Список использованной литературы

122 

2.  Сырымбетова  Л.  Материалы  Международной  научно-практической  конференции  по  реализации  Дорожной 

карты трехъязычного образования. 

3.  Назарбаев  Н.А.  Указ  Президента  Республики  Казахстан  от  29  июня  2011  года  №  110  «О  Государственной 

программе функционирования и развития языков на 2011- 2020 годы » 

 

 

ҤШ ТҦҒЫРЛЫ ТІЛ САЯСАТЫ-ЕЛДІГІМІЗ БЕН БІРЛІГІМІЗДІҢ ТІРЕГІ 

 

Изтлеуова А.А., 

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚФ Ақтҿбе облысы бойынша ПҚ БАИ ДБО тренері 

Ақжанова Г.С., 

Ақтҿбе қаласы №41 жалпы білім беретін орта мектебінің математика пҽні мҧғалімі 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

«Ҧрпағы  білімді  халықтың  болашағы  бҧлыңғыр  болмайды»  дегендей,  жас  ҧрпаққа  саналы,  мағыналы, 

ҿнегелі тҽрбие мен білім беру бҥгінгі кҥннің талабы.Тілдің адам ҿміріндегі ең шешуші рҿль атқаратыны ҽркімге 

де  тҥсінікті.  Ол  танудың,  тҥсінудің,  дамудың  қҧралы.  Кҿп  тіл  білу  біздің  мемлекетіміздің  халықаралық 

байланыстарын  дамытуға  мҥмкіндік  беретін  тҧлғааралық  жҽне  мҽдениетаралық  қарым-қатынастардың  аса 

маңызды қҧралы болып табылады. 

«Қазақ  тілі  –  біздің  рухани  негізіміз».  «Қазақстанның  болашағы  –  қазақ  тілінде.  Қазақ  тілі  2025  жылға 

қарай ҿмірдің барлық саласында ҥстемдік етіп, кез-келген ортада кҥнделікті қатынас тіліне айналады. Осылай 

тҽуелсіздігіміз  бҥкіл  ҧлтты  ҧйымдастыратын  ең  басты  қҧндылығымыз  –  туған  тіліміздің  мерейін  ҥстем  ете 

тҥседі» [2, 5].  

Қазіргі  жаһанданған,  ақпараттың  дамыған  ғасырында  болып  жатқан  тҥрлі  ҿзгерістер  мен 

жаңашылдықтар  еліміздің  экономика  саласына  да,  білім  беру  жҥйесіне  де  тың  ізденістерді  енгізіп  отыр. 

«Жаһандық  дағдарыстың  жалғасуының  ҽсерінен  ҽлемде  болып  жатқан  ҿзгерістер  бізді  ҥрейлендірмейді.  Біз 

оларға дайынбыз. Біздің ендігі міндетіміз – егемендік жылдары қол жеткізгеннің барлығын сақтай отырып, ХХІ 

ғасырда  орнықты  дамуды  жалғастыру»,-деп  Елбасымыздың  Жолдауында  айтылғандай,  еліміз  қай  салада 

болмасын қарқынды дамып, ҽлемдік кеңістікке қарыштай қадам басып, еркін қанат сермеуде. 

Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаевтың  салиқалы  саясатының  арқасында  еліміз  береке  мен  бірліктің,  ынтымақ  пен 

достықтың,  татулықтың  ҿлкесі  болып,  кҿпҧлтты  мемлекетке  айналып  отыр.  Осы  орайда  елбасымыз 

Н.Ҽ.Назарбаев атап ҿткендей: «Біз - кҿпҧлтты қоғамбыз. Қазақстанда тҧратын барлық ҧлттар мен ҧлыстардың 

тілін,  мҽдениетін  жҽне  салт-дҽстҥрін  дамытуға  барынша  жағдай  жасауды  алдыңғы  уақытта  да  жалғастыра 

беретін боламыз»[2, 24],-деген еді. 

Бҥгінгі білім беру жҥйесі модернизацияланған заманда кҿп тілді меңгертуге аса назар аударылып, жан-

жақты  жол  ашылған.  «Келешекке  кемел  біліммен»,-деп  Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаев  ҧстаным  еткендей,  келшекке 

терең біліммен қадам басып, ҽлемдік білім кеңістігінің қҧпияларына ҥңіліп, қоғамға бейім, ҿз қабілетін таныта 

алатын,  жан-жақты  дамыған,  бірнеше  тілді  меңгерген  қҧзіретті  тҧлғаны  қалыптастыру  басты  мақсаттардың 

бірегейі болып отыр. 

Ҥштілді  оқыту  –  заман  талабы.  Ҥштілділік  –  бҽсекеге  қабілетті  елдер  қатарына  апарар  басты 

баспалдақтардың  бірі.  «Ҥштілділік  -  нақты  тҧлға,  ҧжым,  халықтың  белгілі  бір  қоғамда  қарым-қатынас 

ҥдерісінде  қажет  болған  жағдайда  ҥш  тҥрлі  тілді  алма-кезек  қолдану  қҧбылысы»  деп  Б.  Хасанҧлы  анықтама 

бергендей [5, 4], бҥгінде оны қолдануға жан-жақты кҥш салынуда. 

Осы  орайда  қҧрылған  «Тілдерді  қолдану  мен  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасының»  басты  мақсаты:  Елбасының  ҥштҧғырлы  саясаты  аясында  шетел  тілін  ҥйрену,  оның 

қолданыс  аясын  кеңейту  бҥгінде  кезек  кҥттірмейтін  ҿзекті  де  келелі  мҽселелердің  бірі  болып  отыр.  Алайда 

«Ҿзге  тілдің  бҽрін  біл,  ҿз  тіліңді  қҧрметте»,-деп  ақын  жырлағандай,  ҿз  тілінде  еркін  сҿйлеп,  ҿз  тілін 

қҧрметтейтін тҧлғаны баулысақ, ҿзге тілді қадірлейтін тҧлғаны баулитынымызға кҿз жеткіземіз. Сондықтан да 

«Мемлекеттік  тілді  ҥйрету  балабақшадан  басталуы  тиіс.  Бҧл  -  заман  талабы»,-  деген  елбасының  қағидасына 

сҥйене отырып, қазіргі таңда балабақшадан бастап мектеп табалдырығын аттаған сҽттен ана тілін меңгертуге, 

сауаттылыққа  кҥш  салынуда.  Осы  орайда  ауыр  жҥк  артылып  отырған  мҧғалімдер  мен  тҽрбиеші-ҧстаздардың 

бҽсекеге қабілетті тҧлғаны тҽрбиелеудегі еңбегі зор. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев «Қазақстан -2050 » стратегиясында 

мҧғалімдерге сенім арта отырып, жастарымыздан ҥміттенеді. «Болашақта еңбек етіп, ҿмір сҥретіндер – бҥгінгі 

мектеп оқушылары, мҧғалім оларды қалай тҽрбиелесе, Қазақстан да сол деңгейде болады.  

Сондықтан  да  ҧстазға  жҥктелетін  міндет  ауыр»  -делінгендей  [4,3],  жастарды  сауатты  баулысақ, 

болашағымыздың жарқын болатыны белгілі. «Мен сҿзімді, ҽсіресе, жастарымызға арнағым келеді. Мен сіздерге 

–  жаңа  буын  қазақстандықтарға  сенім артамын.  Сіздер Жаңа  бағыттың  қозғаушы  кҥшіне  айналуға  тиіссіздер. 

Ал кейінгі толқын жастарға айтарым: Сендер – болашаққа деген ҥкілі ҥмітіміздің тірегісіңдер»,-деген жолдарда 

жастарымызға деген ҥміт пен сенім жатыр. [2,57].  

Ҥштілділіктің  маңызын  тҥсіне  білген  жанның  еліміз  ҥшін  болашақтағы  алары  да,  берері  де  мол.  «Біз 

ағылшын  тілін  игеруде  серпіліс  жасауымыз  керек.  Қазіргі  ҽлемнің  осы  «лингвафранкасын»  меңгеру  біздің 

еліміздің ҽрбір азаматына ҿмірдегі шексіз жаңа мҥмкіндіктерді ашады» [2,51].  

123 

Сондай-ақ, Қазақстан халқына Жолдауындағы білім беру жҥйесінде ҥш тілдің – мемлекеттік тіл ретінде 

қазақ тілін, ҧлтаралық қатынас тілі ретінде орыс тілін жҽне ҽлемдік экономикаға ҥйлесімді кірігу тілі ретінде 

ағылшын  тілін  меңгерген,  бҽсекеге  қабілетті  маман  даярлау  міндетін  атап  кҿрсеткенін  білеміз.  Бҧл  дегеніміз 

оқу  орындарына  жаңа  міндеттер,  жаңа  талап,  жаңа  мақсаттар  қойып  отыр  дегенді  тҥсіндіреді.  Елбасы  қойып 

отырған міндеттің негізгі мақсаты – ҿмірден ҿз орнын таңдай алатын ҿзара қарым – қатынаста ҿзін еркін ҧстап, 

кез  келген  ортаға  тез  бейімделетін,  белгілі  бір  ғылым  саласында  білімі  мен  білігін  кҿрсете  алатын,  кҿптілді 

жҽне  кҿпмҽдениетті  қҧзіреттіліктерді  игерген  полимҽдениетті  жеке  тҧлға  қалыптастыру.  Сондықтан  да 

жастарымыздың болашағы ҥшін ҽлемдік деңгейдегі зияткерлік мектептер мен кҽсіптік-техникалық колледждер 

ашылып,  «Болашақ»  бағдарламасының  негізінде  олардың  шетелге  шығып  білім  алуына  жан-жақты  жол 

ашылған.  Ҽлемнің  жетекші  елдерінің  кҿпшілігі  білім  беру  жҥйесін,  білім  берудің  мақсатын,  мазмҧны  мен 

технологияларын оның нҽтижесіне қарап бағалайтын болды. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, 

білік  пен  дағды,  іскерлікке  қол  жеткізу  ғана  емес,  солардың  негізінде  дербес,  ҽлеуметтік  жҽне  кҽсіби 

біліктілікке  –  ақпаратты  ҿзі  іздеп  табу,  талдау  жҽне  ҧтымды  пайдалану,  жылдам  қарқынмен  ҿзгеріп  жатқан 

бҥгінгі  дҥниеде  лайықты  ҿмір  сҥру  жҽне  жҧмыс  істеу  болып  табылады.  Осынау  мҥмкіндіктерді  игеру 

мақсатында  бҥгінгі  білім  ордалары  ҥштілділікті  енгізудің,  оны  тиімді  жҥргізудің  тың  жолдарынан  ізденіс 

табуда.  

Қорытындылай  келгенде,  болашақ  жастарымыз  ҿз  тілін  ардақтай  отырып,  заман  талабы  тудырып 

отырған ҥш  тілде еркін сҿйлеп, ҽлемнің кез-келген  жерімен еркін  байланысқа  тҥсіп жатса еліміздің ертеңінің 

кҿркейе тҥсері сҿзсіз. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

Жарықбаев Қ. Аталы сҿз.– Алматы: Жалын, 1980.  

2.

 

Ақиқат.  2013  жыл,  №1.  «Қазақстан  –  2050»  стратегиясы  –  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты. 

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. 

3.

 

Ақиқат.  2011жыл,  №5.  «Қазақ  тілін  білу  -  ҽншейін  бір  ҧран  емес»,  Н.Ҽ.Назарбаевтың  Қазақстан  халқы 

ассамблеясының ХҤІІ сессиясында сҿйлеген сҿзі 

4.

 

Назарбаев Н.Ҽ. (Қазақстан халқына жолдауы). Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан.Астана,2007 

 

 

ҤШ ТІЛДІ МЕҢГЕРУ – ЖАРҚЫН БОЛАШАҚ КЕПІЛІ 

 

Изтелеуова З.С., 

кафедра аға оқытушысы гуманитарлық ғылым магистрі «Ҿрлеу» БАҦО АҚФ Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ 

Қайргалиева С.Ж., 

Алға ауданы Тамды орта мектебінің қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽні мҧғалімі Қазақстан Республикасы Ақтҿбе 

облысы  

 

Еліміз  тҽуелсіздік  алып,  егемендікке  қол  созғалы  мемлекет  басшысының  бастамасымен  қаншама  игі 

істер қолға алынып, қаншама бастамалар жҥзеге асырылуда... Қазақстан ҿз алдына дербес, тҽуелсіз мемлекет. 

Бҧл  –  біздің  абыройлы  мақтанышымыз,  мерейлі  мҽртебеміз.  Тҽуелсіздігіміздің  тҧғыры  одан  ҽрі  асқақтап, 

тҧлымы  одан  биік  желбіреуде.  Олай  деуіміздің  бірден-бір  дҽлелі  –  егемендігіміздің  25  жасқа  толған  мерейлі 

мерекесі.  Еліміз  тҽуелсіздік  алғалы  елбасымыз  Н.Ҽ.Назарбаев  білікті  мамандар  дайындау  ісіне  ерекше  кҿңіл 

бҿліп келеді. Кең байтақ елімізді дамыту, оның қойнауында жатқан байлықты тиімді игеру, дамыған елдердің 

озық  технологияларын  меңгеру  жолында  білікті  мамандар  ешқашан  кҿптік  етпейді.  Ал,  шел  елдердің  даму 

тарихын,  ондағы  ғылым  мен  білімдегі  жаңалықтарды  ҥйренуге,  озық  инновациялық  технологияларды 

меңгеруде  шет  тілін  білу  –  отанымыздың  ҽлемдік  кҿштен  қалмауға  ҿз  септігін  тигізері  сҿзсіз.  Осыған  орай 

елбасымыз ҧсынған «Ҥш тҧғырлы тіл» бағдарламасы – ел жастарының болашаққа нық сеніммен қадам басып, 

ҽлем халқымен тең дҽрежеде шет тілдерін меңгеруге бағытталған зор мҥмкіндік. 

Ҥш  тілде  білім  беру  –  Қазақстан  Республикасының  жаһандану  кезеңіндегі  ең  маңызды  мҽселелерінің 

бірі. Ҥш тілділік – заман талабы. Яғни, елбасымыз ҧсынған «Ҥш тҧғырлы тіл» мҽдени жобасы – ҥш тілді қазақ, 

орыс  жҽне  ағылшын  тілдерін  Қазақстан  азаматтарының  барлығының  бірдей  меңгеруін  меңзегенімен,  бҧл 

жобадағы  басты  мақсат,  тҥпкі  негіз  –  мемлекеттік  тіліміз  –  қазақ  тілінің  халықаралық  қолданыстағы  орыс, 

ағылшын  тілдерімен  терезесін  теңестіріп,  оны  ҽлемдік  деңгейге  кҿтеріп,  жаһан  тілдерімен  тең  қолданылатын 

мҽртебеге  жеткізу.  Бҧл  тҧрғыда  Елбасымыз:  «мемлекеттік  тіл  –  қазақ  тілі,  ҧлтаралық  тіл  –  орыс  тілі,  ал 

ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі» – деп анық та, айқын атап кҿрсетті. 

Президент  ҿз  Жолдауында:  «Еліміздің  жалпы  білім  беретін  мектептері  мен  жоғары  оқу  орындарында 

ағылшын  тілін  терең  ҽрі  қарқынды  тҥрде  оқытудың  арнайы  бағдарламасын  жасаудың  уақыты  келді  деп 

ойлаймын.  Бҧл  бағдарламаға  АҚШ  жҽне  Ҧлыбританияның  білім  беретін  ірі  қҧрылымдарын  тарту  жҿнінде 

ойлану қажет. Мен барлық ата-аналарды балаларын ҥш тілде оқытуға шақырамын. Бҧл олардың болашағы ҥшін 

маңызды»  –  деген  болатын.  Ҽрине,  жаһандық  білім,  ғылым  кҥн  сайын  дамып,  жаңару  ҥстінде.  Сондықтан 

кҿштен қалмай, ілгері жаңа заманғы инновацияға ҧмтылу жолында бҧл бастаманың орны ерен. 

Қазақстан Республикасының білім беру  жҥйесін алып  қарайтын болсақ, осы  уақытқа  дейін жоғары  оқу 

орындарында  ҥш  тіл  оқытылып  келгені  белгілі.  Мҽселен,  қазақ  тілі,  орыс  тілі  жҽне  бір  шет  тілі  (неміс, 

124 

ағылшын, француз жҽне араб). Егер де білім алушы осы ҥш тілді жетік меңгеріп шықса жҽне осы тілдерде еркін 

сҿйлеу мҥмкіндігіне ие болса, онда сол білім алушы кҿптілді білуші болып саналады. Жҽне де бҧрынғы білім 

жҥйесінде  шет  тілі  жоғары  сынып  оқушылары  мен  жоғары  оқу  орындарында  ғана  оқытылса,  енді  ағылшын 

тілін балабақшадан, ерте  жастан бастап оқыту қолға  алынып жатыр. Себебі,  бала жас кезінде тілді қиналмай, 

еркін меңгеруге  бейім ҽрі  қҧштар болып  келеді.  Кҿп тілді  білуге  ҧмтылу  –  жас ҧрпаққа  жҥктелген абыройлы 

міндет.  Елбасының  жолдауында  айтылғандай  шҽкірттеріміз  ҽлемдік  білім  кеңістігіне  ену  ҥшін  білім  беру 

жҥйесі халықаралық деңгейге кҿтерілуі керек. Осы мҽселе бойынша 12 жылдық білім беру ҥлгісі эксперимент 

сынақтан ҿту ҥстінде. Шет тілін білу – қазіргі заманның ешкім шек қоя алмайтын талабына айналып отыр. Бір 

немесе бірнеше шет тілін еркін меңгерген бала кейін келе ҿмірдің кез-келген саласынан ҿз орнын табары сҿзсіз. 

Қандай  мемлекет болса да  оның ең ҽуелі мҽн беріп ҧлықтайтын тілі,  ҽрине  мемлекеттік тілі болып саналады. 

Ҿйткені,  мемлекеттік  тіл  ҽлемдік  қауымдастықтағы  мемлекеттердің  сипаты  белгілерінің,  ҧлттық  саясатының 

кҿрсеткіші. Міне, осы бағытта мемлекетіміз ең ҽуелі ана тіліміздің мҽртебесін арттыруға кҥш салып отыр. Бҧл 

мҽселе тек қана қазақ халқының ғана емес, елімізде тҧратын ҿзге ҧлт ҿкілдерінің де алдында тҧрған міндет. 

Сондай-ақ, шет тілін оқытуда ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың рҿлі айырықша. Бҧл білім 

беру ҥрдісінде ақпараттық қҧзіреттілікті қалыптастыруға орасан зор септігін тигізеді. Ақпараттық қҧзіреттілік – 

кҿпшілік  ақпарат  қҧралдары  кҿмегімен  қажетті  ақпараттарды  іздеу,  талдау  жҽне  таңдап  алу,  ҧйымдастыру, 

тҥрлендіру,  сақтап  алу  жҽне  тарату.  Бҧл  қҧзіреттілік  оқушылардың  оқу  пҽндері  жҽне  білім  аймақтары 

шеңберінде, сонымен қатар қоршаған дҥниедегі ақпараттармен жҧмыс істей білу дағдыларын қамтамасыз етеді. 

Мектеп оқушыларына ағылшын тілін меңгертудің деңгейін, сҿйлеу, лингвистикалық, ҽлеуметтік-мҽдениеттілік, 

оқу-танымдық  біліктіліктердің  қалыптасу  дҽрежесінен  айқын  аңғаруымызға  болады.  Мҧндай  қажеттілік 

ағылшын  тілі  мҧғалімдерінен  кҽсіби  қызметін  қайта  қарастырып,  жҥйелі  ойластыруды  талап  етеді.  Ол  ҥшін 

ағылшын  тілін  ҥйретудің  халықаралық  іс-тҽжірибеде  қолданыс  тапқан  модельдерін  енгізу  кҽсіби 

шығармашылық тҧрғыдан іске асырылуы тиіс. 

Ата-бабаларымыздың «Жеті жҧрттың тілін білген, жеті жҧрттың қамын жер» деген қанатты сҿзді бекер 

айтпаса  керек.кҿп  ҧлттың  мҽдениетімен  танысып,  кҿп  тілді  меңгеру  келешек  ҧрпақ  ҥшін  ҥлкен  абырой. 

Сондықтан  ҽлемдік  жаһандану  кезеңінде  жастарға  берілер  білімнің  мазмҧныны  ҧлттық  қҧндылықтармен, 

мҽдениетаралық  тҥсінікпен,  ақпараттық  жетістіктермен,  тілдік  байлықпен  (ана  тілі  мен  шетел  тілдері) 

толықтыру  қоғамды  сапаландыруға  бағытталған  білімнің  басты  бағыты  болмақ.  Қорыта  айтқанда,  еліміздің 

тізгінін ҧстар бҥгінгі жастарымыз ҽлемнің кез-келген қызметіне жарайтындай бҽсекеге қабілетті маман болуы 

ҥшін шет тілін меңгерудің маңызы зор. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

«Ҥш тілде оқыту – заман қажеттілігі» Қазақстан мектебі №8 2011 жыл. 

2.

 

Қазақстан Республикасы Президентінің Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2006 жыл 1 наурыз. 

3.

 

М.Қ.Сҽдуақасова ҚҒҼК-нің ҽдіскері. «Кҿптілді білім беру – басты бағытымыз». Ғаламтор материалы. 

4.

 

Г.И.Досманова «Қазақ мектептеріндегі шетел тілі» №5 2009 жыл. 

5.

 

Қазақстан  Республикасы  Президентінің  Н.Ҽ.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  Жолдауы.  2011  жыл  28 

қаңтар. 

 

 

ТРЁХЪЯЗЫЧНОЕ ОБУЧЕНИЕ И НАЦИОНАЛЬНОЕ ВОСПИТАНИЕ 

 

Изтлеуова Г.С., Джулаева Б.Б., Баешева Ж.А., 

учителя русского, казахского и английского языков Актюбинская областная специализированная школа-

интернат для одаренных детей им.М.Кусаинова Республика Казахстан г.Актобе 

 

Человеческое  общество  не  может  стоять  на  одном  месте,  оно  находится  в  постоянном  развитии.  Одни 

страны  развиваются  быстрее  и  успешнее,  другие  менее  успешно,  но,  тем  не  менее,  все  страны  в  мире 

развиваются,  а  значит  изменяются.  Глобальные  процессы,  происходящие  в  современном  мире,  затрагивают 

почти  все  стороны  человеческого  общества:  политические,  экономические,  социальные.  Глобализация  как 

процесс,  затрагивающий  все  стороны  общества,  не  обошла  стороной  и  образование.  Инновационные  и 

информационные  процессы  в  сфере  образования  требуют  переосмысления  форм  учебного  процесса  как 

управления  познавательной  деятельности  ученика.  Это  определяет  необходимость  использования  новых 

технологий  и  реформирования  казахстанского  образования.  Традиционный  метод  передачи  знаний  не  может 

удовлетворить потребности поколения 21 века.  

В  нашем  мышлении  понятие  «традиционное  образование»  ассоциируется  с  советским  образованием. 

Такая  система  образования  давала  положительные  результаты,  но  она  стала  неактуальной.  В  такой  системе 

основную  роль  играла  идеология,  и  качество  образования  было  связано  именно  с  советской  идеологией. 

Традиционная система образования основывается «на трансляции готовых знаний методики преподавания, не 

могут  быть  эффективно  интегрированы  в  имеющуюся  у  учеников  базу  знаний,  и,  следовательно,  в  данной 

ситуации имеет место только механически запоминающееся, поверхностное обучение» [5]. 

125 

В  послании  президента  Казахстана  Н.А.Назарбаева  народу  говорится:  «…  мы  должны  продолжить 

модернизацию  образования.  Качественное  образование  должно  стать  основой  индустриализации 

инновационного развития Казахстана» [2]. 

В настоящее время в нашей стране идет реализация государственных программ в системе образования. 

Главными  задачами  являются  внедрение  новых  технологий  в  процессе  обучения,  новых  подходов  в 

преподавании,  системы  электронного  обучения,  инклюзивного  обучения,  признается  значимость  процессов 

формирования  у  учеников,  как  актуальных  знаний,  так  и  соответствующих  практических  навыков.  То  есть 

принципиально важным является готовность обучающихся к практическому применению имеющихся знаний. 

Одним  из  важнейших  аспектов  реформирования  образования  является  переход  на  трѐхъязычное 

обучение.  В плане нации  «100 конкретных шагов»  переход на английский язык  обучения в старшей школе  и 

вузах определен как поэтапный процесс, главной целью которого является повышение конкурентоспособности 

кадров  и  рост  экспортного  потенциала  образовательного  сектора.  Это  означает,  что  реализация  принципа 

триединства  языков  в  нашей  стране  будет  подниматься  на  качественно  новый  уровень.  Поэтому  необходимо 

целенаправленно готовить квалифицированных кадров, внедрить единую систему полиязычного образования и 

разработать научно-методические рекомендации по внедрению полиязычного образования в школах и вузах.  

В  настоящее  время,  в  условиях  изменившегося  духовно-нравственного  состояния  школьников,  роль 

предметов  эстетического  цикла  как  нельзя  актуальна  и  значима.  Художественно-эстетическое  воспитание 

является  одним  из  важнейших  компонентов  формирования  личности  ребенка.  В.  М.  Бехтерев  писал:  «Целью 

всякого воспитания должно быть создание деятельной личности в лучших идеалах истины, добра и красоты». 

Именно  устное  народное  творчество  с  его  эмоциональной  энергией  художественного  образа  способно  не 

только развивать творческие способности учащихся, но и совершенствовать умения и навыки и одновременно 

решать задачи формирования его нравственно-эстетических критериев, то есть воспитывать. 

Народные  традиции,  передаваемые  из  поколения  в  поколение,  несут  в  себе  разнообразные  средства  и 

формы  воспитания.  Такие  как  сказки,  былины,  легенды,  пословицы,  поговорки.  Жанры  фольклора  знакомят 

ребенка  с  окружающим  миром,  внушают  нравственные  правила,  нормы  поведения  в  яркой  эмоциональной 

форме, понятной и доступной. Воспитательные задачи на занятиях фольклором заключаются в формировании 

нравственных  человеческих  качеств:  человеколюбие,  честность,  уважительное,  бережное  и  добросовестное 

отношение  к  традициям  родного  края,  уважение  к  взрослым  и  сверстникам;  а  также  формировании 

национального самосознания учащихся, уважения к своему народу. 

У каждого народа есть свои традиции, своя религия, свое мировоззрение, своя культура, свой язык. Наш 

народ  испокон  веков  ценил  мастерство  слова;  в  народе  всегда  уважали  и  превозносились  народные  акыны, 

которые  не  боялись  гнева  баев  и  говорили  правду.  Поэтому  наследием  казахского  языка  является  богатство 

языка, мастерство слова.Одним из высших творений словесного мастерства народа является легенда. Казахская 

культура богата легендами, которые носят поучительный смысл, в них рассказываются, как появились те  или 

иные  памятники  культуры,  в  них  мы  знакомимся  с  необычными  героями.  Знание  легенд  казахского  народа- 

постижение национальной культуры, наследия наших предков. Именно содержательный смысл легенд нашего 

народа  побудил  нас  к  работе  над  авторской  программой  «Легенда  -  наследие  народа»,  предназначенная  для 

учащихся 6 класса. В программу вошли такие легенды нашего народа, как «Коркыт», «Умай-Ана», «Жеруйык», 

«Жумбактас»,  «Родники  Умай»  «Или  и  Каратал»,  «Мын  жылкы»  и  т.д.,  которые  имеют  глубокий 

содержательный  смысл,  приобщают  к  национальной  культуре,  вызывают  интерес  к  чтению  художественной 

литературы.  В  2017  год  для  нашей  республики-  год  ЭКСПО.  Это  престижная  специализированная 

международная выставка «Энергия будущего». Никогда еще столь престижное мероприятие не проводилось в 

Центрально-Азиатском  регионе  и  СНГ.  Поэтому  внимание  всего  мира  в  данное  время  приковано  к  нашей 

стране,  отсюда  интерес  к  нашей  культуре,  литературе,  искусству,  языку.  Уже  сейчас  граждане  других  стран 

живут и работают в нашей республике, знакомятся с нашей культурой, обычаями и традициями, литературой.  

Поэтому нам необходимо приобщить молодое поколение к памятникам литературы, искусства, истории 

и т. д. Это еще одна причина нашего обращения к легендам казахского народа. 

Еще  одной  весомой  причиной  разработки  программы  стало  25-летие  Независимости  Республики 

Казахстан,  главного  национального  праздника  нашего  государства.  Несмотря  на  то,  что  наша  Республика 

является  сравнительно  молодым  государством,  за  этот  период  в  стране  произошли  государственные 

преобразования, быстрыми темпами развивается экономика, торговля, культура, медицина, образование. Тем не 

менее, мы не должны забывать о духовном наследии народа, которое осталось нам от предков. 

Названные причины побудили нас разработать авторскую программу изучения казахских легенд на трех 

языках «Легенда- наследие народа». Целью нашей работы является достижение развития творческо-поисковой 

деятельности,  развитие  прочных  теоретических  знаний  и  разговорной  культуры  учащихся  через  изучение 

казахских легенд на трех языках [3]. 

За  основу  планирования  уроков  взяты  активные  стратегий  по  методике  критического  мышления. 

«Механизм критического мышления включает мыслительные операции, определяющие процесс рассуждения и 

аргументации:  постановка  цели,  выявление  проблемы,  выдвижение  гипотез,  приведение  аргументов,  их 

обоснование… принятие или непринятие альтернативных точек зрения» [6].  

Таким  образом,  стратегий  критического  мышления  позволяют  учащимся  не  просто  знакомиться  с 

легендами,  но  и  анализировать,  высказывать  собственное  мнение,  оценивать  поступки  героев,  применять 

126 

полученные  знания  в  жизни.  Например,  при  изучении  темы  «Родники  Умай»  урок  начинается  с  подбора 

ассоциации  к  слову  «Родник»,  данная  стратегия  дает  возможность  актуализировать  знания,  резюмировать  по 

изучаемой  проблеме,  представить  собственное  знание  о  проблеме.  После  знакомства  с  текстом  обязательной 

является  словарная  работа  на  трех  языках.  Используя  активные  слова  урока,  учащиеся  составляют 

словосочетания и предложения. На этапе осмысления учащиеся выполняют задания в группах. Первая группа 

заполняет  дневник  двойной  записи  на  казахском  языке,  вторая  группа  рисует  сюжетное  дерево  на  русском 

языке,  третья  группа  составляет  пятистишие  на  английском  языке.  Данные  стратегии  обучения  позволяют 

учащимся  освоить  информацию,  анализировать,  обобщать,  оценивать,  высказывать  собственное  мнение  и 

мнение других по представленной информации.  

Кроме  того,  задания  подобраны  таким  образом,  что  учащиеся  смогут  творчески  выразить  свое 

отношение  к  предлагаемой  проблеме,  реализовывать  в  процессе  познавательной  деятельности 

коммуникативные  умения.  На  этапе  рефлексии  предусмотрено  стратегия  «Вопросительные  слова», 

позволяющая  обобщить  пройденный  материал,  лаконично,  сжато  сформулировать  полученные  знания  по 

уроку.  Кроме  того,  после  изучения  темы  учащимся  предлагаются  тестовые  задания,  позволяющие  учителю 

оценить усвоенные знания, а учащимся оценить себя и других [3]. 

Таким  образом,  значение  и  роль  введения  трехязычия  в  учебный  процесс  является  одним  из 

приоритетных  задач  в  общеобразовательной  системе  Казахстана.  Авторская  программа  «Легенда-  наследие 

народа»  предназначена  в  качестве  методического  пособия  учителям  –  словесникам  с  целью  внедрения 

трехязычия  в  образовательный  процесс.  Фольклорный  материал,  взятый  за  основу  авторской  программы, 

приобщает  к  чтению,  вызывает  интерес  к  национальной  культуре,  духовному  наследию  нашего  народа, 

воспитывает  нравственные  качества,  нормы  поведения,  уважение  к  обычаям  и  традициям  казахского  народа, 

что, несомненно, является актуальным в современном мире. 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: