кəсіби  қауымдастық  құрастырған  жоспардың  та

492 

 

- Уақытты тиімді пайдалана  білуі керек. 

- Əр ойдың өз салмағы  болатынына сыйластықпен  қарауы керек. 

- Қарым-қатынастар кездерінде  жоғары мəдениеттілікті сақтауы тиіс. 

Е.  Дакворттың  айтуынша  керемет  идеялар  тектен-тек  шыға  салмайды.  Олардың  шы-

ғуының екі шарты болады, біріншіден, басқа идеялардың негізінде құрылатындықтан бұрын-

ғы идеялар тəжірибесі, екіншіден, талқыланатын тақырыпты жеткілікті түрде білу /1, р.6/. 

Осыған  сай  біз  жұмысты  жүзеге  асыру  тұжырымын  құрастырып,  жұмыс  циклограм-

масын жасадық. 

Ол: 

- Үнемі  қажет  болған  жағдайда  əлеуметтік  желідегі  сұхбат  арқылы  пайда  болған 

проблемаларды ортаға салу, 

- Екі аптада  бір рет онлайн сұхбат құру, 

- Айына    бір  рет  өз  өзгерістерімізді  жəне  арнайы  білімдерге  қол  жеткізудегі  өзгерісті  

10 сөйлемнен  тұратын эссе арқылы конференция  поштасына салу, 

- 2 айда 1 рет- Бетпе-бет кездесу белгіленген  мектепте қауымдастықтың игі ықпалын, 

əсіресе  балаларға  тигізіп  жатқан  оң  əсерінің  дəлелдерін  көре  алу  үшін  соңғы  аптаның 

жұмасында    нəтижені    ортаға    салу  (мысалы,  модельдерді  құру,  нұсқаулық  беру,  зерттеу 

жүргізу). 

- Тоқсанына  бір  рет  жұмыстағы  проблемаларды  шешу,  бақылау  емес,  ықпал 

етуарқылыəрекет ету тиімді ресурстарымен танысу үшін бірлескен оқу серуендеріне шығу. 

- Тиімділікті жарнамалау үшін, кəсіби қауымдастық шеңберін ұлғайту үшін басылым-

дарға жариялау. 

Туындаған  мəселені  шешу  жолдарын  қарастыруда  қауымдастықтың  көшбасшы – 

басшылары,  көшбасшылары,  Үшінші  немесе  Екінші  деңгей  бағдарламаларын  игерген 

мұғалімдер сияқты мамандарды, тəжірибесі бар зерттеуші-практиктер мен коучтерді тауып, 

олармен  бірлесіп  əрекет  етеміз.  Сондай-ақ,  олар  қауымдастыққа  сырттан,  өзгеше,  маңызды 

ықпал  ете  алатын  басқа  адамдарды,  мысалы,  Педагогикалық  шеберлік  орталығының 

кеңесшілерін,  жоғары  оқу  орындарының  мамандарын,  тренерлерімізді  көмекке  шақырамыз 

деп шештік. 

Негізі  тақырыпқа арналған  жоспар  сызбасының  жобасы 

№  Тақырыбы 

Өткізу 

түрі 

Мақсаты 

Мерзімі 

Қатысу-

шылар

Нəтиже 

Ресурстар 

Қатысу-

шылар 

1 2014  жылы 

құрылған 

Қостанай 

ауданы 

мектептерінің 

 «ШЫҢ»  

кəсіби 

қауымдастығ

ына 

мүше 

болып кіру. 

Конфе-

ренция 

Кəсіби 

қауымда-

стық 

жоспары-

мен  таны-

су. 

Білім 

жəне  инно-

вациялық 

əдістермен 

бөлісу, 

ынтымақта

с-тықты 

қалыптас-

тыру. 

 

Мұғалім-

дерүйле-

стіреді, 

жоcпар-

лайды, 

бағалай-

ды. 

ПШО 

порталы, 

http://cpm.kz 

ШЫҢ 

сайты: 

www.шын.кz

.ru 

Мемлекет

тік  тілде  

оқытатын 

Заречный 

орта  мек-

тебі 

Н.Наушаб

аев 

атындағы 

Затобол 

орта 

мектебі, 

Мичурин 

ОМ, 

Совхоз-

ный  ОМ  

2  Практик 

реформатор 

ретінде 

Дөңге-

лек 

стол 

МДЖ 

жоспарлау, 

жетілдіру, 

 

МДЖ 

жəне 

Кəсіби 

интерактивті 

тақта,  канц. 

жабдықтар 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

493 

 

бөлінген 

көшбасшылы

ққа 

жұмыс  

жасау. 

дамыту  

 

қауымдас

тық 

жоспары  

жасалады

 

Мектеп-

тері 

 

3  Семинар 

тақырыбы:   

«Кəсіби 

қауымдастықт

ағы  бөлінген 

көшбасшылы

қ» 

Онлай

н 

сұхбат 

Қостанай 

ауданының 

мұғалім-

дері 

ара-

сындағы  

Кəсіби 

қауымдас-

тық  арқы-

лы,  озық  

тəжірибе-

лерді  

оқыту  мен 

оқуда 

қолдану 

жолдарын 

қарастыру. 

 1. 

Кəсіби 

қауымдас

-тық 

арқылы 

ынтымақ-

тастық 

қарым-

қатынас 

орнайды. 

2.  Оқыту 

мен 

оқудағы 

жаңа 

тəсілдерді 

меңгереді

Кəсіби 

қауымдасты

қ сайты 

ШЫҢ 

сайты: 

www.шын.кz

.ru 

 

 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектеп-

тері 

Н.Наушаб

аев 

ат. 

Затобол 

орта 

мектебі 

4  Мен кіммін? 

 

Сауалнама 

 

Сауал-

нама, 

Интер-

вью 

алу 

Мұғалім-

дердің 

ынтымақта

стықтағы 

өзін-өзі 

реттеу-

деңгейін 

анықтау 

 

Мұғалім-

дердің 

ынтымақ-

тастықта-

ғы  өзін-

өзі 

реттеу 

деңгейі 

анықтала-

ды 

Сауалнама 

парағы 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектеп-

тері 

5  Мектептердің 

даму 

жоспарының 

басымдылығы

н талқылау 

Семи-

нар 

Мектептің  

стратегиял

ық 

даму 

жоспарына 

өзгеріс 

енгізуге 

кəсіби 

қауымдас-

тықтың 

ықпалын 

арттыру 

 

Іс-

шаралар 

түрлі 

сараптама

лар 

арқылы 

айқындал

ады. 

Қостанай 

ауданының 

мұғалімдері

нің 

кəсіби 

қауымдасты

қ 

сайтыШЫҢ 

сайты: 

www.шын.кz

. 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектептер

і 

 

6  Кəсіби  даму 

жолдары: 

а)  тізбектел-

ген  ОМ  жос-

пар құру тура-

лы 

пікір 

алмасу; 

ə) 

коучтер, 

тəлімгерлік 

жүргізу 

жолдары 

Желі-

лік 

сессия 

Кəсіби 

қауымдас-

тық-тықар-

қылы  оқы-

ту  мен  оқу 

тəжірибесі

мен бөлісу. 

Жеке 

сайтқа 

тіркелу 

арқылы 

 

Мұғалім-

дер 

іс-

тəжірибе-

лерін 

бөлісу 

арқылы 

өз 

ойларын 

ортаға 

салады,кə

сіби 

ШЫҢ 

сайты: 

www.шын.кz

. 

Мемлекет

тік  тілде 

оқытатын 

Заречный 

орта 

мектебі 

«мұғалімд

ері, 

оқушылар

ы 

Аудан 

494 

 

туралы, 

б) LS зерттеуі 

бойынша 

тəжірибе 

алмасу 

мұғалімдер

дің 

тəжірибесі

н 

тарату, 

кəсіби 

дамуына 

ықпал ету 

дамуына 

ықпал 

етеді. 

мектептер

і 

7  Коучинг:  

«Сын  

тұрғысынан 

ойлауға 

үйрету  деген 

не?» 

Интер-

белсен-

ді 

сабақ  

 «Барлық  

оқушыны» 

оқыту 

дағдыла-

рын қалып-

тастыру 

 

Интербел

-сенді-

лікке 

дағдылан-

дыру 

жұмыс-

тарын  

үйренеді 

Интерактив-

ті сабақ 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектептер

і 

 

8  Вебинар 

«Сын  

тұрғысынан 

ойлауға 

үйретудің 

тиімді  əдіс - 

тəсілдер» 

Чат, 

Конфе-

ренция 

Сын  

тұрғысына

н  ойлауға 

үйретудегі 

тиімді  əдіс 

–  тəсілдер  

дағдысыме

н  бөлісу 

 

Онлайн 

 

Мұғалімдер, 

əдістемелік 

əдебиет, 

ғаламтор 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектеп-

тері 

Мичурин 

ОМ 

9 Network. 

«Сын  

тұрғысынан 

ойлауға 

үйрету модулі 

бойынша 

біздің 

жетістігіміз» 

Networ

k 

АҚ 

 

Сын  

тұрғы-

сынан 

ойлауға 

үйретудегі 

тиімді  əдіс 

–  тəсілдер 

пайдалану 

дағдысын 

қалыптаст

ыру 

 

Сын  

тұрғысы-

нан 

ойлауға 

үйретуге 

арналған 

стратегия

лар  түрін 

үйренеді 

Мұғалімдер, 

интерактивті 

тақта,  канц 

жабдықтар 

 

«ШЫҢ» 

КҚ, 

Аудан 

мектеп-

тері 

Мемлекет

тік  тілде  

оқытатын 

Заречный 

орта 

мектебі 

 

Қауымдастық ішіндегі мұғалімдерді оқыту қызметі жекелеген мектептер жұмысының 

тиімділігін  арттыруға  тиіс  деп  ойлаймыз.  Бұл  қызмет  (зерттеуші  топтар,  бірлескен  кəсіби 

даму,  бір-бірінің  сабағына  бару)  мектептер  арасында  белсенді  өзара  қарым-қатынасты, 

сондай-ақ  қатысушылардан,  жақын  əріптестерімен  жұмыс  істегеніне  қарағанда,  анағұрлым 

көбірек  пікірлер  мен    ережелерді  қабылдауды  талап  ететіні  сөзсіз.  Сондықтан    да  осы 

қауымдастық  мүшелері  əр  істе  де  бірге  болуы    басты  шарт  сонда  білім  мен  тəрбиедегі  

нəтиженің  болары  айдан анық. 

 

Əдебиеттер тізімі: 

1.  Duckworth, E.1996. «The Having of Wonderful Ideas» and Other Essays on Teaching 

and Learning. New York & London: Teachers College Press. 

2.  Коллинз Д. (2001) Жақсыдан ұлылыққа. М. Манн, Иванов, Фербер. 

3.  Мұғалімге  арналған  нұсқаулық. «Назарбаев  Зияткерлік  Мектебі»  ДББҰ,  Астана, 

2012 ж. 

4.  https://ru.wikipedia.org/wiki. 

 

 

495 

 

Смирнова Лидия Николаевна 

канд. пед. наук, магистр психологии, 

 доцент КГСХА,  

г. Курган  

Ищанова Раиса Садыкпаевна 

доцент КГПИ, г.Костанай 

 

САМОЭФФЕКТИВНОСТЬ И САМОРЕГУЛЯЦИЯ  

КАК ВАЖНЫЕ ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ ФАКТОРЫ АКТИВНОЙ 

ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ПОЗИЦИИ УПРАВЛЕНЧЕСКОГО ПЕРСОНАЛА ВУЗОВ 

 

АННОТАЦИЯ 

Зерттеудің  өзектілігі  қоғамның  əлеуметтік-экономикалық  өмірінде  сапалық-сандық  өзгеріс-

тердің  едəуір  өсуімен,  демек,  кез-келген  деңгейдегі  мамандардың  кəсіби  қызметіне  қойылатын 

қазіргі объективті талаптармен анықталады, сондай талаптардың бірі - олардың белсенді кəсіби 

ұстанымы. Жоғары оқу орнының басқарушылық қызметкерлер екілдерінің екі тобының диагностика 

нəтижелерін  салыстырмалы  талдау  негізінде  белсенді  кəсіби  ұстанымға  жəне  өзіндік  тиімділікке 

жəне өзін-өзі реттеуге баға берілген.  

Түйінді сөздер: белсенді кəсіби ұстаным, өзіндік тиімділік, өзін-өзі реттеу.

 

АННОТАЦИЯ 

Актуальность  исследования  определяется  значительным  возрастанием  качественно-коли-

чественных  преобразований  в  социально-экономической  жизни  общества,  а  следовательно,  совре-

менными  объективными  требованиями,  предъявляемыми  к  профессиональной  деятельности 

специалистов любого уровня, одно из которых – их активная профессиональная позиция. На основе 

сравнительного  сопоставления  результатов  диагностики  двух  групп - представителей  управлен-

ческого  персонала  вузов  дана  оценка  спектру  связей  активной  профессиональной  позиции  и  таких 

психологических переменных, как самоэффективность и саморегуляция.  

Ключевые слова: активная профессиональная позиция, самоэффективность, саморегуляция. 

АBSTRACT 

The relevance of the study determined a significant increase in the qualitative and quantitative 

changes in the socio-economic life of society, and hence the objective of modern requirements for 

professional activity at all levels, one of which - their active professional position. On the basis of comparing 

the diagnostic results of the two groups - the representatives of the administrative staff of universities 

assessed the range of ties active professional position Ithaca psychological variables such as self-efficacy 

and self-regulation. 

Keywords: active professional position, self-efficacy, self-regulation 

 

Как показывает практика, у большинства специалистов любого уровня с увеличением 

стажа  работы  и  наличия  определенных  карьерных  достижений  формируются  шаблонные 

способы  профессиональной  деятельности,  в  результате  чего  снижаются  как  способность  к 

восприятию и принятию инноваций, так и желание осваивать новый опыт, развивать деловые 

и  личностные  качества.  Одним  из  объективных  требований,  предъявляемых  к  профессио-

нальной  деятельности  специалистов  в  современных  условиях,  является  активная  профес-

сиональная позиция.   

В нашем исследовании «активная профессиональная позиция» представлена как слож-

ное  комплексное  образование  в  структуре  личности,  которое  проявляется  в  творческом, 

профессионально-ценностном  отношении  к  деятельности,  постоянном  стремлении  к  каче-

ственному  ее  выполнению  и  проявляющееся  в  потребности  профессионала  к  самореализа-

ции.  

Эмпирическое исследование показало, что психологические переменные:  самоэффек-

тивность  и  саморегуляция  выступают  как  значимые  для  активной  профессиональной 

позиции управленческого персонала вузов. 

С  целью  изучения  психологических  факторов  активной  профессиональной  позиции  в  

двух группах испытуемых проводилось сравнение показателей, полученных при диагностике 

496 

 

(1)  самооценки  эффективности  и (2) стиля  саморегуляции.  В  качестве  значимых  для 

активной  профессиональной  позиции,  рассматриваются  те  психологические  переменные, 

относительно которых были получены статистически достоверные различия в двух группах. 

Подчеркнем,  что  для  формирования  списка  показателей,  на  основе  которых 

определялась  принадлежность  испытуемых  либо  к  группе - «активные» (с  активной 

профессиональной  позицией),  либо  к  группе    "обычные" (смысл  термина  "обычный"  не 

носит  оценочного  характера,  но    для  простоты  понимания  мы  будем  говорить  о  группе  с 

отсутствием    активной  профессиональной  позиции»),  были  проанализированы  критерии 

активной профессиональной позиции, описанные отечественными авторами (Халилов Ш. Р., 

Могилевкин Е.А., Маврина И.А., Мотышева А.А., Макарова О.Ю.) [2, 3, 5, 6].  

В  соответствии  с  задачами  работы  из  предлагаемых  ими  перечней  были  выделены 

внешние  (формальные)  показатели  активной  профессиональной  позиции.  А  именно: 

показатели, которые можно оценить на основе анализа документов (например, «за последние 

3  года  открыл  новое  структурное  подразделение»),  и  поведенческие  характеристики, 

доступные  внешней  оценке  со  стороны  коллег  или  руководства  (например, «оказывает 

профессиональную  помощь  коллегам:  консультирует,  обучает  молодых,  менее  опытных 

специалистов»  и  т.д.).  Всего  было  выделено 20 показателей,  которые  разделены  на 4 

содержательных блока: 

1)  включённость  в  деятельность:  инициатива,  ответственность,  решительность  в 

отстаивании интересов подразделения, продуктивное новаторство; 

2)  социальная  активность:  вклад  в  формирование  профессионального  сообщества, 

профессиональная помощь коллегам; 

3)  профессиональное  развитие:  конкретные  действия,  направленные  на  повышение 

уровня профессионализма за последние 3 года; 

4) динамика достижений: конкретные достижения и проекты в течение последних 3-х 

лет. 

Каждый испытуемый оценивался по всем 20 показателям. 

Распределение  испытуемых  на 2 группы  проводилось  на  основе  суммарных  оценок, 

полученных каждым из них,  по всем 20 всем пунктам. Далее в исследовании проводилось 

сравнение  психологических  показателей  для  двух  указанных  групп,  сформированных  на 

основании внешних формальных критериев активной профессиональной позиции.  

  В качестве методического инструментария, адекватного цели и задачам исследования, 

были использованы следующие психодиагностические методики:  

Методика  определения  общей  и  социальной  самоэффективности    (авторы  М.  Шеер, 

Дж  Маддукс,  адаптация  А.В.  Бояринцевой).  Это  одна  из  методик,  с  помощью  которой 

исследуют сферу самосознания и по результатам которой определяют  уровень субъективной 

оценки испытуемым своего потенциала как в сфере предметной деятельности, так  и в сфере 

общения. Методика представлена  набором, состоящим  из 23 суждений: 17 из них относятся 

к  деятельностной  самоэффективности  (характеризуют  восприятие  субъектом  собственной 

эффективности  в  выполнении  различных  задач), 6 - к  социальной  самоэффективности 

(характеризуют  восприятие  субъектом  собственной  эффективности  во  взаимоотношениях  с 

другими субъектами) [1]. 

Опросник "Стиль саморегуляции поведения". Опросник ССПМ состоит из 46 утвержде-

ний и работает как единая шкала "Общий уровень саморегуляции" (ОУ). Имеющиеся в нем 

утверждения    входят  в  состав  шести  шкал  (по  девять  утверждений  в  каждой),  выделенных 

как  в  соответствии  с  основными  регуляторными  процессами,  так  и  регуляторно-

личностными  свойствами: 1) планирование  (характеризует  индивидуальные  особенности 

выдвижения  и  удержания  целей,  сформированность  у  человека  осознанного  планирования 

деятельности); 2) моделирование  (позволяет  диагностировать  индивидуальную  развитость 

представлений  о  внешних  и  внутренних  значимых  условиях,  степень  их  осознанности, 

детализированности и адекватности); 3) программирование (диагностирует индивидуальную 

развитость  осознанного  программирования  человеком  своих  действий); 4) оценка  резуль-

497 

 

татов (характеризует индивидуальную развитость и адекватность оценки испытуемым себя и 

результатов  своей  деятельности  и  поведения); 5) гибкость  (диагностирует  уровень  сфор-

мированности  регуляторной  гибкости,  то  есть  способности  перестраивать,  вносить  коррек-

ции  в  систему  саморегуляции  при  изменении  внешних  и  внутренних  условий); 6) само-

стоятельность  (характеризует  развитость  регуляторной  автономности).  Причем  структура 

опросника такова, что некоторые утверждения входят в состав сразу двух шкал [4]. 

Таким  образом,  у    представителей  управленческого  персонала  вузов  были  измерены: 

самооценка  эффективности.  Достоверность  различий  в  группах,  представляющих 

управленческий  персонал  вуза

   

оценивалась  с  помощью  Т-критерия  Стьюдента.  В  таблице 

№1  приведены  средние  значения  в  сравниваемых  группах  и  вероятность  ошибки  (по  Т-

критерию  Стьюдента),  если  мы  примем  гипотезу,  что  различия  все  же  имеют  место  (для 

большей  наглядности  во  всех  таблицах  статистически  достоверные  различия  выделены 

жирным шрифтом).  

Таблица 1 – Средние  величины  показателей  самооценки  эффективности  в  группах 

управленческого  персонала  вузов,  различающихся  уровнем  и  особенностями  проявления 

активной профессиональной позиции 

                  Группа  

 

Параметры  

самооценки эффективности 

Активная 

профессиональная 

позиция 

Отсутствие активной 

профессиональной 

позиции 

Вероятность 

ошибки по 

Т-критерию 

Стьюдента 

Общий уровень 

самоэффективности 

174,29 161,83 0,040 

Деятельностный компонент 135,00 

124,00 

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: