Педагогика
жүктеу/скачать 0,68 Mb.
|
Андабекова С Мектепке дейінгі педагогика
| Дене тәрбиесі
4.1. Дене тәрбиесінің маңызы, міндеттері және шарттары Қазақстан Республикасының 1999 ж 2 желтоқсанда қабылданды (2010 19.03 мен енгізілген) «Дене «және спорт туралын Заңының 1- бабының 7-тарманшасында "Дене тәрбиесі - дені сау дене бітімі рухани етілген, моральдық жағынан табанды ұрпақты адамның денсаулығын нығайтуға, арттыруға мен өмірін педагогикалық процесса - делінген. Дене тәрбиесі адам қалыптасуының негізі болып табылады. Дене тәрбиесі (6-сызба) адам дамуының сандық жане өзгерістеріне бағытталады: -дене дамуы адамның ақыл-ой жасайды, сондықтан да мәдениет және ғылым қайраткерлері асыл-ой әрекетін дене жаттығуларымен, тырысқан -дені сау адам өндірістік еңбекті көрсете алады, неғұрлым жоғары ақыл-ой салмағын котере алады, аз шаршайды, көңіл-күйде болады -дене тәрбиесі, спорттық бұқаралық іс-шаралар мәдениетін жолдастықты, өзіне талап қоюшылықты, еріс-кігердің мықтылығын қалыптастырады. Мектеп жасына дейінгі кезеңде балалар ағзасы қарқынды дамиды. Оның жүйке, сүйек, бұлшық ет жүйелері Белсенді түрде қалыптасады. Тыныс алу аппараттары жетіледі, пен дене дұрыс дамуының негізі қаланады. Дұрыс ұйымдастырылған дене тәрбие сәбилердің акыл-ойы дамуына, қоршаған заттар мен құбылыстар білімдері толысуына, кеңістік пен бағдарлауының халымды мінез-құлық белгілері қалыптасуына етеді. Оларда шыдамдылық дербестік, белсенділік, жолдастық өзара кемек сезімі және т. б. қасиеттері. Дене тәрбиесі туралы ғылым педагогиканың құрамдас бөлігі. Педагогика ғылымының бұл саласына мынадай негізгі түсініктер жатады: «доне мәдениеті», «дене жетілуі», «дене тәрбиесі», «дене дамуы» Дене мәдениетінің мазмұнына мыналар жатады: 1) жеке гигиена (укыттылык, тазалыпы, уй-жай тазалыгы Дагдылану (іс-әрекет пен демалыс тәртібі, ұйқы гигиенасы, тамақ және т.б.) 2) табиғи жағдайдағы ағзаның шынығуы (ауа, күн және су). 3) дене жаттығулары. Дене жетілуі - дене дамуының, денсаулықтын, адамның дене дайындығының, қоғамдық талапқа сәйкестіктің тарихи үйлесімді деңгейі. Дене дамуы - бұл адам денесінің қалыптасуы мен өзгеруін сипаттайтын биологиялық үдеріс және адам ағзасының қызметі (бойдың. салмақтың кеуде ауқымының, өкпе сыйымдылығының, тұлғаның көрсеткіштері). Дене тәрбиесі - қоғам талабына сай ағза қызметі жетілуіне бағытталған педагогикалық үдеріс. Дене тәрбиесінің негізгі міндеттері (7-сызба): - балалардың денсаулығын сақтау және нығайту; - дене бітімін дұрыс дамыту; - ағзаны шынықтыру; - қимыл дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру; - мәдени-гигиеналық дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру. Сәби өмірге келген соң жақсы күтім, ана сүтін керек етеді, оның өмірі қамқорлық жасайтын үлкен адамға байланысты. Күн тәртібін дұрыс ұйымдастыру, гигиена ережелерін орындау, қимыл белсенділігі - баланың көңіл күйінің көтеріңкі болуына әсерін тигізеді. Денсаулығы жақсы баланың ұйқысы тыныш, тамаққа деген тәбеті де жақсы болады. Дене тәрбиесіндегі мақсат - бала ағзасын шынықтыру, Ол салқын тиюден сақтайды, жұқпалы ауруларға төтеп беру қабілетін кушейтеді Шынықтыру температураның ауытқуына, жерді және жауын-шашынды ауа райына бейімделу қабілетін қалыптастырады. Балалардың қимыл дағдыларын, іскерлігін, дене күш сапаларын қалыптастыру- дене тәрбиесінің елеулі міндеттерінің бірі. Бала ағзасының жетілуіне әсері зор. Сүйек-бұлшық ет жүйесінің дамуына, ағзаның дамуына түрлі белсенді қимылдар тиімді етеді, сыртқы ортаның түрлі жағдайына бейімделуіне көмектеседі. Ерте бастан қалыптасатын негізгі қимылдар жүрудің, жүтірудің, секірудің, өрмелеудің, лақтырудың дамуы үшін тәрбиелеу ісі дұрыс ұйымдастырылуы қажет. Балалар қолдың, аяқтын, кеуденің бұлшық еттерін нығайтуға бағытталған жаттығулар орындайды, дене жаттығуларының спорттық түрлері: шаңғы, коньки тебу, жүзу, велосипед тебу, т.б. қызмет етеді. Ағзаға белсенді әсер ететін дене жаттығулары дене қимылды ойындарда, таңертеңгілік сабақтарында, жаттығуларында пайдаланылады. Дене тербиесінің міндетінің бірі - мәдени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу. Ол маңызды адамгершілік міндетті - мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеуді қамтиды. Балалар денсаулығы мен олардың өсуі туралы қамқорлық тазалық сақтауға, таза киінуге, тәртіпке баулудан басталады. Медени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу үлкендердің басшылығымен жүзеге асырылады: балалар қолын жууға, тамақты төкпей ішуге, тазалық сақтауға, заттарға ұқыпты қарауға дағдыланады. Балалардың бойында жинақылық, ұқыптылық, сияқты қасиеттер қалыптасады. жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|