Подвижные игры в подготовке футболисток на начальном этапе к. И. Адамбеков – д п. н., проф., Каз нпу им. Абая

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене мәдениеті» сериясы, №1 (36), 2013 ж. 
71 
o
 
необходимость слияния школ с преподаванием на английском языке и школ с преподаванием на 
других языках в единую систему; 
o
 
обоснование для проведения политики двуязычия и задачи такой политики; 
o
 
необходимость  привлечения  правительства  к  поддержке  школ,  где  преподавание  ведется  не  на 
английском языке и к улучшению их работы; 
o
 
расширение возможности получения профессионального и технического образования на среднем и 
послешкольном  уровне  посредством  предоставления  школьникам  возможности  выбрать  техническую 
специализация  в  рамках  «нормального»  курса  средней  школы  и  обеспечение  учащимся  возможности 
двигаться вверх по «лестнице образования». 
Это  были  значимые  изменения,  поскольку  многие  дети  пройдут,  по  крайней  мере,  десять  лет 
общеобразовательной школы перед тем как начать послешкольное образование, либо учебу в колледжах 
с двухгодичным курсом обучения или политехнических институтах. Продолжился процесс децентрализа-
ции  управления  образованием  посредством  создания  независимых  средних  учебных  заведений  на  базе 
хорошо зарекомендовавших себя школ. К концу 1992 года в стране существовало 8 независимых школ. В 
1992  году  правительство  объявило  о  преобразовании  нескольких  лучших  районных  школ  в  «автоном-
ные»: частично независимые школы, обладающие достаточной гибкостью и имеющие больше возможно-
стей для применения новаторских подходов, соблюдающие, при этом, государственные стандарты, такие 
как базовый учебный план и двуязычие. В рамках усилий, направленных на совершенствование школь-
ной системы, больше внимания стали уделять вопросам подготовки учителей, для чего Институт образо-
вания в июле 1991 года был преобразован в Национальный институт образования, став при этом подраз-
делением Наньянгского технологического университета.   
В  числе  приоритетов  системы  образования  страны  можно  отметить:  необходимость  конкурентоспо-
собности,  учить  население  именно  тем  навыкам,  которые  необходимы,  определить  именно  тот  сектор 
экономики, который будет играть ключевую роль в ближайшем будущем. Поскольку рыночная система 
изменчива,  необходимо  учить  базовым  дисциплинам,  а  специализацию  откладывать  на  более  поздний 
период. Как показала история, этот подход остался правильным даже сорок лет спустя. 
Необходимо  признать  тот  факт,  что  единственным  ресурсом  Сингапура  –  очень  маленькой  страны, 
города-государства, практически начисто лишенного природных ресурсов – является его народ. «Отсор-
тировать народ и выбрать лучших, с кем и идти дальше» – именно такой лозунг, возведенный в принцип 
лежит  в  основе  сингапурской  меритократической  системы  и  политики  крупных  вложений  в  развитие 
человеческих ресурсов посредством образования, подготовки и переподготовки рабочих и учащихся. 
В  своем  развитии  система  образования  Сингапура  учитывает  те  проблемы  и  новые  возможности, 
который несет с собой глобализация, Интернет и конкуренция в образовании, уже принявшая междуна-
родный характер. После многочисленных реформ образовательная система Сингапура может характери-
зоваться  следующими  чертами:  двуязычность;  разделение  на  потоки  в  соответствии  со  способностями 
учащихся;  обучение  на  нескольких  языках;  большой  упор  на  английский  язык,  естественные  науки  и 
математику; развитую систему технического образования, включающую институт технического образо-
вания, четыре политехнических института и Наньянганский технологический университет; независимые 
и автономные школы, децентрализацию власти в школах и делегирование ее директорам; эффективную 
систему  продвижения  по  службе  и  поощрения  учителей;  преподавание  нравственных  ценностей  и 
истории Сингапура в рамках программы национального образования; широкое использование информа-
ционных технологии; обширную программу перестройки; Программу образования для одаренных детей; 
преподавание  навыков  мышления;  сильную  программу  финансирования,  включающую  фонд  Edusave; 
много  стипендий;  характерные  черты,  такие  как  наличие  Специального  плана  помощи  и  медресе, 
обусловленные  тем  обстоятельством,  что  Сингапур  является  многонациональным  и  многоязычным; 
постоянное стремление к совершенству; амбиционный план стать «Бостоном Востока» путем привлече-
ния на территорию страны филиалов десяти крупнейших международных университетов; эффективную 
интеграцию образовательной политики и экономического развития; акцент на творчество, новаторство и 
предпринимательство;  четкое  видение  результатов  образования;  проведение  грани  между  знаниями 
фактов  и  творческим  мышлением;  тщательное  изучение  и  заимствование  лучших  черт  прогрессивных 
систем  образования;  глубокое  осознание  влияние  глобализации  и  необходимости  создать  наукоемкую 
экономику и как эти факторы соотносятся с политикой образования; акцент на выпуск большого числа 
ученых и инженеров; гибкость и желание менять направления; политическая воля, тщательное планиро-
вание и отличное руководство. 
Сингапур находится сегодня на стадии «взлета». Эта стадия предполагает ориентацию государства на 

Вестник КазНПУ имени Абая, Серия «Начальная школа и физическая культура», №1 (36), 2013 г. 
 
72 
высокие  темпы  экономического  роста,  реализацию  крупномасштабных  проектов,  требующих  больших 
вложений и затрат. Образовательная система является основой развития человеческих ресурсов, которые 
явились основным фактором «сингапурского экономического чуда» 
Обращаясь к педагогическому опыту Сингапура, мы ставим цель не просто перенять опыт как тако-
вой, а выявить его наиболее ценные идеи, которые могут быть использованы в модернизации казахстан-
ской образовательной системы. 
С  этой  точки  зрения  проблема  выявления  основных  тенденций  развития  системы  образования 
представляется  чрезвычайно  актуальной.  Общность  педагогических  целей  и  задач,  сходство  решаемых 
проблем,  поставленных  обществом  перед  образовательными  учреждениями,  обуславливает  необходи-
мость углубленного изучения сингапурского опыта в области образования.  
 
1.  Малькова  З.А.  Педагогическая  система  будущего:  школьные  реформы  в  высокоразвитых  странах  //  Совет-
ская педагогика. 1990 - №12 – С. 116-126. 
2.  Вульфсон  Б.Л.  Сравнительная  педагогика:  история  и  современные  проблемы.  –  М.:  Издательство  УРАО, 
2003. – 229 с. 
3.  Джуринский  А.Н.  Развитие  образования  в  современном  мире.  –  М.:  Гуманит.  изд.  центр  ВЛАДОС, 
1999. – 200 с. 
4. Вульфсон Б.Л., Малькова З.А. Сравнительная педагогика: Учебное пособие для университетов, педагогических 
институтов,  институтов  повышения  квалификации  работников  образования.  –  М.:  Институт  практической 
помощи; Воронеж: НПО «МОДЭК», 1996 – 256 с. 
 
Резюме 
В данной статье автор рассматривает особенности развития системы общего образования в Сингапуре во второй 
половине ХХ века. 
 
Summary 
In this article, the author examines the characteristics of the general education system in Singapore, the second half of the 
twentieth century. 
 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕСТІЛЕУ БАҚЫЛАУЫНЫҢ ДАМУЫ 
 
М.Т. Бекбаева – аға оқытушы, «жалпы, жас ерекшелік және әлеуметтік педагогика» кафедрасы, 
Абай атындағы ҚазҰПУ, 
М.Т. Салбырова – информатика магистрі 
 
Республикамызда сапалы білім беру мәселесіне үлкен мән беріліп отыр. Білім беру жүйесіндегі білім 
берудің барлық деңгейлерінде келеңсіз сәттерді тудыратын білім берудің сапасын субъективті түпкілікті 
бағалаудың  басым  болуында.  Заман  талаптарына  сай  оқыту  барысында  студенттердің  білімін  бақылау 
және бақылауды жетілдіру педагогика салаларындағы іргелі мәселелердің бірі болып табылады [1]. 
Қазіргі кездегі білім сапасын бағалауда тестілеу әдісі кеңінен қолданылып жүргені белгілі.  
Білімде  тест  әдісін  қолданып  бақылау  мәселелері  Қазақстан  ғалымдары  Е.Ы.  Бидайбеков,   
Т.О. Балықбаев, Ғ.М. Мутанов және т.б., сонымен қатар Ресей ғалымдары В.С. Аванесов, Т.А. Ильина, 
В.П. Беспалько, П.И. Пидкасистый және т.б. еңбектерінде қарастырылады.  
Кездейсоқ  алынған  тапсырмаларды  тест  деп  қарастыруға  болмайды,  тест  студенттің  білімін  нақты 
ӛлшеу  құралы  ретінде  қолданылып,  қатал  және  нақты  әдістемелік  талаптарды  қанағаттандыруы  қажет. 
Тестiк әдiстер мұғалiм мен оның жеке тәжiрибесiн ауыстыра алмайды, керiсiнше, қайталанатын жұмыс-
тардан босатып, бiлiм берудiң сапасын жоғарлатуды топтау мүмкiндiгiн бередi.  
Тестер  бiлiм  сатысын  жоғарылатады;  бiлiм  сапасы  басқару  сапасымен  байланысты  саналы  басқару 
алғышарты  тұрғындар  ӛмiрiнiң  санасын  жоғарлатады.Оқу  кiрiс  тестерiнен  басталады,  одан  кейiн 
нысанындағы  тапсырмалар  кӛмегiмен  ағымдағы  бақылаумен  оқу  жетiстiктерiн  объективтi  тестілеумен 
аяқталады.  Сонымен  қатар,  тестер  ӛзiн-ӛзi  бақылауды  жӛндеуге  рұқсат  бередi.  Оқуға  ең  пайдалы  және 
бiлiмдi бақылаудың iзгiлiк нысаны және рейтинг жүйесiн ұйымдастыру-оқу мотивациясын жоғарлатудың 
тиiмдi құралы болып табылады [2]. 
Қазіргі заман оқу мекемелерінде оқу процесінде программамен қамтамасыз етудің ролі жоғары, оған 
қашықтықтан оқыту технологиясын жатқызуға болады. Тәжірибиелі мекеме оқу процесінде қашықтықта-
ғы  білім,  қашықтық  технологиясы  бойынша  оқыту,  компьютерлік  оқу  бағдарламасы  оқыту  сапасын 
жоғарлатуда маңызды рӛл атқарады. 
Желілік оқыту технологиясы – электрондық құжаттарды ақпараттық жүйе арқылы алмастыру. Білімді 
бақылау  жүйесі,  қашықтықтан  оқыту  технологиясының  негізін  құрайды.  Білімді  бақылау  жүйесінің 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене мәдениеті» сериясы, №1 (36), 2013 ж. 
73 
дамыған  түрі  құрылды,  оған  әртүрлі  формадағы  аралық  бақылауды  ұйымдастыру  –  компьютерлік 
бақылау жұмысының орындалуы, электрондық формада кӛрсетілген жазба жұмыстары, реферат, есептер, 
тест түріндегі компьютерлік емтихан ӛткізу кірді [3]. 
Отандық әдебиеттерде жиірек қаралатын, ағылшын сӛзінен аударғанда «test» – сынау, байқау, тек-
серу деген мағыналарды береді. Оның маңызды белгілерінен тест анықталады және ғылыми қисынды 
талап етеді.  
Ғылымның дамуына байланысты әр кезеңде тесттердің талаптары ӛзгеріп отырады және олардың ӛз-
дері де ӛзгеріп отырады. Табиғи кәдімгі санаға арналған ғылыми ұғым айырбастауы теорияда жасайды – 
қиындықтардың  сӛз  элементарлық  аудармасымен  және  тәжірибесінде.  Тестің  теориялық  түсінігі  жоқ 
болса,  ол  ғылымның  ластануына  әкеп  соктырады.  Ал,  тәжірибеде  –  тесттердің  айырбастауына  тексеру 
түрмен кез келгені, тесттің қате аталатыны. «Тest» сӛзінің аудармасы дәл осындай үлгіде болады.  
Зерттелмеген сұрақтар тест тапсырмаларының мазмұны мен түріне ӛзара байланысты болады. Тестің 
түрі мазмұнына аздап шек қояды, немесе басқаша.   
Отандық  және  шетел  әдебиеттерінде  тест  тапсырмаларының  түрлердің  саны  жағынан  алғанда  емес, 
олардың берілген атауы жағынан. Сонымен қатар, түр ұғымы, түр, тест үлгісі ( тапсырманың ) бәрі бірдей 
жаппай қолданылайын деп қалды. Тағы ерекше қасиеттердің анықтамасымен іс белгілі жағдайда болады 
және талаптардың, түрдің біреуіннен айыруға мүмкіндік береді [4]. 
1928 жылы ол «тест түрі – бұл тестілеудің ең маңызды проблемасы, ғылыми зерттеудің маңызды 
және  ауыстыруға  болмайтын  түрі.  Тестің  түрін  Г.С.  Костюка  бізге  керек  тапсырманың  тәсілі  тесті 
толтыру  тәсілімен  сәйкес  келу  керек  екендігін  анықтады.  Г.С.  Костюканың  жұмысың  құндылығы 
нәтижесі экспери-менттік жұмыстан ӛткізіліп, оның нәтижесінде екі форма алынды біріншісі – ашық 
және екіншісі – жабық. 
Шет  елдік  әдістемелік  әдебиетте  сұрақ  түрлеріне  аз  назар  аударылады.  Кӛбінесе  авторлар  үш  түрін 
қарастырған: 
1)
 
Жабық 
2)
 
Ашық 
3)
 
Тапсырманың сәйкестігі 
Г.Молибог  тестің  жабық  түрінде  яғни  дайын  жауаптарды  таңдау,  ол  студенттердің  дербестігі  мен 
шығармашылығын тӛмендетеді, ӛткені оларға дайын жауапты таңдау оңайға түседі деп есептейді. Дайын 
жауапты таңдау бірінші айтылған «ақпараттың құрылу деңгейі» деген тұжырымға сәйкес келеді. Сондық-
тан жауаптарды таңдау әдісі суреттеме және таныстыратын материалды қолданғанға мүмкіндік береді. 
Н.М. Розенбург – егер дұрыс жауапты ұқсастырып екеу қылу керек немесе тестің екі дұрыс жауа-
бы болу керек деген сияқты ұсыныстарды айтады. Оның ойынша сұрақтың дидактикалық құндылығы 
артады. 
Тест  сұрақтарын  меңгеруде  тек  теориямен  шектелу  жеткіліксіз.  Теориямен  бірге  материалдар, 
жабдықтау,  кадрлар  және  технология,  тағы  басқалар  тестті  меңгеруге  талап  етеді.  Тесттерді  ӛңдеуде 
әдістеме қажет, оқулықтардың мазмұны талдану керек және берілген тапсырмалардың мазмұны да қатаң 
талдануы тиіс. Білімді бақылауда, тестік әдістік теория керек. Осындай теория философиялық әдебиетте 
методология деп аталады. 
Оның  тест  ӛңдеуінің  және  бағалау  басқа  сапалар,  тестік  бақылау  процесі  тесттердің  қолдануын 
болжайды. Ағылшын-америкалық әдебиетте осы бақылау Test Administration деп аталады.  
1. Тестік бақылау ұйымы тест ӛңдеушілерінің нұсқауларымен сәйкес болуы тиіс; 
2. Сыналатын тестілеуге дайындық жұмысы олардын бақылау уақытына және одан кейін; 
3. Материалдық-техникалық шарттарды жасау, тестік бақылаудың сапалы ұйымы үшін: орын дайын-
дау , техниктер , құралдардың , бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз етудің; 
4. Тестілеуге дұрыс кӛңіл бӛлуге арналған қолайлы психологиялық шарттардың жасауы; 
5. Тест ұсынуы сондай түрлерінің жүзеге асыруы, нәтижелі және сапалы мәліметтер жинауды, жеке 
және топталған бақылаудың; 
6. Балдардың есептеу үйлесімді жүйесін ӛңдеу, түсіндіру әдістерінің және берілген мәліметтердің. 
Test Administration-ге қатысты теориялық, айрықша әдістемелік әдебиетте біз үшін маңызды [5]. 
Сонымен қатар, тесттердің ӛңдеуіне арналған тесттердің теория білімдері керек, ғылыми ұйымдардың 
артынан барлығы тестік бақылау методологиялары  процесті қажеттілік туралы ойлауға келеді, қамтыл-
ғанның,  тестік  әдіс  ӛңдеуі  басқа,  әртүрлі  мақсаттарға  арналған  тесттердің  қолдану  сұрақтары,  тестік 
нәтижелердің түсіндірулері, принциптердің ӛңдеулері тестік бақылау ғылыми ұйымдары. Сәйкесті, соңғы 
анықтама беру қажеттілік кӛрінеді.  

Вестник КазНПУ имени Абая, Серия «Начальная школа и физическая культура», №1 (36), 2013 г. 
 
74 
Тесттік бақылау методологиясы педагогикалық ӛлшеулер сыртында дұрыс айқын болуға істей алады. 
Жиын арасында бар болатындардың ӛлшеу анықтамаларының әдебиетінде ең жемістінің дефиниция ӛзін 
таныстырады, N.R. Campbell осы ол ғылым талаптарымен сәйкестікте қасиеттердің елестетуіне арналған 
сандардың қосымша жазуының процес сияқты ӛлшеуді анықтайды.  
Кӛптеген авторлардың ішінен, жоғары бақылау  рольі мен тестік бақылауды  дұрыс ұйымдастырушы 
ретінде С.И. Архангельскті ерекше атап ӛтуге болады. Оның жұмысы оқу үрдісінде маңызды роль атқара-
ды. Педагогикалық кӛрсеткіштердің және  ӛлшеулердің қиындығы, ӛлшеу негізінде салғандардың, одан 
ары дамуы ғылыми жағынан дамуына үлес қосады. Автор ӛлшеулердің анықтамасын береді, мақсаттар 
тұжырымдайды және негізгі теориялардың хабарын және ұғымдарын кибернетиктер білімдердің ӛлшеу 
әдістері жасауға тырысады.  
Сабақты бағалау сапасы – білім деп аталады. Кәдімгі тілде «білу» және «білім» терминдері бірнеше 
мағынаны білдіреді. Білім астында адамдық қызмет ӛнімі түсіндіріледі, сонымен қатар мінездеме беріледі 
және  ақиқатта  істердің  күй-жағдайы.  Философиялық  білімде  тексерілген  жалпы-тарихи  тәжірибе  және 
нәтиже үрдісінің логикасы кіреді. 
Тесттердің  жалпы  теориялары  ұғымдарда  қажеттілік  сезілді,  тест  тек  қана  сапа  сипаттайтын  емес, 
сонымен  қатар  әрбір  бӛлек  тапсырманы  сипаттайды.  Мысалы,  тестің  сенімділігі  туралы  айтсақ,  бірақ 
сұрақ  ӛлшеу  дәлдігі  туралы  ӛңдеушіге  арналған  мына  тапсырма  арқасында  маңызды  емес.  Кейде 
«тапсырма, валидность» деген ұғым қолданылады, бірақ ол жиірек дифференциалданатын немесе айыра-
тын  ұғыммен  ауыстырылады,  тапсырма  қабілеттіліктері,  жақсырақ,  бірақ  валидность  ұғымдарын  ұстау 
сенімділігі  анағұрлым  кеңірек;  осының  орнына,  тапсырмалардың  мінездемесіне  арналған  басқа  қандай 
болмасын талдап қорытылған ұғым жоқ. Теория бұл қажеттілігі және тәжірибелілері «нәтижелілік» деген 
ұғымды қанағаттандырады. 
Нәтижелілік  категория  сияқты  қаралады,  кең  кӛлемді,  сенімділік  сияқты  емес.  В.И.  Нечипоренко 
нәтижелілігі тиісті бағалау нәтижелілік берілген деңгейді қамтамасыз етуі қажетті шартымен сенімділікті 
есептейді.  Сенімділік  күрделі  жүйені  бағалау  керек,  оның  ойынша,  маман  жүйенің  талаптары  мен 
тағайындалуын толығымен білу керек. 
Нәтижелі тест нәтижесіз тапсырмалардан құралуы мүмкін емес. Мазмұнның түп нұсқасына қарағанда, 
нәтижелі тапсырма оқулықтың мазмұынын ұстау тәртібінің маңызды элементін тексереді. Тестке оқулық-
ты меңгеруде маңызды болатын тапсырмаларды енгізуді ғана эксперттер мақұлдайды. Тест тапсырмала-
рының  мазмұнының  сұрақтардан  айырмашылығы  олардың  қалыптасуы  жақсы  болғанымен,  нәтижелігі 
жоғары тұруы керек [6]. 
Тестілеу  –  бұл  психидиагностикалық  эксперименталдық  әдісі,  ӛлшеу  әдісі  мен  психологиялық 
сапаның  және  адамның  жағдайын  бағалау.  Алайда  тестің  теориялық  негізі  кӛптеген  зерттеулерде 
анықталғанмен, тестілеудің іргелі болып табылатындай тәсілі әлі анықтала қойған жоқ. 
Қазіргіге уақытта тесттер сапасының рефлективтік нормасын міндетті түрде тексеру қажет. Бұл тест 
пен емтиханды педагогикалық бақылаудың басқа әдістерінен айырмашылығын кӛрсетеді. 
 
1. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы. 
2. Балыкбаев Т.О. Педагогическое и технические основы формирования студенческого  контингента.  Моногра-
фия док. дисс. – Алматы, 2001. 
3. Аванесов В.С. Научные основы тестового контроля знаний. – М.: Исследовательского центра, 1994 – 135 с. 
4. Аванесов В.С. Научные основы тестового контроля знаний. – М.: Исследовательского центра, 1994 – 135 с. 
5.  Майоров  А.Н.  Теория  и  практика  создания  тестов  для  системы  образования  (как  выбрать,  создавать  и 
использовать тесты для целей образования). – М.: Народное образование, 2000 – 352 с. 
6. Смолянинов А.А. Экзаменационные рефераты. // http://www.iro.yar:ru.../exam.html 
 
Тҥйін 
Бұл мақалада тесттер сапасы, тапсырмалар мазмұнының сұрақтардан айырмашылығы олардың қалыптасуы 
және нәтижелігі қарастырылады. Тест пен емтихан педагогикалық бақылаудың басқа әдістерінен айырмашылы-
ғын кӛрсетеді. 
 

жүктеу/скачать 1,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: