Психолингвистика пәні бойынша
жүктеу/скачать 0,96 Mb. Pdf көрінісі
|
| Негізгі тіреу сӛздер класы баяу кеңейеді - әр айда бірнеше ғана негізгі сӛздер қосылып
отырады.
Мағынасы (89) More page Тағы оқы 90
More wet Шалшықта тағы жүргім келеді 91
More car Тағы да машинамен жүргім келеді 92
More higt Жоғарыда тағы бар
Келесі синтаксистің даму сатысы – түрлі қызметті атқараты дамыған синтаксистік формалар: біріктіру (93); атрибуция (94); меншіктік (95); орналасу мекені (96); Субъект-объект қатынасы (97). (93) Мен саптыаяқ және стақан кӛремін. (94) Бұл мейрамдық шляпа. (95) Бұл Катяның шұлығы. (96) Свитер орындықта. (97) Катя допты лақтырады. Сосын иерархиялық құрылымдар пайда болады. Бала бір фразаларда баяндауыш тобымен айта бастайды, одан кейін оны бастауыш-баяндауыш тобына ауыстырады (98- 100).
(98) – Хочу это... Саша хочет это. (99) Want this... Andrew *want this (100) Строит дом. Кэтрин строит дом. Л.В.Щерба психолингвистикадағы эксперимент жайында жазғанда, түсініксіз немесе түсінілуі қиын, сондықтан да ӛз мақсатына жетпейтін қандай да бір сӛйленім ретіндегі теріс тілдік материал (отрицательный языковой материал) ұғымын енгізген болатын. Оның пікірінше, бала теріс тілдік материалды жасайды, алайда ӛзіне қажетті бір затты дұрыс сұрауды «үйренеді», себебі оның түсініксіз ӛтініштері орындалмайды. Синтаксисті меңгеру интонацияны - мелодика, ритм, тепм, интенсивтілік, акцентті қатар, темр, тон жоғарылығы, паузалардан және т.б. құралатын сӛйлеу элементтерінің жиынтығын меңгерумен де байланысты. Бұл элементтер сӛйлеуді фонетикалық ұйысымын (организация) құрайды және түрлі мағыналарды, соның ішінде синтаксистік мәндерді білдіру тәсілі болып табылады. Сонымен қатар, олар сӛздерге эмоциональды, экспрессивті реңк білдіруге кӛмектеседі. Негізгі және қосымша информацияны білдіруге кӛмектесетін интонациялық құралдарды дұрыс пайдалану қабілеті де жеке тұлғаның тілдік дамуының кӛрсеткіші болып табылады. Бала тіліндегі синтаксистің дамуы ересектердің тілдік қарым-қатынасына баланың да қосылуымен байланысты. Мұның ӛзі баланың қажеттіліктерін қанағатандыру мүмкіндігімен шарттанған. Бұл тілдің дамуына әсер етеді.
|