Психология ғылым ретінде. Адам туралы ғылымдар жүйесіндегі психологияның орны және міндеттері
жүктеу/скачать 121,52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 10.Эмоционалдық интеллект.
| 9. Адам өміріндегі эмоцияның рөлі.
Эмоциялар түрі. Сипаты эмоционалдық қарым-қатынас түрлі нысандары көрінеді өткеру адам оң немесе теріс эмоциялар. Сәйкес Лазарусу бөліп алуға болады 16, әр түрлі эмоциялар, оның ішінде 4 — оң, 9 — теріс және 3-эмоциялар — үміт, мейірімділік және ризашылық аралас. Оң эмоциялар болып табылады: бақыт — күйзелу табысты жүзеге асыру мақсаттары; мақтанышы — күшейту ұқсастығы салдарынан алған құнды нәтиже; жеңілдету — алып тастау кернеу пайда болған кезде мақсатқа жету; махаббат — тілек немесе сөзді үйір. Теріс эмоциялар болып табылады: гнев — эмоционалды реакциясы қорлау, өкпелі, жеке адамға қарсы бағытталған; қорқу — реакция айтарлықтай физикалық қауіп; кінә — сөзді туындаған бұзылуы салдарынан шекараларын моральдық нормалар; стыд — күйзелу мүмкін еместігі сәйкес өмір сүруге тамаша Мен; мұң — күйзелу қайтарымсыз жоғалту; қызғаныш — тілек не бар басқа; қызғаныш — қатер айырылып, махаббат және мектепке бауыр басу басқа; екен — әрекет және қарсы әрекет неприятному объектіге немесе идеяға; қорқыныш — реакция неопределенную жағдайды жағдайды нақты қауіп. Әдетте эмоциялар түсіндіру қиын ұғымдық. Әдеттегі тәсілі болып қалады өрнек эмоциялық жай-күйін сипаттау арқылы оларға ілеспе дене сезіну. 10.Эмоционалдық интеллект. Эмоциялық интеллект түсінігіне қоршаған ортадағы адамдардың эмоциясын түсіну жəне олардың эмоциялық күйіне икемделу арқылы тұлғаның тиімді қарым-қатынас құра білу қабілеттері жатады. Өзін-өзі ұстай білу жəне өзара əрекеттесудің сауатты үлгісін құру адамдармен тікелей қатынасуға байланысты қызмет салаларында аса маңызды болып жатады. Тұлғаның кəсіби жетістіктері, сөзсіз, оның білімімен, қабілеттерімен, дағдыларымен, жан-жақтылығымен жəне кеңінен ойлау білу қасиеттерімен, яғни оның жалпы интеллект деңгейімен байланысты болып келеді. Алайда көптеген жағдайларда интеллектінің жоғары деңгейіне ие болу жеткілікісіз. Эмоциялық интеллект идеясының пайда болуы əлеуметтік идея турасындағы түсініктердің дамуы нəтижесінде мүмкін болды. Тұлға табыстылығының жалпы интеллект деңгейі мен əлеуметтік ортамен тиімді өзара əрекеттесуі арасындағы сəйкессіздіктердің жиі орын алуының нəтижесінде əлеуметтік интеллектінің жекелеген дара қабілет немесе тұлға қасиеті ретінде бөлініп қарастырылуына түрткі берді. Ғылымға «эмоциялық интеллект» терминін американдық екі психолог Питер Сэловей мен Джон Мэйер 1990 жылдары енгізген болатын. Олар алғашқы болып эмоциялық интеллектінің бірінші үлгісін ұсынды. Аталған авторлар эмоциялық интеллект деп «өзінің жəне өзгенің сезімдері мен эмоцияларын байқай білу, оларды ажырату жəне осы ақпаратты ойлау мен іс-əрекетте қолдану» деп түсіндірді Эмоциялық интеллект идеясы сондай-ақ, Ресейде де кеңінен қарастырылуда. Мəселен, Д.В. Люсин эмоциялық интеллектінің өз үлгісін ұсынып отыр. Оның үлгісі бойынша эмоциялық интеллект өзінің жəне өзгенің эмоцияларын түсіну жəне оларды басқара білу қабілеті ретінде түсіндіріледі Эмоцияларды түсіну қабілеті дегеніміз адамның өзінің жəне өзгенің қандай да бір эмоциясын сезініп отырғандығын тани білуін, оны анықтап, атай білуін, осы эмоцияны тудырып отырған себептерді жəне оның салдарын түсінуін білдіреді. Эмоцияларды басқару қабілетіне адам эмоция қарқындылығы мен оның сыртқы көріністерін қадағалай алуы, сондай-ақ, өзінің бойында белгілі бір эмоцияларды ерікті түрде туындата білуі жатады. Түсіну мен басқару адамның өзінің жəне өзгелердің эмоциясына бағытталуы мүмкін болғандықтан, Люсин эмоциялық интеллектінің тұлға ішілік жəне тұлға аралық екі құрамдас бөліктерін ажыратады. Аталған ұстаным шеңберінде эмоциялық интеллект құрылымында когнитивті қабілеттер мен тұлғалық сипаттамалар біріктірілген. жүктеу/скачать 121,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|