Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
Медицина әлеуметтануы. Решетникова
| 3.3. БАСАРУ ЦИКЛЫ
Медицина леуметтануы — медициналы орталытарды басару- ды к п аспектілі рдіс ретінде арастырады (емдеу-диагностикалы технологияларын, денсаулы сатау ба дарламаларын, материалды- техникалы орларды, аржы, кадр, ызметкерлер арым-атынасы, т.б. басару). Басару з алдына белгілі бірізділікпен орындалатын процедуралар мен операциялар ж йесін "райды: масат пен міндетті анытау; масата жету жолдарын анытау; масата жету жолдарын лестіру; кадрларды оыту жне айта даярлау; басарушылы шешім- дерді ж зеге асыру; нтижелер мен орытындыларды тексеру; басару рекеттерін т зету жне реттеу арылы сипатталады. Б"л бірізділікті басаруды негізгі ызметтерімен байланыстыру а болады: жоспарлау, "йымдастыру, ынталандыру жне баылау. Баса- руды циклын т рт кезеде арастыруымыз а болады: жоспарлау, жос- парды орындалуы, нтиже мониторингі жне реттеу (4-сурет). Жоспарлау — басарылушы объектіні масаттарын жне о ан жету жолдарын анытау а ба ыттал ан. Заманауи жоспарлауды ба дарлама- лы-масатты деп атайды, себебі, оны т пнегізінде масатты ба дар- лама, наты негізделген іс-шаралар жатыр, олар ойыл ан масата аз шы ынмен жетуге ба ыттал ан. Талапты анытау (ажеттілік, к тілетін нтиже) детте «ж йелік кіріс мониторнигі» (немесе «кіріс монито- рингі») деп аталады. Жоспарлау а жинатау, сатау, деу, сараптама, 3.3. Басару циклы 157 тадау, баламалы шешім жасау, тиімді шешімді тадау жне абылдау енеді. Жоспарлауды мынадай дістері бар: сараптамалы, нормативтік, бюджеттік, ж йелік-жа даятты жне экономикалы сараптама. 1. Жоспарлау 2. Жоспарды орындалуы 3. Н*тиже мониторингі 4. Реттеу 4-сурет. Басару циклы Жоспарлау рдісіні аяталуы ал а ойыл ан масата жетуді на- ты жолдарын анытаумен аяталады. Жоспарлау а ж"мысты негізгі кезедері мен технологиялы бірізділікті, орындау мерзімін, арасты- рыл ан барлы ж"мыстарды орындаушыларды, барлы кезедерді ре- сурсты амтамасыз ету т.б. анытау рдістері енеді. Жоспарлау здіксіз іске асырылып отырылуы керек, я ни, немі "йымны жа дайына са- раптама жасалып, немі "йым ал а ой ан масат айындалып, ма- сата жету жолдарына т зетулер енгізіліп отыр ызылуы тиіс. Жоспарды орындалуы — абылдан ан басару а ба ыттал ан шешім- деріні іске асырылуына жа дай жасау, жоспар мен ба дарламаны орындау, сол шін аржылы, материалды-техникалы, апаратты жне т.б. орларды пайдалану. Жоспарды орындау деп — к тілетін н- тиже немесе жоспарлы к рсеткіштерге ол жеткізуге ба ыттал ан ре- кеттерді, басару объектісіне немесе м мкіндігінше сырты орта а сер етуді атаймыз. Жоспарды орындау а оыту, кадрларды даярлау немесе 158 III Б лім. Денсаулы сатау саласын басару леуметтануы "йымдастыру, я ни, жоспарлау барысында алыптасан тапсырмалар- ды делегирлеу, т рлі т менгі "рылымды дегейдегі "йымды бірлік- тер енеді (ызметкерлерге дейін). Ж$мысты $йымдастырылуы — барлы ж йелерді "рылымдау- дан басталады: негізгі элементтерін б ліп к рсету жне оларды за- ра байланысын анытау. @йымдастыру арастырыл ан ж"мыстарды орындауды, міндеттерді б луді, б лінген орларды тиімді пайдала- нуды амтамасыз етеді. Жоспарды орындауды та ы бір маызды аспектісі — басару рдісіні негізгі ызметіні бірі ретінде ызметкер- лерді ынталандыру шараларын жасау жне іске асыру болып табылады. Ынталандыру нтижесінде басшы мен ба ынушы арасында алыптас- ан кілеттіліктерді іске асыру жне арастырыл ан жоспарды орындау амтамасыз етіледі. Ынталандыру т"тынушыларды к рделі жиынты ажеттіліктерін ескереді. Экономикалы ынталандыру ж"мысшыны зі атар ан ебегіне деген атынасын айындайтын басымдатарды бірі болып табылады. Ал, егер ж"мысшы жасы ж"мыс істеу нти- жесінде ынталандырылу а ана аттанса, келесі жо ары сапа а кепілдік болады. Нтижелер мониторингі (ба#ылау) — б"л басарылып отыр ан ж - йені жа дайын ( лшемін) сипаттайтын, жоспарлан ан к рсеткіш- терден тыс ауытушылытарды к рсетіп, мселе тудыр ан себептерді анытайтын наты к рсеткіштер мен длелдемелерді алу жне са- раптама жасау. Нтижелер мониторингі, біріншіден, стандарттарды арастырады, я ни, наты ал а ойыл ан масат пен міндеттерді а- растырады, екіншіден, масата жету мен к ткен нтижелерді ара а- тынасын арастыру жне салыстыру ж"мыстарымен айналысады. Б"л жоспарды ж зеге асыру барысында алыптасан мселелерді анытау а м мкіндік береді. Нтижелер мониторингі басару шешімдерін абыл- дауды негізгі "ралы болып табылады. Реттеу — басшыны ауытушылытарды алпына келтіру шін абылда ан шешімдері (басшыны кілеттілік жне жауапкершілік шеберінде) жне осы абылдан ан шешімдерді іске асыруы, я ни, басарушылы рекеттерді алыптастыруы. Басарушылы ре- кеттер кемшіліктерді т зетуге ба ытталуы м мкін (т зетуші рекет) немесе кемшіліктерді алдын алуды к здейді. Реттеу баылау мен мо- ниторингтік апараттар а негізделеді, кері байланысты ж зеге асыру а м мкіндік берелі, басару циклын жасайды жне ате шешім абылдау аупін азайтады, масата жетуді тиімді жолдарын іздеуге м мкіндік береді. ауіп факторлары толы емес апараттар алу нтижесінде ана 3.4. Жа даятты басару 159 емес, сонымен атар, айшылыты немесе ате апарат алу нтижесін- де ате себеп-салдарлы орытынды шебер алыптасады. =леуметтік зерттеулер к'рсеткендей, #ате шешімдерді 70% а#парат- ты# #амтамасыз етілумен тікелей байланысты. Басты мселе — а#парат жеткіліксіздігі, білім мен біліктілікті жо#тыы, бас#ару субъектілеріні д$ыс #орытынды жасай алмау, т.б. жеке т$лалы# кемшіліктері болып табылады. Сонды#тан мселе туралы а#парат — бас#аруды маызды ресурсы, ал нары#ты# экономикада а#парат — негізгі тауар боп есепте- леді. Басару рдісінде апарат ж йелік жне жа даятты сараптама шін олданылады, басарушылы шешімдер жасау жне абылдау шін, аралы баылау жне кері байланыс шін ажет. Апараттар а белгілі талаптар ойылады: адекваттылы ы, толыандылы ы, жеткіліктілігі, уатылы ы, масаттылы ы, натылы ы саталуы тиіс. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|