Тематический план дисциплины

272 
 
-  коррекционно-развивающая  и  социально-адаптирующая  направленность  инклюзивного 
образования.  
Глава 2. Коррекционная педагогика – основа инклюзивного образования. 
2.1.  Подходы  к  анализу  проблемы  «норма-отклонение»  в  развитии  человека.  Факторы 
риска в развитии ребенка. Компенсация как ведущая категория коррекционной педагогики. 
Индивидуальный подход в коррекционно-развивающем обучении.  
2.2. Понятие инвалидности, категории инвалидов, классификация инвалидности по ВОЗ. 
Группы  инвалидности по ВТЭК. Первичные дефект и вторичные нарушения.  
2.3.  Общая  характеристика  детей  с  ООП  и  их  классификация.  Понятие  «умственная 
отсталость»  и  ее  классификации.  Характеристика  детей  с  ЗПР.  Отклонение  от  нормы  в 
поведении.  Клинико-психолого-педагогическая  характеристика  детей  с  речевыми  наруше-
ниями.  Причины  нарушений  слуха,  их  диагностика  и  медицинская  реабилитация.  Виды 
нарушений опорно-двигательного аппарата.  
Глава 3. Модификация образовательного процесса в инклюзивной школе.  
3.1. Оптимизация структуры управления ОУ. Взаимодействие ПМПК и образовательного 
учреждения. Организация деятельности ДОУ и ОУ при переходе ребенка с ОВЗ в начальную 
школу.  Организация  комплексного  сопровождения  ребёнка  с  ООП  в  образовательном 
процессе. Роль консилиума как формы управления образовательной средой. 
3.2.  Общие  принципы  и  подходы  к  организации  учебно-воспитательного  процесса  в 
инклюзивном  классе:  все  обучающиеся  могут  быть  успешными;  у  каждого  ребенка  свой 
уникальный  стиль  усвоения  материала;  ребенок  становится  субъектом  учения  при  включе-
нии  в  индивидуальные  и  групповые  формы  продуктивной  деятельности.  Организация 
методической  работы  педагогов  по  освоению  психодидактических  возможностей 
современного урока.Принципы отбора и переработки содержания урока. Методики, техноло-
гии, подходы: развивающее обучение; личностно-ориентированное обучение; рефлексивное 
обучение; мыследеятельностное обучение; продуктивные технологии.  
Педагогические приемы коррекции отклоняющегося поведения подростков.  
Составление и условия реализации индивидуального образовательного плана. Адаптация 
содержания  образовательных  программ,  учебных  материалов  для  процесса  инклюзивного 
обучения. 
3.3. Оценка динамики достижений ребёнка с ООП в инклюзивном образовании. Методика 
критериального  оценивания  в  условиях  инклюзивного  образования.    Роль  каждого 
специалиста ПМПК в оценке достижений ребёнка.  
Результаты  обучения  (компетентность,  целостная  картина  мира,  субъективность, 
сверхнормативная активность, проактивность, стремление брать на себя ответственность за 
исход  дела,  способность  к  отчету),  развитое  абстрактное  мышление,  владение  полной 
структурой деятельности, формирование социальной взрослости, мотивационная готовность 
к учебно-профессиональной и к общественно-значимой деятельности. 
3.4.  Особенности  организации  воспитательной  работы:  принцип  индивидуального 
подхода;  педагогический  такт;  стили  общения  и  взаимодействия.    Коллектив    и  дети  с 
отклонениями в здоровье.  Межличностные  отношения в группе. 
3.5. 
Методологические 
основы 
взаимодействия 
субъектов 
образовательного 
процесса. Образование  как  система  взаимодействия  педагогов  с  учащимися  и  родителями. 
Преодоление и профилактики искусственной изоляции семьи ребенка с ООП. 
Контроль планируемого результата обучения.Контроль освоения программы 
предусматривает проведение промежуточной аттестации в форме зачёта. В качестве зачёта 
возможно проведение защиты творческих работ по темам: «Урок в инклюзивном классе», 
«Внеклассное занятие в инклюзивном классе» или эссе «Моя инклюзивная школа».   
 
Список литературы 
1.
 
Государственная программа развития образования в Республике Казахстан на 2011-2020 годы», 
утвержденная Указом Президента РК №1118 от 7 декабря 2010 г.  
2.
 
Закон РК № 319-III от 27 июля 2007 г. «Об образовании».  

273 
 
3.
 
Закон РК № 345 от 8 августа 2002 г. «О правах ребенка в Республике Казахстан».  
4.
 
Конвенция о правах инвалидов. – ООН. – 30 марта 2007.  
5.
 
Конвенция о правах ребенка. Принята Генеральной ассамблеей ООН 20.11.1989 г. 
Ратифицирована постановлением № 77 Верховного Совета РК от 8 июня 1994 г.  
6.
 
Концептуальные подходы к развитию инклюзивного образования в Республике Казахстан. – 
Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 26 с. 
7.
 
Саламанкская Декларация и Рамки действий по образованию лиц с особыми потребностями: 
Всемирная конференция по образованию лиц с особыми потребностями. – Испания. – 1994 г.  
8.
 
Учебная программа «Организация инклюзивного образования в образовательном учреждении» 
Сос: Алехина С. В., канд. психол. наук Кутепова Е. Н., канд. педагог. наук, доцент Москва,  
2013 г.  
 
 
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІПТІК  БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ЖОБАЛАУ 
ТЕХНОЛОГИЯСЫН ИНФОРМАТИКА ПӘНІНДЕ  ҚОЛДАНУДЫҢ ҚАЗІРГІ 
ЫҚПАЛДАРЫ 
 
Кошенова Л.Н., 
Щучинск қаласы, педагогикалық колледжінің 
информатика пәнінің оқытушысы 
 Бурабай  ауданы, Ақмола облысы  
 
Қазақстан Республикасындағы білім беруді модернизациялаудың концепциясы «білім 
беруді оқушылардың белгілі бір білімді ғана меңгеріп қоймай, оның тұлғасының, танымдық 
және жасампаз қабілеттерін дамытуға бағытталуы қажеттігін» атап көрсетеді. Оқушылардың 
бойында бастамашылдықты, дербестікті, төзімділікті, қоғамдағы  табысты меншігіне айналу 
және еңбек нарығына белсенді түрде бейімделу қабілетін қалыптастыру”. 
«Жоба» 
сөзі 
информатика 
пәнінің 
оқытушыларына 
анағұрлым 
жақын. 
Информатикада  жоба  дегеніміз,  жұмыстың  нәтижесін  презентациясымен  қандай  да  бір 
проблеманы дербес түпкілікті зерттеу түсінігі – бұл әрине, компьютерлік бағдарлама. Бірақ, 
қазіргі жағдайда қоғамда колледждің бітірушілерінің біліміне ғана жоғары талап қоймайды, 
оның  дербес  жұмыс  істей  білуіне,  проблеманы  немесе    түрлі  ғылыми  көзқарасы 
тұрғысындағы құбылысты қарастыра білуіне талап қояды. Біздің барлығымыз оқу қызметінің 
жаңа  формасын  іздеу  қажеттігіне  ұшырасамыз.  Бізге  оқушыларды  дербес  ізденетін  және 
зерттеу  жұмыстарына  үйрететін  дағдыларға  жол  табу  керек,  ол  оқытудың  себептерін 
арттыратын  еді  және  оқушылардың  бойында  әлемнің  тұтас  көрінісін  қалыптастыруға 
мүмкіндік береді. Жобалау қызметі – көрсетілген мақсатқа жетуге болатын тәсілдердің бірі.  
Жобалау  әдістері  серіктестікте  оқытуда  (cooperative  learning)  әлемнің  көптеген 
елдерінің білім беру жүйесінде кеңінен таралуда. Оның себептері бірнешеу және түптамыры 
педагогикада ғана емес, сонымен қатар ең бастысы әлеуметтік ортада: 
   •  оқушыларға  сол  немесе  басқа  білімнің  сомасын  беру  қажеттігі  ғана  емес,  бұл 
білімді дербес қанша игеруге болады, жаңа танымдық және практикалық міндеттерді шешу 
үшін меңгерілген білімді пайдалана білу; 
•  коммуникативтік  қабілет  пен  дағдыны  меңгерудің  өзектілігі,  яғни түрлі  әлеуметтік 
рольдерді  қолдана  отырып  түрлі  топтарда  жұмыс  істеу  (лидердің,  орындаушының, 
делдалдың, т.б.); 
•  көпшілік  адамдармен  араласу,  түрлі  мәдениеттермен,  бір  проблемаға  деген  түрлі 
көзқараспен  танысу; 
•  адамның  дамуы  үшін  зерттеу  әдістерін  пайдалана  білудің  маңызы:  қажетті 
ақпаратты,  фактілерді  жинау;  оларды  түрлі  көзқарас  тұрғысынан  сараптай  білу, 
қорытындылар жасау. 

274 
 
Егер  колледжді  бітіруші  жоғарыда  көрсетілген  қабілетер  мен  дағдыларды  меңгерсе, 
ол  өмірге  біршама  ыңғайланған,  өзгеретін  жағдайларға    бейімделген,  алуан  түрлі 
жағдайларда бағыт ала алатын, түрлі ұжымдарда жұмыс істей алатын болады.  
Бұдан  өзге,  жобалау  әдісін  қолдана  білу  –  оқытушының  жоғары  біліктілігінің,  оның 
оқушыларды  оқыту  және  дамытуының  келешегі  бар  әдістемесінің  жоғары  көрсеткіші.  Бұл 
технологиялар  жайдан-жай  ең  алдымен  қарқынды  өзгеріп  жатқан  бұрынғы  индустриалды 
қоғам адамы өміріне бейімделе білетін  ХХІғ. технологиясына жатпайды. 
Оқушының  жобалық  қызметі  оның  алған  білімінің  шегінен  шыға  алмайды  және 
жұмыстың басталар алдында ол білімді алуы тиіс. Жобалау әдісі оқушының мүддесін есепке 
ала  отырып,  танымдық  қасиеттерін,  шығармашылық  мүмкіндіктерін  арттырады.  Бірақ  әр 
сабақ  оқушының  мүддесін  ғана  есепке  алып,  еркін  өте  алмайды,  себебі  оқытудың  бұл 
процесі  жүйелілікті  және  оқытудың  деңгейін  төмендетеді.    Жобалардың  әдісін  сыныптық-
сабақтық жүйеге «сыйғызу» оқытушы үшін қиын міндет болып табылады.  
Мен  оқытудың  дәстүрлі  және  тұлғалық-бағытталған  жүйелерін  саналы  түрде 
араластыра отырып жобалау қызметінің элементтерін кәдімгі сабаққа қосу жолын таңдадым. 
Жұмыстың  бұл  формасы  оқушылардың  жеке  қабілеттерін  есепке  алуды  қамтамасыз  етеді, 
топтық, танымдық қызметтің пайда болуына үлкен мүмкіндіктер ашады. Мұндайда оқушыға 
мұғалімнің,  жолдастарының  тарапынан  оның  қажет  ететін  көмегін  алу  мүмкіндігі 
айтарлықтай өседі.  
Менде келесі жүйе қалыптасты. Алдымен жалпыға бірдей түсінік беруге бағытталған 
базалық  теориялық  білім  беремін.  Сонан  соң  мазмұны  информатиканың  базалық  курсы 
бойынша  оқушының  қорытынды  білімі  мен  қабілеті  жүйесіне  сәйкес  келетін  практикалық 
сабақтарға ауысамыз. Содан кейін практикалық маңызы бар дәстүрлі емес жағдайларда алған 
білімдерін пайдалануға бағытталған жобаларды орындауға өтеміз.  
Әрі  қарай  информатика  сабақтарында  1,2,3  курс  оқушыларымен  орындалатын 
жобалардың  мысалдары  келтіріледі.  Жобалар  базалық  курстың  бағдарламасына  сәйкес 
құрастырылған.  
3.1   «ДК таңда» жобасы 
«Дербес компьютер» бөлімі.  
«ДК таңда» жобасы, 1 курс оқушыларына ұсынылады.  
Жобаның типі: рольдік-ойындық, шағын жоба.  
Жоспарланған нәтиже: бастапқы шарттарға сәйкес оқушылардың компьютер моделін 
саналы түрде таңдауы.  
Мақсаттар:  «ДК  орнату»  тақырыбы  бойынша  оқушылардың  білім  сапасын  тексеру, 
оқушыларға  информатика  сабағында  өтілген  материалды  іс  жүзінде  қолдануды  көрсету, 
сатушы-сатып алушы жағдайындағы өзін-өзі ұстау мәдениетін үйрету.  
Оқу-педагогикалық  тапсырмасы:  газеттердегі  жарнамалық  хабарландыруды, 
компьютерлік  фирмалардың  прайс-қағаздарын  пайдалана  отырып,  өздерінің  мүдделерінен 
шығатындай ДК пішін үйлесімін анықтау. Өз таңдауын дәлелдеу.  
Пәндік-мазмұндық сала: информатика  
Ұзақтығы: бір сабақ.  
Жоба барысы:  
Бұл  жоба  «ДК  орнату»  тақырыбы  бойынша  қорытынды  сабақ  болып  табылады. 
Оқушылар  алдын  ала  екі  топқа  бөлінген.  Бір  топтың  қатысушылары  компьютерлік 
фирмалардың  өкілдері.  Олар  сабаққа  дайындалған  жарнамалық  хабарландырулар, 
компьютерлік  фирмалардың  прайс-қағаздарын,  жарнамалық  топтамалар  алып  келеді. 
Оқушылардың  келесі  тобы  сатып  алушыларды  бейнелейді.  Бұл  топтың  әрбір  қатысушысы 
ДК  белгілі  бір  мақсатпен  және  «қолында  бар»  қаржыға  сатып  алғысы  келеді.  Қоңыраумен 
сатушылар  өздерінің  жұмыс  орындарына  орналасады,  ал  сатып  алушылар  белгілі  бір 
шектеулерден шыға отырып барынша оңтайлы таңдау жасауға тырысады. Таңдау жасалған 
соң  екі  тараптан  компьютер  «сатылды»  деген  шартқа  қол  қойылады.  Мұндай  шарттар 
жасалған соң барлық сатып алушылармен ойналған жағдайды талқылауға көшеміз. Бірінші 

275 
 
болып  өздерінің  нәтижелерін  сатып  алушылар  көрсетеді.  Олардың  әрқайсысы  қандай 
мақсатпен  компьютер  сатып  алуға  келгенін,  қандай  сомаға  және  қандай  жиынтықты 
таңдағанын хабарлайды. Таңдалған компьютердің сипаттамасы шартта жазылған және әрбір 
жиынтықты таңдау дәйекті болуы шарт, бұған оқушының бағасы тәуелді болады. Сонан соң 
сатушылар тобының оқушылары сөз сөйлейді. Олар өздерінің таңдауларына сүйене отырып 
жасалған тапсырыстар үшін жинақталған жинақты ұсынады.  
Жобаның  қорытындысын  шығара  отырып,  мен  әр  уақытта  оқушылардың  назарын 
сыпайы  қатынастың  қажеттігін  көрсете  отырып,  олардың  сатып  алу-сату  жағдайының 
үлгісіндегі өзін-өзі ұстау мәдениетіне аударамын.  
Жобалау  қызметі  информатика  сабағында  жетекші  орында.  Бірақ,  менің  ойымша, 
оның  жетістігіне  жұмысты  студент  үшін  маңызды  материалға  құрған  кезде  ғана  қол 
жеткізуге  болады  және  болашақ  жобаның  ойын  бірлесіп  қалыптастыруда  оқушының 
мүдделерін  анықтау  және  нақтылау  процесі  ең  күрделісі  болады.  Әдетте  мен  жалпы 
мазмұндық  аясындағы  кіріспені  еркін  таңдауды  сақтай  отырып  пайдаланамын.  Жоба 
тұлғалық проблеманы шешуге немесе бұған дейін қай жағынан бастайтыны түсініксіз болып 
келген  жаңа  қызықтыратын  салаға  ену  тәсіліне  айналуына  көмектесе  алады.  Колледжде 
информатикадан  жобалар  интеграциялайтын  факторлардың  роліне  ене  алады,  олардың 
мақсаттық  қойылымы  түрлі  пәндер  бойынша  жинақталған  білімдерін  іс  жүзінде  пайдалану 
болып табылады.  
Аталған қызмет оқушыларды оқытуда келесі мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған:  

 
Ғылыми дүниетанымның негіздерін қалыптастыруға;  

 
Ақпаратпен  жұмыс  істеудің  жалпы  оқулық  және  жалпы  мәдени  дағдыларын 
қалыптастыруға;  

 
Оқушылардың келесі кәсіби қызметке дайындалуына;  

 
Үздіксіз  білім  беру  жүйесіне  көшуге  қажетті  жағдайда  ақпараттық 
технологияны меңгеру.  
Менің информатика сабағында өткізетін бірнеше жобаларды қарастырамыз.  
 3.2  «Фразаны  жинақта»  жобасы,  «Файлдық  құрылым»  тақырыбын  оқып  үйрену 
аясында  1  курс  студенттеріне  ұсынылады.  Оны  өткізу  үшін  оқушылар  жұптарға  бөлінеді. 
Ұзақтығы – екі сабақ..  
Аталған  жоба  Windows  2000  навигациясын  меңгеруге,  нысандардың  ярлыктарымен 
жұмыс істеу тәртібін,  Word  мәтіндік редакторын, файлдарды қандай жағдайларда сақтауға 
болатынын үйренуге мүмкіндік береді.  
Жұмыстың бірінші бөлімінде әр студент өзінің шешуші фразасын ойлап табады және 
Word    редакторында  шешуші  фразаның  бөлігі  бар  және  қалған  бөлігі  қай  файлдарда 
жатқанын  көрсететін  бес  файл  жасайды.  Бірінші  файлға  арналған  ярлык  жасалады  және 
жұмыс  үстеліне  орналастырылады.  Алдын  ала  Windows  ортасында  файлдарды  іздестірудің 
барлық  критерийлері  пайдалануы  керектігін  айтамын:  аты,  типі,  символы  мен  атауы, 
мәтіндегі файлда бар өлшемі, күні бойынша.  
Бес файлдың бірін архивтендіруге болады – осылайша архиваторлармен жұмыс істеу 
дағдысы қалыптасады.  
Жұмыстың  екінші  файлында  оқушылар  бес  файлды  жасап  болған  соң  жұмыс 
орындарын  ауыстырады:  әрқайсысы  ярлыкқа  бір  басумен  фазаның  басы  бар  және  екінші 
файлға жолын көрсетумен файлды ашады , сонан соң басқа файлдарды тізбекті түрде іздейді 
әрі шешуші фазаны жинайды.   
Бұл  жобада  ойындардың  элементі  де,  жарыстардың  элементі  де  бар:  кім  іздеуге 
арналған  анағұрлым  қызықты  тапсырманы  әзірлейді,  кім  қажетті  файлдарды  тезірек 
жинайды.  Оқушылар  өзінің  жолдасының  еңбегін  келесі  критерийлер  бойынша  бағалайды: 
іздеудің  күрделілігі,  ұйымдастырудың  дұрыстығы.  Дәл  осы  жерде  әркім  файлдық 
құрылыммен жұмыс істей білуіне өзіндік баға беруді жүргізеді.  
Осылайша, колледждегі жобалық қызметті ұйымдастырудың жалпы идеясы мынадай: 
бұл теориялық информатика саласында білімді талап ететін «өмірлік» міндеттердің шешімін 

276 
 
іздеу  ғана  емес,  сонымен  қатар  ақпараттық  технологияларды  меңгеру  дағдысы.  Мұндай 
жобаларды орындау және рәсімдеу оқушылардан түрлі бағдарламалық жабдықтармен жұмыс 
істей білуді талап етеді, сонымен қатар түрлі пәндер бойынша интеграцияланған білімдерін 
қарастырады.  
Тәжірибені  жинақтап  қорытудың  нәтижесінде  жобалық  технологияны  пайдаланып 
оқыту жүйесіндегі ақпараттық циклда келесі қорытындыны жасаймын:  

 
Жобалық  әдістемені  қазіргі  білім  беруде  пайдаланудың  қажеттігі  білім  беру 
жүйесіндегі  оқушының  анағұрлым  толыққанды  тұлғалық  дамуына,  оны  шынайы  қызметке 
дайындаудың кезекті тенденциясына негізделген.  

 
Жобалау 
әдістемесі 
оқушыларды 
информатикаға 
және 
ақпараттық 
технологияға  оқытуда  жоғарыда  келтірілген  оған  тән  ерекшеліктеріне  негізделген  кең 
таралған тәсілдерге ие болуда.  

 
Жобалау  әдістемесін  пайдалану  колледждегі  оқытудың  барлық  сатысында 
нәтижесін  береді,  себебі  жобалық  әдістеменің  маңызы  тұлғаның  негізгі  психологиялық 
талаптарына оның дамуының кез келген сатысында жауап береді.   
Бәрінен бұрын бұл негізделген:  

 
Жобалау  қызметінің  проблемалық  сипатына,  оның  негізіне  шынайы  өмірмен 
байланысты теориялық немесе практикалық маңызы бар проблема жатады;  

 
Жобалық қызметтің даусыз сипаты: жобалық әдістеме оқушының оқытушыдан 
тікелей  тәуелділігін  жоюды,  белсенді-ойлау  қызметі  процесіндегі  олардың  қатынастарын 
қайта құру жолымен қарастырады.   
Менің жеке бақылауым көрсеткендей, тұтас алғанда жобалау әдістемесі оқушылардың 
компьютерлік  сауаттылығының  деңгейін,  мектеп  оқушыларының  дербестік  деңгейін, 
олардың  төзімділігін,  сондай-ақ  жалпы  интеллектуалдық  даму  деңгейін  айтарлықтай 
арттыратын инновациялық технология болып табылады.  
Бірақ,  жобалық  әдістемені  пайдалану  әлі  де    болса  оқытудың  дәстүрлі  түрін 
пайдалануға  жол  беріп  келеді.  Бұл  мұғалімдердің  оқытудың  аталған  альтернативті  жолын 
пайдаланудың    хабарсыздығымен  немесе  нашар  білетіндігімен,  сондай-ақ  оқушылар 
тарапынан  жобалық  әдістемені    пайдаланудың  кездесетін  қиындықтарымен  байланысты: 
білімнің  түрлі  деңгейі,  дербес  ойланудың,  өзіндік  ұйымдастыру  мен  өзіндік  оқытудың 
жеткіліксіз  қабілеті.  Сондықтан  жобалық  жұмысты  ұйымдастыру  ең  алдымен  оқу 
процесіндегі  жобалау  әдістемесін  пайдаланудың  негізгі  теориялық  және  практикалық 
негіздерін  пайдалануды  талап  етеді.  Ұсынылған  тәжірибе  бұл  ауыр  міндетті  орындауға 
көмектеседі деп үміттенемін.  
 
       Әдебиеттер  тізімі 
1.
 
Н. Ермеков, Ж. Караев, Н. Стифутина. Информатика. Алматы. «Жазушы». -  2001. 
2.
 
Журналдар мен  интернет сайттары. 
3.
 
Балапанов Е.К. Информатикадан 30 сабақ. – Алматы, 1999г. 
4.
 
Информатика негіздері. Жапарова Г.А., Алматы, 2006ж. 
5.
 
Громыко Ю. В. Понятие и проект в теории развивающего образования  
6.
 
В. В. Давыдова // Изв. Рос. акад. образования.- 2000.- N 2.- C. 36-43.- (Филос.-психол. основы 
теории В. В. Давыдова).  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

277 
 
STRATEGIES FOR EFFECTIVE LESSON PLANNING 
 
Енсебаева С. С. 
Ж.Мусин атындағы педагогикалық колледжінің ағылшын тілі пән оқытушысы, 
Көкшетау қаласы, Ақмола облысы  
 
A lesson plan is the instructor’s road map of what students need to learn and how it will be 
done effectively during the class time. Before you plan your lesson,  you will first need to identify 
the learning objectives for the class meeting.  Then,  you can design appropriate learning activities 
and  develop  strategies  to  obtain  feedback  on  student  learning.  A  successful  lesson  plan  addresses 
and integrates these three key components: 

 
Objectives for student learning 

 
Teaching/learning activities 

 
Strategies  to check student understanding 
Specifying  concrete  objectives  for  student  learning  will  help  you  determine  the  kinds  of 
teaching and learning activities you will use in class, while those activities will define how you will 
check whether the learning objectives have been accomplished (see Fig. 1). 
 

жүктеу/скачать 4,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: