Пән : «Коммуналды гигиенасы»
Иллюстрациялы материалдар
жүктеу/скачать 226,41 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Қорытынды сұрақтары
- 3. Дәріс тезистері
| 4.Иллюстрациялы материалдар: слайдтар-15
5.Әдебиет: Мазаев В.Т., М.М. Гимадеев, А.А.Королев, Т.Г. Гилепнина, Коммуналыд гигиена Ү.2 код В.Т.Мазаева – 2 ші. Испр. И.дом.М: ГЭОТАР – медиа 2006-304 бет. Коммуналды гигиена Неменко Б.А., У.И.Кенесариев Алматы Ғылыми басылым, 2003-463 бет. Коммуналды гигиена Акулов К.И., Буштуева К.А., М. Медицина 1986-608 бет. Жалпы гигиена под ред. А.М.Большакова, В.Г. Маймагулова 1986-608бет. 6. Қорытынды сұрақтары: Елді мекендерді жоспарлауға және көркейтуге қандай гигиеналық талаптар қойылады? Елді мекендерді инженерлік жабдықтауға қандай гигиеналық талаптар қойылады? Көшелік-жол тораптарын ұйымдастырудың гигиеналық маңызы қандай? Алаңдардың құрылысына қандай талаптар қойылады? Қаланы көгалдандыру жүйесін атаңыз. №14 1.Тақырыбы. Қаланың шу мәселесі. Тұрғындардың денсаулығына шудың әсері. Заңнама. 2.Мақсаты: cтуденттерді қаланың шу мәселесімен және оның шығу көздерімен, шу деңгейін гигиеналық нормалаумен, шудың тұрғындар денсаулығына әсерімен таныстыру. 3. Дәріс тезистері: Шудың жіктелуі, спектральді және уақытша көрсеткіш бойынша адамға әсері. Спектр бойынша шу үздіксіз спектрі ені бір октавадан және тональді, спектрінде естілетін дискретті тоналды кең жолақты болып табылады. Спектірінің түрі бойынша шу төменгі жиілікті (дыбыс қысымының максималдығы 400Гц), орташа жиілікті (дыбыс қысымының максималдығы 400-1000Гц), жоғары жиілікті (дыбыс қысымының максималдығы 1000Гц жоғары) болып бөлінеді. Барлық шулардың жиілігіне қарай ақ /белый/ деп аталады. Уақытша көрсеткішіне қарай тұрақты (5 ДБА-ға дейіңн дыбыс өзгереді) және тұрақсыз (5 ДБА-дан артық дыбыс өзгереді) Тұрақты шуға жатады: үнемі насосты және вентиляциялық қондырғымен жұмыс істейтіндер, өндірістік мекемелердің қондырғылары (жел үрлеуші, компрессорлық орнату және т.б). Тұрақсыз шулар, өз кезегінде тербелісті (дыбыс деңгейі үнемі өзгереді), үзілісті (дыбыс деңгейі бірден түседі, бірден көтеріледі, үзілісті түрде) импульсті (бір немесе бірнеше соққыдан 1с-қа дейін тұрады), ритмді және ритмді емес. Тұрақсыз шуға транспорт шуы жатады. Үзілісті шу лифт жұмысынан пайда болған, периодты түрде тоңазытқыш агрегаты, түрлі орнатылымдар, өндірістік орындар қосады. Импульсті шуға –пневвматикалық балға, темір ұстасы құралы, есікті қағу соғудан пайда болатын шу жатады. Дыбыс қысымына байланысты шу төменгі. Орташа күшті, күшті және өте күшті болып бөлінеді. Шуды бағалау әдістері шу көрсеткіштеріне байланысты Тұрақты шуды дыбыс қысымы ( ) децибелді октавалық жолақтың орташа геометриялық жиілікте 63,125,250,500,1000,2000,4000 және 8000Гц бағаланады. Шу көздері және оның көрсеткіштері: пәтердегі шу деңгейі үйдің шуға байланысты орналасуына, ғимараттың ішкі жоспарлануына, ғимараттың дыбыс изоляциялық құрылымына, оның инженерлік технологиялық, санитарлық-техникалық көрсеткіштеріне байланысты. Қоршаған ортадағы шу көздерін үлкен 2-топқа бөлуге болады. Ішкі және сыртқы ішкі шу көздеріне инженерлік, технологиялық тұрмыстық, санитарлық –технологиялық құралдардан, мамандыққа байланысты шулар жатады. Сыртқа шу көздеріне транспорт құралдары (жерлік, су, ауа), өндірістік және энергетикалық мекеме және квартал ішілік шу, мамандыққа байланысты шулар жатады. (мысалы, спорттық және ойындық алаңдар және т.б.). Инженерлік және санитарлық –техникалық қондырғы –лифттер, су тартуға насосты және қоқыс шығарушы, желдеткіш қондырғылар т.б. (30 дан аса ғимараттың қазіргі түрі)- кейде пәтердегі шу 45-60 ДБА болуы мүмкін. Шу көздеріне тағы музыкалық аспаптар, құрал –жабдықтар, тұрмыстық техникалар (кондиционерлер, шаңсорғыш, тоңазытқыш т.б.) Серуендеу, билеу, жиһаз қозғалту, балалар жүгіргендегі тербелістер, қабырғалар мен қоршаулар шу құрылымына әсер етеді. Желдеткіштер, насостар, лифтілер ғимараттың механикалық қондырғылары ауаның шу құрылысының көзі болып табылады. Егер қажетті шара қолданбаса шу вентиляциялық канал арқылы шу тор арқылы бөлмеге енеді. Вибрация (діріл) әсерінен дыбыс тербелісі ғимараттың қабырғасына енеді. Тербеліс әәсерінен шу ғимаратқа оңай енеді және ғимаратқа тез тарайды. Егер ғимаратта дыбыс және діріл жертөлелердің ғимаратында болса, фундаментте тербеліс жиілігі пайда болады және пәтерде шу пайда болады. Көп этажды ғимараттарды шу көзі болып лифт қондырғылары саналады. Шу лифттің қозғалуы кезінде, кабина қозғалысында, итергенде , шахта мен кабинаның есігі қозғалуынан пайда болады. Бұл шу тек ауа арқылы ғана емес, ғимараттың құрылымы шахта лифтінің қатты қозғалып қабырғаға тірелуінен болады. Тұрғын және қоғамдық ғимараттардағы шудың деңгейі санитарлық –техникалық, инженерлік қондырғылардың әсерінен монтаж бен эксплуатация процесінде қолдануға байланысты. Қала шуының ең жиі тараған көзі-танспорт: жүк көліктері, автобус, троллейбус, трамвай, темір жол транспорт, ұшақтар, авиациялар жатады. Транспортқа шағым қала тұрғындарынан 60% жатады. Қазіргі қалалар транспорт шудан көп қабылданған қаланың жеке учаскелері мен аудандық транспорттық магистральдардан 8000 бірлік сағатына түседі. Транспорттың көп жүктемесі көшелердің әкімшілік-мәдени орталықтардан және магистралдардан, өндірістік ортаны қаламен байланыстыратын түтіннен тұрады. Өндірісі дамыған қалаларды жаңа құрылыстарда ең көп ауыр жүк көлігіне (63-89%) Транспорттық желінің транзиттік ауыр жүк арнасы тұрғын аудандары, демалыс орындары шу деңгейіне байланысты. Шудың адам ағзасына әсері: Адам әр түрлі дыбыстар мен шудың ортасында өмір сүреді. Олардың көбісі пайдалы сигналдар, дұрыс әңгімелесуге мүмкіндік береді және қоршаған ортада ориентация жасауға мүмкіндік береді. Басқалары денсаулыққа зиянды болуы мүмкін. Сезімтал акустикалық энергияның адамға әсерінің мынадый категорияға бөлуге болады: Есту функциясына естуге арналған бейімделу, естуден шаршауы, уақытша және тұрақты естудің жойылуы; Әңгімелесу барысындағы қабылдау-жіберу ерекшелігінің бұзылуы; Тітіркендіргіштік, мазасыздық, ұйымының бұзылуы; Стресс сигналдарының және сигналдардың физиологиялық реакцияларының арнайы әсері; Психикалық және соматикалық денсаулыққа әсері; Өндірістік ақыл-ойлық еңбектің әсері. Қалалық шуды көбінесе субъективті түрде қабылдаймыз. Оның алғашқы жағымсыз әсері, яғни шағымдары: тітіркендіргіштік, мазасыздық ұйқы бұзылысы. Шу деңгейі және факторлар белгілі бір дәрежеде өсіп отыруы мүмкін. Жағымсыз жерді шу көзіне қатынасы ол адамның шуға қатынасына байланысты. Көптеген зерттеулер нәтижесінде шу көбінесе жүрек-қан тамыр жүйесіне әсер етеді. Оның әсері пульс әлсірейді немесе жылдамдайды, артериялық қысым жоғарылайды немесе төмендейді, ЭКТ өзгереді, плетизмо және реоэнцефалограмма. Шу деңгейін гигиеналық нормалау. Шу көздерін төмендету үшін қалалаларда көптеген санитарлық – техникалық нормативтер қолданылады. Гигиеналық нормалау мақсаты – функционалдық бұзылыстардың және аурулардың профилактикасы, еңбекке қабілеттікті уақытша болса да төмендету. Шу регламенттердің принципі еліміздегі лабораториялық және табиғи зерттеу жолы арқылы медико-экономикалық негіздеу емес, физиологиялық процесстер тұрғын ғимараттардағы белсенді демалыс, теле-радио бағдарламаар есту арқылы, жатын бөлмеде-ұйқы, аудиторияда – білім, мекемелерде – денсаулықты нығайту жүреді. Шудан қорғау шаралары: шудан қорғау үшін мынадай шаралар қолданады: шу пайда болған көздерді жою және аластату; шуды әлсірету; міндетті және міндетті емес қорғау шаралары. Шудан қорғау үшін мынадай шаралар қолданады: техникалық (шу көзінен әлсірету); архитектуралық-жоспарлық (шуды әлсірету, тарату жолын азайту) ұйымдастырушылық және әкімшілік (шектеу немесе тыйым салу). Шуды әлсірету үшін, изоляцияланған ғимараттарға енуін азайту міндетті: қорғау үшін қабырға; әйнектенген есік, терезе материалдары, дыбыс изоляцияны қамтамасыз етеді; акустикалық виброизоляциялаушы агрегаттармен қамтамасыз ету, яғни сол ғимараттағы, дыбыс изоляциялаушы және вибродемпирлеуші жабындылар труба құбырларының беткейлері; яғни ғимараттың кіреберісі: механикалық желдету және ауаны желдету жүйесінде шу басқыш құралдар қолдану. жүктеу/скачать 226,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|