133
температуралық шарттары әртүрлі жерлерде таралған.
Барлық жағдайларда
температуралық реакцияның принциптерін сақтай отырып, әр түрлі түрлер мен
тіпті популяцияның бір түрінің ерекшелігіне сәйкес климатқа өз шыдамдылығын
көрсетеді. Атап айтқанда, ол жылу және суық нысандарынан өз көрінісін табады,
яғни суық климатта мекендейтін түрлер жоғары температураға
қарағанда төмен
температураға шыдамды болып келеді, ал жоғары
температурада мекендейтін
түрлер кері реакцияны көрсетеді.
Артикалық
және
антрактикалық
балықтар
керісінше,
төмен
температураларға жоғары төзімділігін және температура жоғарлағанда өте
сезімтал екенін көрсетті.
Гомойтермді ағзадер.Осы топқа жоғары омыртқалар –
құстар мен
сүтқоректілерді жатқызамыз.
Гомойтермді, пойкилотермді жануарлардан негізгі айырмашылығы
органның
ішкі ортасын, жылу гомеостаздың белсенді қызмет көрсету кешенді
реттеу тетіктерін, оларды пайдалану негізінде қоршаған ортаның температуралық
жағдайларына бейімделуі. Биохимиялық және физиологиялық үрдістер үнемі
оңтайлы температуралық жағдайларда жүзеге асады.
Гомойтермді жылуалмасу типі құстар мен сүтқоректілерге тән
метаболизімнің жоғары деңгейіне негезделеді. Бұл,
жануарлардың зат алмасу
қарқындылығының оңтайлы темпретурасында басқа тірі ағзаларға қарағанда
жоғары болып келеді. Дене салмағы бірдей болғанда (2,5 кг) жыланның тәуліктік
метаболизмінің саны 32,3 Дж/кг (382 Дж/м2) құрайды, суырда – 120,5 Дж/кг (1755
Дж/м2), коянда – 188,2 Дж/кг (2600 Дж/м2).
Достарыңызбен бөлісу: