СУ САҒАТТАРЫ. Мұндай сағаттар күн шайдай ашық жайма шуақ кезде де, жауын-шашынды бұлыңғыр ауа райында да, тіпті тас қараңғы түннің өзінде де қай уақыт болғанын айна-қатесіз көрсете алады. Мына суретке зер салшы, олардың қалай жасалғанын өзің де түсінесің. «Содан бері қаншама су ақты» - бұл сөз су сағаттарының қалай жұмыс істегенін де еске түсіреді.
КҮН бір орнында ешқашан кідірген емес - аспан төсіндегі өз жолымен үнемі ілгері жылжиды. Таңертең жұмыр жердің бір шетінен нарттай қызарып, дөңгелене шығады; шаңқай түсте тас төбеден шақырады; кешке қарай жердің қарсы жақтағы шетіне барып, ұясына қонады. Ал адамдар күн сайын оған қарап: «Әне, күн шығып келеді», «Тал тұс болды», «Міне, күн батып барады» деп уақыт айырып, осы аспан сағаты бойынша ғұмыр кешетін еді. Бірақ бірте-бірте олар уақытты дәлірек білудің жолдарын ойластыра бастады. Сөйтіп, нағыз күн сағатын жасады. Циферблат орнында - беті таңбаланған дөңгелек ашық алаңқай. Сағат тілінің қозғалмайтын үшін бекітілетін тетік орнында - алаңқайдың дәл ортасына қағылған қазық немесе биік бағана. Ал сағат тілінің қызметін осы қазықтың немесе бағананың көлеңкесі атқарады. Күн аспан төсіндегі өз жолымен жылжи береді, соған сай көлеңке де ашық алаңқай бетімен шыр айналып, кәдімгі сағат тілі сияқты уақытты көрсетіп отырады.
Өлеңді есептер Барлығы қанша қарға? Келеді ұшып екі қарға Топ достарын ертіп талға. Болды елу әлгі жиын, Санағанда демей қиын Болмаңыздар әбігер Табылар ебі бәрібір Айтар есеп шартын кім Теңдеу құру тәртібін ? ( Жауабы: 2+х=50; х=48) Кетті бірге нешеуі? Кездесіп бір топ аңменен, Болды отыз бас, малыменен Олар кетті һәм достасып Үш түлкімен қоштасып, Әуре болып зерек досқа Теңдеуді ойлап құрыңыз Сан қанша айта тұрыңыз? ( Жауабы: х + 3 30; х 27)
