Педагогика
жүктеу/скачать 0,68 Mb.
|
Андабекова С Мектепке дейінгі педагогика
| Белсенді сез. Балалардың сөздік қоры тез өседі. Жаста олардың саны 1200-1500-дей болады Дұрыс айта алмаса да сөз таптарының бәрін қолдана біледі: сөздер ндетістктер, зат есімдер көп болады, мысалы: «Мен суретін саламын» «Машина жасаймын» деген сияқты жай сөйлемдерді құрады.
Сөйлеу белсенділіп үш жасқа қарай дамиды. Ic-әрекеттерімен катар және ешкімге кепілі ойын мен сабақтар кезінде көп сейлейді "Бұл не?", «Ол неге келді?" деген сияқты сұрақтар қояды. 2 масса 6 айдан бастап сөз оның мінез-күпкын келтіреді. Бала "Отты ұстауға болмайды, ауыртады" дейді мен ойлаудың дамуы баланың мінез-құлқына үлкен есер етеді. Төңірегін бақылап түсіндіргендерін естіп, бала кезін қоршаған ортаны біледі, бағдарлайды, түсінікті құбылыстар мен оқиғаларға мен береді Сөйлеуді дамыту әсерімен қабылдау, қабылдау, зейін, ес сияқты психикалық үдерістер жетіліп, ойын ерекетінде пайда болатын дами бастайды. Ойын және балалар қарым-қатынастары балалар арасындағы жаңа қарым-қатынастар пайда болады, жалғыз ойнаудан бірлесіп ойнау түрлеріне көшеді. Балалардың қарым-қатынас құралы - сайлау, отырып, педагог нұсқау беру арқылы балаларды бір-бірімен сыпайы болуды уйретеді, оларды басқа баланың түймесін салуға, нан ыдысты көршісі итермелейді, жылжытуга білдіруге баулиды. Ойын арқылы балалар арасында байланыс пайда балалар келісіп жасауға, бірін-бірі кешіруге, біріне бірі көмек көрсетуге, қуаныштарын ортаға салуга үйренеді. Педагог үш жасқа аяқ басқан баланың мекен-дара ойынын дамытады, неғұрлым есейген балалардың бірлесіп ойнауына мүмкіндік жасайды. Осы кезде балаларды ойыншықтарға қызықтырып, олармен ойнау мүмкіндіктерін, ойнау көру қажет, ойнап жатқан балаларға бөгет жасауға, ойыншықтарын тартып алуға болмайтындыгғын түсіндірген дұрыс. Ойын әрекетін дамыту мақсатымен бақылаулар, қуыршақтармен ойын сабақтары өтізіпеді, олардың мазмұны ойыншықтар әрекетінен туындайды: қуыршақты тамақтандырады, ұйқыға жатқызады, емдейді. Қуыршақтармен шағын қойылымдар көрсету арқылы балаларды тартып алмай, ойыншықтарды сурап алу, болган сон ойыншықтарды орындарына қою және т.б. таныстырады. Балаларға қолдау көрсету, көтермелеу, іс-әрекетіне назарын аудару балалардың қарым-қатынастарын калыптастыруга көмектеседі. Мінез-құлқын қалыптастыруға, істеген әрекетіне көңіл қоюға басқалармен қатар әрекет жасай білуге және оларға кедергі жасамауға үйретуде жеке-дара ойынның манызы бар. Балалардың жеке-дара ойыедарын педагог қолдап отыруға, бір тәсілдер тауып оны соза түсуге, тыйым салмауға тырысуы керек. Жеке-дара ойында ұжымдық ойынның туу мүмкіндігі бар басқа балалардың іс-әрекетіне қызығушылық эмоциялық ықылас пайда болады. Балаларды біріктіруге көмектесетін жағдай жасау, топ болып ойнайтын ойындар ұйымдастыру өзара қарым-қатынастарын дамытады: «Торғайлар мен автомобиль» ойынында барлық балалар торғайлар немесе олардың бәрі құстар, қояндар және т.б. болуы мүмкін. Бул ойындар балаларды бірлескен іс-әрекет жасауға талпындырады, іс-әрекетті келістіруге, кезектесіп жасауға, жолдасының орекстін күте тұруға уйретеді. Мазмұнды-рольді әндер балалар арасында қарым-қатынас пайда болуына мүмкіндіктер береді шаштараз, болып екінші адамсыз ойнау мүмкін емес. Балалар: «Кеп, мен сені емдеймін"«Сен мені емде ал, сонан соң мен сені емдеймін, -деп алдын ала келісіп алады. Екі жаста бала біраз өзара байланысты қимылдар жасаса қуыршаққа тамақ берсе, ұйықтаса, бірге қыдырса, ал үш жаста ол қуыршақтың аузына жай ғана ыдысты тосып тамақтандырмайды, кесеге, ыдысқа әлде нені құйып, қасықты пайдаланады, ыдысты жуады. Баланың іс-әрекетінде жүйе болмайды. Oл бір мезгілде қуыршақты емдеп, тамақтандырып, машинамен қыдыртуы мумкін. Жыл аяғында бала қуыршаққа ат қойып, озін ересек адамның атымен атайды, ойын кезінде ересек адам орнына да, куыршак, орныка да жүргізеді айындағы елеулі алға басушылық байқалады. Осылай мазмұнды-рольді ойын біртіндеп пайда болады. Қоршаған ортаның әсері мазмұнды ойынды күрделендірді түрленеді. Мазмұнды ойында үлкендердің әрекеті, енлімелердің, көрсетілген қойылымдардың бейнеленеді, балалар өзін әрекетт көрсетеді қыз бала куыршагын кереуетке жатрызады, содан соң куыршақты қолына алады, сипайды, тербетеді. Балалар басынан еткен жағдайлардың есіне қайталайды, төрбиешінің «Сен не істедің?» - деген сұрағына ол күлімсіреп: «Мен оны емдедім", - дейді. Ойын балалар тәрбиешнің, дәрігердің шаштараздың, жүргізушінің ата-ананың әрекеттерін көрсетеді. Тәрбиеші топты жақсы ұйымдастыру білсе балалар бір-бірімен өзара ойыншықтарын белісіп, б р-б ріне тіп қатады, топқа кандай бр бала үзак келмей қалып, содан соң қайтып оралса, куанады, онымен ойыншықтарын тырысады, басшылығы болмаған жағдайда балалар арасында туындауы мүмкін, өзімен-өзі қалған бала істі таба бермейді, 03 эрекетін мақсатты түрде алмайды, соның салдарынан бір қалыпты ерекеттерде шаршайды. жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|