3.1. Басару леуметтануы
151
ынан «билік» " ымына сйкес келеді, себебі, осы екі " ымны екеуіні де
басты ызметтері леуметтік жйелерді саясатын анытау болып табыла-
ды. кімшілік билікті жалпы "йымдастырушылы, реттеушілік жне ба-
ылау ызметтері ал а ой ан масата жетуді амтамасыз ететін басару
рекетінде натыланады жне ал ышарттар боп саналады. Басару жне
менеджмент адамдарды тікелей басару тріне жатады, леуметтік басару
объектісін "йымдастыру, я ни, «менеджмент» дегеніміз —
зге адамдар ы
ыпал ету арылы леуметтік жйені ж"мысын жзеге асыру а жне ал а
ой ан масата жетуге ба ыттал ан
жоспарлау, "йымдастыру, ынталан-
дыру жне баылау рдісі болып табылады.
«Басаруды» ылыми пн ретінде алыптасанына "за уаыт те
ой ан жо, я ни, 100 жыл б"рын алыптасты. А. Файоль (1841–1925)
«басаруды» негізгі принциптері мен ызметтерін айындады, я ни,
"рылымды-ызметтік сараптаманы негізін алыптастыра отырып
ндіріс ажеттіліктеріне сйкес басару "рылымын тртіптеді. А. Фа-
йоль кез келген "йым а тн жне аса ажетті басару жйесіні бес
мбебап элементін атады: жоспарлау, "йымудастыру, басару, ба ыттау
жне баылау.
Э. Мэйо (1880–1948) «Адамды фактор» а идасын "сынды. Оны
ойынша «басару» дегеніміз — ебек німділігі к леміні жне леу-
меттік айшылытар мен шиеленістерді табысты шешуді маызды
к зі болып табылады; басаруды "йымдастыру барысында е
алдымен
"жым мшелері арасында алыптасан арым-атынас психологиясы-
на, бейресми леуметтік нормалар мен байланыстар а баса назар ауда-
ру ажет.
Э. Мэйо $сынан Хоторнды# эксперименттер тжірибе ж%зінде 'нім
'ндіруде жоары нтижеге жету %шін бірнеше дістер ар#ылы іске асы-
руа болатындыын к'рсетті, атап айтса#: ж$мысшыларды ебек
жадайларын жа#сарту; $жым м%шелері арасында #арым-#атынасты
арттыру %шін #осымша %зілістерді енгізу; авторитарлы# стильді демок-
ратиялы#пен алмастыру; бейресми топтар мен бейресми #арым-#аты-
настарды #олдану; адамдарды жеке м%дделерін $йымны орта# м%ддесіне
сйкес %йлестіріп біріктіру болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: