Список использованной литературы

409 

негізінде оқыту ҥрдісінің біртҧтастығын қалыптастыруға қол жеткізуге болатынын айтты. Осы идеяға кҿптеген 

педагогтар  қосылып,  оны  одан  ҽрі  дамытты.  Кіріктіре  оқыту  идеяларын  В.Я.  Стахарин,  Н.Ф.  Бунаков, 

В.И. Водовозов, т.б. педагог ғалымдар жалғастырып, пҽндерді кіріктіре оқыту ҽдістемелерін ҧсынды. Ҥздіксіз 

білім  беру  теориясында  1980-жылдардың  соңында  білім  беру  мазмҧнының  одан  ҽрі  дамуының  негізгі 

жолдарының  бірі  (саралаумен  бірге)  болып  кҿрсетілген  кіріктіру  қазіргі  таңда  оқу-тҽрбие  процесін 

технологияландырудың  бірден-бір  шарты  болып  табылады.  Этимологиялық  мағынасы  («интеграция»  –  лат. 

untegratio)  «қалпына  келтіру»,  «толықтыруды»  білдіретін  бҧл  ҧғым  педагогикада  бірнеше  тҧрғыдан 

қаралады:  

–

 

кіріктіру–оқытудың  жҥйелік  принципіне  сай  жақсы  ойластырылған,  жіті  қарастырылған  педагогикалық 

ҥрдіс; 

–

 

кіріктіру  –  мазмҧндық  қайталауларды  болдырмау;  оқу  ҥрдісінде  бағдарламадағы  пҽндерді  логикалық 

негізделген бірізділік принципіне қарай қҧрастыру жҽне тҥрлі пҽндерді оқытуда «шекаралық білімді» ҥйлестіру 

арқылы қол жеткізуге болады; 

–

 

кіріктірудің  маңызы,  кіріктірілетін  пҽннің  оқу  жоспарына  сҽйкес  оқушылардың  сапалы  білім  ала  отырып, 

ҿздерінің  танымдық  қабілеттерін  дамытады,  табиғаттың  біртҧтас  ғылыми  бейнесі  жҿнінде  тҥсінік 

қалыптастырады,  алған  білімдерін  болашақта  тиімді  пайдалануға,  оны  дамытуға  қажетті  білік-дағдыларды 

бойына сіңіреді. 

–

 

пҽнді  шет  тілдерімен  кіріктіру  арқылы  бҥгінгі  оқушы,  ал  ертеңгі  маман  иесі  ҿзге  елдердің  мамандарымен 

бҽсекелесуге қабілетін арттырады, ҿзге мемлекеттердің мамандарынан ҥйренуге жол ашылады.  

Сондықтан да жаратылыстану пҽндерін, соның ішінде, химия пҽнін ақпараттандыру негізінде ағылшын 

жҽне  орыс  тілдерімен  кіріктіре  отырып  оқыту  табиғат,  қоғам,  болмысты,  олардың  ҿзара  диалектикалық 

байланысын тҧтас қабылдап, оқушылардың білім сайысында халықаралық деңгейде бҽсекеге тҥсуіне мҥмкіндік 

береді.  Соның  ішінде  химия  пҽні  бойынша  ҽр  сабақта  тақырып  бойынша  глоссарий  қолдануға  болады. 

Глоссарий  ағылшын  тілі  сҿзінен  алынған  glossary  сҿздікпен  жҧмыс  деген  мағына  береді.  Ҽр  ҿткен  сабақта 

оқушылардың  тарау  бойынша  алған  білімдерін  жҥйелеу,  іскерлік  дағдыларын  қалыптастыру  жҽне  ойлау 

жҥйесін тереңдету, химия тілінде ҥш тілде сҿйлеуге ҥйрету мақсатында глоссарийді қолдануға болады. Негізгі 

химиялық  ҧғымдарды  алдымен  ағылшын  жҽне  орыс  тілдеріндегі  аудармасын  беріп,  содан  соң  қазақ  тілінде 

тҥсіндірмесімен беруге болады. Мысалы, қажетті сөздерді пайдалана отырып мәтінді толықтыр. /жіктелуі, 

кестесі, жүйеге, қасиеттері, заңдылықтары, table, classification, Law, system,properties, классификация, закона, 

систему, таблица, свойств/ 

1.  Химиялық  элементтердің  периодтық  __________,  химиялық  элементтердің  ___________  –Д.И.  Менделеев 

ашқан  периодтық  заңның  кестелік  бейнесі.  Менделеев  элементтерді  периодтық  _________орналастырғанда 

олардың  атом,  салмақтарының  ҿсуіне,  сонымен  қатар  олардың  химиялық  ________ҿзгеруіндегі 

периодты____________сҥйенді.  

2.  Периодическая  __________химических  элементов  ____________  химических  элементов  –это  таблица 

периодического ___________ который создал Д.И. Менделеев.  

Менделеев  установил  элементов  в  периодическую  ____________на  основании  периодического  закона 

изменения  ____________  химических  элементов  и  зависимость  различных  свойств  элементов  от  заряда 

атомного ядраот их атомного веса. 

3.The periodic __________of chemical is the _____________of chemical elements, it is a table of Periodic__________ 

formulated  by  D.I.  Mendeleev.  Mendeleev  organized  the  elements  in  the  periodic__________  on  the  basis  of 

their atomic numbers, growing of their mass, and recurring chemical __________ according to the Periodic Law.  

Сөздердіаудармаларыменсәйкестендіріп, толық жазу: 

Product Ҧяшық Продукт  

Interact Ҿнім Кислород  

Shell Оттегі Движение 

Oxygen Негіз Кислоты  

Molecule Қышқыл Ячейка 

Bases Қозғалыс Молекула  

Motion Қосылыс Основание 

Compound Ҽрекеттесу Взоимодействие  

Acids Молекула Соединение  

Химия  пҽнін  ҥш  тілді  ҥндестіре  отырып  меңгерту  ҥшін  стандарттық  бағдарламаны  игеруде  оқушыны 

қалыптастырып,  оны  қызықтыру  ҥшін  тілді  игертудің  оңай  жолдарын,  тҽсілін  табу  мҧғалімнің  шеберлігіне 

байланысты.  Мектеп  оқушылары  заман  ағымына  сай  кҥнделікті  ҿмірде  ҿз  ана  тілдерімен  бірге  орыс  жҽне 

ағылшын  тілдерін  де  жиі  қолданады.  Ол  -  заман  талабы,  ҿмір  қажеттілігі.Химия  пҽнінде  басқа  тілді  қолдану 

оқушылардың қызығушылығын арттырып, ҿзі ҿмір сҥріп отырған ортада еркіндікке бейімдеп, ҿзін танып біліп, 

кез келген ҽрекетке жауапкершілікпен, шығармашылықпен қарау деңгейіне жеткізеді. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Назарбаев Н.Ҽ. «Қазақстан -2050» Қазақстан халқына жолдауы. Астана. 2015. 

2.ҚР білім мен ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Астана.2016. 

410 

3.  Қамалов  М.З.,  Джусубалиева  М.Д.  Химиялық  элементтер  қасиеттерінің  энциклопедиялық  анықтама 

таблицасы.- А.: Қайнар, 1993.-49 бет. 

4. Интернет порталь: www.stud.kz 

 

 

ЖАҢАРТЫЛҒАН МЕКТЕП БАҒДАРЛАМАСЫН ЕНГІЗУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ 

 

Кибасова А.Д., 

М.Жҧмабаев атындағы орта мектебінің бастауыш класс мҧғалімі 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе облысы Ҽйтекеби ауданы 

 

Бҥгінгі таңда білікті мамандар даярлау мен білім саласын ҽлемдік стандарттарға сай реформалау мҽселесі 

басты  назарда  тҧр.  Тҽуелсіздігімізді  баянды  ету  жолында  дербес  мемлекетімізде  білімнің  маңызыдылығы 

жоғары  бағаланып,  барынша  қолдау  кҿрсетілуде.  Ҽрине,  сапалы  білім  мен  кҽсіби  білікті  мамансыз  бҽсекеге 

қабілетті ҿскелен ҧрпақты тҽрбиелеу мҥмкін еместігі бҽріне мҽлім. Мемлекетіміздің білім беру ҥдерісіне енген 

жаңартылған білім беру бағдарламасы - заман талабына сай келешек ҧрпақтың сҧранысын қанағаттандыратын 

тың  бағдарлама.  Кҽсіби  тҧрғыда  жаңа  сатыға  қадам  басып,  білім  жҥйесіне  енген  жаңалықтың  қыр–сырын 

зерттей  бастаған  сҽтімізде  жаңартылған  курсқа  баруымыз  бағдарлама  туралы  туындаған  сҧрақтарымыздың 

жауабын табуға берілген мҥмкіндік секілді кҿрінді. 27-ші маусымнан бастап 15 шілдеге дейін біздің Ҽйтекеби 

ауданымызда  Ақтҿбе  облысы  «Ҿрлеу»  біліктілікті  арттыру  ҧлттық  орталығы  ҧйымдастырған  «Жаңартылған 

бастауыш білім беру бағдарламасы» атты ҥш апталық курста толық нҧсқасын меңгерудің сҽті тҥсті. 

Ғылым мен техниканың кҥн санап ҿсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту ҥрдісі 

де  тҥбегейлі  ҿзгерістерге  ҧшырауда.  Соған  орай  оқытудың  парадигмасы  ҿзгерді.  Білім  берудің  мазмҧны 

жаңарып, жаңаша кҿзқарас пайда болды. Осыған байланысты ҧстаздар алдында оқытудың ҽдіс-тҽсілдерін ҥнемі 

жаңартып  отыру  жҽне  технологияларды  меңгеру,  оны  тиімді  қолдана  білу  міндеті  тҧр.  Қазіргі  таңда 

оқушылардың  қҧзыреттілік  біліктерін,  алған  білімдерін  шынайы  ҿмірлік  жағдаяттарда  тиімді  қолдана  білу 

қабілеттерін  дамыту  мҽселесінің  маңыздылығы  арта  тҥскені  айқын.  Оқытудың  ҽдіс-тҽсілдері  мен  ҽртҥрлі 

қҧралдарын  қолданудың  тиімділігін  арттыру,  ҽлемдік  білім  кеңістігіне  ену,  тҥлектеріміз  ҽлемнің  қалаған  оқу 

орнына тҥсіп, ҿмірлік білімін жалғастыру – білім беру процесінің негізі болып табылады. 

Қазіргі таңда мемлекеттік тілді, қарым-қатынас тілі – орыс тілі жҽне ҽлемдік кеңістік тілі - ағылшын тілін 

оқытуда жаңа  идеяларды ҽр сабақта жан-жақты  қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып,  жҥйелі 

тҥрде қолдану  -  заман талабы болып отыр. Ҥш  тілді оқыту  жҽне  барлық пҽндерді оқыту барысында  ҥштілдік 

саясатты  ҽр  сабақта  ҧстану  оқушылардың  «ғылыми  тілін»,  коммуникативтік  дағдаларын  дамытады.  Қазіргі 

балалар  АКТ-ны  жастайынан  қолданады,  бірақ  ақпаратты  сыни  қабылдауға  ҥйрету  ҿте  маңызды.  Заман 

талабына  сай  оқушы  бойында  сындарлы  ойлау  жҽне  АКТ  мҥмкіндіктерін  тиімді  пайдалану,  ҽр  тҥрлі  зерттеу 

дағдыларын  қалыптастыру  ҥшін  АКТ  пҽні  енгізіледі.  Бастауышта  зерттеу  жҥргізу  дағдыларын 

қалыптастыратын  жҽне  ҿмір  сҥретін  ҽлем  туралы  жаңа  «жаратылыстану»  пҽні  енгізіледі.  Бҧл  пҽннің 

бағдарламасы  оқушыларды  жоғары  сыныптарда  биология,  физика,  химия  саласында  одан  ҽрі  оқуға  да 

дайындайды.  Окыту  барысында  вербалды  емес  дағдыларды  қалыптастыру  ҿте  маңызды.  Бҧл  оқушының 

кеңістікті  бағдарлау  мен  нақты  бейнелеудің  (ҽн,  музыка  тағы  басқа),  эмоциялық  ҽсерлердің,  дағды,  ҽдет, 

бейсана  қҧбылыстардың  жҧмысын,  шығармашылық  қабілетін  дамытуға  мҥмкіндік  береді.  Бағалау  жҥйесі  де 

тҥбегейлі ҿзгеріске ҧшырап, критериялық бағалау жҥйесіне ҿтеді. Критериалды бағалау кезінде оқушылардың 

ҥлгерімі  алдын  ала  белгіленген  критерийлердің  нақты  жиынтығымен  ҿлшенеді.  Оқушылардың  пҽн  бойынша 

ҥлгерімі  екі  тҽсілмен  бағаланады:  қалыптастырушы  бағалау  жҽне  жиынтық  бағалау.  Критериалды  бағалау 

жҥйесі  Филиппин,  Сингапур,  Жапония,  Франция,  Финляндия  сынды  дамыған  елдерде  пайдаланылады.  Бҧл 

бағалау  жҥйесінің  артықшылығы:  баланың  ойлау  қабілетін  дамытып,  ғылыммен  айналысуына  ықыласын 

туғызады,  жан-жақты  ізденуіне  ынталандырады.  Кеңестік  заманнан  қалған  бес  балдық  бағалау  жҥйесі 

жойылады. 

Кіріктірілген білім беру бағдарламасында тіл пҽндерінің берілу жайы да ҿзгеше. Бағдарлама оқушының 

тҿрт тілдік дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым  -  жетілдіруге бағытталған. Бҧл тҿрт дағды оқу 

жоспарында  «Шиыршық ҽдісімен» орналастырылған жҽне  бір–бірімен тығыз  байланысты.  Яғни,  жыл  бойына 

бірнеше рет қайталанып отырады жҽне сынып ҿскен сайын тілдік мақсат та кҥрделене тҥседі. 

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мҽні - баланың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. 

Оқушы  ҿзінің  мектеп  қабырғасында  алған  білімін  ҿмірінде  қажетке  асыра  білуі  керек.  Сол  ҥшін  де  бҧл 

бағдарламаның  негізі  «Ҿмірмен  байланыс»  ҧғымына  қҧрылған.  Ҧстаздарға  ҥлкен  жауапкершілік  міндеттелді. 

Оқушылардың  бойына  ХХІ  ғасырда  ҿмірдің  барлық  салаларында  табысты  болу  ҥшін,  қажетті  дағдыларды 

дарыту ҥшін, мҧғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек ҿз пҽнін,  ҿз 

мамандығын шексіз сҥйетін, бала ҥшін ҧстаз ғҧмырын қҧдіретті деп санайтын білімді мҧғалімдер ғана жҧмыс 

істей  алады.  Ата-бабамыз  «Оқу  –  инемен  қҧдық  қазғандай»  демекші,  жан-жақты,  шығармашыл,  ізденімпаз 

ҧстаз  ғана  табысты  болып,  нҽтижеге  жетеді.  Жаңартылған  оқу  бағдарламасы  аясында  тек  ҿз  пҽнін,  ҿз 

мамандығын  бала  ҥшін  ҧстаз  ҿмірін,  еңбегін  деп  білетін  білімді  мҧғалімдер  ғана  жҧмыс  істейтіні  мені  ҿте 

қуантты. Ҿйткені біздің болашағымыздың жастардың қолында деп бекер айтылмаған. 

411 

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ- БІЛІМ САПАСЫН 

КӚТЕРУДІҢ НЕГІЗІ 

 

Конкабаева Г.Қ., 

№15 ОМ қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽні мҧғалімі 

Габдрашева Д., 

№24 лингвистикалық мектебінің қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽні мҧғалімі 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

«Адам  ҧрпағымен  мың  жасайды»,-  дейді  халқымыз.  Ҧрпақ  жалғастығымен  адамзат  баласы  мың  емес 

миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын жарық жҧлдыз- оқу.«Надан жҧрттың кҥні- қараң, 

келешегі-  тҧман»,-  деп  М.Дулатов  айтқандай  егеменді  еліміздің  тірегі-  білімді  ҧрпақ.  Қазіргі  ҧстаздардың 

алдында  тҧрған  басты  міндет-  оқушылардың  шығармашылық  білім  дағдыларын  қалыптастыру.  Ҿз  ҧрпағын 

ҿнегелі,  ҿнерлі,  еңбексҥйгіш,  абзал  азамат  болып  ҿсуі  ҥшін  педагогикалық  технологияларды  шығарма-

шылықпен оқу-тҽрбие  ҥрдісіне  тиімді пайдалану ҽрбір  ҧстаздың міндеті болып табылады.ХХI ғасырдың жан-

жақты  зерделі  талантты  адамын  қалыптастыру  бағытындағы  білім  беру  мҽселесі  мемлекетіміздің  басты 

назарында. Білім мен ғылымның Қазақстан дамуына оңтайлы ҽсер етуі ҥшін дҥние жҥзілік кеңістігіне ену, білім 

беруді  одан  ҽрі  нығайту,  оқыту  жҥйесін  заман  талабына  сай  ҥйлестіре  алу  міндеті  туындап,  білімге,  оқу-

ҽдістемелік жҥйеге жаңа талаптар қойылған.  

Осы  орайда  Ж.Аймауытовтың  мына  пікірі  еріксіз  еске  тҥседі.:  «Сабақ  беру-  ҥйреншікті  жай  ғана 

шеберлік  емес,  ол-  жаңадан  жаңаны  табатын  ҿнер».  Сондықтан  қазіргі  таңдағы  педагогика  жаңалықтарын, 

қазіргі  қолданылып  жҥрген  пҽн  ерекшелігіне  қарай  қолдана  білу-  оқыту  мақсатына  жетудің  бірден-бір  жолы. 

Қазіргі  таңда  білімге  ерекше  кҿңіл  бҿлінгендігі  белгілі.  Ол  бҥгінгі  ҿскелең  ҿмірдің  талаптарына  сай 

маңыздылығымен  ерекшеленеді.  «Халықтың  кемеліне  келіп  ҿркендеуі  ҥшін,  ең  алдымен  азаттық  пен  білім 

керек»  деп  кҿрегендікпен  Шоқан  Уалиханов  айтқандай,  кемеліне  келтіру  ҥшін  жастарымызды  білімді, 

мҽдениетті,  Отанын,  тілін  шексіз  сҥетіндей  етіп  дайындауға-  ҽрбір  ҧстаз  міндетті.  Педагогикалық  технология 

педагогикалық  шеберлікпен  ҿзара  қарым-  қатынаста.  Педагогикалық  технологияны  меңгеру  дегеніміз- 

шеберлік.  Педагогикалық  технологиялар  жеке  тҧлғаның  ҿзін-ҿзі  дамытуға,  оның  ҿзіндік  шығармашылық 

қабілеттерін  арттыруға,  іскерліктері  мен  дағдыларын  қалыптастыруға  жҽне  ізденімпаздықпен  жҧмыс  істеуге 

қажетті ҽдістемелік мҥмкіндіктерді қамтиды. 

Жаңа  педагогикалық  технология-  оқытушының  кҽсіби  қызметін  жаңартушы  жҽне  жоспарланған 

нҽтижеге жетуге мҥмкіндік беретін іс-ҽрекеттер жиынтығы. Жаңа технологияны меңгеру оқытушының орасан 

зор  кҽсіптік  шеберлігін,  ізденімпаздығы  мен  сауаттылығының  жоғары  дҽрежесін  тамам  етеді.  Жаңа 

технологияның  басты  мақсаттарының  бірі-  баланы  оқыта  отырып,  оның  ерекшелігін,  белсенділігін 

қалыптастыруға,  ҿз  бетінше  шешім  қабылдауға  дағдыландыру,  жаңа  ҽдістерді  пайдалану  ҿзіміз  қолданылып 

жҥрген ҽдістерді жаңа жағдайға бейімдей пайдалануымыз керек. Бҥгінгі кҥні қоғамда ақпарат негіздеуші рҿлді 

атқарып,  ақпараттық  процестерді  алумен,  сақтаумен,  оларды  кеңінен  пайдаланумен  байланысты.  Білім  беру 

сапасы-  бҧл  білім  беру  нҽтижесінің  тҧлғасы,  қоғам  мен  мемлекет  сҧраныстарына  сҽйкестілік  ҿлшемі. 

1.Қоршаған  ортаға,  ҽлеуметтік  қҧбылыстарға  рухани  қҧндылықтарды  қосқандағы  мҽдениеттің  барлық  негізгі 

салаларына  бейімделу  қабілеті.  2.Іс-ҽрекеттің  тҥрлі  саласындағы  ауымқы  мҽселелерді  ҿздігімен  шешуші 

білімділік  қҧзіреті.  Жаңа  ҽдістерді  талап  ететін  қҧзіреттілікке  бағытталған  білім  беру  технологияларын 

анықтауға болады. 

1.Модульдік оқыту технологиясы. 

2.Сын тҧрғысынан ойлауды дамыту технологиясы. 

3.Жобалау технологиясы. 

4.Проблемалық оқыту технологиясы. 

5.Дамыта оқыту технологиясы. 

6.Ойын технологиясы.  

Оқу  мен  жазу  арқылы  сын  тҧрғысынан  ойлауды  дамыту-  мҧғалімнің  бағыттауымен  оқушылардың  ҿз 

бетімен  білімді  игеру,  кейбір  практикалық  іскерліктерін  қалыптастырады.  Атап  айтатын  болсақ,  сын 

тҧрғысынан  ойлау  технологиясының  белсенді  ҽдістері:  1.Программалық  оқыту.  2.Проблемді  оқыту. 

3.Интерактивті ҽдістер. 4.Эвристикалық ҽңгіме. 5.Пікірталас ҽдістер. 6.Іс ойыны. 7.Сайыстар. 8.Миға шабуыл. 

9.Тренингтер.  Осындай  ҽдістер  оқушының  белсенді  іс-ҽрекетіне  бағытталады.  Іс-ҽрекеттің  мҽні  мен  іс-ҽрекет 

субъектісінің адамның ойлай алу іскерлігін қалыптастыруға бағытталады. Сын тҧрғысынан ойлау технологиясы 

бойынша  оқушының  тек  мҧғалім  арқылы  емес,  оқушының  іс-ҽрекеті  арқылы  жҥзеге  асады.  Оқушы  білімін 

шығармашылық  деңгейге  жетелеуде  сын  тҧрғысынан  ойлау  жҽне  жазуды  дамытудың  атқарар  орны  ерекше. 

Оқушылардың  шығармашылық  белсенділігін  қалыптастыруда  сабақтарды  тҥрлендіріп  ҿткізудің  маңызы  зор. 

Мҧндай  сабақтардың  тиімділігі:  сабақ  қҧрылымының  ҧйымдастырылуы,  оқу-танымдық  тапсырмаларды 

ҧжымдық  бірлескен  ҽрекеттің  жҥзеге  асуы,  оқыту  уақытының  ҥнемділігі.  Сондай-ақ  шығармашылық 

сабақтарды  оқушының  танымдық  белсенділігін  оятып,  оның  шығармашылық  қабілеттерінің  дамуына, 

адамгершілік қасиеттеріне ҽсер етеді. Сабақ ҥстінде ҧжымдық шығармашылық қалыптасуы ҥшін оқушылардың 

міндеттерін атап айтатын болсақ: пікірлерін дҽлелдеу. 2.Пікір таластар мен талқылауға қатысуы қажет. 3.Ҿзінің 

412 

жолдасына  сҧрақ  қоя  білуі.  4.Кластастарының  жауабы  мен  жазбаша  жҧмысын  бағалау.  5.Ҥлгерімі  орташа 

кластастарына кҿмектесуге ҥйрену. 6.Ҿз бетімен деңгейлік тапсырмаларды талдау. 7.Ҿзіндік бағалауға жағдай 

туғызу.  8.Ҿзінің  танымдық  жҽне  практикалық  ҽрекетін  талдау.Сын  тҧрғысынан  ойлану  сабақтарында  оқыту, 

оқушыға  ҥйрету  емес,  оқушының  ҥйренуіне  кҿмектесу  арқылы  жҥзеге  асырылады.  Ҧжымдық  іс-ҽрекет  білім 

алудағы  ортақ  қарым-қатынасты  тудырады.  Оқушылар  топпен  жҧмыс  істеу  арқылы  ҿзара  пікірлесіп,  ҧтымды 

жауап  табуға  ҥйренеді,  сҧрақтарға  тынымсыз  іздене  отырып,  ҿз  ойын  айтуға,  дҽлелдеуге  мҥмкіндік  алады. 

Мысалы:  ой  қозғау  арқылы  ҿрбитін  сабақта,  ҽрекет  ету,  тҥртіп  алу,  салыстыру,  ой  толғау,  тҥсініктеме  алу, 

кубизм, еркін жауап, қорытындылау жолдары, 4-5 жол ҿлең шығару т.б. кҿптеген жҧмыс тҥрлері жҥргізіледі. 

Білім беру – оқыту мен тҽрбиелеудің ҥздіксіз процесі.  

Қазіргі  кездегі  білім берудегі басты мақсат-  жан-жақты,  білімді, ҿмір сҥруге  бейім, ҿзіндік ой  толғамы 

бар, қабілетті жеке тҧлғаны қалыптастыру. Сын тҧрғысынан технологиясы оқушылардың ҿз бетінше тҧжырым 

жазу,  қорыта  келу,  қҧбылыстар  арсынан  тиімді  таңдй  білу,  мҽселені  шеше  білу,  пікірталас  жҥргізе  білу, 

басқамен қандай деңгкейде болса да қарым-қатынас жасай білу, қажет жерде ҿз кҿзқарасын ҿзгерту,топ алдына 

шығып ҿз тҧжырымын айта білу, ойын қорғай білу қабілетін дамытады.Осының бҽрі ҽрбір оқушыны ҿздігінен 

білім  ала  білуін,  сын  тҧрғысынан  ойлау  іскерлігін  зерттеу  жҧмыстарын  жасауға  мҥмкіндігін  ашады.  Бҧнда 

оқушы  тек  білім  алып  қана  қоймайды,  сонымен  қатар  ҧжымдағы  қарым-қатынасқа  қалыптасады.  Бірін-бірі 

сыйлау, таңдап сҿйлеу, ҿзіндік жҧмыс істеу қабілеті дамиды. 

Бҥгінгі кҥннің талабы ҽрбір оқушыға тҥбегейлі білім мен мҽдениеттің негіздерін беру жҽне олардың жан-

жақты дамуына қолайлы жағдай жасау. Сондықтан білім беру жҥйесінде жеке тҧлғаны дамытып білімді азамат 

ретінде қалыптастыру ҥшін, жаңа педагогикалық технологиялардың рҿлі зор. Оқушының білім деңгейі, білімді 

меңгеру  дағдысы  барлығында  бірдей  болуы  мҥмкін  емес  жағдай.  Сондықтан  мен  ҿзімнің  сабақтарымда 

профессор  Ж.Қараев  насихаттап  жҥрген  деңгейлеп  оқыту  технологиясын  пайдаланамын  жҽне  бҧл  ҿте 

тиімді.Тақырып  бойынша  жасақталған  деңгейлік  тапсырмалар  жҥйесі  дамыта  оқу  идеясын  жҥзеге  асыруға 

мҥмкіндік  береді.  Сонымен  қатар,  деңгейлік  тапсырмалармен  жҧмыс  жасау  арқылы  оқушының  ҿзіндік  жеке 

жолы, даму динамикасы, ынтасы, ойлауы, есте сақтауы, оқу сапасы арта тҥседі, ҽр оқушының ой-ҿрісі кеңейеді 

жҽне  білім  сапасының  дамуын  қамтамасыз  етеді.  Деңгейлік  оқытудың  ерекшелігі  оқушылардың  сабақ 

барысында бірнеше деңгейде жҧмыс жасай алатынында. Деңгейлеп оқыту технологиясы 4 деңгейден тҧрады: 

1-деңгей.  Оқушылық  деңгей-  оқушылар  жаңа  тақырыптан  алған  білімдерін  бекіту,  практикада  қолдана 

білуге жаттықтыру. Мҧнда заңдылықтарды, ережелерді, формулаларды білу қажет етіледі. Тапсырмаларды ҥлгі 

бойынша орындай алады. 

2-деңгей.Алгоритмдік  деңгей-  ҥйренушілік  деңгейдегі  білімін  толықтыру  кҥрделі  материалдарды 

жҥйелей  алуы,  алған  білімдерін  басқа  тапсырмаларды  орындағанда  пайдалана  алуы,  сол  тақырыпты  еркін 

меңгергені ескерілді. 

3-деңгей.Эвристикалық  деңгей-материалды  саналы  тҥрде  меңгеру.  Бҧл  деңгейде  оқушылардың 

меңгерген білімдерін тереңдету ҥшін танымдық ізденіс, ҽр-тҥрлі логикалық тапсырмаларды талдап, жинақтай 

алуы жҽне салыстыра білуді қажет етеді. 

4-деңгей.Шығармашылық деңгей-ҿз бетімен оқу материалдарын меңгеру. Қҧбылысты ҿз бетімен талдай 

келіп, шағын шығармашылық тҧрғыдан зерттеу жҧмысын жҥргізуге баулу. 

Деңгейлік  тапсырмалардың  ҿзі  дамытпалы  тҥрде  болады.  Барлық  оқушы  ҿз  қызметін  ең  тҿменгі 

деңгейдегі  тапсырмаларды  орындаудан  бастайды  да,  оларды  міндетті  тҥрде  толық  орындап  болғаннан  кейін 

ғана келесі деңгейге кҿшіп отырады. Бҧл оқушылар арасында жарысу жағдайын туғызады жҽне ҽр оқушының 

мемлекеттік  стандарт  деңгейде  білім  алуына  кепілдік  береді.  Ҽр  оқушының  ҿз  қабілетіне,  қызметіне  сҽйкес 

жоғары  деңгейге  кҿтерілуіне  толық  жағдай  жасайды.Деңгейлік  саралау  оқушы  мен  мҧғалімнің  белсенді 

шығармашылық қызметін дамытумен қатар, оқушыларға ҿз білімін жаңа ҽдіспен бағалауға мҥмкіндік береді. 

Деңгейлеп оқытудың тиімділігі: 

-Сынып оқушыларын жаппай жҧмыс істеуге ҽкеледі; 

-Бос отырған оқушы болмайды; 

-Ҽркім ҿзінің білім деңгейін біліп, оны дамытуға тырысады; 

-Қиындықтарды жеңе білуге дағдыланады, пҽнді оқып ҥйренуге қызығушылығы пайда болады; 

-Ізденіс дағдысы қалыптасады. 

Деңгейлеп оқытуда кҥтілетін нҽтиже: 

-Алдына қойылған мақсатына жете алатын оқушы тҽрбиелеу. 

-Ҽр оқушы ҿз білім деңгейін, мҥмкіндігін, іскерлігін біліп қана қоймай оны дамытады. 

-Ҿз бетімен ізденіс дағдыларын шығармашылық қабілетті жетілдіретін, шығармашыл тҧлға тҽрбиелеу. 

Ерекшелігі: 

-  Таланттылар  ҿздерінің  қабілеті  мен  икемдігін  одан  ҽрі  бекіте  тҥседі,  ҽлсіздер  оқуға  ниет  білдіріп, 

сенімсіздіктен арылады. 

-Оқушылардың оқуға деген ынтасы артады. 

-Білім дҽрежесі бірдей топтарды оқыту ісі жеңілдейді. 

Саралап, деңгейлеп оқыту технологиясымен оқыту нҽтижесінде ҽр оқушы ҽр сабақ кезінде жаңа білімді 

қосып  қана  коймайды,  соны  ҿзі  игеріп,  ізденіп,  талап,  пікір  таластыру  деңгейіне  жетіп  ҥнемі  даму  ҥстінде 

болатын  тҧлға  қалыптастырады.  Оқушының  жеке  даму  ерекшеліктеріне  сай  3-4  деңгейге  бҿлініп  берілген  ҽр 

413 

оқушы ҿзіне тҽн қарқынмен ҿз білімі деңгейіне жҧмыс жасайды. Оқушы ҿз еңбегінің нҽтижесін кҿріп ҿзін-ҿзі 

оқыту  процесі  басқаратын  процес  болғандықтан  жеке  оқушының  ерекшелігін  ескеру  мҧғалімнің  міндеті.  Ҽр 

оқушының  ҿзіндік  мҥмкіндігі  болады.Біреуге  оңай  кҿрінген  тақырып  екіншіге  қиын  тиеді.  Сол  себепті 

деңгейленген тапсырмалар беру ҿте тиімді. 

Қорыта  келе,  бҥгінгі  таңдағы  білім  беру  ҿзегіне  айналып  отырған  мҽдениет-білім-тарих  бірлігі  тілдің 

ҿткен  тарихы  мен  бҥгінін  сабақтастыратын  жол.  Мҧндай  жаңа  жҥйе,  жаңа  бағыттар  жас  ҧрпақтың  болашақ 

дамуының, сапалы білім мен саналы тҽрбие қҧралы болуына бірден-бір негізі болып саналады. 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: