Пунктуациясы
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
Пунктуациясы
- Бұл бет үшін навигация:
- 198-жаттығу.
| 196-жаттығу. Бұрыс қойылған және түсіп қалған сызықшаларды тауып,
тиісті жеріне орналастырып, жаттығуды көшіріп жазыңыздар. Оның қойылу себебін анықтап, ережемен дәлелдеңіздер. Баласын, туысқанын қалдыра гөр – деп, біреулер құдайдан тілек тілеп жүрсе, құзғындар ынты-көңілі етке тою, тері, май пайда қылу. (Ж.А.) Қартқожа – өзінің жаман ойын жүгіртіп, дүниенің қызығын көруге екі-ақ нәрсе керек екен деп жорыды: бірі ақша, бірі ғылым. (Ж.А.) Мұнда төрт старшын – Сақтоғалақтың атқамінері Абыралы, екі старшын – Жігітектің баласы Бейсенбі, Ерболаттан Оразбай, Көтібақтан Жиренше, Бөкеншіден Күнту, Жуантаяқтан Байғұлақ, Топайдан Байділда бар. (М.Ә.) «Базаралы, Тәкежан дауы» деген бәлеге – бүкіл бір ояз, Семей оязының болысы мен жуандары атсалыса бастады. Аршалы, Керейінен Рақыш, Бәсентиіннен Әлі, Бурадан Алдоңғар, Ылди бойынан Нүрекенің Темірғалысы, Көкеннің Уағынан пысық болыс – Нүрке, Қарағай ішіндегі, ішкі жақтағы Белағаш болысынан Шынжы сияқты бүтіл бір ояз ел сабағы қосылған. (М.Ә.) Жол үстінде келе жатқанның барлығы – атты- жаяулысы болсын, машина-тракторы болсын бәрі де алақандағыдай айқын көрінеді. (Ш.А.) Базаралының қашып келгені де рас және «бұрын емес, дәл биылғы жылы қашып келуіне себеп Күнтудың болыс боп тұрғандығы» дегені де дұрыс. (М.Ә.) 97 197-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқып, көшіріңіздер. Сызықшаның өлеңді оқу мәнеріне әсерін түсіндіріңіздер. Ақ сәуле күміс жүзді, құндыз қабақ, Сен гүлсің иіс шашқан жарып сабақ. Болғанда көзің – жақұт, етің – торғын, Көзің – ай, шашың – жібек, мамық тамақ. Көзің – нұр, сөзің – алма, аузың – алтын, Самород, қоспасы жоқ нағыз балқын. Шомылған сұңқар бойың нақ гауһардай Бұрқырап нұр төгілсін, маған талпын! Бір сенсің дүние көрген көзім нұры, Жарқырап жаным тартар, көңілім гүлі! Егілген ер көңілім қол сермейді, Тартса да аспаннан көп жұмақ хоры. Жан сәуле, кеуде күйген, жүрек жалын! Кеудем от, жүрегімнің байқа халін?! Дауасы ауыр дерттің – жалғыз сенсің, Қолың бер, кетсін қайғы, сөнсін жалын! (С.Торайғыров) 198-жаттығу. Мәтіннің тиісті жеріне сызықшаны қойып, көшіріңіздер. Оның қойылу себебін талдап түсіндіріңіздер. Қазір бұл ауылдағы күзетші, сауыншы, түйеші, қауғашы, отыншы, асшы атаулы бәрі де жаман жыртық киімдерінен жел азынап, бүрсең қағып, бай малының қамында жүр. (М.Ә.) Жиналған көптің жүзі жаз, көңілдері жайлау, езуінде күлкі, көзінде шаттық. (Т.К.) Жас шалғыны мол, кең қоныс Барлыбайда отырған Абай ауылы. (М.Ә.) Олар үлкен үйде Еркежанның қолында өсетін Әубәкір және Пәкизат. (М.Ә.) Бұрын жеткен Кәкітай, Дәрмен және Оспанның бір ұл, бір қызы Әубәкір, Пәкизат. (М.Ә.) Ол ол ма, Оразқұл мас болып келгенде ол арсыздың бетіне түкірудің орнына атам елпек қағып, атының шаужайынан ұстап, аттан түсіріп, үйіне апарып, үстіне тон жауып, тоңып қалмасын деп жік-жаппар боп жүреді. (Ш.А.) Ең алдымен тіл қатқан Жиренше: ... Бізге де олжа түссін деп, тым құрса мезіреті жасады ма? Ол ол болсын, жә, мынау көргеніміз қай мазағымыз!? деп қатарында келе жатқан Күнтудің, опырылып қалған ерінің қасына қамшысымен салып кетті. (М.Ә.) |