттандыру  технологиясының дамуы  кезеңінде  осы  заманға  сай  білімді, әрі

білікті  жұмысшы  мамандарын  даярлау  оқытушының басты  міндеті  болып  табылады.

Қоғамдағы  ақпараттандыру процестерінің  қарқынды  дамуы  жан -жақты,  жаңа  технологияны

меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді.

Басқаша айтқанда, білім беру жүйесіндегі жаңа ақпараттық технология процесі дегеніміз

оқу  және  оқу -әдістемелік  материалдар  жинағы,  оқу қызметіндегі

есептеуіш  техниканың

техникалық

және  инструменталды

құралдары,  оқу  процесіндегі  есептеуіш  техника

құралдарының рөлі  және  орны  туралы ғылыми  білімінің жүйесі  және  оқытушылар  мен

оқушылар  еңбектерін  жүзеге  асыру үшін  оларды қолдану  формалары  мен әдістері.  Оқ ушы

компьютермен жұмыс барысында мына жұмыстарға өзін бағыттай алады: компьютерлік оқу

бағдарламаларына  (теориялық материалдарды  оқу  және  есептерді  шығаруда)  және  бақылау

жұмысына  (жұмысқа қатысты  түсініктеме  алу,  жіберілген қателерді  түзетуде әдістемелік

нұсқа алу). Бұл мәселелер оқу әрекетін жекелендіру -педагогиканың өзекті мәселесін шешуге

көмектеседі.  Жаңа  ақпараттық технологияларды  оқу  ісінде қолдану  мұғалімнің дайындық

деңгейі мен мамандық сапасына үлкен талап қояды. Ол мұғалімнің өзін -өзі дамуына, өз індік

білім  алуына  және  шығармашылық түрде өздігінен қызметтерін  іске  асыруға  мүмкіндік

береді.  Сондықтан  мұғалімдерді  жаңа  ақпараттық технологияны өз қызметтеріне  еркін

пайдалана білуіне және оны оқыту құралы ретінде пайдалану бағыттары бойынша білімдерін

көтеру қажеттілігі туындады [3].

Ақпараттық технологиялар  мен  ақпаратты  таратудың жаңа  нысандарына  бағдарланған

мамандандырылған білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр. Өткен ғасырдың

отызыншы  жылдарында  сауатсыздықпен  күрес  жүргізілгендей,  к омпьютерлік  сауаттану

жөніндегі  ауқымды  іске  азаматтарды, әсіресе,  жастарды  тарту қажеттілігі  нақты  айтылған

және мемлекеттік қызметке жаңа қызметкерлерді қабылдау кезінде компьютерді, интернетті

қолдана  білу  дағдысы  міндетті  талап  болуға  тиіс  екендігі  ата п  көрсетілген.  Осыған

байланысты ХХI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру

саласында  көптеген  міндеттерді  шешу  көзделіп  отыр  яғни  оқу үрдісіне  тиімді  пайдалану

арқылы оқушылардың білімділігін күшейту және білім сапасын көт еру.

Білім  беруді  ақпараттандыру  негізінде  биология  пәнін  оқытудың мақсаты – жалғыз  бір

пән  бойынша  білім  алып қана қоймай,  мазмұны  кіріктірілген  білімді өзінің іс -әрекетінде

оңтайлы  пайдалануға,  білім  сапасын  дамытуға  мүмкіндік  беруінде. Бұл оқушылардың

жаратылыстану ғылымдарының негізін  саналы  меңгертуге  жағдай  жасау  талабынан

туындауда.

Ақпараттық

технологияны  оқу

үрдісіне  енгізу  білім  беруді

әлемдік  деңгейге

жақындатуға  мүмкіндік  береді.  Оқушылардың дербестігі,  танымдық белсенділігі  артады,

мұғалімнің рө лі өзгеріп, ұйымдастырушы, басшы қалыбынан кеңесші деңгейіне дейін өседі.

Бұл ретте мұғалім мен оқушының жаңаша тұрғыдағы қарым -қатынасының сипатын былайша

сипаттауға болады:

–

оқушылардың дербестігі  артады,  олар өз  жұмыстарының мазмұнын  компьютерлік

техника арқылы өздігінен түзетуге мүмкіндік алады;

–

оқушылардың

теориялық

білімі  және  практикалық

дағды -біліктері  нақты

анықталады;

–

оқушыларда өздігінен  іздену,  ақпарат  көздерін  іріктеу, қажетті  материалдарды

тауып, тиімді қолдану дағдылары қалыптасады;

–

оқушылардың өзіне, өз қабілетіне деген сенімі артады, даралық жеке басын бағалау

сапасы қалыптасады;

–

оқушы өзін-өзі басқаратын, тексеретін, өзін -өзі бағалайтын деңгейге көтеріледі.

Әрине,  білім  беруді  ақпараттандыру  оқыту -тәрбиелеу  ісінің барлық  өзекті  мәс елелерін

шешіп  береді  деуге  болмайды.  Десе  де, әлеуетті  мүмкіндіктері  жоғары  ақпараттық

технологияларды 

оқу-тәрбие

үрдісін 

интенсивтендіруде 

оқытушы 

шешу 

рөл

атқаратындықтан,  ол  мұндай  тәртіппен  оқыту қызметінің нәтижелілігі  ең алдымен өзінің

ынталылығына,

сабаққа 

дайындық

деңгейіне, 

демек, 

жеке 

белсенділігіне,

шығармашылығына байланысты екенін естен шығармауы керек.

Жалпы,  оқу үрдісін  ақпараттандыруды  зерттеген ғалымдар,  оның артықшылықтарын

былайша топтастырады:



білім беруді ақпараттандыру оқушылардың күн делікті алатын ақпарат мөлшерін

ұлғайтады;



көрнекіліктерді динамикалық жүйеге келтіру оқу материалын тез түсінуге ықпал

етеді;



оқушылардың танып білуге деген мотивациясы жоғарылайды;



оқу материалын құрылымдауға жағдай туады;



оқушы өз жұмысының нәтижесін өз көзімен көру мүмкіндігіне ие болады

Білім беруді ақпараттандыруды зертханалық сабақтарға да енгізудің тиімділігі дәстүрлі

сабақтармен салыстырғанда жоғарылау болады. Бұл тиімділіктер оқыту үрдісінде

ақпараттық технологияның мультимедиялық мүмкіндіктері арқылы білім алушылардың есту,

көру және бақылау әрекеттерінің қатар қолданылуына, интенсивтенуіне жағдай жасайды [4].

Қорытындылай келе айтарым,бүгінгі күні әлемдік ақпараттық білім кеңістігінің

деңгейіне Республикадағы білім беру процесін көтерудің тиімді жолы білім беру саласын

толықтай ақпараттандыру болып табылады. Қазақстан Республикасының «Білім туралы»

Заңында білім беру жүйесін ақпараттандыру осы саладағы мемлекеттік саясат негізінде

анықталып, осы жүйедегі басты міндеттерінің біріне айналып отыр.

Мен  ойлаймын  ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры  болғандықтан  ең бастысы  мұғалімге

компьютерлік  сауаттылық  қажет.  Елбасымыз  Н.  Назарбаев  «Болашақта  еңбек  етіп, өмір

сүретіндер  бүгінгі  мектеп  оқушылары,  мұғалім  оларды қалай  тәрбиелесе Қазақстан  сол

деңгейде болады» - деген. Әрбір Қазақстанның қанатын жайып келе жатқан жас мұғалімі осы

елбасымыздың айтылған сөзіне назар аударып, осы сөздерді өзіне тұтқа ретінде ұстаса, мен

әр оқушыдан Қазақстанның білімді, жігерлі, мықты азаматы шығады деп.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Қабдықайырұлы Қ., Монахов  В.М.,  Оразбекова  Л.Н., Әлібаева  Т.Ә. Оқытудың жаңа

технологиясы. –Алматы: РБК, 1999.

2. Көшімбетова  С.«Оқу -тәрбие

үрдісінде  оқытудың

инновациялық  әдіс -тәсілдерін

пайдаланудың педагогикалық шарттары» - Алматы, 2008-260б

3. Ұжымдық-шығармашылық

істер 

оқушылардың

менеджерлік

құзыреттіліктерін

қалыптастырудың маңызды  жағдайы  ретінде//  «Инновациялық университеттің серпінді

жобаларын  жүзеге  асырудағы  жас ғалымдардың  әлеуеті» ғыл. -практ.  конф-сының

материалдары:  ІІ  бөлім. - Өскемен:  С.Аманжолов  атындағы  ШҚМУ  баспасы,  2008. –

Б.252-258.

4. Нағашыбаева  А.Н.  Биология  сабағында  ақпараттық технологияны қолдану.  Биология

анықтамалық. 2006ж. №3. 34 -35 б.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ УЧЕБНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИХ ЗАДАНИЙ В ПРАКТИКЕ

ПРЕПОДАВАНИЯ ДИСЦИПЛИНЫ ЭКОЛОГИЯ В ВУЗЕ

Гараева Е.А.

Негосударственное образовательное учреждение высшего образования Московский

технологический институт, филиал в городе Оренбурге,

г. Оренбург, Российская Федерация

eagaraeva@list.ru

Происходящие  в  современном  обществе  социально-экономические  изменения

оказывают непосредственное влияние на систему высшего образования и требуют новых

подходов к ее обновлению и совершенствованию. Такие преобразования, развитие науки,

новые  условия  рынка

труда  приводят  к  повышению  требований  к  качеству

профессиональной  подготовки  студентов.  В  настоящее  время  выдвигаются  новые,  более

высокие  требования  к  подготовке  студентов  вузов  в  связи  с  необходимостью  подъема  и

развития  промышленности  России.  Будущие  бакалавры  и  специалисты  должны  уметь

анализировать,  сравнивать,  классифицировать,  обобщать,  грамотно  и  оперативно

осуществлять  поиск  необходимой  информации,  логически  мыслить,  использовать  новые

научные знания в своей профессиональной деятельности, планировать, организовывать и

осуществлять исследовательскую и инновационную деятельность [1].

В  связи  с  этим  первоочередной  задачей  осуществления  подготовки  бакалавров

специалистов  в  системе  высшего  образования  становится  не  только    необходимость

обеспечения  обучающихся  системой  профессиональных  знаний,  но  и  вооружение  их

продуктивными  способами,  умениями  приобретать  их  и  применять  на  практике,  более

того,  преобразовывать  и  вырабатывать  самостоятельно  новые  научные  знания  в  сфере

своей будущей профессиональной деятельности [2].

В  связи  с  этим  актуальной  становится  проблема  совершенствования  методики

организации  учебно-исследовательской  деятельности  студентов,  разработки  средств,

механизмов,  технологий  и  подходов  формирования  исследовательских  компетенций

студентов [3].

В педагогической науке накоплен целый ряд исследований, в которых:

- обосновывается  значимость  исследовательской  работы  для  общества  и  науки  в

целом  (Л.И.  Аксенов,  М.В.  Арапов,  Г.А.  Белов,  Н.В.  Киселева,  Г.А.  Китова,  Т.Н.

Кузнецова и др.);

- уделяется внимание  культуре  исследовательской,  инновационной  деятельности

студентов (Т.Е. Климова, А.Я. Найн, В.А. Сластенин и др.);

-

изучается  научно-исследовательская  и  учебно-исследовательская  работа

студентов (И.Я. Лернер, П.И. Пидкасистый, В.А. Сластенин и др.);

-

рассматриваются  проблемы  формирования  исследовательских  умений  у

студентов  в  учебной  деятельности  (С.  И.  Архангельский,  Ю.К.  Бабанский,  Т.А.  Ильина,

И.Я. Лернер, A.B. Усова и др.).

Исследовательская  деятельность  студента − это  самостоятельная  деятельн ость,

направленная на открытие нового, неизведанного, путем применения различных способов

действий, в результате которой появляется личностное суждение о предмете, явлении или

действии,  отличающееся  от  уже  имеющегося,  включающее  новизну,  подтверждающее

гипотезу,  выдвинутую  и  доказанную    самим  студентом  (Т.Е.  Климова,  А.В.  Леонтович,

А.С. Обухов и др.).

Под  исследовательской  деятельностью  А.В.  Леонтович  понимает  деятельность,

связанную  с  решением    творческой,  исследовательской  задачи  с  заранее  неизвестным

решением и предполагающая наличие основных этапов, характерных для исследования в

научной  сфере,  нормированную  исходя  из  принятых  в  науке  традиций:  постановку

проблемы,  изучение  теории,  посвященной  данной  проблематике,  подбор  методик

исследования  и  практическое  овладение  ими, сбор  собственного  материала,  его  анализ  и

обобщение,  собственные  выводы.  На  практике  студентам  приходится  решать

бесчисленное  множество  учебных  и  профессиональных  задач  и  заданий.  Любое

исследование,  неважно,  в  какой  области  естественных или  гуманитарных  наук  оно

выполняется, имеет подобную структуру [4].

Реализуется  учебное  исследование  через  выполнение  учебно-исследовательских

заданий и задач.

Учебно-исследовательское  задание - это задание,  представляющее  собой  систему

логически  связанных  учебных  проблем,  или  учебно-исследовательских  задач,  которые  в

совокупности  с  эвристическими  вопросами,  указаниями  и  минимумом  учебной

информации  позволяют студентам в  результате  его  выполнения  активно  овладевать

знаниями, развивать исследовательские умения и способности.

Исследовательские  задачи  являются  одной  из  форм  учебного  задания,  наряду  с

изобретательскими задачами, проблемными ситуациями и др.  И хотя, по мнению многих

авторов (Воробьев В.В., Охтеменко О.В.) [5;6], отмеченные терминологические различия

не  носят  принципиального  характера,  мы  рассматриваем    исследовательскую  задачу  как

составную  часть  исследовательского  задания  как  системы.  Отметим,  что  под

исследовательским  заданием  понимается  элементарно  организованный  комплекс

исследовательских действий,  сроки  исполнения  которых  устанавливаются  с  достаточной

степенью  точности;  исследовательское  задание  имеет  значение  только  в  границах

определенной исследовательской темы.

В  науке  авторами  выделяются  различные  виды  исследовательских  задач.  Мы

предлагаем  свою  классификацию,  которая  позволяет  распределить    исследовательские

задачи  по  различным  уровням  в  зависимости  от  содержания  и  способа  деятельности.

Представим данную классификацию [7]:

1 Практико-ориентированные  исследовательские  задачи – самый  легкий  тип

исследовательских  задач,  используемых  в  лабораторных  работах  и  на  практических

занятиях.  Это  задачи,  связанные  с  проведением  наблюдений,  с  выполнением  опытов,

экспериментов,  дающих возможность получения реальных представлений об изучаемых

объектах. Подразделяются на качественные и количественные.

2 Исследовательские задачи на определение цели деятельности.

3 Исследовательские задачи на объяснение какого-либо явления.

4 Исследовательские задачи на выбор и обоснование способов решения.

5 Исследовательские задачи на выбор эксперимента.

Практика  показывает,  что  включение  исследовательских  задач  в  образовательную

деятельность  студентов  способствует  выявлению  и  развитию  их  индивидуальных

возможностей и способностей осуществлять учебную и исследовательскую деятельность,

а  также  стимулирует  приобретение  студентами  навыков  получения,  обработки  и

представления новых научных знаний. Для развития у студентов  устойчивого интереса к

изучению  учебных  дисциплин,  творческого  отношения  к  образовательной  деятельности

необходима  постановка  учебных  исследовательских  задач,  которые  могут  быть  весьма

разнообразными  (по  форме,  в  которой  они  поставлены;  по  той  дидактической  цели,

которой они служат; по месту в процессе обучения).

По  нашему  мнению,  причиной  того,  что  у  большинства  студентов  интерес  к

процессу  обучения  заметно  падает,  является  следствие  подачи  материала  в  закрытой

форме: вопросы и задачи предполагают единственно верный ответ. С нашей точки зрения,

для  того,  чтобы  повысить  интерес  к  изучению  учебных  предметов,  для развития

образовательной  мотивации  необходимо  предлагать  студентам  не  только  закрытые,  но  и

открытые  (исследовательские)  задачи,  допускающие  различные  подходы  к  решению  и

различные варианты ответов.

По  мнению  преподавателей,  исследовательские  задачи  необходимы  для  развития

познавательных  интересов,  мотивации  образовательной  деятельности  студентов,  для

удовлетворения  их  потребностей  в  успехе  и  достижениях,  а  также  эти  задачи

стимулируют самообразование.

Педагогические  возможности  исследовательских  задач  в: активизации  субъектной

позиции  студентов;  развитии  ориентации  на  успех  и  достижения  в  образовательной

деятельности  (успешность  в  решении  исследовательских  задач,  в  практической

деятельности,  в  коммуникации);  в  развитии  у  студентов  дивергентного,  творческого  и

критического    мышления;  в  выявлении  и  развитии  индивидуальных  возможностей  и

способностей  осуществлять  исследовательскую    деятельность;  в  стимулировании

приобретения студентами навыков получения, обработки и представления новых научных

знаний;  в  развитии  познавательного  интереса  через  радость  творчества  и  те

положительные эмоции, которые студенты испытывают при их решении.

В педагогической науке определена сходная процедура решения исследовательских

заданий  (выделенная  различными  авторами,  в  том  числе  В.В.  Воробьевым,  О.В.

Охтеменко). Представим схему решения исследовательского задания:

1. Постановка практической или научной проблемы.

2. Построение 

модели 

изучаемой 

проблемы: 

упрощение 

проблемы, 

ее

формализация,  запись  на  языке,  принятом  в  данной  области  науки, то  есть  постановка

проблемы.

3. Исследование модели:

- изучение и анализ данных;

- построение плана исследования;

- выдвижение гипотез;

- анализ версий;

- проверка гипотез – подтверждение или опровержение;

- логическое оформление решения;

- анализ и обобщение результатов.

4. Интерпретация полученных результатов  и применение их на практике.

Предлагаемое  студенту  для  выполнения  исследовательское  задание  стимулирует

его  к  научному  поиску,  к  стремлению  разрешить  некоторое  противоречие,  разрешить

поставленную  перед  ним  проблему, тем  самым  развивая  интерес  к  дисциплине  и

образовательной деятельности в целом.

Представим    в  качестве  примера  учебно-исследовательские  задачи  и  задания,

которые используются в практике изучения учебной дисциплины экология [8].

При  изучении  темы  «Основные  пути  приспособления  организмов  к среде»  можно

использовать следующие учебно-исследовательские задания:

1  Проведите  исследование  литературы  и  объясните,  почему  овраги  чаще

формируются  в  нелесных  природных  зонах:  степях,  полупустынях,  пустынях.  Какая

человеческая деятельность приводит к формированию оврагов?

2 Установлено,  что  летом  после  жары  над  лесом  выпадает  большее  количество

осадков, чем над близлежащим обширным полем. Проведите исследование литературы и

объясните роль характера растительности в формировании  уровня засушливости тех или

иных территорий.

3 В  некоторых  странах  и  на  островах  законом  запрещен  ввоз  живых  коз.  Власти

мотивируют  это  тем,  что  козы  могут  навредить  природе  страны  и  изменить  климат.

Проведите исследование литературы и объясните, как это может быть.

При изучении темы «Саморазвитие экосистем – сукцессии»:

4 В  еловом  лесу,  расположенном  выше  течения  равнинной  реки,  которую

перегородили  плотиной  гидроэлектростанции,  начались  смены  травянистого  покрова.

Вначале под  пологом  елей  росли  кислица,  майник  и  седмичник.  Постепенно  они  были

заменены черникой и зеленым мхом, позже появился влаголюбивый злак молиния и мох

кукушкин  лен.  Ели  стали  погибать  и  вываливаться.  Проростки  ели  погибали  на  ранних

стадиях  развития.  Постепенно  кукушкин  лен  был  вытеснен  сфагнумом.  Проведите

исследование  литературы  и  объясните,  почему  произошли  эти  изменения?  Можно  ли  их

назвать сукцессией еловой экосистемы? Что произойдет в дальнейшем с еловым лесом?

При  изучении  темы    «Оценка  местных  возобновляемых  ресурсов»  можно

предложить  комплексное

учебно-исследовательское  задание  по  оценке  эколого-

экономического  состояния  местных  возобновляемых  ресурсов.  В  рамках  выполнения

данного задания выделены следующие задачи:

1.  Проведите  обзор  потенциала  возобновляемой  энергии  в  своем  регионе.

Подготовьте проектный анализ территории, в которой вы проживаете, для использования

альтернативных источников энергии.

2.  Используйте  карты,  метеорологические  данные,  библиотеку  и  т.п.  для  того,

чтобы  собрать  данные  о реках  и  водостоках,  ветреных  районах,  которые  могут  подойти

для  установки  турбин,  возделывания  сельскохозяйственных  культур  и  переработки

городских отходов.

3.  Какие,  на  ваш  взгляд,  проблемы  стоят  перед  воплощением  их  идей  в

действительность и как они преодолели бы эти барьеры. Включите карты и оценки доли,

которую  возобновляемые  источники  могли  бы  привнести  к  существующим  источникам

энергии, с учетом электричества, непосредственного отопления и топлива для транспорта.

4.  Проведите  сравнение  между  фотогальваническими  солнечными  батареями  и

листьями растений в качестве коллекторов солнечной энергии. Рассмотрите такие пункты,

как необходимость большой площади поверхности, переориентации на солнце, структура

и цвет поверхности.

5. Как может изменяться окружающий ландшафт.

6.  Запишите  свои  выводы  в  форме  отчетов  или  стратегических  планов  и  устройте

их презентацию.

В  заключении  отметим,  что  предлагаемые  студенту  для  выполнения  учебно-

исследовательские  задания  и  задачи  стимулируют  его  к  научному  поиску,  к  стремлению

разрешить имеющееся противоречие либо поставленную перед ним проблему, тем самым

развивая интерес к учебной дисциплине и образовательной деятельности в целом.

Литература

1 Терехина, О.С. Формирование исследовательских  умений  у  студентов в области

материаловедения  при  изучении  спецкурса  «Организация  научного  и  инженерного

эксперимента» /О.С. Терехина // Школа будущего. -2010.-№3.-С. 26-35.

2 Гараева,  Е.А.  Организация  учебно-исследовательской  деятельности  учащихся

профессионального  лицея  //  «Многопрофильный  университет  как  региональный  центр

образования  и  науки».  Материалы  всероссийской  научно-практической  конференции

[электронный ресурс]. – Оренбург, ИПК ГОУ ОГУ, 2009.

3 Гараева,  Е.А.    Преддипломная  педагогическая  практика  как  фактор

формирования 

исследовательской 

компетентности 

бакалавра 

профессионального

обучения // Образование и общество. – Орел. – 2013. - №2. – С. 46– 50.

4 Леонтович,  А.  В.  Юношеская  научно-исследовательская  экспедиция  как

центральное звено образовательного процесса / А. В. Леонтович // Завуч. – 2001. - № 1. –

С. 93-119.

5 Воробьев,  В.В.  Поисково-исследовательские  задачи  как  средство  развития

творческого  мышления  учащихся  математических  классов:  автореф.  дис.  …  канд.  пед.

наук: 13.00.01 / В.В. Воробьев. – Омск, 2005. – 20 с.

6 Охтеменко,  О.В.  Исследовательские  задания  как  средство  формирования

познавательного  интереса  и  развития  математического  мышления  учащихся  на  уроках

английского  в  основной  школе:  автореф.  дис.  …  канд.  пед.  наук:  13.00.01  /  О.В.

Охтеменко. - Москва, 2002. – 21 с.

7 Гараева, Е.А.    Организация  исследовательской  работы  бакалавров:  учебно-

методическое пособие / Е.А. Гараева; Оренбургский гос. ун-т. – Оренбург: ОГУ, 2012. –

212 с.

8 Экзерцева,  Е.В.  Творческие  задания  и  задачи  по  экологии:  пособие по

проведению    практических  занятий для  студентов  всех  специальностей  очной  формы

обучения / Е.В. Экзерцева, О.Г. Феоктистова. – Москва. – 2013. – 51 с.

жүктеу/скачать 8,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: