Использованная литература

250 

поликонфессиональным  государством,  переживает  на  сегодня  сложный  и  противоречивый  период  своего 

культурно-языкового  развития,  о  чем  свидетельствует  сложившаяся  языковая  ситуация,  характеристика 

которой  дана  в  Концепции  языковой  политики  Республики  Казахстан.  Следует  отметить,  что  практически  во 

всех  документах  в  области  языковой  политики  стрежневой  идеей  является  необходимость  овладения 

несколькими языками. 

Концепция  языковой  политики  Республики  Казахстан  определяет  русский  языккак  основной  источник 

информации  по  разным  областям  науки  и  техники,  как  средство  коммуникации  с  ближним  и  дальним 

зарубежьем.В  этой  связи  новое  звучание  приобретает  проблема  языкового  образования.  Исходным  при  этом 

является идея о том, что изучение любого языка должно сопровождаться изучением культуры носителей этого 

языка. Причем этот процесс должен протекать синкретно, не в раздельных плоскостях. В связи с этим было бы 

правомерно говорить о полилингвокультурном образовании, результатом которого должно стать многоязычие 

граждан  общества.  Слагаемыми  этого  многоязычия  должны  явиться  родной  язык,  который  закрепляет 

осознание  принадлежности  к  своему  этносу,  казахский  язык  как  государственный,  владение  которым 

способствует успешной гражданской интеграции, русский язык как источник научно-технической информации, 

иностранный и другие неродные языки, развивающие способности человека к самоидентификации в мировом 

сообществе. 

Поэтому  изучение  языка  как  одного  из  главных  индикаторов  адаптации  человека  к  новым  социально-

политическим  и  социально-культурным  реалиям  становится  в  настоящее  время  актуальной  научно-

теоретической  и  научно-практической  задачей.  Кроме  того,  объективно  возникла  необходимость  по-новому 

осмыслить  сложившиеся  в  период  независимости  традиционные  концепции  языковой  политики  и  языковой 

ситуации.  Понимание  роли  языков  в  современном  мире  с  особой  остротой  ставит  перед  нами  вопрос  о 

результативности обучения  языкам и повышении  уровня языковойподготовки  учащихся.  Концепция развития 

образования  в  Республике  Казахстан  направлена  на  качественное  обновление  форм  и  методов  подготовки 

профессиональных  кадров,  квалификационно  отвечающей  общемировым  стандартам.  Большое  внимание  при 

этом уделяется полиязычному образованию, которое рассматривается как действенный инструмент подготовки 

молодого поколения к жизнедеятельности в условиях взаимосвязанного и взаимозависимого мира. 

Глобализация стремится «захватывать» все сферы жизнедеятельности народов земного шара, включая их 

языковое  пространство,  которое  в  современном  мире  все  чаще  в  той  или  иной  мере  является  полиязычным. 

Полиязычие – прогрессивный феномен, поскольку способствует взаимопониманию и сотрудничеству народов, 

и  поскольку  способствует  обогащению  и  развитию  родных  языков,  повышению  общей  культуры  человека. 

Выдающиеся деятели науки, образования и культуры, как свидетельствует история, обычно не ограничивались 

знанием  родного  языка.  Широкое  и  богатое  полиязыковое  пространство  есть  одно  из  проявлений  жизненных 

сил  народа,  его  творческого  потенциала.  Однако  глобализаторы  стремятся  полиязычие  каждой  страны 

использовать  в  целях  подавления  и  разрушения  национального  самосознания,  самобытной  культуры,  и 

насаждения  языковых  вульгаризмов.  Борьба  за  чистоту  родного  языка  и  полиязыкового  образовательного 

пространства  –  важное  и  необходимое  условие  национального  возрождения  народа  и  стабильного  развития 

образования в целом. 

Возрождение  гуманистической  традиции  в  современном  образовании  обусловлено  развитием  всего 

общества  в  целом.  Человек  накопил  огромное  количество  знаний,  но  еще  Гераклит  утверждал,  что 

«многознание  не  научает  уму».  Более  того,  в  последнее  время  специалисты  отмечают  все  более 

усиливающуюся диспропорцию между ростом потока частных знаний и способностью человека собрать все это 

в  единую  картину  мира.  Потребность  в  интегративном  мышлении  на  данном  этапе  развития  общества 

становится все более актуальной, она проявляется в тесной интеграции естественнонаучного и гуманитарного 

подходов  к  познанию  объективного  мира.  Одной  из  задач  школы  является  приобщение  подрастающего 

поколения к универсальным, глобальным ценностям, формирование  у детей и подростков умений общаться и 

взаимодействовать  с  представителями  соседних  культур  и  в  мировом  пространстве.  Наряду  с  казахским 

языком,  имеющим  статус  государственного,  и  русским  –  языком  межнационального  общения,  важным 

средством общения выступает иностранный язык. 

Главная цель, стоящая перед учителями и учениками школы,  – это развитие поликультурной личности, 

способной на социальное и профессиональное самоопределение, знающей историю и традиции своего народа, 

владеющей несколькими языками, способной осуществлять коммуникативно-деятельностные операции на трех 

языках во всех ситуациях, стремящейся к саморазвитию и самосовершенствованию. 

Владение  казахским,  русским  и  иностранным  языками  становится  в  современном  обществе 

неотъемлемым  компонентом  личной  и  профессиональной  деятельностичеловека.  Все  это  в  целом  вызывает 

потребность в большом количестве граждан, практически и профессионально владеющих несколькими языками 

и получающих в связи с этим реальные шансы занять в обществе более престижное как в социальном, так и в 

профессиональном  отношении  положение.  Мы  уверены,  что  разумное,  грамотное  и  правильное  внедрение 

трехъязычия  даст  возможность  выпускникам  наших  школ  быть  коммуникативно-адаптированными  в  любой 

среде. Резюмируя изложенное, отметим, что общество живет и развивается так, как оно учится. И учится так, 

как  оно  хочет  жить.  Эта  взаимозависимость  очевидна,  так  как  именно  общество  определяет  главную  цель 

образования,  то  есть  конечный  результат  процесса  образования  -  Человек;  кроме  того,  социальный  заказ 

определяет те задачи, которые должна выполнять школа как основное звено всей системы образования. Более 

251 

того, полноценное понимание родной культуры невозможно без знакомства с культурой и языком других стран, 

так как, «изучая язык того или иного народа, мы изучаем исторически сложившуюся у него систему понятий, 

сквозь  которые  он  воспринимает  действительность.  Изучая  эту  систему  и  сознательно  сравнивая  ее  с 

собственной, мы лучше постигаем последнюю» (Л.В. Щерба).  

В  связи  с  этим,  вслед  за  И.И.  Мечниковым  повторим:  «Человек  благодаря  своей  культуре  в  состоянии 

подготовить себе счастливое существование и бесстрашный конец», так как культура – это тот идеал, который 

выполняет системообразующую роль. 

Список использованной литературы: 

1. Закон РК «Об образовании» - Алматы: Юрист, 2007. 

2.  Комплексная  программа  воспитания  в  организациях  образования  РК  на  2006-  2011  гг.  –  Алматы:  Юрист, 

2007. 

3.  Н.Е.Буланкина.  Методологические  основы  гуманизацииполиязыкового  образовательного  пространства.  – 

Новосибирск: ИРОС РАО, 2004. 

4. Бондаревская Е. В. Ценностные основания личностно-ориентированного воспитания: Ростов-на-Дону, 2000. 

5. Никишина И. В. Инновационная деятельность современного педагога. Волгоград: Учитель, 2007. 

6. Полат Е.  С., Бухаркина  М. Ю., Моисеева  М. В., Петров А. Е. Новые  педагогические  технологии в системе 

образования. - М.: Академия, 2000. 

 

 

ҤШТІЛДІЛІК - ЗАМАН ТАЛАБЫ 

 

Утегенова З.М., 

Целиноград ауданы Новоишимка ауылы №32 ОМ мҧғалімі 

Қазақстан Республикасы Ақмола облысы 

 

Ҥш  тілде  оқыту  –  заман  талабы.  Негізгі  мақсаты:  бірнеше  тілді  меңгерген,  ҽлеуметтік  жҽне  кҽсіптік 

анықтауға  қабілетті  мҽдениетті  тҧлғаны  дамыту  жҽне  қалыптастыру.  Ҥштілдік  туралы  Қазақстан 

Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаев білім жҽне ғылым саласы қызметкерлерінің III съезінде сҿйлеген 

сҿзінде:  «Ағылшын  тілінің  қажеттілігі ҽлемге  тҽн қажеттілік,  бҥгінгі кҥн  талабы.  Ал орыс тілін  жақсы  білу  – 

біздің  байлығымыз»  десе,  2007  жылғы  «Жаңа  ҽлемдегі  жаңа  Қазақстан»  атты  Жолдауында:  «Қазақстан  бҥкіл 

ҽлемде халқы ҥш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуға тиіс. Бҧлар: қазақ тілі-мемлекеттік тіл, 

орыс  тілі-ҧлтаралық  қатынас  тілі  жҽне  ағылшын  тілі-жаһандық  экономикаға  ойдағыдай  кірігу  тілі»  деген 

болатын.  Бірнеше тілді меңгеру арқылы жас ҧрпақ білім кеңістігінде еркін самғап, ҽлемдік ғылым қҧпияларына 

ҥңіліп, ҿз қабілетін танытуына мҥмкіндік алады. Мектептердің ҥш тілде оқытуды қолға алудағы негізгі мақсаты  

–  бірнеше  тілді  меңгерген,  жан-жақты  білімді,  бҽсекеге  қабілетті,  мҽдениетті  тҧлғаны    қалыптастыру  болып 

табылады.  

Қазіргі  жаһанданған,  ақпараттың  дамыған  ғасырында  болып  жатқан  тҥрлі  ҿзгерістер  мен 

жаңашылдықтар  еліміздің  экономика  саласына  да,  білім  беру  жҥйесіне  де  тың  ізденістерді  енгізіп  отыр. 

«Жаһандық  дағдарыстың  жалғасуының  ҽсерінен  ҽлемде  болып  жатқан  ҿзгерістер  бізді  ҥрейлендірмейді.  Біз 

оларға дайынбыз. Біздің ендігі міндетіміз – егемендік жылдары қол жеткізгеннің барлығын сақтай отырып, ХХІ 

ғасырда  орнықты  дамуды  жалғастыру»,  -  деп  Елбасымыздың  Жолдауында  айтылғандай,  еліміз  қай  салада 

болмасын қарқынды дамып, ҽлемдік кеңістікке қарыштай қадам басып, еркін қанат сермеуде. 

Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаевтың  салиқалы  саясатының  арқасында  еліміз  береке  мен  бірліктің,  ынтымақ  пен 

достықтың,  татулықтың  ҿлкесі  болып,  кҿпҧлтты  мемлекетке  айналып  отыр.  Осы  орайда  елбасымыз 

Н.Ҽ.Назарбаев атап ҿткендей: «Біз - кҿпҧлтты қоғамбыз. Қазақстанда тҧратын барлық ҧлттар мен ҧлыстардың 

тілін,  мҽдениетін  жҽне  салт-дҽстҥрін  дамытуға  барынша  жағдай  жасауды  алдыңғы  уақытта  да  жалғастыра 

беретін боламыз» - деген еді. 

Бҥгінгі білім беру жҥйесі модернизацияланған заманда кҿп тілді меңгертуге аса назар аударылып, жан-

жақты  жол  ашылған.  «Келешекке  кемел  біліммен»,  -  деп  Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаев  ҧстаным  еткендей,  келшекке 

терең біліммен қадам басып, ҽлемдік білім кеңістігінің қҧпияларына ҥңіліп, қоғамға бейім, ҿз қабілетін таныта 

алатын,  жан-жақты  дамыған,  бірнеше  тілді  меңгерген  қҧзіретті  тҧлғаны  қалыптастыру  басты  мақсаттардың 

бірегейі болып отыр. 

Ҥштілділік – бҽсекеге қабілетті елдер қатарына апарар басты баспалдақтардың бірі. 

«Ҥштҧғырлы  тіл»  туралы  идеяны  мемлекет  басшысы  2006  жылдың  қазанында  ҿткен  Қазақстан  халқы 

ассамблеясының XII қҧрылтайында жария етті. Ал 2007 жылғы ―Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан‖ атты халыққа 

Жолдауында ―Тілдердің ҥштҧғырлылығы‖ атты мҽдени жобаны кезең-кезеңмен іске асыруды ҧсынды. 

Елбасымыздың «Жаңа ҽлемдегі жаңа  Қазақстан» атты  Халқына  Жолдауында: ―Тілдердің ҥштҧғырлығы 

мҽдени  жобасын  кезеңдеп  жҥзеге  асыруды  қолға  алуды  ҧсынамын.  Қазақстан  бҥкіл  ҽлемге  халқы  ҥш  тілді 

пайдаланатын мҽдениетті ел ретінде танылуға тиіс. Бҧлар  - қазақ тілі - мемлекеттік тіл, орыс тілі  - ҧлтаралық 

қатынас  тілі  жҽне  ағылшын  тілі  -  жаһандық  экономикаға  ойдағыдай  кіру  тілі‖  деген  салиқалы  ҥндеуінде 

айтқандай, ҽлемдік кеңістікке енуде ағылшын тілінің маңызы зор. [4, 41]. 

252 

Ағылшын тілі - ҽлемдік бизнес тілі, оны меңгеру – жастарға ҽлем танудың кілті болмақ. Ағылшын тілін 

білу біздің жастарға шексіз мҥмкіндіктер ашады. Ол – жаһанданудың кепілі. «Ақпараттық технология дамыған 

қазіргі дҽуірде  кҥн сайын дерлік ағылшын тілі дҥние  жҥзі  халықтарының тілдеріне  жаңа  сҿздер мен ҧғымдар 

арқылы батыл ену ҥстінде. Бҧл ҥдерістен біз де тыс қалмауымыз керек» [4, 49]. 

«Ҥштілділік - нақты тҧлға, ҧжым, халықтың белгілі бір қоғамда қарым-қатынас ҥдерісінде қажет болған 

жағдайда ҥш  тҥрлі тілді алма-кезек қолдану қҧбылысы»,-Б. Хасанҧлы анықтама  бергендей [5, 4], бҥгінде оны 

қолдануға жан-жақты кҥш салынуда. 

Осы  орайда  қҧрылған  «Тілдерді  қолдану  мен  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасының» басты мақсаты: 

 

қазақ тілінің мҽртебесін кҿтеру; 

 

мемлекеттік мекемелерде іс-қағаздарды қазақ тілінде жҥргізу; 

 

ағылшын тілін меңгерту; 

 

орыс тілін жетік білу; 

 

ҽр ҧлттың тілдерін дамыту, оларды сақтап қалуға мҥмкіндік жасау; 

 

тілдер гармониясының бірлігіне жол ашу. 

Елбасының  ҥштҧғырлы  саясаты   аясында  шетел  тілін  ҥйрену,  оның  қолданыс  аясын  кеңейту  бҥгінде 

кезек  кҥттірмейтін  ҿзекті  де  келелі  мҽселелердің  бірі  болып  отыр.  Алайда  «Ҿзге  тілдің  бҽрін  біл,  ҿз  тіліңді 

қҧрметте»,-деп ақын жырлағандай, ҿз тілінде еркін сҿйлеп, ҿз тілін қҧрметтейтін тҧлғаны баулысақ, ҿзге тілді 

қадірлейтін  тҧлғаны  баулитынымызға  кҿз  жеткіземіз.  Сондықтан да  «Мемлекеттік тілді ҥйрету балабақшадан 

басталуы тиіс. Бҧл - заман талабы»,- деген елбасының қағидасына сҥйене отырып, қазіргі таңда балабақшадан 

бастап  мектеп  табалдырығын  аттаған  сҽттен  ана  тілін  меңгертуге,  сауаттылыққа  кҥш  салынуда.  Осы  орайда 

ауыр  жҥк  артылып  отырған  мҧғалімдер  мен  тҽрбиеші-ҧстаздардың  бҽсекеге  қабілетті  тҧлғаны  тҽрбиелеудегі 

еңбегі зор. 

Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаев  «Қазақстан  -2050  »  стратегиясында  мҧғалімдерге  сенім  арта  отырып, 

жастарымыздан  ҥміттенеді.  «Болашақта  еңбек  етіп,  ҿмір  сҥретіндер  –  бҥгінгі  мектеп  оқушылары,  мҧғалім 

оларды қалай тҽрбиелесе, Қазақстан да сол деңгейде болады. Сондықтан да ҧстазға жҥктелетін міндет ауыр»-

делінгендей  [4,3],  жастарды  сауатты  баулысақ  болашағымыздың  жарқын  болатыны  белгілі.  «Мен  сҿзімді, 

ҽсіресе,  жастарымызға  арнағым  келеді.  Мен  сіздерге  –  жаңа  буын  қазақстандықтарға  сенім  артамын.  Сіздер 

Жаңа  бағыттың  қозғаушы  кҥшіне  айналуға  тиіссіздер.  Ал  кейінгі  толқын  жастарға  айтарым:  Сендер  – 

болашаққа  деген  ҥкілі  ҥмітіміздің  тірегісіңдер»,-деген  жолдарда  жастарымызға  деген  ҥміт  пен  сенім  жатыр. 

[2,57].  

Сондықтан  да  жастарымыздың  болашағы  ҥшін  ҽлемдік  деңгейдегі  зияткерлік  мектептер  мен  кҽсіптік-

техникалық колледждер ашылып, «Болашақ» бағдарламасының негізінде олардың шетелге шығып білім алуына 

жан-жақты жол ашылған. 

Ҥштілділіктің  маңызын  тҥсіне  білген  жанның  еліміз  ҥшін  болашақтағы  алары  да,  берері  де  мол.  «Біз 

ағылшын  тілін  игеруде  серпіліс  жасауымыз  керек.  Қазіргі  ҽлемнің  осы  «лингва  франкасын»  меңгеру  біздің 

еліміздің ҽрбір азаматына ҿмірдегі шексіз жаңа мҥмкіндіктерді ашады» [2,51]. 

Осынау  мҥмкіндіктерді  игеру  мақсатында  бҥгінгі  білім  ордалары  ҥштілділікті  енгізудің,  оны  тиімді 

жҥргізудің тың жолдарынан ізденіс табуда. 

Мектепте  қазақ  тілін  оқыту  барысында  орыс  тілі,  ағылшын  тілі  пҽндерін  бірлікте  алу  мҧғалімнің 

шеберлігіне  байланысты  жҥргізіліп  жҥр.  Бҧл  жерде  ҿтіліп  отырған  бағдарламаға  сай  ҥш  пҽнді  бірлікте  ала 

отырып, пҽнаралық байланысты жҥзеге асыруға болады. Алайда дҽстҥрлі оқытуда тек аударма жасатумен ғана 

шектеліп отырсақ, қазіргі оқыту технологиясында тҥрлі шығармашылық бағыттағы тапсырмалар бере отырып, 

оқушы-субьектінің ізденісіне, яғни, жеке тҧлғаның ҽрекетін дамытуды мақсат етудеміз. 

Қоғамға біздің тіл саясатымыздың мҽнін тереңірек тҥсіндіру керек. 

Қазақ тілі – мемлекеттік тіл. 

Орыс тілі – ҧлтаралық қарым - қатынас тілі. 

Ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі. 

Мемлекеттік тілді – дамытамыз. 

Орыс тілін – қолдаймыз. 

Ағылшын тілін – ҥйренеміз. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1. Жарықбаев Қ. Аталы сҿз.– Алматы: Жалын, 1980. 

2.  Ақиқат.  2013  жыл,  №1.  «Қазақстан  –  2050»  стратегиясы  –  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты. 

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы 

3.  Ақиқат.  2011жыл,  №5.  «Қазақ  тілін  білу  -  ҽншейін  бір  ҧран  емес»,  Н.Ҽ.Назарбаевтың  Қазақстан  халқы 

ассамблеясының ХҤІІ сессиясында сҿйлеген сҿзі 

4. Назарбаев Н.Ҽ. (Қазақстан халқына жолдауы). Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан. – Астана, 2007 

5. Хасанҧлы Б. Тілдік қатынас негіздері, А, 2008ж. 

 

 

253 

ҤШТҦҒЫРЛЫ ТІЛ 

 

Шарипова М.Б., 

МКҚК №40 «Балдҽурен» МДҦ ағылшын тілі мҧғалімі  

Қазақстан Республикасы, Ақтҿбе қаласы 

 

Тҽуелсіздік тізгіні қолымызға тиіп, егемен ел болған алғашқы кҥндерден бастап – ақ, елімізде тіл саясаты 

мемлекет  басшысы  Н.Ҽ.Назарбаевтың  тікелей  басшылығымен  жҥзеге  асырылуда.  Білім  мен  ғылымның, 

экономиканың,  бизнестің,  саясаттың,  жалпы  бҽсекелестіктің  қарыштап  дамып  отырған  бҥгіндей  жаһандану 

кезеңінде  Елбасы  алдымызға  ҥш  тілді  білу  қажеттігін  қойып  отыр.  Мемлекет  басшысы  «Жаңа  ҽлемдегі  жаңа 

Қазақстан»  атты  Қазақстан  халқына  жолдауында:  «Қазақстан  халқы  бҥкіл  ҽлемде  ҥш  тілді  пайдаланатын 

жоғары білімді ел ретінде танылуы тиіс. Бҧлар: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ҧлтаралық қатынас тілі 

жҽне ағылшын тілі – жаһандық, экономикаға оңай кірігу тілі» – деген болатын 

Ағылшын тілі – бҥгінде халықаралық қатынастың, ғылым мен техниканың, бизнес пен журналистиканың 

барлық  салаларында  кеңінен  қолданылатын  тілдердің  қатарына  жатады.  Ал  ҥш  тілді  жетік  меңгерген  жеке 

тҧлғаны  қалыптастыру  біздің,  яғни  ҧстаздар  қауымының  қолында  екені  анық.  Ол  ҥшін  ҥш  тҧғырлы  тіл 

мҽселесінің  іргетасын  бастауыш  сыныптан  бастап  емес,  мектепке  дейінгі  ҧйымдардан  бастап  қалау  керектігі 

сҿзсіз.  Тіл  мамандары  мен  психологтардың  зерттеулері  мен  ақыл  –  кеңестеріне  сҥйенсек,  бірнеше  тілді 

меңгерудің  ең  тиімді  кезеңі  –  мектепке  дейінгі  ҧйымдардағы  ортаңғы  топ  жасындағы  балаларға  тиесілі  екен. 

Мектепке  дейінгі  ҧйымдарда  ҥш  тҧғырлы  тіл  мҽселесінің  іргетасын  қалайтын  тіл  мамандары  алдына 

тҿмендегідей мақсат қоюлары қажет:  

«Мектеп жасына дейінгі балалардың таным процестерін (қабылдауын, зейінін, ойлау, сҿйлеу жҽне есте 

сақтау  қабілеттерін)  дамыта  отырып,  ҥш  тҧғырлы  тілге  деген  қызығушылықтарын  оятып,  казақ,  орыс  жҽне 

ағылшын  тілдерін  оңай  ҽрі  тиімді  жолдармен  меңгерту,  қазіргі  заман  талабына  сай  жеке  тҧлға 

қалыптастырудың іргетасын мықты ҽрі берік етіп қалау.».  

Осы мақсатты жҥзеге асыру ҥшін тҿмендегідей міндеттер тағайындалады: 

-тілдің негізгі дыбыстарының фонетикалық қҧрлысымен таныстыру жҽне баланың сҿйлеу аппаратын дамыту; 

-мҧғалімнің нҧсқауларын тҥсінуіне дағдыландырып, элементарлық қойылған сҧрақтарға ҽрекет ету; 

-  тілдің  элементарлық  іскерлік  –  дағдыларын  дамыту  (мҧғалімнің  нҧсқауларын  тҥсініп  орындау,  қиын  емес 

сҧрақтарға жауап беру, оңай лексикалады тани білу, т.б.); 

-сҿйлеу, есте сақтау (фотографиялық, образдық, графикалық) жҽне шығармашылық қабілеттерін дамыту; 

-тілдің  қарапайым  қҧбылыстарын  тҥсінуге  дағдыландырып,  ана  тіліндегі  бҥтін  қҧрылымдардың  жиынтығын 

оқылып жатқан тілмен салыстыру іскерлігін қалыптастыру; 

- балалардың ортақ мҽдениетін, қарым – қатынас ортасын ҧлғайтуға жағдай жасау; 

- ҥлкен топта (12 – 14 бала), кішігірім топта (5 – 6 бала) жҽне ҧжымда жҧмыс істей білу іскерлік – дағдыларын 

дамыту. 

Мектепке  дейінгі  ҧйымдарда  ҥш  тҧғырлы  тіл  мҽселесінің  нҽтижесі  жемісті  болуы  ҥшін  тіл  мамандары 

кҿп  ізденіп,  кҿп  еңбектеніп,  білім  –  білік  деңгейі  жоғары,  жан  –  жақты  маман  болулары  қажет  жҽне 

тҿмендегідей ҽдіс-тҽсілдерді орынды, тиімді пайдалана білгендері жҿн: 

-ҿтетін материалдың балалардың жас ерекшелігіне сай екендігіне, оны балалар жақсы тҥсініп, меңгергендігіне 

кҿз жеткізу жҽне ҿткен материалды балаларға ҥнемі қайталатып отыру қажет. Себебі, балалар қазақ, орыс жҽне 

ағылшын тілдерінде не айтып, не қойғанын тҥсінуі керек; 

-лексиканы  жҥйелі  енгізу  керек.  Дыбыстар  мен  сҿздердің,  сҿйлемдердің  айтылуында  ешқандай  қате  болмауы 

керек,  ҥнемі  тҥзетіп  отыру  қажет.  Ал  егер  мҽн  бермесең,  сол  бҧрмаланып,  қате  айтылған  сҿз  немесе  сҿйлем 

болашақта ҽдетке айналып, одан арылу қиынға соғады; 

-міндетті  тҥрде  барлық  ҦОІҼ  ойын  тҥрінде  (дидактикалық,  шығармашылық,  қозғалмалы  жҽне  т.б.  ойын 

элементтері) ҿткізу; 

-қысқаша тақпақтар мен ҿлең жолдарын жаттатып, жҧптасып ҥш тілде қысқа диалог қҧрғызу; 

-ҦОІҼ  –  н  кҿрнекі  қҧралдарсыз  ҿткізбеу,  ол  ҥшін  тақырыптар  бойынша  плакаттар,  суреттер,  ҥлестірме 

карточкалар, ойыншықтар, аудио, видео материалдар жҽне т.б. қажетті қҧралдардың болуы шарт; 

-балаларды ҽрдайым мақтап, мадақтап отыруыды естен шығармау қажет. 

Мектепке  дейінгі  ҧйымдарда  балаларды  ҥш  тілде  оқытудың  негізгі  технологиялары  ҥш  оқыту 

ҽдістемелерінің ҥйлесіп, ҥндесіп ҧштасуына негізделеді.  

Олар: 1.ойын 2.коммуникативтік 3.бҥкіл ағзаның толық қамтылу ҽдістемесі (total physical involvement).  

Оқыту  барысында  формалардың  бірлігі  мен  жҧмыс  тҥрлері  сақталады,  сонымен  қатар  кҿрнекіліктер, 

қҧрал-жабдықтар  мен  образдылық  басым  болады,  себебі  балаларға  сҿз  орамы  жеке  дара  лексикалық  бірлік 

ретінде емес, жиынтық, яғни белгілі – бір тҧтастық, образ ретінде қабылданады.  

Ҧйымдастырылған  оқу  іс-ҽрекет  кезінде  балалар  жартылай  немесе  толығымен  дҿңгеленіп  отырғаны 

немесе  тҧрғаны  дҧрыс.  Сҿйтіп,  мҧғалімге  барынша  жақынырақ  болуға,  атап  айтсам,  мҧғалімді  дҧрыс  кҿруге, 

естуге  жҽне  топта  жағымды  климат  орнатуға,  сонымен  қатар  жҧмыс  тҥрін  тез  ҿзгертуге  мҥмкіндік  туғызады. 

Ҧйымдастырылған  оқу  іс-ҽрекет  жҥйелі  тҥрде  қҧрылуы  қажет,  яғни  ҧйымдастырылған  оқу  іс  -  ҽрекет 

қҧрылымдары бір – бірінен ажырап кетпей, біріне – бірі жалғасын тауып, ҧштасып кетуі керек. 

254 

Мҧғалімнің ҧйымдастырылған оқу іс - ҽрекет барысында қолданатын жҧмыс тҥрлері тҿмендегідей: 

1.Айтылумен жҧмыс: а) ертегілер б) жаңылтпаштар в) ҧйқас ҿлеңдер 

2. Ойыншықпен жҧмыс:а) ойыншықпен диалог б) ойыншықты сипаттау 

3.Суретпен жҧмыс:а) суретті сипаттау б) «не жоғалды?» ойыны в) «суретті тап» ойыны 

4.  Тақпақтарды  жатқа  жҽне  мҽнерлеп  айтқызу:  а)  тақпақтар  сайысы  б)  ҽртҥрлі  жанрда  мҽнерлеп  айту 

(оптимистік, мҧңлы, ашулы, т. б.)  

5. Ҿлеңдерді жатқа айтқызу. 

6. Кішігірім ҽңгімелер мен қойылымдарды ҧйымдастыру. 

7. Қозғалмалы ойындар. 

8. Қозғалысы аз ойындар. 

9. Шығармашылық ойындар. 

10. Ауызша ҽртҥрлі жағдайға байланысты диалог қҧрғызу. 

11. Сурет бойынша ҽңгіме қҧрғызу. 

12. Ҽріптерді меңгерту. 

Жоғарыда аталған ҽдіс – тҽсілдер, жҥргізілетін жҧмыс тҥрлері, ҥш тілде оқытудың негізгі технологиялары бір – 

бірімен ҧштасқанда ғана мектепке дейінгі ҧйымдардағы балалар казақ, орыс жҽне ағылшын тілдерін оңай, ҽрі 

тез меңгере алатыны сҿзсіз. 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: