ДҤНИЕТАНУ ПӘНІ БОЙЫНША СЫНЫПТАН ТЫС ҦЙЫМДАСТЫРЫЛАТЫН ОҚУ

108 
 
Сыныптан тыс ҧйымдастырылатын оқу тҥрлері оқушыларға табиғаттың қҧпия сырларына қаныға 
тҥсуге  айқара  жол  ашады,  қҧштарлығы  оянады,  ҿз  беттерімен  жҧмыс  жасауға  белсенділігі  артады, 
білімдері тереңдейді. Кластан тыс жҧмыстар барысында бала бойында жауапкершілік, тҽрбиенің басқа 
да тҥрлі қырларының қалыптасуы жҥзеге асады. Мҧғалімге ҥлкен кҿмекші болып табылады.  
Дҥниетану  пҽні  бойынша  сыныптан  тыс  ҧйымдастырылатын  оқу  тҥрлеріне  ертеңгілік  кештер, 
тірі табиғат бҧрышы, географиялық алаң, мектеп маңындағы оқу-тҽжірибе ҥлескісі, топсаяхаттар, топ-
серуендер, танымжорықтар жатады. Дҥниетану пҽні бойынша сыныптан тыс ҧйымдастырылатын оқу 
тҥрлері 1 сызбада кҿрсетілген.  
Ертеңгілік  кештердің  мақсаты-оқушылардың  дербес  қабілеттерін  жҽне  қызығушылықтарын 
анықтайтын тҽрбиелік жҧмыстардың бір тҥріне жатады.  
Тірі  табиғат  бҧрышын  ҧйымдастыра  отырып  мҧғалім  оқушылардың  білімін  толықтырады, 
тереңдетеді, сондай-ақ практикалық машық пен дағды қалыптастырады.  
Географиялық  алаңда  жҥргізілетін  бақылаулардың  негізгі  мақсаты-оқушылар  бастауыш  класта 
зерттейтін  табиғат  қҧбылыстарының  ҿзара  байланыстары  мен  заңдылықтарын  анықтау  болып 
табылады.  Сонымен  бірге,  географиялық  аспаптар  мен  қҧралдарда  жҧмыс  істей  алу  сауыттылығын 
қалыптастыру. 
Мектеп маңындағы оқу-тҽжірибе ҥлескесі білім мен тҽрбие беруде ҥлкен маңызға ие. Тҽжірибе 
алаңындағы жҧмыстар оқушылар бойында практикалық дағдылар мен машықтар қалыптасуға, еңбекке 
баулуға ҥлкен септігін тигізеді.  
Табиғатты  танып  білу,  зерделеудің  бірден-бір  негізгі  ҽдісі–бақылау.  Бақылау  дегеніміз-
оқушылардың тҥсінік пен ҧғымдарды, іскерлік пен дағдыны дҧрыс қалыптастыру мақсатында тірі жҽне 
ҿлі табиғат обьектілерін тікелей қабылдауы деп ҧғынуымыз керек.  
Бақылау  біріншіден,  қоршаған  болмыстан  нақтылы  жҽне  бейнелі  тҥсініктер  мен  ҧғымдар 
қалыптастыруға соның негізінде тҿменгі класс оқушыларының логикалық ойлау ҽрекетін, ауызша жҽне 
жазбаша  сҿзін  дамытуға  мҥмкіндік  береді.  Екіншіден  материалистік  дҥниетанымның  қалыптасуына 
себепкер  болып,  табиғи  қҧбылыстардың  ҥздіксіз  ҿзгеруі  мен  дамуына,  табиғатта  болып  жатқан 
қҧбылыстардың  ҿзара  байланысы  мен  заңдылығына,  дҥниенің  материалдығына  жҽне  табиғаттың 
біртҧтастығына балалардың кҿзін жеткізеді. 
Топсаяхат  жҧмысының  мақсаты–оқушылардың  сабақта  алған  теориялық  оқу  материалдарын 
практикамен  жалғастыру  жҽне  бекіту  болып табылады.  Сондықтан,  оқыту  процесінде  оның  мазмҧны 
зор.  Ол  барлық  оқу  пҽндерінде,  ҽсіресе,  дҥниетану,  табиғаттану  жҽне  еңбек  сабақтарында  кеңінен 
қолданылады.  Бҧл  оқушыларды  оқу  процесін  бақылай  білуге  жаттықтырады  жҽне  оқу  материалын 
ҿмірмен байланыстыра алуға ҥйретеді.  
Топсеруен  жҧмысының  мақсаты–оқушылардың  пҽнге  деген  қызығушылығын  арттыру, 
теориялық жҽне практикалық білімдерін ҧштастыру, оқушылардың білімін жалпылау жҽне жҥйелеу. 
Танымжорық орыс тілінен аударғанда экскурсия–ғылыми білім беру, мҽдени ағарту мақсатында 
белгілі  орындарға  ҧйымдастырылатын  коллективтік  сапар  немесе  жорық.  Танымжорықтың  мазмҧны 
зерттеу  объектісіне  байланысты  тақырыбы  бойынша  мҽдени-тарихи,  ғылыми  жаратылыстану, 
ҿндірістік, ҿлкетану танымжорықтар болады. 
Сыныптан  тыс  жҧмыстар  оқушылардың  белсенділігін  арттыруда,  ҿзіндік  кҿзқарасының 
қалыптасуында, білімін жетілдіруде ҿте ҥлкен маңызға ие [2].  
Сыныптан  тыс  жҧмыстарды  дҧрыс  ҧйымдастырған  жағдайда  оқушылар  бойында 
ҧйымдастырушылық,  белсенділік  дамиды.  Бағалы  моральдық  қасиеттер  қалыптасады.  Белсенді  ҿмір 
сҥру негізі салынады. Осыған орай оқушы бағдарламада белгіленген білімді игеріп қана қоймай, жан–
жақты ізденіп, ой-ҿрісін дамытады.  
Қазіргі  уақытта  мектепте  сыныптан  тыс  оқу  тҥрлері  жеке-дара,  топтық,  кҿпшілік  тҥрде 
ҧйымдастырылады.  Бҧл  ҧйымдастырылу  тҥрлері  бір-бірімен  тығыз  байланысты,  бірін-бірі  толықтыра 
тҥседі.  Мҧның  негізі  мҧғалімнің  басшылығымен  оқушылардың  білім  деңгейі,  олардың 
қызығушылықтары мен қҧмартуынан жҽне таңдауынан туындайды.  
Сыныптан  тыс  ҧйымдастырылатын  оқу  тҥрлері  барлық  жҧмыстарды  ҽрі  дамытып,  жалғастыру 
мақсатын кҿздейді. Оны жҥзеге асыру жолында мҧғалім ең озық ҽдістерді таңдап алып, оны іс жҥзінде 
пайдалана білуі қажет. Бҧл шаралардың бҽрі мҧғалімнен кҿп ізденісті кҥтеді.  
 
Әдебиеттер 
1.
 
Естҧрсынова  М.К.  Жаратылыстану  негіздері  жҽне  дҥниетануды  оқыту  ҽдістемесі:  ҚР  Білім  жҽне 
ғылым  мин.  кҽсіптік  бастауыш  жҽне  орта  білім  беру  ҧйымдарына  ҧсынылған  оқулық  / 
М.К.Естҧрсынова, Ш.С.Набидоллина.-Астана Фолиант баспасы, 2007.-384 с.- (Кҽсіптік  білім ). 
2.
 
Аймағанбетова Қ. Бастауыш сыныптарда дҥниетануды оқытудың теориялық негізі.-А., 2003. 102 б. 

109 
 
ҼОЖ 343.301:34.07  
 
БҤГІНГІ ТАҢДАҒЫ АДАМДЫ САУДАҒА САЛУ МӘСЕЛЕСІ  
 
Бейсембаева  А.О., Қудайбергенов Б.Т., Асылбекова Л. 
М.Ҽуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент, Қазақстан  
 
Резюме 
В статье дается, проблемы транснациональной преступной группы и профилактика организованной 
преступности. Современное  состояние  и основные  направления влияния организованной преступности на 
общую  преступность, а  так  же  причины  и  условия,  способствующие  транснациональной  организованной 
преступности. 
Summary 
Class  the  author  looking  the  something  problems  of  this  justice  criminality  aspects.  An  author  subduing, 
about if lustiest criminals sons and this conclusions. About if lustiest criminals sons and this conclusions. 
 
Ҽлемде жылына мыңдаған адам қҧлдық қҧрбаны болып  алаяқ топтардың топтардың арбауына 
душар  болады.  Бҧның  себептерінің  жиі  кездесетін  тҥрі  ҽлемдік  экономиканың  жаһандану  саясаты, 
арзан жҧмыс қолын пайдалану, тҥрлі деңгейдегі дамушы мемлекеттердегі жҧмыссыздықтың артуы  
( оның ішінде ҽйел адамдардың жҧмыссыздықтың басымдығы). 
Жҧмыссыздық жҧмыс іздеу жолында адамдардың алдауына, арбауына оңай тҥсуге итермелейді. 
Олардың саны қазіргі уақытта кҿптеп кездеседі. Қазақстан азаматтары жҧмыс іздеп, негізінен, Оңтҥстік 
Кореяға, Тҥркияға, Грецияға, Израйльге, Албанияға қарай сапар шегеді екен. 
Ҿкінішке  орай,  Қазақстанда  адам  саудасының  қҧрбаны  болғандар  туралы  нақты  мҽліметтер 
келтіру  қиындыққа  соғады.  Оның  ҿзінің  себептері  де  бар.  Соның  бірі  адамды  саудаға  салу 
қылмысының жоғары деңгейдегі латенттілігі, яғни, жасырындылығы жоғарғы қылмыс тҥріне жатуы.  
Аталмыш тақырыпта Қазақстан Республикасының Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев ҿзінің 2003 жылғы 10 
қыркҥйекта  Астанада  «Қылмыстылықпен  кҥрес  жҽне  заңдылықты  сақтау  мҽселесі  туралы»  жасаған 
баяндамасында  «.бҥкіл  ҽлемде  нҽпсіқҧмарлық  немесе  еңбегінен  жҽне  ҿзге  де  пайдалану  мақсатында 
адамды саудаға салу мен заңсыз ҽкету мҽселесі ҿзекті болып отыр. Қазақстанда осындай қылмыстың 
тҥрін тоқтатуға бағытталған заңнамалық сипаттағы белгілі – бір қадамдар жасалуда. Енді қҧқық қорғау 
органдардың  міндеті  –  тҽжірибе  жҥзінде  де  жеке  тҧлғалардың  қҧқақтары  мен  бостандықтарын 
қамтамасыз ету»-деп басты назарға алған [1,11]. 
Аты  шулы  қылмыспен  кҥресу  мақсатында  елімізде  ведомоствоаралық  комиссиясы  қҧрылғаны 
белгілі. Ҽділет Министірлігінің бастамасымен бірлескен отырыстан кейін қорытындысында адм сатуға 
қарсы  кҥрес  жҽне  оны  болдырмау  шараларын  2004-2007  жылдар  аралығында  Ҥкімет  қаулысының 
жобасымен БҦҦ бірқатар конвенцияларына қосылу мҥмкіндігі қарастырылды. 
Енді тақырыбымызға негізгі ҿзек болып отырған мҽселені Қазақстан Республикасы Қылмыстық 
кодексі  аясында  қарастыратын  болсақ,  1997  ж.  Қолданыстағы  Қылмыстық  кодексте  адам  саудасына 
жауапершіліктің  мҽнін  тікелей  емес,  жанама  тҥрде  ғана  ашады.  Соңғы  мҽліметтер  бойынша  соның 
салдарынан, қылмыстың статистикада адам сату дерегі бойынша қозғалған қылмыстық істер 27, сотта 
14 іс тыңдалып, 12 адамды саудалаушыға қатысты айыптау ҥкімі шығарылған. Бірақ та, қазіргі уақытта 
олардың бесеуі ғана жазаларын ҿтеуде, қалғандары шартты тҥрде сотталған. 
Жҽбірленуші  қҧқық  қорғау  органына  арыз  берген  кҥннің  ҿзінде  іс  Қылмыстық  кодекстің  ҿзге 
баптары  бойынша  (  125-адам  ҧрлау,  133-кҽмелетке  толмағандарды  саудаға  салу,  177-алаяқтық,  270-
жезҿкшелікпен  айналысуға  мҽжбірлеу,  271-жеңгетайлық,  притондар  ҧстау,  120-зорлау)  қозғалуы 
мҥмкін. 
Қазақстаннан  сыртқы  шығару  мен  Қазақстан  аумағы  арқылы  ҿткені  ҥшін  (Қазақстан 
Республикасы ҚК 128-б.) жауапкершілікті кҿздейтін бап болғанымен, олар Қазақстанға ҽкелінген соң 
еш  жерде  тіркелінбейді.  Қҧқық  қорғау  қызметкерлері  оларды  анықтаған  кҥннің  ҿзінде  оларға  адам 
саудасының  қҧрбандары  емес,  депортациялануға  тиіс  эмигранттар  деп  қарайды.  Қорытындысында 
жабулы қазан жабулы қала береді. 
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіндегі 128 жҽне 133-баптарын негіздей отырып, 
адам  саудасына  жауапкершілікті  кҿздейтін  бір  бапты  дайындаса  дҧрыс  болар  еді.  Республикадағы 
БАҚ- да осы мҽселе бойынша аракідік айтылып та, жазылып та жҥр. 
Біздің  мақаламыздың  ҿзегі  Қазақстан  Республикасы  Қылмыстық  Кодексінің  133-бабының  1-
тармағында « Кҽмелетке толмаған адамды сатып алу-сату не кҽмелетке толмаған адамға қатысты оны 
біреуге беру немесе оны иемдену тҥрінде ҿзге мҽлімелер жасау» делінген [2,6]. 
БҦҦ  Конвенциясының  ережелері  мен  оны  толықтыратын  Хаттамалары  адам  саудаға  салу 
қылмысы  ҥшін  қолданылмайтыны  тҥсінікті  де.  Конвенцияның  талабына  сҽйкес  оған  біріккен  ҽрбір 

110 
 
мемлекет  ҧлттық  заңнамаларын  осында  кҿрсетілген  ережелерге  сҽйкестендіруі  шарт.Осы  аталған 
негізге  орай    біздің  қылмыстық  заңымызда  да  ҿзгерту  мен  толықтыру  енгізесе:  Қазақстан 
Республикасының  Қылмыстық  Кодексінің  133-бабында  жас  ерекшелігі  нақты  кҽмелетке  толмаған 
адамға қарсы қылмыс қҧрамы қарастырылған.  
Біздің  қозғап  отырған  мҽселе  адам  саудасын  аталған  баптың  аясында  келесідей  редакцияда 
жазылса деген ҧсыныс білдіреміз:  
«Адамды саудаға салу » деп ҿзгертіп, кҽмелетке толмағандарды саудаға салуды осы баптың 2-ші 
тармағында,  яғни  ауырлататын  мҽн-жай,  сараланған  қҧрам  ретінде  қарастырса,  бҧл  ҿзгерістер 
Қылмыстық  кодекске  ешқайшы  келмей,  қайта  бірізділікті  тудырып,  еліміздегі  адам  саудасы  туралы 
мҽселені шешуде елеулі септігін тигізер еді. 
Дегенмен де адам саудасы туралы қылмысты болдырмау, алдын алу жҽне бақылауға алу жҿнінде 
мемлекетіміз  белгілі-бір  тҽжіриебеде  жинақтаса  да,  мҽселелерді  шешуде  бір  мақсатқа  бағытталған 
тҥрлі қоғамдық қызметтердің бірігіп жҧмыс істеуін талап етеді [3,14]. 
Ҧйымдасып  ҥйлестіріп,  бірлесіп  отыра  қылмыстар  жасау  арқылы  мақсаттарына  жету 
ҧйымдасқан  топтар  арасында  оларды  алдын  ала  келісуді  де  ескеріледі.  Ҧйымдасқан  топтардың 
басшыларының  немесе  ҿзгеде  қатысушыларының  арасында  тҧрақты  байланыстар  орнатуды,  тонау, 
қарақшылыққа  жасаған қылмыстық  қауымдастық  пен  лауазымды  адамдармен  жасалатын қылмыстың 
кең  таралуы  олардың  ішінде  лауазымды  адамдардың  алдын  ала  сҿз  байласу  арқылы  жасалған 
қылмысының жалпы ҥлесін анықтау; 
- Халықаралық деңгейде кейбір мемлекеттегі  халықтың белгілі бір уақытта тҿмендеуі мен қатар 
кҥйзеліс  болуы  жҽне  сондай  жағдайда  халықтың ққандайда  бір шамалы бҿлігі  мемлекеттегі  уақытша 
болсын  дағдарысқа  қатысты  қылмыстың  оның  ішінде  заңсыз  қару-жарақ  сату,  адам  ҧрлау,  адамды 
саудаға  салу  қылмыстылығының  таралуы  салдарынан  қылмыстылық  біріне  бірі  ҧласып  жатуы. 
Жасҿспірімдердің  қадағаланусыз  болуының  жағдайынан  балаларды  сату  қылмыстылығын  да  ескеру 
керек. 
Мемлекеттегі  экономикалық  ҽлеуметтік  жағдайлардың ауытқулардың  салдарынан да  туындауы 
ықтимал [4, 52-55].   
Қылмыстылықты  алдын  алу  барысында  криминологияда  қылмыстың  алдын  алу  іс-шараларын 
жҥргізу  қылмыстылықты  жою  жолдары  қарастырылып    адамды  саудаға  салуы  (ҧйымдасқан  топтың 
адамды  саудаға  салуы  жҽне  қылмыстық  ҧйым)  қҧру  жҽне  оны  басқаруға  қатысқан  топ  ҧйымдардың 
топтардың басшыларының немесе ҿзгеде қатысушыларының арасында тҧрақты байланыстар орнатуды 
мен қылмыстың алдын алу бойынша барлық механизім қарастырылды деген болжамға келісу мҥмкін 
емес. 
Қылмыстылық  адамды  саудаға  салуы  (ҧйымдасқан  топтың  адамды  саудаға  салуы  яғни,  адам 
ҿмірге келсімен қылмыскер болып келеді ме, жоқ па, қылмыскерліктің пайда болу себебі кҿп жағдайда 
адамдардың жҧмыссыздығы, кейбір бҿлігі кедейлік жағдайда ҿмір сҥруі, ҿмір сҥру ең тҿменгі тҧрғырда 
болуыныңда  қылмыскерлердің  кҿбейуіне  себебін  туғызады.  Қылмыскерлер  ҧйымдасып  қылмыстық 
ҽрекеттерге шарасыздық арқылы да баратындыған ескеру керек.  
Аталмыш  қылмыс,  яғни  адамды  саудаға  салуы  (ҧйымдасқан  топтың  адамды  саудаға  салуы 
қылмыстық ҧйым қҧру жҽне оны басқаруға қатысқан топ ҧйымдардың криминологияда қылмыстылық 
жҿнінде  қылмыстылықтың  ҧлғаюы  оның  кейбір  тҧстарын  тҧстарын  шапшаң  қарастырмаса  ол  ҿте 
кҥрделі  мҽселеге  айналып  отырғанын  кҿріп  отырмыз.  адамды  саудаға  салуы  (ҧйымдасқан  топтың 
адамды  саудаға  салуы  қылмыстық  ҧйым)  қҧру  жҽне  оны  басқаруға  қатысқан  топ  ҧйымдардың 
топтардың басшыларының немесе ҿзгеде қатысушыларының арасында тҧрақты байланыстар орнатуды 
мен  қылмыстың  алдын  алу  бойынша  жалпы  ҿз  ақпаратымен  олардың  криминогендік  іс-ҽрекеттерін 
бейтараптандыруға ҿзара қатынасын қамтамасыз етуге жҽрдем бере алатыны белгілі. 
Адамды  саудаға  салуы  (ҧйымдасқан  топтың  адамды  саудаға  салуы  криминологияда  талдау 
жҥргізу  қҧқыққорғау  органдарында  бҧрын  ҧйымдасқан  қылмыстық  топтармен  бірлесіп  отырып 
жасалған қылмысқа қатысып, сотты болып соттылығын ҿтегенен кейінде сол қылмыстық ҽрекеттерге 
баруы жҿнінде мҽліметтерге де кҿңіл аудару қажеттігі бар[5,22].  
Сонымен  қатар  криминология  жалпы  қылмыскерлікті  оның  ішінде  адамды  саудаға  салуы 
қылмыстылықты азда болса тоқтатуға ҿз ықпалын тигізетін қҧбылыстарды назарға алыну керек - ол тек 
криминогендік  қана  емес  (қылмыскерлікті  туындататын),  сонымен  қатар  (туындауға  тосқауыл 
болатын) мҽн-жайларға да назар аударады дегенді білдіреді. 
Адамды саудаға салуы қылмыстылықты алдын алуда жалпы ҧйымдасқан топтың адамды саудаға 
салуы қылмыскерлікпен кҥресте шешуші шараларды қолдануға ҿз септігін тигізеді. 
Сонымен, біріншіден, криминология Адамды саудаға салуы (ҧйымдасқан топтың адамды саудаға 
салуы  қылмыстық  ҧйым)  қҧру  жҽне  оны  басқаруға  қатысты  қылмыстылықты  алдын  алу  барысында 
қоғамдағы барлық жағдайға ҧсыныс беретін жанжақты зерттеуші ғылым ретінде танудың қажеті жоқ, 

111 
 
ал,  екіншіден,  қылмыскерлікпен  кҥрес    алдын  алу  шарасын  қылмыстың  жасалу  орын  мен  уақыттың 
нақты жағдайларында ескере келе негізгі ҿз бағытын тҥсіну керек. 
Мемлекеттердегі  экономикалық,  саяси,  ҽлеуметтік  қайта  қҧрылу  процесінде  қылмыстылыққа 
қатысты, ал криминологтар немесе қҧқыққорғау органдарымен оларды жаза арқылы қорқытуды немесе 
қылмыстылықты алдын алу шарасын ажырату білу керек себебі криминологтар қылмыстың алдын алу 
жолдарын іздестіреді себебін анықтайды. 
Криминологияда  қылмыстылықты  алдын  алу  шаралары  іс  жҥзінде  мемлекеттегі  ҿсіп  тҧрған 
қылмыстың алдын алуда яғни, мемлекетті басқару барысында жіберілетін кейбір олқылықтардың рҿлін 
атқарады.  
Ал,  криминологияда  қылмыскерліктің  алдын  алу  жҿнінде  болжам  жасалмаса,  қылмыскерлікке 
анализ жасалмаса мемлекеттегі жалпы қоғамға «қылмыскерлік арқылы» қарағанда ғана кҿрінетін теріс 
қҧбылыстардан қҧтылуы мҥмкін емес екені анық. 
Жалпы адамды саудаға салуы ҧйымдасқан топтың адамды саудаға салуы қылмыстық ҧйым қҧру 
жҽне  оны  басқаруға  қатысты  қылмыстылықты  алдын  алу  барысында  криминологияда  қылмыстарды 
алдын  алуда  ғылымға  негіздей  отырып  жасалған  тҧжырымдары  анализдер  оның  динамикасы  да 
ескеріледі.  Сонымен  қатар  қылмыстылықты  алдын  алуда  маңызды  қадам  екені  анық.  Дҥниежҥзінде 
халықаралық деңгейдегі  қылмыстығ бір тҥрі қазіргі кезде  осы адамды  саудаға  салуы  қылмысытылық 
болып отыр ол кҿп жағдайда мемлекеттегі қоғамның нақты ҿмір сҥруі, қылмыстылықтың алдын алуда 
нақты мемлекеттің нақты жағдайы ҽлеуметтік жетістіктерді аңғармай қандай да қылмыстың туындауы 
жҿнінде ақпарат беру қиын болуы мҥмкін [1,48].   
Кеңестер  Одағы  кезінде  криминологиялық  қылмыстылықты  алдын  алу  оны  талдау  жҥргізу 
сияқты  анализдерді  ескерілмей  отыз  жылдай  уақыт    криминологияны  мҥлдем  ескерілмей  қалған,  ал 
қазіргі  біздің  қоғамымызда    оны  социологиялық  ғылым  ретінде  ғана  танылса  қазір  криминологиясыз 
ешқандай қылмыстылықты болжау мҥмкін еместігін мойындау керек.  
Адамды саудаға салуы (ҧйымдасқан топтың адамды саудаға салуы қылмыстық ҧйым) қҧру жҽне 
оны басқаруға  қатысты  қылмыстылықты  алдын  алу  барысында криминологияда қылмыстарды  алдын 
алуда Отандық криминолгтар одағының ғалымдары бас қосып қылмыскерлік пен қылмыскерді зерттеу 
жҿніндегі  мемлекеттік  институт  қайта  ҧйымдастырылған  болатын  яғни,  ол  Қазақстанның 
криминологтар кеңесі бҥгінгі таңда елеулі жемісін беріп отыр. 
Қазақстан  Республикасының  Бас  прокуратурасының  Статистика  басқармасынын  орталық 
статистика  бҿлімі  таратылған  отыз  жылдардың  басынан  қылмыскерліктің  тізімде  тіркелетіндігі, 
сонымен  қатар  қылмысқа  ықпал  жасағаны  ҧйымдар,  мҥшелерінің  мінез-қҧлықтарын  зеттеп  ғылыми 
тҧжырымдар жасалуда.  
Соңғы  уақытта  криминологтар  қылмыстылықты  алдын  алуда  ғылыми  жҧмыстардың  жҥргізуді, 
қылмыстылықтың себеп-салдарын, динамикасын зерттеу жҽне оның алдын алу шараларын қарастыру 
жҿніндегі бҥкіл одақтық қҧрылған кеңес жҧмысын жҥзеге асырып отыр [2,25].  
 
Әдебиеттер 
1.
 
Назарбаев Н.А. Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана. Астана 2009 С 86. 
2.
 
Комментарий К.Мами к Указу Главы государства «О мерах по совершенствованию системы борьбы с 
преступонстью и коррупцией» Алматы, Аян Адет, 2005. С 17. 
3.
 
Криминология. Учебник / Казахстанская криминологическая ассоциация. – Алматы: Изд-во «Норма-
К», 2004. – 336с. 
4.
 
Алауханов Е.О. Криминология. Оқулық  Алматы «Жеті жарғы», 2007.  227  с 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

112 
 
УДК 811.111:005.591.6  
ВНЕДРЕНИЕ НОВЫХ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ 
НА УРОКАХ ИНОСТРАННОГО ЯЗЫКА. 
 
Бейсенова Г.А. 
ЮКГУ им М.Ауэзова, Шымкент, Казахстан 
 
Түйін 
Бұл  мақалада  шет  тілі  сабақтарында  жаңа  ақпараттық  технологияларды  ендіру  жолдары 
қарастырылған 
Resume 
This article deals with the introduction of new technology in foreign languages 
 
Современная  система  образования  все  активнее  использует  информационные  технологии  и 
компьютерные  телекоммуникации.  Особенно  динамично  развивается  система  дистанционного 
образования,  чему  способствует  ряд  факторов,  и  прежде  всего  -  оснащение  образовательных 
учреждений мощной компьютерной техникой и развитие сообщества сетей Интернет. 
Лекционно-семинарная  форма  обучения  давно  потеряла  свою  эффективность  -  практика 
доказала,  что  почти  50%  учебного  времени  тратится  впустую.  Изучая  зарубежный  опыт,  можно 
выделить  следующий  важный  аспект:  преподаватель  выступает  не  в  роли  распространителя 
информации  (как  это  традиционно  принято),  а  в  роли  консультанта,  советчика,  иногда  даже  коллеги 
обучаемого.  Это  дает  некоторые  положительные  моменты:  студенты  активно  участвуют  в  процессе 
обучения, приучаются мыслить самостоятельно, выдвигать свои точки зрения, моделировать реальные 
ситуации. 
Развитие  информационных  технологий  предоставило  новую,  уникальную  возможность 
проведения  занятий  -  внедрение  дистанционной  формы  обучения.  Она,  во-первых,  позволяет  самому 
обучаемому  выбрать  и  время  и  место  для  обучения,  во  вторых,  дает  возможность  получить 
образование  лицам,  лишенным  получить  традиционное  образование  в  силу  тех  или  иных  причин,  в 
третьих,  использовать  в  обучении  новые  информационные  технологии,  в  четвертых,  в  определенной 
степени  сокращает  расходы  на  обучение.  С  другой  стороны,  дистанционное  образование  усиливает 
возможности индивидуализации обучения. 
Как  правило,  в  дистанционной  форме  обучения  применяются  электронные  учебники. 
Достоинствами  этих  учебников,  на  наш  взгляд,  являются:  во-первых,  их  мобильность,  во-вторых, 
доступность  связи  с  развитием  компьютерных  сетей,  в-третьих,  адекватность  уровню  развития 
современных  научных  знаний.  С  другой  стороны,  создание  электронных  учебников  способствует 
также  решению  и  такой  проблемы,  как  постоянное  обновление  информационного  материала.  В  них 
также может содержаться большое количество упражнений и примеров, подробно иллюстрироваться в 
динамике  различные  виды  информации.  Кроме  того,  при  помощи  электронных  учебников 
осуществляется контроль знаний - компьютерное тестирование. 
На современном этапе дистанционное обучение является очень популярной формой образования 
в  мире.  Сегодня  сетью  университетов  и  колледжей,  обучающих  дистанционным  методом,  покрыты 
пять континентов. Создана Международная Академия Информатизации, а при ней в 1998 г. Всемирный 
Распределенный  Университет,  который  сегодня  зарегистрирован  в  трех  странах  -  в  России,  в 
Казахстане и Бельгии. 
Практика использования электронных учебников показала, что студенты качественно усваивают 
изложенный  материал,  о  чем  свидетельствуют  результаты  тестирования.  Таким  образом,  развитие 
информационных  технологий дает широкую  возможность  для  изобретения  новых методов методик в 
образовании и тем самым повысить его качество. 

жүктеу/скачать 3,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: