Психология бойынша техникалық құралдарды пайдалану. Аудиовизальдық және көрнекі құралдарды қолдану. Материалдың түсініктілі принципінің психологиялық ерекшеліктері
Оқытудың техникалық құралдары (ТСО) педагог оларды қолданудың психологиялық негіздерін жақсы білдіретін және түсінетін жағдайда ғана оқу-тәрбие процесінің өнімділігін арттырады.
Н. Н. Поддьяков балалардың ойлау қабілетін дамыту зерттеуінен жасалған маңызды тұжырым балаларда өткен кезеңдер мен ойлану іс-әрекеттері мен операцияларды жетілдірудегі жетістіктер толығымен жойылмайды, бірақ қайта өзгертіледі,жаңа, неғұрлым жетілдірілген болып ауыстырылады. Олар "ойлау процесін ұйымдастырудың құрылымдық деңгейлеріне" және "шығармашылық есептерді шешудің функционалдық сатылары ретінде әрекет етеді".
Оқытудың техникалық құралдары және аудиовизуалды Көрнекі құралдар
жиі екілік ұсынуға көмектеседі: мысалы, сияқты бір жағынан сабақта жаңа білім көзі болып табылады, бірақ екінші жағынан Тараптар-Қазақстан Республикасында дағдыларды пысықтау және бекіту құралы ретінде әрекет етеді практикалық қызмет. Осыған байланысты, іс жүзінде пайдалану керек білім беру қызметінің барлық кезеңдерінде: жаңа білімді/материалды зерделеу, сондай-ақ бұрын зерттелген материал, аралас сабақта. Бейнематериалдардың пайда болуы және құқық оқыту әдістемесіндегі аудиожазбалар тоқсан шепті қамтиды 11 жыл салыстырмалы жақында пайда болды, бірақ әлі де процесте болуы мүмкін оқыту.
Психологияның принциптері-бұл адам психикасының мәні мен бастауын түсінуді, оның қалыптасу, даму ерекшеліктерін, қызмет ету механизмдері мен көріністерінің түрлерін, оны зерделеу мен өзгерту тәсілдерін анықтайтын бастапқы ережелер. Принциптер психикалық саладағы негізгі заңдылықтар мен заңдарды жинақтайды. Принциптерді анықтау және тұжырымдау-психикалық, рухани мамандардың ұзақ зерттеулерінің нәтижесі. Бұл мағынада психикалық түсінудің әр түрлілігі психологиялық мектептердің алуан түрлілігімен, философиялық ұстанымдардың өзіндік ерекшелігімен, психолог-зерттеушінің құмарлығымен түсіндіріледі. Психология принциптерін әзірлеуге философиялық ғылымдар, сондай-ақ физиология, педагогика, әлеуметтану, экономика, саясаттану, этика, эстетика үлкен үлес қосты. Бұл ғылымдардың барлығы адамдардың психикасының қалыптасуы мен дамуына әсер ететін өмір мен қызметінің салыстырмалы дербес салаларын зерттейді. Бұл салаларда қолданылатын заңдар салыстырмалы дербестікке ие екенін түсіну маңызды, бірақ өз көрінісінің ерекшеліктеріне өзара қарым-қатынасты сезінеді. Мысалы, адамның әлеуметтік өмірі мен биологиясы заңдарының өзара әрекеттесуі бойынша А. Н. Леонтьев: адамның асқазанына қандай тағам түсетінін, әлеуметтік жағдайларға байланысты екенін, бірақ ас қорыту процесі физиология заңдары бойынша жүретінін атап өтті.
Психологияны оқыту әдістемесінің даму тарихы. Психология ғылымының пәні ретінде. Психологияны оқытудың байланысы мектеп психологының практикалық басқа жұмыс түрлерімен оқу пәні ретінде.
«Психологияны оқыту әдістемесі» психология ғылымының негізгі базалық саласына жатады және «психологияны оқыту әдістемесінің» пәні білім беру (оқыту мен тәрбие) үрдісін ұйымдастырудың психологиялық заңдылықтары, құралдары мен тәсілдері болып табылады.Психология пәнінің оқытушысы психология ғылымының теориясын ғана емес, тәжірибесін де меңгеруі қажеттігі психологияны оқыту әдістемесі пәнінінің негізін құрайды. Психология пәнінің оқытушысы үшін студенттерге психологиялық білімді берудің әдістері мен тәсілдері, құралдары мен мүмкіндіктері өте мол. Осыларға оқытушының педагогикалық бай тәжірибесі мен тұлғалық сапалары, ізденімпаздық талабы мен шығармашылық қабілеті үйлесіп жататын болса, ондай оқытушы тек пән оқытушысы ғана болып қалмай, психолог маман ретінде де қалыптасып, өзінің жеке әдістемелік іскерлігін дамытуда биік деңгейлерге жете алады.
Қазіргі кезде психология ғылымы — көптеген салалар мен тармақтарға бөлініп, ілгері дамып отырған өрісі кең ғылыми тән. Бұл салалар мен тармақтар дамуы мен калыптасуы жағынан адамның түрлі тәжірибелік іс-әрекеттерін қамтитын әр килы сатыда тұр.
ӘлеуметтІк-психология адам мен қоғам арасындағы қатынас мәселелерімен айналысады. Бұл сала адамдардың белгілі бір негізде ұйымдасқан топтары мен кездейсоқ топтары арасындағы өзара қарым-катынастағы психологиялық кұбылыстардың сырын зерттейді.
Әскери психологияның ең басты міндеті — азаматты ел-жұрты мен Отанын қорғайтын қалқан болуға психологиялық тұрғыдан даярлау.
Медициналык психология дәріғерлердің қызметі мен аурулардың мінез-құлқын зерттейді.
Еңбек психологиясының мақсаты — әр түрлі еңбектегі мамандық ерекшеліктерін, еңбек дағдыларының қалыптасуын, өндірістік-кәсіптік жағдайдың адамға тигізетін әсерін, құрал-аспаптардың құрылысы мен орналасуын, хабар жүйелерінің қажетті заттарын қарастыру.
Арнаулы психология. Бұл адам дамуының бірқалыпты даму жолынан ауытқуын, ми ауруына ұшырағандардың психикалық күйзелістері мен осы саладаьы ер қилы аурулардың себептерін қарастырады.
Жас кезеңдерінің психологнясы — әр қилы психикалық процестердің табиғи негізі мен үнемі дамып отыратын азаматтық қасиеттерін, психологиялық сапаларын зерттейтін бұл сала мынадай тармақтардан құралады: балалар психологиясы, жеткіншектер психологиясы, жастар психологиясы, ересектер психологиясы, қарт адамдар психологнясы.
Заң психологиясы хұқыққа қатысты мәселелерді реттеу және оларды тәжірибе жүзінде қолданудың психологиялық мәселелерін зерттейді.
Ғылыми-шығармашылық (творчество) психологиясы — соңғы кездерде зерттеле бастаған сала, Бұл салада шығармашылық адамның жасампаздық қызметі, өзіндік ерекшеліктері, белсенділігі айқын көрініп, ғылыми жаңалықтарды ашудағы интуициясы, сезімдік рөлі т, б. сипаттары зерттеледі.
Көркемөнер, әдебиет пен шығармашылыққа қатысты психология. Бұл сала бойынша қарастырылатын мәселелер —- әсемдікті қабылдау және оның адам жан дүниесін байытуға ықпал ету факторлары.
Психологиядағы оқыту әдістемесінің теориясына түсініктеме. Теориялық білімнің ерекшеліктері. ЖОО-дабілім берудегі белсенді оқыту әдістері. ЖОО-дабілім берудегі мәселелік оқыту әдістері.
Психологияны оқыту әдістемесі психология ғылымының негізгі базалық саласына жатады. Психологияны оқыту әдістемесінің пәні білім беру (оқыту мен тәрбие) үрдісін ұйымдастырудың психологиялық заңдылықтары, құралдары мен тәсілдері болып табылады.
Қазіргі заманғы мектепте психологияны оқыту қосымша білім беру арқылы жүзеге асырылады. Осы пән бойынша оқушылар үшін бір қатар оқулықтар мен оқу құралдары шығарылды. Алайда, оны мектепте қалай оқыту туралы бір көзқарас әлі қалыптасқан жоқ. Бүгінгі таңдағы ең шиеленіскен мәселе – ол орта мектепте психологияның оқыту қай педагогикалық парадигма бойынша – дәстүрлі ме, әлде гуманистік пе деген сұрақ.
Дәстүрлі концепциямен оқытуда оқытушының негізгі міндеті оқушыларға білім беру және оларда қабілеттер мен дағдыларды қалыптастыру болып табылады. Мұғалім оқушыға білімді ауызша түрде береді немесе ақпарат алуға болатын оқулық мәтінін ұсынады. Оқушы белгілі бір көлемдегі білімді алғаннан кейін мұғалім оның меңгеру сапасын тексереді. Мұндай бағыттың негізі – оқушының меңгеруі және бағасына бақылау жасау. Берілген концептуалды схемадағы психологияның мұғалімі басқа кез-келген пән мұғалімінен еш айырмасы жоқ.
Психологияны оқыту әдістемесі пәнінің міндеттері:
Психологияны оқыту әдістемесінің теориялық негізгі мазмұнын ашу.
Психологияны оқыту мәселелеріне қызығушылық туғызу.
Студенттердің психологияның практикалық оқытушысы ретінде үздіксіз өзіндік жетілдіруіне бағыттау.
Студенттерді қолданбалы психологиялық пәнді меңгеруге қызығушылығын арттыру.
Студенттердің жеке кәсіби іс-әрекетіндегі педагогикалық психологияның білімін қолдануға стимул (ұйтқы) жасау.
ЖОО оқу нақты студент үшін болашақта өзінің кәсіби іс-әрекетінде сәтті қолдануға мүмкіндік беретін негізгі теориялық және практикалық білім алу болып табылады. Оқытушының мақсаты - болашақ маманға өзінде жинақталған білім мен іскерліктерді беру, сонымен қатар оларды тәжірибеде және шындық өмірде қолдануға үйрету. Бірақ, психология – бұл гуманитарлық танымға жататын ерекше ғылым. М.М. Бахтин гуманитарлық таным – ғылыми танымның ерекше типі , оның негізінде зат емес, тұлға, субъект - субъект қатынасы тұрады деп атап өткен. Тұлға танылушы ретінде танымның нақтылығын талап етпейді , ол танымның тереңдігін қалайды. Оның бірегейлігі студенттің дамуын “Психология ” пәнін оқу барысында тек нәтиже ретінде ғана емес, сонымен қатар оны өзіндік сана, өзін-өзі тану және өзін -өзі жетілдіру процесі ретінде қарастыру қажеттігінде. Мұндағы маңызды сәт әлемді бейнелеу ғана емес, сонымен бірге қазір және болашақта осы әлемде өзін, өзінің жағдайын, өзінің әлемге қатынасын, өзінің мінез-құлқын бейнелеу болмақ.
ЖОО-дағы білім беру мазмұны кәсіби білім берудің негізгі бағдарламасымен анықталады. Білім беру бағдарламасы - бұл білім берудің барлық ұсыныстарының жиынтығынан тұратын жоғары білімнің белгілі бір деңгейін бағыт бойынша мазмұнын анықтайтын құжат немесе құжаттар жинағы. Бұндай білім беру бағдарламасының құрылымының ішіне келесілер кіреді:
түлектерді дайындау деңгейі мен мазмұн минимумына қойылатын мемлекеттік талаптар;
сол мамандық бойынша оқу жоспары;
пәндер бойынша оқу жоспарлары;
пәнді оқытудың тақырыптық жоспары;
оқу кестесі
Достарыңызбен бөлісу: |