Региональный №1(65)2015 гуманит indd Тіркеу нөмірі 204-ж
жүктеу/скачать 14,99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өскемен С. Аманжолов атындағы ШҚМУ «Берел» баспасы Усть-Каменогорск Издательство «Берел» ВКГУ
- Бас редактор Қуандықов Ә.Ө., экономика ғылымдарының докторы Бас редактордың орынбасары
- Жауапты хатшы Саденова М.А., химия ғылымдарының кандидаты Редакциялық алқа
- ISSN 1683-1667 ©
- Ответственный секретарь Саденова М.А., кандидат химических наук Редакционная коллегия
- Editor in chief Kuvandykov A.U., Doctor of Economic Sciences Deputy Editor in Chief
- ТЕХНИКА, ТЕХНОЛОГИЯ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ-МАТЕМАТИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР ТЕХНИКА, ТЕХНОЛОГИЯ И ФИЗИКО-МАТЕМАТИЧЕСКИЕ НАУКИ
- Шығыстың аймақтық хабаршысы
- Региональный вестник Востока
| Тіркеу нөмірі 204-ж Регистрационный № 204-ж Registration number №204-j № 1 (65), наурыз, 2015 № 1 (65), март, 2015 № 1 (65), march, 2015 1999 жылдан бастап шығады Основан в 1999 году Founded in 1999 Жылына 4 рет шығады Выходит 4 раза в год Published 4 times a year Ғылыми журнал Шығыстың
аймақтық хабарШысы региональный вестник востока Научный журнал Scientific journal Regional bulletin of the east
Бас редактор Қуандықов Ә.Ө., экономика ғылымдарының докторы Бас редактордың орынбасары Ердембеков Б.А., филология ғылымдарының докторы, профессор Жауапты хатшы Саденова М.А., химия ғылымдарының кандидаты Редакциялық алқа Абдуллина Л.И., филология ғылымдарының кандидаты, доцент; Абылқасова Г.Е., химия ғылымдарының кандидаты, доцент; Аманжолова Д.А., тарих ғылымдарының докторы, профессор (Мәскеу қ., Ресей Федерациясы); Амреева Л.М., медицина ғылымдарының кандидаты, доцент; Бейсембаева Р.С., география ғылымдарының кандидаты, доцент; Жан М., филология ғылымдарының докторы, профессор (Бейжің қ., Қытай Халық Республикасы); Жан Ш.-Ш., тарих ғылымдарының докторы, профессор (Бейжің қ., Қытай Халық Республикасы); Жылқубаева А.Ш., филология ғылымдарының докторы, ШҚМУ профессоры; Кайгородцев А.А., экономика ғылымдарының докторы, профессор; Қапышева Г.Қ., филология ғылымдарының кандидаты, доцент; Мамбетқазиев Е.А., химия ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА академигі (Өскемен қ., Қазақстан); Мырзағалиева А.Б., биология ғылымдарының докторы, профессор; Рахимбердин Қ.Х., заң ғылымдарының докторы, доцент; Редферн С., минералды физика профессоры, философия докторы (Кембридж қ., Ұлыбритания); Секенұлы А., география ғылымдарының докторы, профессор (Үрімші қ., Қытай Халық Республикасы); Селиверстов В.И., заң ғылымдарының докторы, профессор (Мәскеу қ., Ресей Федерациясы); Сидорович А.В., экономика ғылымдарының докторы, профессор (Мәскеу қ., Ресей Федерациясы); Сқақов М.Қ., физика-математика ғылымдарының докторы, профессор (Курчатов қ., Қазақстан); Сүйнова Н.Х., филология ғылымдарының докторы, профессор (Черкесск қ., Карачаево-Черкес Республикасы, Ресей Федерациясы); Тикунов В.С., география ғылымдарының докторы, профессор (Мәскеу қ., Ресей Федерациясы); Федорчук Ю.М., техника ғылымдарының докторы, профессор (Томск қ., Ресей Федерациясы); Финке П., тарих ғылымдарының докторы, профессор (Цюрих қ., Швейцария); Шапиро Н.А., экономика ғылымдарының докторы, профессор (Санкт-Петербург қ., Ресей Федерациясы). ISSN 1683-1667 © С. Аманжолов атындағы
Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, 2015 Главный редактор Кувандыков А.У., доктор экономических наук Заместитель главного редактора Ердембеков Б.А., доктор филологических наук, профессор Ответственный секретарь Саденова М.А., кандидат химических наук Редакционная коллегия Абдуллина Л.И., кандидат филологических наук, доцент; Абылкасова Г.Е., кандидат химических наук, доцент; Аманжолова Д.А., доктор исторических наук, профессор (г. Москва, Российская Федерация); Амреева Л.М., кандидат медицинских наук, доцент; Бейсембаева Р.С., кандидат географических наук, доцент; Жан М., доктор филологических наук, профессор (г. Пекин, Китайская Народная Республика); Жан Ш.-Ш., доктор исторических наук, профессор (г. Пекин, Китайская Народная Республика); Жилкубаева А.Ш., доктор филологических наук, профессор ВКГУ; Кайгородцев А.А., доктор экономических наук, профессор; Капышева Г.К., кандидат филологических наук, доцент; Мамбетказиев Е.А., доктор химических наук, академик НАН РК (г. Усть-Каменогорск, Казахстан); Мырзагалиева А.Б., доктор биологических наук, профессор; Рахимбердин К.Х., доктор юридических наук, доцент; Редферн С., профессор минеральной физики, доктор философии (г. Кембридж, Великобритания); Секенулы А., доктор географических наук, профессор (г. Урумчи, Китайская Народная Республика); Селиверстов В.И., доктор юридических наук, профессор (г. Москва, Российская Федерация); Сидорович А.В., доктор экономических наук, профессор (г. Москва, Российская Федерация); Скаков М.Қ., доктор физико-математических наук, профессор (г. Курчатов, Казахстан); Суинова Н.Х., доктор филологических наук, профессор (г. Черкесск, Карачаево- Черкесская Республика, Российская Федерация); Тикунов В.С., доктор географических наук, профессор (г. Москва, Российская Федерация); Федорчук Ю.М., доктор технических наук, профессор (г. Томск, Российская Федерация); Финке П., доктор исторических наук, профессор (г. Цюрих, Швейцария); Шапиро Н.А., доктор экономических наук, профессор (г. Санкт-Петербург, Российская Федерация). ISSN 1683-1667 © Восточно-Казахстанский
государственный университет имени С. Аманжолова, 2015 Editor in chief Kuvandykov A.U., Doctor of Economic Sciences Deputy Editor in Chief Yerdembekov B.A., Doctor of Philological Sciences, professor Executive secretary Sadenova M.A., Candidate of Chemical Sciences Editorial board Abdullina L.I., Candidate of Philological Sciences, associated professor; Abylkassova G.Ye., Candidate of Chemical Sciences, associated professor; Amanzholova D.A., Doctor of Historical Sciences, professor (Moscow, Russia); Amreyeva L.M., Candidate of Medical Sciences, associated professor; Beisembayeva R.S., Candidate of Geographic Sciences, associated professor; Zhang M., Doctor of Philological Sciences, professor (Beijing, China); Zhang Sh.-Sh., Doctor of Historical Sciences, professor (Beijing, China); Zhilkubayeva A.Sh., Doctor of Philological Sciences, professor of EKSU; Kaigorodtsev A.A., Doctor of Economic Sciences, professor of EKSU; Kapysheva G.K., Candidate of Philological Sciences, associated professor; Mambetkaziyev Ye.A., Doctor of Chemical Sciences, academician of NAS RK (Ust- Kamenogorsk, Kazakhstan); Myrzagaliyeva A.B., Doctor of Biological Sciences, professor of EKSU; Rakhimberdin K.H., Doctor of Juridical Sciences, associated professor; Redfern S., Professor of mineral physics, Doctor of PhD, Head of X-ray diffraction laboratory (Cambridge, United Kingdom); Sekenuly A., Doctor of Geography, professor (Urumchi, China); Selivyorstov V.I., Doctor of Juridical Sciences, professor (Moscow, Russia); Sidorovych A.V., Doctor of Economic Sciences, professor (Moscow, Russia); Skakov M.K., Doctor of Physics and Mathematics, professor (Kurchatov, Kazakhstan); Suyіnova N.H., Doctor of Philological Sciences, professor (Cherkessk, Republic of Karachay-Cherkessia, Russia); Tikunov V.S., Doctor of Geographic Sciences, professor (Moscow, Russia); Fedorchuk Yu.M., Doctor of Technology, professor (Tomsk, Russian Federation); Finke P., Doctor of Historical sciences, professor (Zurich, Switzerland); Shapiro N.A., Doctor of Economic Sciences, professor (St. Petersburg, Russia). ISSN 1683-1667 © S. Amanzholov
East-Kazakhstan State University, 2015 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально ТЕХНИКА, ТЕХНОЛОГИЯ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ-МАТЕМАТИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР ТЕХНИКА, ТЕХНОЛОГИЯ И ФИЗИКО-МАТЕМАТИЧЕСКИЕ НАУКИ ENGINEERING, TECHNOLOGY, PHYSICAL AND MATHEMATICAL SCIENCES ӘОЖ 004:37.01 Н.Ч. АБилмАЖиНОвА, С.Н. КуБеНтАевА С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Өскемен қ., Қазақстан ИНФОРМАТИКАНы «МеКТеП-ЖОО» ЖҮйеСіНде ОҚыТУдАҒы САБАҚТАСТыҚТың МОделі Мақалада информатиканы оқытудағы сабақтастықтың негізгі мәселелері және осы мәселелерді тереңірек зерттеу мақсатында құрылған мектеп және ЖОО жүйесіндегі информатиканы оқытудағы сабақтастығы моделінің құрылымы, тиімділігі қарастырылады. түйін сөздер: сабақтастық, модель, «Мектеп-ЖОО» жүйесі, құрылым, техноло- гия.
МОделЬ ПРееМСТВеННОСТИ ОБУЧеНИЯ ИНФОРМАТИКе В СИСТеМе «ШКОлА-ВУЗ» В научной статье рассматриваются основные проблемы преемственности обуче- ния информатике, структура и эффективность модели преемственности обучения ин- форматике в системе «Школа- вуз», созданной для глубокого изучения этих проблем.
технология.
MODEL CONTiNUiTy OF TRAiNiNG COMPUTER SySTEM «SCHOOL-UNivERSiTy» in the scientific article the basic problems of continuity of teaching computer science, structure and efficiency of the model of continuity of teaching computer science in the «School- university» created for in-depth study of these problems. Keywords: continuity, model, system «School-university», structure, technology. Бүгінгі күнде білім берудің әртүрлі сатыларында
сабақтастық мәселесі өзекті тақырыптардың бірі болып отыр. Әсіресе «Мектеп- ЖОО» жүйесінде ин- форматиканы оқытудағы сабақтастықтың болмауы білім алушы оқушылар мен 6 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы студенттерде жүйелі білім қалыптастыруда қиындық тудырады. Жалпы орта білім беретін мектептердегі информатика курсы бойынша бірегей стандарттың жоқтығынан және материалдық-техникалық базаның әртүрлі деңгейде болуы салдарынан жоғары оқу орындары студенттердің білімдерінің жеткіліксіздігі мәселесі жиі ұшырасады [1]. Осы мәселені тереңірек зерттеу мақсатында студенттердің жоғарғы деңгейлі ақпараттық-коммуникациялық құзырлығын қалыптастыратын «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқытудағы сабақтастықтың моделі ұсынылады. Модельді құру зерттеліп отырған жүйенің ішкі өзара қарым-қатынасын тереңірек зерттеуге мүмкіндік береді [3]. Модельді құруда «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқытудағы сабақтастыққа байланысты философиялық идеялар, сабақтастық қағидаттары- ның теориялық негіздерін білу, мектепте және жоғары оқу орнында информа- тиканы оқытуда педагогикалық қызмет тәжірибесінің болуы, ақпараттандыру және компьютерлендіру саласында теориялық және практикалық білімнің болуы бастапқы бағыт ретінде алынды. Модель анализ жасауға ыңғайлы әрі қолжетімді зерттеу құралы ретінде қызмет атқарады, объектінің ерекше қасиеттерінің, байланыстары мен қарым- қатынастарының қарапайым көрнекі түрдегі пішінінің көшірмесі болып табыла- ды. Ғылыми-зерттеу практикасында ең кең тараған сабақтастықтың тиімділігін тексеретін өнімді әдістердің бірі модельдік эксперимент болып табылады. Модель құру үрдісін бірнеше сатыға бөлуге болады: – модель типін анықтау; – модель принциптерін және құру технологияларын анықтау; – берілген модельдің ерекшелігін, жүзеге асырылу шарттарын қарастыру. «Мектеп-ЖОО» жүйесінде информатиканы оқыту сабақтастығының моделін жасау бізге зерттеліп жатқан құбылысты тереңірек зерттеуге, оның ішкі байланыстары мен заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік берді. Біз «тік» және «көлденең» жазықтықта қарастыратын информатиканы оқытудың әрбір сатысында мақсат, міндет, мазмұн және қолданылатын форма, әдіс, құралдар арасындағы сабақтастықты міндетті түрде ескеруіміз керек. Сабақтастық «тігінен» оқытудың мақсат, міндет, функция, әдістерінің арасындағы байланы- сты көрсетеді. «Көлденеңінен» – бұл білім алушының ойлауының дамуына, дүниетанымының қалыптасуына, практикалық шеберлігінің кеңеюіне, білімінің тереңдей түсуіне әкелетін оқыту технологияларының қолданылуы. Адами қарым-қатынаста сұранысқа ие әлемнің ғылыми картинасын белсенді игеру, еңбекте өз функциясын икемді өзгерте білу, жауапкершілікті азаматтық позиция өмірлік қажеттілікке айналатын ақпараттық қоғам мүшелерін дайындайтын сапалы жаңа модельді таңдау қажет болады. «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқыту сабақтастығының ТеХНИКА, ТеХНОлОГИЯ ЖӘНе ФИЗИКАлыҚ-МАТеМАТИКАлыҚ ҒылыМдАР
7 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально теориялық және практикалық жүзеге асырылуымен жеткіліксіз қамтамасыз етудің психология-педагогикалық, философиялық деңгейіндегі сабақтастық мәселелерінің өңделуінің арақатынасы анықталып, талдау жасалды. Қорытындылар негізінде «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқытуда сабақтастықпен қамтамасыз етудің ұйымдақ-педагогикалық шарттарының ойша бейнесі құрылды. Ақпаратық қоғамның даму жобасынан шыға отырып, бүгінгі күнде болашақ үшін өзекті модельді құру қажет болады. Модель типі информатиканы мектеп және ЖОО-да үздіксіз оқытудың барлық жақтарын қамтитын, заманауи әлемдегі ақпараттық технологиялардың жедел дамуын ескеруге мүкіндік беретін, оқыту жүйесіне әсер ететін, сондай-ақ ғылым мен техниканың әртүрлі салаларындағы өзгерістерді алдын ала байқауға мүмкіндік беретін болуы керек. Бүтіндей бол- жам жасау модельдің жылдам түзетілуі үшін қажет. Модельді жасай отырып мынадай қорытындыға келдік: модельді «Мектеп- ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқыту үрдісіндегі барлық элементтерінің арасындағы байланысты қамтамасыз ететін бірегей жүйе ретінде қарастыруымыз керек. Берілген модель жеке бағдарламаларды оқытудың эпизодтық және сегменттік сипаттамасын беретін, білім алушы студенттердің ақпараттық- коммуникциялық құзыреттілігінің сатылы дамуын алдын ала көруге мүмкіндік береді. Сондықтан «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқыту сабақтастығының моделін әзірлеудегі негізгі методикалық көзқарас жүйелілік болып табылады. Жүйелілік принципі – бұл «Мектеп-ЖОО» жүйесінде инфор- матиканы оқытудағы сабақтастық және үздіксіздік, өздігінен үйымдастыру және өздігінен даму. Әзірленген модель 1-суретте көрсетілген. Жүйе құраушы фактор құрылған «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі инфор- матиканы оқыту сабақтастығы болып табылады. Негізгі элементтері ретінде төрт блокты қарастырамыз: мақсаттық, құрылымдық, технологиялық және
Әрбір блок және олардың арасындағы өзара байланыс білім берудегі сабақтастыққа негізделеді: мақсаттық; – құрылымдық; – технологиялық; – нәтижелілік. – Мақсаттық блоктың міндеті – оқытудың әрбір сатысында оқушылар мен студенттердің
ақпараттық-коммуникациялық құзырлықтарын қалыптастыратын оқыту мазмұнының, әдістерінің, құралдарының, формаларының, шарттарының арасындағы сәйкестікті орнату. Н.Ч. АБИлМАЖИНОВА, С.Н. КУБеНТАеВА. 1 (65) 2015. Б. 5-10
iSSN 1683-1667 8 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы 1-с
урет – «М ек теп-Ж ОО» жүйе сіндегі инфор ма тик
аны оқыт удағы с
абақт астықтың мо делі ТеХНИКА, ТеХНОлОГИЯ ЖӘНе ФИЗИКАлыҚ-МАТеМАТИКАлыҚ ҒылыМдАР 9 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально Мақсаттық блок білім берудің стратегиялық, тактикалық мақсаттарының бірлігі ретінде сипатталады. Негізгі стратегиялық мақсат ретінде оқушылар мен студенттердің ақпараттық-коммуникациялық құзырлықтарының нәтижелі даму- ын қамтамасыз ететін информатиканы оқыту сабақтастығын қарастырамыз. Мақсат міндетті айқындай түседі және оның нәтижеге жетуін қамтамасыз етеді. Сол себепті «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқыту сабақтастығын қамтамасыз ететін келесі міндеттер анықталды: – оқытудың мазмұны, ортақ мақсаты, әдістері, құралдары, формалары, шарттары арасындағы сәйкестікті орнату; білім берудің әрбір сатысындағы оқушылар мен студенттердің ақпа- – раттық-коммуникациялық құзырлығының сәйкес деңгейін құру. Информатиканы оқыту үрдісіне оқытушы мен білім алушы арасындағы мақсатқа бағытталған өзара қарым-қатынас ретінде сипаттама беруге болады. Бұл үрдіс нәтижесінде білім алушының информатика саласында білімі, дағдысы, шеберлігі қалыптасады. «Мектеп-ЖОО» жүйесіндегі информатиканы оқытудың жалпы және негізгі мақсаттарына келесілерді жатқызуға болады: ақпараттық қоғамның заманауи жағдайына сәйкес оқушылар мен – студенттердің ақпараттық дүниетанымын қалыптастыру; әлемнің заманауи ғылыми бейнесін құруда ақпараттық үрдістер жайын- – дағы берік біліммен қамтамасыз ету; бағдарламалық жасақтама және ақпараттық-коммуникациялық техно- – логиялардың қызметі жайындағы түсінікті қалыптастыру; компьютерді саналы және ұтымды қолдану дағдысын қалыптастыру, бі- – лім алу кезінде, одан кейінгі кәсіби қызметте техникалық құралдарды қолдану. Жоғары оқу орындарында информатиканы оқыту кезінде тағы да бір мәселе туындайды – ол «мамандардың кәсіби-шығармашылық дайындық сапа- сын жоғарлату және студенттерді ақпараттық әлемдегі кәсіптік қызметтеріне да- ярлау».
Құрылымдық блок мектеп және жоғары оқу орындары оқытушыларының педагогикалық қарым-қатынастарын, мектеп және жоғары оқу орындарында ақпараттық технология мен информатика пәнін оқыту қағидаларын, ақпараттық технология мен информатика оқыту бағдарламаларының негізгі желілерінің мазмұндық сәйкестілігін бейнелейді. Құрылымдық блокта біз информатика және оқу орындары бағдарламаларының дидактикалық қағидаларын ерекшелейміз. Технологиялық блок – ол оқытудың оң нәтижесін алуға жетелейтін оқытудың барлық сатыларында колданылатын сабақтас әдістердің, формалардың, құралдардың, ішкі және сыртқы шарттардың жиынтығы. Оқытудың әдістері мен формаларының сабақтастығы ертеректе қолданылған оқытудың әдістер мен амалдарын толық немесе бөлшектеп қолдану оларды біртіндеп күрделендіруін Н.Ч. АБИлМАЖИНОВА, С.Н. КУБеНТАеВА. 1 (65) 2015. Б. 5-10
iSSN 1683-1667 10 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы қорытады. Нәтижелілік блогы. Мектеп пен жоғары оқу орындарында информатиканы оқытудағы сабақтастық оқушылар мен студенттердің акпараттық-байланыстық жете білушілік деңгейінің артуын қамтамасыз етеді [3, 4]. Тұрғызылған модель мектеп және жоғары оқу орындары оқытушыларына информатиканы оқыту үдерісін ұтымды ұйымдастыруға мүмкіндік береді деп ойлаймыз. Ол білім алушылардың оқытудың келесі деңгейіне сәтті бейімделуіне жол ашады және оқушылар мен студенттердің ақпараттық-байланыстық жете білушілік деңгейін көтеруге әкеледі. ӘдеБИеТТеР ТіЗіМі 1. Аненьев Б.Г. О преемственности в обучении / Б.Г. Аненьев // Советская педаго- гика. – 1953. – №2. – С. 23-35. 2. Бабанский Ю.К. Оптимизация процесса обучения. Общедидактический аспект / Ю.К. Бабанский. – М.: Педагогика, 1977. – 254 с. 3. Батурин Б.С. Проблемы преемственности в диалектико- материалистическом учении о развитии: автореф. дис. ... / Б.С. Батурин. – Алматы, 1981. – 19 с. 4. Галиев Т.Т. Системный подход к интенсификации учебного процесса / Т.Т. Га- лиев. – Алматы: Ғылым, 1998. – 303 с. REFERENCES 1. Anenev B.G., O preemstvennosti v obuchenii. Sovetskaya pedagogika. 1953. №2,
2. Babansky U.K., Оptimizacia processa obucheniya. Obshedidaktichesky aspect. Pedagogika, 1977, 254 (in Russ). 3. Baturin B.S., Problemy preemstvennosti v dialektiko-materialisticheskom uchenii o razvitii. Dissertaciya avtoreferaty. Almaty, 1981, 19 (in Russ). 4. Galiev T.T., Sistemny podhod k identifikacii uchebnogo processa. Almaty. Gylym, 1998, 303 (in Russ). UDC 519.6 жүктеу/скачать 14,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|