Профессиональное образование

198
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
Ауыл және орман шаруашылығы
Сельское и лесное хозяйство
РЯБИНИНА Г.Н., заведующая лабораторией НИИ развития 
технического  и  профессионального  образования  Казахской 
академии образования им. Ы. Алтынсарина, ответственный 
секретарь  Республиканского  учебно­методического  цен т­
ра,  кандидат  сельскохозяйственных  наук,  доцент  педаго­
гических наук;
АШИКБАЕВ Н.Ж., кандидат сельскохозяйственных наук, 
доцент Казахского национального аграрного уни верситета. 
В  данном  учебно-методическом  пособии  изложен  поря-
док  проведения  лабораторных  и  практических  работ 
по  дисциплине  «Защита  растений»,  даны  методи-
ческие пояснения с краткими сведениями о вредителях 
и  болезнях  сельскохозяйственных  культур,  распрост-
раненных на территории Казахстана.
Практикум предназначен для преподавателей, обучаю-
щихся колледжей и профшкол по специальности (про-
фессии) «Мастер растениеводства». 
КЛЮЧЕВЫЕ МОМЕНТЫ
–  использование  предлагаемых  примеров  в  качестве 
решения вопросов;
–  рассмотрение  возможного  порядка  проведения  ла-
бораторных и практических работ по дисциплине «За-
щита растений», методов учета вредителей и болезней 
сельскохозяйственных культур Казахстана;
– детализированный отчет по методам учета вре дителей,  
их  энтомофагов  и  болезней  зерновых  и  зерно бобовых 
культур и других сельскохозяйственных продуктов при 
хранении.
 
СОДЕРЖАНИЕ: Предисловие. Учет вредителей сельско-
хозяйственных  культур  энтомофагов.  Учет  болезней 
сельскохозяйственных  культур.  Учет  биологической  и 
хозяйственной эффективности примененных препаратов 
против  вредителей  и  болезней  сельскохозяйственных 
культур.  Вредители  сельскохозяйственных  расте ний. 
Болезни  сельскохозяйственных  расте ний.  Вреди тели 
и  болезни  зерновых  культур.  Вредители  и  болез ни 
зернобобовых  культур.    Вредители  и  болезни  хлоп-
чатника.  Вредители  и  болезни  многолетних  трав.  Вре-
ди тели  и  болезни  капусты.  Вредители  и  болезни 
огурца.  Вредители  и  болезни  томатов.  Вредители 
и  бо лезни  моркови.  Вредители  и  болезни  лука  и 
чеснока.  Вредители  и  болезни  столовой  свеклы. 
Вредители  и  болезни  картофеля.  Вредители  зерна 
и  других  сельскохозяйственных  продуктов  при  хра-
нении.  Приготовление  рабочего  раствора  (на  примере 
Бордоской  жидкости).  Правила  техники  безопасности 
при работе с пестицидами в лаборатории.
Последнее издание 2010/84х108
1
/
32 
 
ISBN 978-996-535-864-7 
 Защита 
растений. 
Учебно­методическое 
пособие
ШЕКЕНОВ Е., С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротех ника­
лық  университетінің  доценті,  ауылшаруашылық  ғылым­
дарының кандидаты;
ҚАЗЫХАНОВ Р., БЕКҚОЖИН А., ӘШІМОВ С., 
ЕГОРОВ В., ҒАЗИЗОВА А., ТАНРАЕВА З., 
ЖҰМАҚАЕВА А., БОРАНОВА Т., ЖАМАНБАЕВ Т. 
Оқулықтың  мазмұны  морфология  және  физиология, 
мал  азықтандыру,  ірі  қара  мал  шаруашылығы,  қой 
шаруашылығы,  жылқы  шаруа шылығы,  түйе  ша руа-
шылығы,  шошқа  шаруашылығы,  құс  шаруа шылығы 
және зоогигиена туралы мағлұматтардан тұрады.
Оқулық арнайы ауылшаруашылық колледждерінің оқу-
шыларына  арналған және мал шаруашылығымен шұ-
ғылданатын мамандарға да тиімді құрал.
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР
–  малдың  морфологиялық  ерекшелігі,  малды  құнды 
азықтандыру, азықтар қоректілігі және оларды дайын дау; 
– ірі қараны, қойды, жылқыны, түйені, шошқаны, құсты 
өсіру технологиясы;
– ауа ортасына, топыраққа, суға және азыққа қойылатын 
зоогигиеналық талаптар, мал фермаларына қойылатын 
ветеринариялық-санитарлық талаптар.   
МАЗМҰНЫ: Алғы сөз. Морфология және физиология. 
Жа нуарлар  ағзасының  құрылысы  мен  қызметі  туралы 
қысқаша  түсінік.  Еркін  қозғалатын  мүшелер  жүйесі. 
Қаңқа.  Шеткі  қаңқа.  Құстар  қаңқасының  ерекшелігі. 
Қаңқалық  бұлшық  еттер.  Жүйке  жүйесі.  Қан  және 
қан  айналымы  физиологиясы.  Қан  айналымы.  Тыныс 
алу  жүйесі.  Тыныс  алу  физиологиясы.  Ас  қорыту 
жүйесі.  Ас  қорыту  мүшелерінің  құрылысы.  Ас  қорыту 
физиологиясы. Зат пен қуат алмасу физиологиясы.  Ішкі 
секреция  бездерінің  құрылысы.  Көбею  ағзаларының  
жүйесі.  Сүт  бездерінің  құрылысы.  Мал  азықтандыру. 
Азық құрамы. Витаминдер. Минералдық заттар. Азық-
тар.    Азық  сапасын  бағалау.  Азықтарды  дайындау  тех-
но логиясы. Ірі қара мал шаруашылығы. Төл өсіру. Қой 
шаруашылығы.  Қой  шаруашылығын  асылдан дыру 
жұмысы.  Жылқы  шаруашылығы.  Қымыз  өндіру дің 
технологиясы.  Түйе  шаруашылығы.  Шошқа  шаруа-
шылығы. Құс шаруашылығы. Құс жұмыртқасы мен етін 
өндіру технологиясы. Зоогигиена. Тест тапсырмалары.
Соңғы басылым  2011/456 б./ 84 х 108 
1
/
32
ISBN 978-601-292-305-6
Зоотехния 
негіздері.
2-басылым.
Оқулық

199
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
Ауыл және орман шаруашылығы
Сельское и лесное хозяйство
ШУРКИН  А.И.,  кандидат  сельскохозяйственных  наук, 
доцент  Казахского  агротехнического  университета  им.  С. 
Сейфуллина.
Технология  производства  продукции  животноводства 
включает  в  себя  вопросы  изучения  разведения  и 
кор мления  сельскохозяйственных  животных,  тех-
нологии  производства  продукции  отдельных  подот-
раслей  животноводства:  скотоводства,  коне водства, 
верблюдоводства,  овцеводства,  свиноводства,  птице-
водства, пчеловодства, рыбоводства и кролиководства. 
Книга  предназначена  для  учащихся,  обучающихся  по 
специальности  050732  «Стандартизация,  метрология  и 
сертификация».
КЛЮЧЕВЫЕ МОМЕНТЫ 
– по современным методам разведения сельско хозяйст-
венных  животных,  изучение  технологий  и  других 
современных производств продукции животноводства;
–  рассмотрены  биологические  особенности  и  про-
дуктивность,  породы,  воспроизводство  стада  и  вы-
ращивание  молодняка,  технологии  кормления  и 
содержания,  особенности  технологии  производства 
по  видам  продукции,  получаемой  от  основных  видов 
сельскохозяйственных животных  
СОДЕРЖАНИЕ:  Введение.  Пчеловодство.  Технология 
производства  рыбы.  Птицеводство.  Свиноводство.  Вер-
блюдоводство. Коневодство. Овцеводство. Скотоводство.  
Основы  кормления  сельскохозяйственных  животных. 
Разведение сельскохозяйственных животных.
Последнее издание 2009/ 150 с./ 84х108 
1
/
32 
ISBN 978-601-292-018-5
Зоотехния. 
Учебное пособие
СӘБДЕНОВ Қ., Қазақ ұлттық аграрлық университетінің 
профессоры, ауылшаруашылық ғылымдарының докторы;
АБДУЛЛАЕВ  М.,  Ауылшаруашылық  институтының  бас 
ғылыми қызметкері, ауылшаруашылық ғылымдарының док­
торы, академик;
КУЛАТАЕВ Б.Т.,
 
Қазақ ұлттық аграрлық университетінің 
доценті, ауылшаруашылық ғылымдарының кандидаты.
Оқулықта  қой  шаруашылығының  қазіргі  жағдайы 
және оның алдағы уақытта даму мүмкіншілігі  жөнінде 
нақ ты  мысалдар  келтірілген.  Қой  тұқымдарының 
жіктелуі  және  сипаттамалары,  болашақта  оларды 
жақ сарту,  өнімділігін  арттыру  жолдары  егжей-
тегжейлі сипатталған. Қой шаруашылығы өндірісіндегі 
қолданылып жүрген және жаңа технологиялар негізінде 
қойды  өсіру,  төлдету,  азықтандыру,  бордақылау  және 
жайып семірту мәселелері жан-жақты талданған.  
Оқулық  жоғары,  техникалық  және  кәсіптік  білім 
беретін  оқу  орындарының  «Зоотехния»  және  «Мал 
шаруашылығы  өнімдерін  өндіру  технологиясы» 
мамандықтарына арналған.  
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР
– Қазақстандағы қой шаруашылығының даму тарихы; 
–  қой  шаруашылығында  тұқымды  асылдандыру  және 
селекциялық  жұмыстарды  ұйымдастыру,  қойды 
ұрықтандыру мен төлдету мәселелері;  
–  қой  жүнінің  құрылымы  мен  қасиеттеріне,  елтірі  мен 
қой терісі өнімдеріне сипаттама.   
  
МАЗМҰНЫ:  Алғы  сөз.  Қойдың  шығу  тегі  мен  био-
логиялық ерекшеліктері. Қой тұқымдары. Қой тұқы мын 
аудандастыру.    Қой    тұқымын  асылдандыруды  ұйым дас-
тыру.  Сұрыптаудан  өткен  қойларға  ен  салу  және  сұрып-
тау кілттері. Отардың құрылымы. Қойды ұрықтанды ру. 
Буаз саулықтарды күтіп бағу. Қойды төлдету және қозы 
өсіру. Қозыны енесінен айыру. Қой етін өндіру. Қойдың 
қоңдылығын анықтау. Қойдың ет өнімділігіне әсер ете-
тін факторлар. Қойды жайып семірту және өнеркәсіптік 
бордақылау. Қой жүнінің пайда болып қалыптасуы. Қой 
жүнінің морфологиялық және гистологиялық құры лымы. 
Жүнде  кездесетін  ақаулар  және  оларды  болдырмау 
жолдары. Жүннің сипаттамасы. Қаракөл елтірісі. Қойды 
сою  және  терісін  сыпырып  шелдеу.  Қой  азығының 
түрлері.  Қой  шаруашылығында  бақташы  иттерді 
пайдалану. Бақташы итті күту және тамақтандыру. Қой 
шаруашылығының технологиясын жетілдіру көріністері.        
                         
Соңғы басылым  2011/ 304 б./ 84х108 
1
/
32
 
ISBN 978-996-535-354-3 
Қой 
шаруашылығының 
технологиясы.
2-басылым.
 Оқулық

200
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
Ауыл және орман шаруашылығы
Сельское и лесное хозяйство
ӘЛІПБЕКОВ  Н.Ж.,  Мақтаарал  колледжінің  директоры, 
а.ш. ғылымдарының кандидаты;
ТОҚТЫБАЕВ А.Е., Мақтаарал колледжінің оқытушысы;
ШАҒЫРБАЕВА  Ж.М.,  Мақтаарал  колледжінің  оқыту­
шысы.
Анықтамалықта  көкөніс  және  бақша  дақылдарының 
жалпы  сипаттамасы,  ауыспалы  егістер  мен  топырақты 
өңдеу,  арамшөптермен  күрес  жүргізу  жүйесі,  көкө-
ніс  тердің  аудандастырылған  сорттары,  жабық  жер-
лерде көкөністерді өсіру ерекшеліктері, көкөніс шаруа-
шылығының өнімдерін сақтау және өңдеу технологиясы, 
кө көністердің зиянкестері мен аурулары, олармен күрес 
шаралары жан-жақты баяндалған. 
Бұл  анықтамалық    фермер  шаруа  қожалықтарының 
жетек шілеріне,  агрономдарға,  жоғары  және  техни-
калық-кәсіптік білім беретін оқу орындарында ауылша-
руашылық мамандықтарының студенттеріне арналған.
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР
–  Қазақстандағы  көкөніс  шаруашылығы,  көкөністердің 
аудандастырылған  сорттары,  тұқымдар  мен  егіс  мате-
риалдары;  
–  жылыжайларда  өсірілетін  көкөніс  көшеттерін  өсіру, 
өндіру, дайындау технологиясы; 
– көкөністердің түрлері, аурулары мен зиянкестері және 
олармен күресу жолдары қарастырылған.   
МАЗМҰНЫ: Кіріспе. Қазақстандағы көкөніс шаруашы-
лы ғының  негізгі  мақсаты  мен  даму  болашағы.  Көкөніс 
өсімдіктерінің  жалпы  сипаттамасы.  Ауыспалы  егістер 
мен  топырақты  өңдеу.  Арамшөптермен  күрес  жүйесі. 
Жылыжай. Көкөніс шаруашылығында жабық жерлердегі 
көкөністерді  өсірудің  негізгі  мақсаттары.  Пленкалар 
немесе  арнайы  жасалған  жылыжайлар.  Жабық  жер-
лерде  өсірілетін  көкөністердің  зиянкестерімен  хи-
миялық  жолмен  күресу.  Орамжапырақты  көкөністер 
тобы.  Шалқан.  Шалғам.  Айқышгүлділер  тұқымдасы. 
Сәбіз.  Ақжелкен.  Аскөк.  Балдыркөк.  Шатыргүлдер  тұ-
қымдасы.  Алабұталар  тұқымдасы.  Қызылша.  Асқа-
бақтар тұқымдасы. Қияр. Қауын. Қарбыз. Асқабақ. Ал-
қалар  көкөнісі.  Қызанақ.  Бұрыш.  Баклажан.  Бұршақты 
көкөністер.  Бұршақ.  Лалагүлдер  тұқымдасы.  Пияз. 
Сарым сақ.  Күрделі  гүлділер  тұқымдасы.  Салат.  Қара-
құмықтар  тұқымдасы.  Қымыздық.  Астық  тұқымдасы. 
Картоп. Шампиньондар. 
Соңғы басылым  2009/144 б./ 84х108 
1
/
32
ISBN  978-996-535-775-6
Көкөніс
 өсіруші
 фермер 
анықтамалығы
БОЗЫМОВ  Қ.,  Жәңгірхан  атындағы  Батыс  Қазақстан 
Агротехникалық  университетінің  ректоры,  профессор, 
ауылшаруашылық ғылымдарының докторы;
ЕСЕНҒАЛИЕВ  Қ.,  Жәңгірхан  атындағы  Батыс  Қазақ­
стан  Агротехникалық  университетінің  доценті,  ауылша­
руашылық ғылымдарының кандидаты;
ДУРТКАРИНОВ Е., Жәңгірхан атындағы Батыс Қазақстан 
Агротехникалық  университетінің  доценті,  ветеринарлық 
ғылымдар кандидаты.
Практикумда  жануарлар  ағзалары  жасушаларының, 
тінде рінің,  мүшелері  мен  мүшелер  жүйелерінің 
микроскопиялық  және  макроскопиялық  құрылысына 
байланысты  берілген  материалда  морфологияның  ци-
то логия, гистология және анатомия салаларындағы мә-
ліметтері толығымен қамтылған.
Кітап  ветеринария  және  мал  шаруашылығы  маман-
дықтары бойынша мамандар дайындайтын техникалық 
және  кәсіптік  оқу  орындарының  оқушылары  мен 
оқытушыларына, ауыл шаруашылығы қызметкерлеріне 
және барша оқырман қауымға арналған.
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР
– мал анатомиясы практикумы;
– жануарлар морфологиясының цитология, гистология 
және анатомия салалары; 
–  әр  түрлі  жануарлардың  ерекшеліктері  туралы  мате-
риалдар; 
–  халықаралық  номенклатураға  сәйкес  гистология  мен 
анатомия терминдері.
МАЗМҰНЫ:  Кірiспе.  Жалпы  гистология,  цитология 
және  эмбриология  негіздері.  Цитология  негіздері. 
Микроскоптың  құрылысы.  Жасушаның  (клетканың) 
құрылысы. Жасушаның бөлінуі. Эмбриология негіздері. 
Жыныс  жасушаларының  құрылысы  мен  дамуы. 
Ланцетниктің, құстардың және сүтқоректілердің дамуы. 
Жалпы  гистология  негіздері.  Эпителий  тіні.  Ішкі  орта 
тіндері. Ет тіні. Жүйке тіні. Анатомия. Сүйектер туралы 
ілім  –  оsteologia.  сүйектердің  байланысуы  туралы  ілім 
– syndesmologia. Бұлшық еттер туралы ілім – муоlоgіа. 
Тері жабыны  немесе жалпы жабын (тepі) – іnteglmentum 
commune.  Ac  қорыту  аппараты  –  dіgesorius  apparatus. 
Тыныс  алу  аппараты  –  apparatus  respiratorjus.  Несеп-
жыныс аппараты – apparatus urogenitalis. Ішкі секреция 
бездері  –  glandulae  sine  ductibus.  Тамырлар  туралы 
ілім  –  аngiologia.  Жүйке  жүйесі  –  systema  nervosum. 
Сезім мүшелері – organa sensuum. Құс анатомиясының 
ерекшеліктері. 
Соңғы басылым  2011/208 б./ 84х108 
1
/
32
ISBN 978-996-535-672-8
Мал 
анатомиясы. 
2-басылым. 
Практикум

201
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
Ауыл және орман шаруашылығы
Сельское и лесное хозяйство
МОЖАЕВ  Н.И.,  С.  Сейфуллин  атындағы  Қазақ  агротех­
никалық  университетінің  профессоры,  ауыл  шаруашылық 
ғылымдарының кандидаты;
СЕРЕКПАЕВ Н.А., С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротех­
никалық  университетінің  профессоры,  ауыл  шаруашылық 
ғылымдарының кандидаты, декан.
Оқулықта  Қазақстан  Республикасының  ауылшаруа шы-
лығы  саласындағы  мал  шаруашылығын  дамыту  үшін 
мал  азығын  өндірудің  негіздемесі  келтірілген.  Оқу-
лық,  ең  алдымен,  ауылшаруашылық  колледж,  лицей 
оқытушылары  мен  оқушыларына  және  агрономиялық 
және  зоотехниялық  профильдегі  арнайы  пәндер  оқы-
тылатын  лицейлер  оқушыларын  арналған.  Басы лым, 
сондай-ақ,  зерттеу  мақсаты  осы  сала  болуы  мүм-
кін  бакалавр  студенттеріне,  магистранттарға  және 
кәсіп орындардың  басшыларына,  бас  мамандарына 
(агрономдарға, зоотехниктерге) пайдалы болады.
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР
– ұсынылып отырған мысалдарды мәселелердің шешімі 
ретінде пайдалану;
–  Қазақстан  Республикасының  топырақ-климаттық 
аймақтарында  шабындық  және  жайылымдық  мал 
азығын  өндірудің  негізгі  мәселелерімен  таныстыру; 
Егістік  мал  азығын  өндіру  жүйесін  және  азықты 
дайындау және сақтауды енгізу жүйесін қарастыру. 
МАЗМҰНЫ: Кіріспе. Қазақстандағы мал шаруашылығы 
мен  мал  азығын  өндіру  салаларының  құрылуы  мен 
дамуының  қысқаша  тарихы.  Мал  азағын  өндіру  оқу 
және  ғылыми  пән  ретінде.  Азық  және  оларды  бағалау 
әдістері. Азықтың химиялық құрамы және биологиялық 
құндылығы. Азық түрлері және оларды бағалау. Егістік 
мал азығын өндіру. Морфологиялық, биологиялық ерек-
шеліктер,  және  мал  жемдік,  бұршақ  дәнді,  сүрленген, 
көпжылдық  бұршақ  тұқымдас,  көпжылдық  дәнді 
өсімдіктер,  біржылдық  азық  дақылдары,  азық  тамыр 
жемістері, азық бақша дақылдары және егуге жіберілген 
сұрыптар.  Шабындық-жайылымдық  шаруашылықтың 
биологиялық және экологиялық негіздері. Табиғи азық 
дақылдары өсімдіктерінің (орақтар және жайылымдар)  
табиғи-климаттық  аймақ  кескініндегі  толық  сипаты. 
Шабындықтар  мен  жайылымдардың  жіктелуі  және 
оларды  жақсарту  мен  тиімді  пайдалану  технологиясы. 
Азық  дайындау  технологиясы.  Азықты  сақтау,  сүрлеу 
және есепке алу технологиясы. Көпжылдық шөптердің 
тұқым шаруашылығы.
Соңғы басылым 2008/ 301 б./ 84х108 
1
/
32
ISBN 996-535-410-3
МОЖАЕВ  Н.И.,  кандидат  сельскохозяйственных  наук, 
профессор  Казахского  агротехнического  университета  им. 
С. Сей фуллина;
СЕРЕКПАЕВ Н.А., кандидат сельскохозяйственных наук, 
профессор  Казахского  агротехнического  университета 
им. С. Сей фуллина, декан.
В учебном пособии «Кормопроизводство Практикум» 
для  студентов  высших  сельскохозяйственных  учебных 
заведений  по  курсу  «Кормопроизводство»  содержатся 
материалы для лабораторных занятий.
Учебное  пособие  написано  в  соответствии  с  требо-
ваниями  типовой  учебной  программы  высшего 
про фес сионального  образования  по  дисциплине 
«Кормопроизводство»,  утвержденной  и  введенной  в 
действие приказом Министерства образования и науки 
РК № 779 от 23 декабря 2005 г.

жүктеу/скачать 35,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: