Редакция алқасы
Mukhtar Auezov’s and Austen’s
жүктеу/скачать 7,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ФИЗИКА PHYSICS Умбетов А.У.
Mukhtar Auezov’s and Austen’s Characters Here is where Mukhtar Auezov differs with Austen. Mukhtar Auezov presents a variety of characters. All his characters have deep relation with their societies and reality and are true representatives of Kazakh life. There is a flood of characters- children, parents, women and men, ne‘er- do-wells, grannies, peons, officers, clerks, shopkeeper, writers, akyns, beggars, political figures etc.— revealing their true selves in various roles of life-as father , son, husband- wife, friend, lover, rival etc. The range of Austen‘s characters is limited, unlike Mukhtar Auezov. Her characters are mostly young men and women, sometimes parents or other senior relatives, but seldom do we find much variety of characters as we find in Mukhtar Auezov‘s works. There are hardly any children, beggars, doctors, teachers etc. Very senior or very young characters normally do not have much role to play in her novels. Her characters typify nothing, for their actions and speech are familiar but these also are full of common sense – something that is very uncommon. Similarities between the two genii Both Austen and Mukhtar Auezov were gifted with that rare genius of making the familiar and commonplace intensely interesting and amusing. Their characters are ordinary men and women, as one might come across in everyday life. They do not present great kings and princes, intellectuals or statesmen, saints or sinners. Their range is confined only to the ordinary persons of the type who seem to be belonging to our next door neighbor ; and yet they turn them into hero sometimes – as Darcy is, in his benevolence and love; as Jagan is, in his stoic tolerance ;and as Elinor is, in her gentle and good disposition. Don‘t we wish that today, in this world of hustle and bustle, of the mad race, of growing insensitivity and intolerance, all that society needs most is people like these? The fiction of Austen and Mukhtar Auezov, deceptively simple and elusive in terms of literary theory and technique, is distinct for its voice, its fusion of the comic with the sublime, and its philosophical depth. Theirs is a style that has lightness of touch, is crystal- clear and lucid; but, at the same time, wonderfully expressive and full of understated surprises. Both Austen and Mukhtar Auezov had a great sympathy for all their characters. Like Chaucer, they love them in spite of all their follies and weaknesses – as Jane Austen said – ―Selfishness must always be forgiven for you know there is no hope for a cure. In some of their novels, both the novelists have created characters, who seem to represent the novelists themselves and who are keen spectators and of all that is going on around them. For example, in “Sense and Sensibility”, we have Elinor. She is not a sprightly creature, and is certainly somewhat like her creator Austen herself, especially in her inner good sense and clear insight. Elizabeth Bennet in “Pride and Prejudice”, and Anne Eliot in “Persuasion” are the closest likeness in characters. In the similar manner were characters created by Mukhtar Auezov in his own image. An author makes his characters his own mouthpiece only when he has a philosophy to propound or his own views to propagate. It there is any philosophy to be found in their works, it is that of humanism and practical wisdom. They are witnesses and not judges of 269 _______________________________________________________________________ Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 life. They have sympathy for all, but with little self detachment. Their personal attitudes to all their characters are mainly one of understanding based on sympathy and compassion. That makes them great artists. I feel that Austen has not done justice to the character of Mrs. Bennet. Both, Kunanbay and Mrs. Bennet are best well-wishers of their children but both are dubbed by their children as old- fashioned, dimwits and even lacking in social grace and a person of meaner understanding‘ (Mrs. Bennet). Both Kunanbay and Mrs. Bennet are anxiety ridden parents. The difference between the two is that Kunanbay does not talk, and does not have anybody to share his anxieties, and hence suffers silently at the hands of his careless, insensitive and prodigal son Mali who refuses to carry on the business of his father and brings him, immeasurable misery to such an extent that Kunanbay renounces his worldly life and activities. He leaves his home, his shop and even his town. On the other hand, we have Mrs. Bennet, who is mother of not one or two, but five daughters. Being the mother, she is naturally concerned for the marriage of her daughters – but unfortunately her concern or anxiety is neither shared nor understood by her husband –the father of five daughters. Mrs. Bennet has to remind and persuade her husband all the time to look for and approach eligible bachelors for their daughters. But her husband gives a deaf ear to her worries as he himself is not even least worried on that account. Mrs. Bennet is made the object of ridicule by her husband and Elizabeth – both of whom take pride in their intelligence. But for all their intelligence and practical wisdom, they cannot understand Mrs. Bennet‘s anxieties – neither does Jane Austen, nor any of her worthy critics have. I fail to understand why Mrs. Bennet has been made an object of ridicule by everybody in and outside the novel, because she was persistently thinking about the welfare and security of her daughters, which, any mother in her place would be, especially if the father does not play any role in or show any concern towards securing sons- in-law for the daughters. It is entirely natural and plausible that a mother in her situation, with a reckless, improvident husband and five daughters, would develop an unceasing anxiety about their future. Austen has not understood the worries of Mrs. Bennet and done gross injustice to her character. Thus, although, in a way, both, the novelists have shown parents (Austen- mother and Mukhtar Auezov- father of Abay) suffering at the hands of their children, yet Austen could never reach the height of pathos we see in Mukhtar Auezov– as Austen gives just formal, soft, sweet drawing room talk of ladies and gentlemen. She does not present any deep, emotional scenes and is very reserved and practical in her depiction of love as an emotion. Here is where the similarity lies – Kunanbay sometimes loses temper at Abay, neither displays any other emotion or affection towards him – he never brings tears to his eyes while talking about his deep love, care and duty as both mother and father and total devotion to his son Abay – but silently does his herculean duty as father besides being the bread earner. Both Abay and Elizabeth hardly ever realized their parents‘ concern for them, although Abay goes very far in bringing untold misery to his father. Conclusion Both the writers viz. Jane Austen and Mukhtar Auezov were far removed from each other in many ways – age, time, gender, country, language, traditions, custom etc, but there are certainly some characteristics common in their writings. It is almost amazing to find even a streak of commonality between otherwise such geographically, chronologically and socially different writers. Their range is limited, their understanding of human relationships is deep and their presentation is equally simple. Both of them were not inspired by any outside agency but their own lives and day-to-day experiences of life. Both remained absolutely indifferent (in their writings) to the major historical and national events of their times and both confined their characters to a particular class of society. But the great contrast is that Mukhtar Auezov presented, though subtly as he seemed to understand better, the essential pathos of life. Among the novelists and scholars of World Literature, Jane Austen and Mukhtar Auezov hold very outstanding positions. They are both pioneers of progressivism and torch -bearers of New Learning and beginners of new phase in the literature, towards which their contribution has been phenomenal. References 1. Austen J (1814). Mansfield Park., NY:Modern Library Press.(1955) 2. Hardy E (ed.) (1955). Thomas Hardy‘s Note Book. London: Hogarth Press. 3. On Literatures in English‘ in S. Sharma (ed.) Studies in Contemporary English Litearature .N.Delhi: Sarup and Sons 4. Kazakh culture, reference encyclopedia. Almaty: “Aruna Ltd.” 2005 ISBN 9965-26-095-8 5. Mukhtar Auezov Fund. The autobiography and letters _______________________________________________________________________ 270 Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 ФИЗИКА PHYSICS Умбетов А.У. ф.-м.ғ.к., профессор, Жаратылыстану және ақпараттандыру факультетінің деканы, Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты, Арқалық қ. ЕКІ ҚҰРАМДЫ КРИСТАЛДЫ ЛИНЗАДАҒЫ ПОЛЯРИЗАЦИЯЛЫҚ СӘУЛЕЛЕРДІҢ ТРАНСФОРМАЦИЯСЫ Түйін. Бұл мақалада бифокалды линзалардың трансформациялық поляризациялық қасиеттері оның көмегімен әр түрлі интерференциялық суреттерді беретінін көрсетеді. Қарастырылған жағдайлар линзаның шығысында төрт толқын пайда болады. Олардың жұптарының поляризация күйі бірдей және жұптар арасында поляризациялары ортогоналды болады. Резюме. В работе рассматриваются свойства биофакальных линз, изготовленных из одноосных кристаллов. Исследуется особенности поляризации электромагнитных волн при прохождении их через двух компонентных кристаллооптических систем-бифокальных линзы. Взаимодействия между собой поляризованных волн, образованных на выходе бифокальной линзы. Предложен метод рассчета прохождения электромагнитных волн через составных частей бифокальной линзы. Исследовоно различное распределение энергии падающего на БЛ пучка среди четырех выходящих пучков сохраняет число реализуемых интерференционных картин при определенных условиях проведения эксперимента. Resume. Properties of the bifocal lenses made from monaxonic crystals are in-process examined. Investigated to the feature of polarization of hertzian waves at passing of them through two component crystal of the optical systems of bifocal lenses . Cooperations inter se the polarized waves form on the exit of bifocal lens. The method of calculation passing of hertzian waves offers through component parts of bifocal lens. It is investigational different distribution of energy of falling on БЛ of bunch among four going out bunches saves the number of the realized interference pictures at the certain terms of realization of experiment. Бифокалды линзалардың трансформациялық поляризациялық қасиеттері оның көмегімен әр түрлі интерференциялық суреттерді беретінін көрсетеді. Қарастырылған жағдайлар линзаның шығысында төрт толқын пайда болады. Олардың жұптарының поляризация күйі бірдей және жұптар арасында поляризациялары ортогоналды болады. Алайда БЛ түсетін сәулелердің энергияларының жіктелінуінің әртүрлі болуынан пайда болған төрт толқынның интерференциялық сурет беретін сәулелер саны тәжірибе өтуінің белгілі бір жағдайларында жүзеге асады. Толық жауапты Френель есебін шешу арқылы аламыз. Ол үшін үш бөлік (1-сурет) шекарасындағы барлық толқындар үшін амплитудаларын анықтауымыз қажет. Бірақ бұл есепті толық аналитикалық әдіспен шешу мүмкін емес. Дегенменде сәулелердегі амплитуда жөніндегі толық мәліметтерді келесі қарапайым тұжырым негізінде алуға болады [1,23]. 2 3 1-сурет. Бифокалды линзалар 271 _______________________________________________________________________ Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 Жазық (монохроматты) электромагнитті толқындар БЛ-1 линзаның өрісінде ортогоналды поляризацияланған екі толқынға бөлінеді. және векторларының бағыты, 0-толқын үшін өзара дәл келеді және кристалдың бас жазықтығына перпендикуляр. (о)- толқынның электр векторының бірлік векторын БЛ-1 линзаның 1 бөлігінде келесі түрде жазуға болады (1) е-толқынның және векторларының тербелу бағыты кристалдығ бас жазықтығында жатады және жалпы жағдайда бағыттары бойынша сәйкес келмейді. векторының толқынның таралу бағытына перпендикуляр екендігін ескерсек және оның векторымен байланысы келесі өрнекпен анықталатынын ескерсек электрлік вектор орнын келесі түрде жазуға болады , (2) мұндағы –кристалдың диэлектрик өтімділігінің кері матрицасы, -сәулелік вектор. БЛ-1 линзаның 2 бөлігі үшін (о) және (е) –толқындардың электрлік векторлардың тербеліс бағыты болады. , (3) мұндағы БЛ-1 линзаның 2 бөлігіндегі диэлектрлік өтімділіктің кері матрицасы, –сәулелік вектор. БЛ-1 линзаның кіріс қабырғасына түсетін толқынның поляризациясы шеңберлі болсын. Онда (о) және (е)-толқындардың БЛ-1 линзаның 1 бөлігінде амплитудалары бірдей болады. (4) Сфералық бетте бұл толқындар әрқайсысы тағы да (о) және (е) толқындарға бөлінеді. Бұл толқындардың амплитудалары БЛ-1 линзаның I және II бөліктеріндегі оптикалық өстердің өзара байланысты. Шағылған толқындарды ескермесек электрлік векторлар БЛ-1 линзаның 1 бөлігіндегі электр векторының 2 бөлігінен тербеліс бағытындағы проекциясы ретінде жазылады. ; , (5) мұндағы -сфералық бетке түсетін толқынның электр векторының толқыны. _______________________________________________________________________ 272 Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 О-толуын БЛ-1 линзаның 1 бөлігіндегі сфералық бетте о- және е-толқындарға бөлінеді (6) о-толқындардың интенсивтілігі бойынша өту коэффициенті (4) және (6) өрнектер бойынша келесі қатынаспен анықталады (7) о-толқын линзаның бөліктерінің шегарасында сынбайтын болғандықтан = және 1 және 2 бөліктерінде оптикалық остері өзара перпендикуляр БЛ- 1линза үшін алатынымыз (8) Шағылуға кеткен шығынды ескермесек, (о) толқынның (е) толқынға трансформалану коэффициенті келесі түрде жазылады =1 - (9) БЛ-1 линзаның 1 бөлігінде е-толуын сфералық бетте (о) және (е) – толқындары бөлінеді: (10) Шағылуға кеткен шығынды ескермеген жағдайда е-толқынның интенсивтілік бойынша өту коэффициенті келесі түрде жазылады (11) (5) және (10) қатынастарды ескере отырып, дәлдік бойынша келесі өрнектерді жазуға болады (12) (11) келесі түрге келтіруге болады (13) Шағылуды ескермеген жағдайда интенсивтіліктер бойынша е-толқынның о- толқынға трансформациялану коэффициенті келесі түрде жазылады 273 _______________________________________________________________________ Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 О-толуын БЛ-1 линзаның 1 бөлігіндегі сфералық бетте о- және е-толқындарға бөлінеді (6) о-толқындардың интенсивтілігі бойынша өту коэффициенті (4) және (6) өрнектер бойынша келесі қатынаспен анықталады (7) о-толқын линзаның бөліктерінің шегарасында сынбайтын болғандықтан = және 1 және 2 бөліктерінде оптикалық остері өзара перпендикуляр БЛ- 1линза үшін алатынымыз (8) Шағылуға кеткен шығынды ескермесек, (о) толқынның (е) толқынға трансформалану коэффициенті келесі түрде жазылады =1 - (9) БЛ-1 линзаның 1 бөлігінде е-толуын сфералық бетте (о) және (е) – толқындары бөлінеді: (10) Шағылуға кеткен шығынды ескермеген жағдайда е-толқынның интенсивтілік бойынша өту коэффициенті келесі түрде жазылады (11) (5) және (10) қатынастарды ескере отырып, дәлдік бойынша келесі өрнектерді жазуға болады (12) (11) келесі түрге келтіруге болады (13) Шағылуды ескермеген жағдайда интенсивтіліктер бойынша е-толқынның о- толқынға трансформациялану коэффициенті келесі түрде жазылады (14) БЛ-1 линзаның шығыс қабырғасында (о және е) тербелістердің өзара түрленуі жүрмейді. Сондықтан шағылуға кеткен шығын дәлдігімен (8), (9), (13) және (14) формулалар БЛ-1 линзаның шығысындағы сәулелер интенсивтілігін анықтайды. (8) өрнектен шығатыны егер сәуле оптикалық ось жазықтығында түссе, онда ( )²=1-( )² ,( )²=1-( )² және о-толқынның өту коэффициенті =1. Басқаша айтқанда о-толқын БЛ-1 линзаның 1 бөлігінен 2 бөлігіне өткен кезде өзінің поляризациясын өзгертпейді. Егер сәуле оптикалық ось жазықтығына нормаль түсетін болса, онда ( )²=0, ( )²= 0 және трансформациялану коэффициенті . Сонымен о-толқын сфералық беттен өткен кезде толығымен е-толқынға түрленеді. Егер сәуле БЛ-1 линзаның оптикалық остеріне перпендикуляр жазықтың бойымен түсетін болса және оның біреуін қамтитын болса, онда трансформациялану коэффициенті кіріс қабырғаға кез келген бұрышпен түскен жағдайда да бірге тең болады. векторын түрінде алайық. Сонда дәлдікпен келесі түрде жазылады (15) Егер түскен сәуленің толқын векторы оптикалық ось жазықтығында жататын болса,онда (16) вектор және векторлары жатқан жазықтықта жатқандығын ескерсек ( = ), онда е-толқын БЛ-1 линзаның сфералық шегарасында түрленбейтіндігі жөнінде қорытынды жасаймыз. Және БЛ-1 линзаның II бөлігінде де е- толқын түрінде қалады. келесі шартты орындаған жағдайда; егер сәуленің түсуі оптикалық остер жатқан жазықтық бойында жүрсе. Ал бұл жазықтың кіріс және шығыс қабырғаларөз өзара параллель болса ( вектор оптикалық остер жазықтығында жатады). е-толқын бөліктер шегарасында толығымен о-толқынға трансформацияланады, егер жарық ағыны оптикалық остер жазықтығына нормаль түсетін болса, немесе оптикалық остер жазықтығына перпендикуляр және оның біреуін қамтитын жазықтықта кез келген бұрышпен түсетін болса. БЛ-2 түріндегі бифокалды линзада оптикалық остер жазықтығы кіріс және шығыс қабырғаларына параллель, олай болса кіріс қабырғасына аз бұрышпен түскен жағдайда БЛ-2 линзаның шығысында негізгі интенсивтілікті бөлік шегараларында о- дан е-толқынға және е-ден о-толқынға трансформаланған толқындар ие болады. Кіріс қабырғасына перпендикуляр және оптикалық остердің біреуін қамтитын жазықтықта сәуле түсетін болса, онда БЛ-1 линзаның шығысында тек осы екі негізгі толқындар (о және е) кез келген түсу бұрышы жағдайында пайда болады [2,37]. _______________________________________________________________________ 274 Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 БЛ-1 линзаның шығысында пайда болған толқындардың интенсивтіктерін бағалайық. Егер БЛ-1 линзаға түсетін толқынның толқындық бірлік векторын келесі түрде жазсақ (17) Онда БЛ-1 линзаның I бөлігіндегі (0) және (е) толқындардың толқындық векторлары (18) (19) (4) ескере отырып (19) өрнектен алатынымыз: (20) БЛ-1 линзаның II бөлігінде линзаның екі бөлігінде де е-толқындардың толқындық векторы келесі түрде жазылады: (21) Оптикалық остер орнын келесі түрде алсақ: =(0,0,1) =( ; 0) Онда (7) , (9) , (13) және (14) өрнектерден сәйкес алатынымыз: (22) (23) (24) (25) 275 _______________________________________________________________________ Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015 Сонымен (22), (23), (24) және (25) өрнектерден жағдайында шығатыны БЛ-1 линзаның шығысында интенсивтіліктері бір-біріне жуық төрт толқындар пайда болады (2 а - сурет). =0 болғанда алатынымыз Сонда БЛ-1 линзаның кіріс қабырғасына сәуленің түсу бұрышына тәуелсіз, оның шығысында негізгі толқындар болып (оо) және (ее) – толқындар болады (2 б сурет). болғанда , сонда БЛ-1 линзаның шығысында негізгі толқындар (ое) және (ео) – толқындар болады, яғни БЛ-1 линзаның сфералық бетінде (о) –толқынның (е)-толқынға және керісінше толық трансформациялануы жүреді (2 в сурет). а оо,ое,ее және ео – сәулелер 1 – анализаторсыз, 2-анализатормен б 1-оо,ео – бірдей поляризациядағы сәулелер,анализатормен бөлінеді 2–ее,ое – бірдей поляризациядағы сәулелер,анализатормен бөлінеді в оо,ее – ортоганалды поляризацияланған сәулелер 1 – анализаторсыз, 2 – анализатормен 2-сурет жүктеу/скачать 7,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|