Кенжебаева таттыгуль бекбалтиновна

121 
 
 
 
 
Ассоциация еркіндігі 
Зияткерлік 
мотивация 
Зияткерлік 
бағыттылығы 
0
10
20
30
40
50
60
70
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
жоғары
орташа
төмен
3,7
1,9
41,7
35,7
48,2
62,4
12
10,1
54,5
40,9
33,5
49
Айқындаушы 
эксперимент
Калыптастырушы 
эксперимент
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
жоғары
орташа
төмен
59,4
54
37,1
33
3,5
13
80,2
61,5
18,8
24,6
1
13,9
Айқындаушы 
эксперимент
Калыптастырушы 
эксперимент
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
жоғары
орташа
төмен
8,4
6,1
81,1
72,1
10,5
21,8
19,5
6,1
75,7
81,5
4,8
12,4
Айқындаушы 
эксперимент
Калыптастырушы 
эксперимент

122 
Жоғарыдағы 6-нші суреттен байқағанымыздай, «Дивергенттік ойлау» 
кӛрсеткіші бойынша сыналушылардың жоғары деңгейі 61,4 %-ға кӛбейгені 
кӛрінеді, бұл сыналушылардың кӛпшілігінде ерекше зияткерлік стандарттан 
тыс идеялардың туындағаны туралы айтады. 
«Ассоциация еркіндігі» кӛрсеткіші бойынша жоғары деңгей 12,0 %-да 
(эксперименттің алғашқы кезеңінде мұндай сыналушылар тӛмен 3,7 % 
болатын), бұл олардың зияткерлік әлеуетінің дамығанын байқатады. 
«Зияткерлік мотивация» кӛрсеткіші бойынша зияткерлік әлеуетінің 
жоғары деңгейі 80,2 %-ға артқан, бұл сыналушылардың ішкі мотивациясы 
жоғарылағанын кӛрсетеді. 
«Зияткерлік бағыттылығы» кӛрсеткіші бойынша біршама, 8,4 % -дан 
19,5%-ға артқаны байқалды, бұл сыналушылардың кез келген іске, ӛзін 
қоршаған ортаны және ӛзін ӛзгерту қабілетін, зияткерлік қатынасының 
динамикасын байқатады, сонымен бірге тұрақты мотивтер жүйесінің 
дамығанын кӛрсетеді. Біздің пікірімізше, қолданылған әдістемелер кешені 
эксперименттің 
қалыптастырушы 
кезеңінде 
эксперименттік 
топтың 
сыналушыларының зияткерлік әлеуетінің деңгейін жоғарылатуға септігін 
тигізді. 
Сонымен бірге бақылау тобында бірде-бір сыналушыда зияткерлік 
әлеуетінің жоғары деңгейге жеткені байқалмайды, бұл топта орташа деңгейлі 
сыналушылар саны шамалы ӛскені байқалады, мұны олардың оқу жоспарына 
кірген пәндерді игеруімен түсіндіруге болады. 
Кесте 14. Эксперименттік және бақылау топтарының сыналушыларының 
зияткерлік әлеуетінің даму деңгейлері (%). 
Зияткерлік 
әлеуеттің 
дамуының 
ӛлшемдері 
Зияткерлік әлеуеттің 
дамуының кӛрсеткіштері 
Зияткерлік әлеуеттің даму 
деңгейлері 
Жоғары 
Орташа 
Тӛмен 
ЭТ БТ 
ЭТ 
БТ ЭТ 
БТ 
Зияткерлік Тапқырлығы 
7,1 
- 
47,6 35,9 45,3 64,1 
Қиылыстыруға 
қабілеттілігі 
7,3 
7,0 
67,0 51,7 25,7 41,3 
Дивергенттік ойлау 
61,4 43,2 27,1 50,4 11,5 
6,4 
Ассоциация еркіндігі 
12,0 10,1 54,5 40,9 33,5 49,0 
Мотивациялық Зияткерлік мотивация 
80,2 61,5 18,8 24,6 1,0 
13,9 
Зияткерлік бағыттылығы 19,5 6,1 75,7 81,5 4,8 12,4 
6 суреттен эксперименттік топтағы сыналушыларды бақылау тобына 
қарағанда зияткерлік әлеуеттің барлық кӛрсеткіштері бойынша айтарлықтай 
ӛзгерістер 
байқалады, 
әсіресе 
«қиылыстыруға 
қабілеті» 
бойынша, 
«ассоциациялар еркіндігі», «дивергенттік ойлау» кӛрсеткіштері бойынша, ал
«зияткерлік мотивация» және «зияткерлік бағыттылық» кӛрсеткіштері бойынша 
ӛзгеру тӛменірек. 

123 
Айқындаушы эксперименттің кезеңіндегідей тұлғаның зияткерлік 
әлеуетін анықтау үшін алынған нәтижелер стандартталды. Стандарттау 
негізінде біз қолданған әдістемелер кӛмегімен зияткерлік әлеуеттің даму 
деңгейі анықтадық (15-кесте). 15-кесте мен (эксперименттің соңындағы 
кӛрсеткіштер) және 8-кестеде (эксперименттің бастапқы кезеңінде) берілген 
кӛрсеткіштерді салыстыра отырып эксперименттік топтағы сыналушыларда 
зияткерлік әлеуеттерінің даму деңгейінің айтарлықтай ӛзгеруі байқалады. 
Сурет 7. Эксперименттік және бақылау топтарындағы сыналушылардың 
зияткерлік әлеуетінің даму деңгейлері. (қалыптастырушы эксперимент 
нәтижесі). 
Егер эксперименттің бастапқы кезеңінде ЭТ-нда зияткерлік әлеуеттің 
дамуының жоғары деңгейі – 3,3% болса, эксперименттің соңында ондайлар 
9,5%-ды құрады. Зияткерлік әлеуетінің даму деңгейлері тӛмен сыналушылар 
байқалмады. Сонымен қатар, бақылау тобындағы ӛзгерістер елеусіз. Зияткерлік 
әлеуеттің даму деңгейі жоғары сыналушылар байқалмады, тек тӛмен деңгейлі 
сыналушылар айқындаушыда 11 адам болса, ендігі сыналушылар саны (3 адам- 
2,6 %) азайып, орташа деңгейлілер 9,9%-ға кӛбейді. Статистикалық ӛңдеу 
нәтижелері 
де 
сыналушылардың 
зияткерлік 
әлеуеттің 
дамуының 
психологиялық механизмдер кӛрсеткіштерінің ӛзгергенін кӛрсетеді (кесте 16-
17).
Кесте 
15 
– 
Эксперименттік 
және 
бақылау 
топтарындағы 
сыналушылардың зияткерлік әлеуеттерінің даму деңгейлері 
Топтар 
Зияткерлік әлеуеттің даму деңгейлері 
Жоғары 
Орташа 
Тӛмен 
абс.с. 
% 
абс.с. 
% 
абс.с. 
% 
Эксперименттік топ 
9 
9,5 
87 
90,5 
- 
- 
Бақылау тобы 
- 
- 
93 
97,4 
3 
2,6 
0
97,40
%
2,60%

жүктеу/скачать 1,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: