G.S. BEKTASOVA, M.K. AHMADIEVA

27

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

independent work of students is very urgent.

independent  work  in  higher  education  is  a  specific  way  of  organizing  and 

managing an independent activity of students in the learning process, a means of self- 

organization and self-discipline of students in mastering the techniques of professional 

activity.

Analysis of the available scientific literature shows a variety of approaches and 

ambiguous definition of «independent work of students». iWS is considered as a form 

of educational-scientific knowledge, as a form of training, as a method of learning as 

a method of creative thinking and as a learning tool [1].

There are many classifications, which are based on different criteria: for didactic 

purposes  (B.P.  Esipov);  sources  of  knowledge  (E.J.  Golant,  v.P.  Strezikozin);  by 

job type (M.G. Garunov, i.J. Lerner, P.i. Pidkasisty); content (i.E. Unt); multi-level 

classification (O.A. Nilsson). Thus, the classification of types of independent work 

depends on educational goals, the nature of the activities of the student, the type of 

independent work of the place of performance of independent work of students, degree 

of  independence,  and  the  particular  academic  discipline,  is  determined  by  specific 

objectives and content of education, the characteristics of the techniques and methods 

of training, specific tasks.

For  efficient  organization  of  independent  work  of  students  of  the  higher 

schoolteacher  need  to  know  and  it  is  advisable  to  adhere  to  the  principles  of  its 

organization:

– the principle of systematic and consistency;

– the principle of activity;

– the principle of individual approach;

– the principle of availability;

– the principle of clarity;

the principle of evidence-based timing and dosage of homework.

– 

in  the  educational  process  students  should  be  involved  in  various  types  of 

independent educational and  creative activity for  a  maximum of  self-realization of 

their abilities.

independent work of students includes reproducing and creative processes in the 

activity of the student and can be carried out on three levels:

1) Reproductive activity (digestion and reproduction of training material, training 

of  independent  work  performed  on  the  model:  problem  solving,  filling  in  tables, 

diagrams; the purpose of such work is the consolidation of knowledge, the formation 

of abilities, skills);

2)  Reproductive-practical  activities  (learning  based  on  their  own  experience, 

the material inspection in practice, in action, during independent work is the plan, 

abstracts, annotations);

G.S. BEKTASOvA, M.K. AHMADiEvA. 1 (65) 2015. P. 26-31   

 

 

                iSSN 1683-1667 

28

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

3) Creative activities (student must make the choice of means and methods of 

work, to critically evaluate educational material and use it for productive thinking and 

activities at this level are carried out term papers and theses) [2].

For proper and efficient organization of independent work of students of more 

importance to the following conditions:

– preparedness of teachers to the effective organization of independent work on 

a credit system of education;

– availability of educational-methodical complex for each discipline, including 

course  description  in  printed  and  electronic  form,  forms,  and  controls  a  level 

independent of a student's progress in iWS, indicating the content and timing of their 

implementation, guide book for the student for the entire period of study;

–  availability  of  educational,  didactic  and  educational  material  provision  of 

libraries with necessary literature;

–  the  choice  of  the  form  of  iWS,  depending  on  the  goals  and  objectives  of 

discipline, complexity and relevance of practice;

– basic goal setting for the CDS should be understandable to students, learning 

activities should contain elements of novelty, should be available, contain algorithms 

for their implementation;

– provision of computer and telecommunications equipment;

– iWS should be done with the individualization of tasks, and you must also 

consider the level of preparedness and aptitudes of each student;

–  the  use  of  innovative  technologies  (the  combination  of  technical  means  to 

ensure free access of the student to the various sources of information and creating 

optimal conditions for use of e-learning tools);

 – use of various forms of organizations independent work allows most effectively 

stimulate cognitive activity of students;

– optimal load students in the field of independent work; the CDS monitoring 

should be personal, educational direction and creative nature, to connect with self-

control, to be necessary and useful, above all, to the student;

– the introduction of independent interdisciplinary work and projects;

– development of social infrastructure, improvement of conditions of life and 

activities of students and other organizational, subjective factors.

independent work of students can be organized on the basis of computer and 

information technologies and their implementation to carry out the following ways: 

electronic textbooks, computer training programs, monitoring programs, demonstration 

programs, computer models, and others.

in  current  practice,  various  methods  and  techniques  are  used  by  the  Higher 

School  of  Kazakhstan  to  improve  the  efficiency  of  independent  work  of  students. 

Among them are the following:

ENGiNEERiNG, TECHNOLOGy, PHySiCAL AND MATHEMATiCAL SCiENCES

29

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

– training students to the methods of the independent work;

– formation of the self-regulation of cognitive activity of students;

– motivation of independent work through the demonstration of the necessity 

of  mastering  of  educational  material  for  the  upcoming  academic  and  professional 

activities;

– differentiation and individualization of tasks for the iWS;

– formation a sustainable positive attitude to knowledge;

– methodological support of the iWS;

– the diversity of the nature of the tasks for the iWS;

–  organization  of  obligatory  control  of  iWS  differentiated  assessment  of  the 

results of the iWS;

– using possibilities of computer technology, with didactic opportunities; 

–  the  introduction  of  pair  and  mini-group  forms  and  methods  of  iWS,  and 

others.

Under a credit system of training all students' independent work is divided into 

two forms, they are - an independent work of students under the guidance of a teacher 

(iWSUGT), in other words it is an independent slave students during classroom training 

sessions and independent work of students (iWS) in.

independent work of students under the guidance of the teacher should be carried 

out in lectures, seminars during the boundary control. it should be carried out with the 

direct and active participation of the teacher in the designated specified in theschedule 

of classes, as well as a separate schedule drawn up by the department. This form of 

training session should be served to purposes of consolidating students' knowledge. 

During the credit system of training is compulsory holding of permanent monitoring 

of the learning progress.

Under iWSuGT-independent work of students under the guidance of a teacher we 

understand organized and managed the work on acquiring knowledge and developing 

actual skills.

SRSP  has  two  functions:  the  function  of  advising  and  monitoring  function. 

Function counseling involves:

– assistance in independent work;

– assistance in the selection of work methods;

– create opportunities to re-listen to the material in lectures;

– explaining complex for student issues;

–  assist  the  student  in  selecting  work  methods  necessary  for  mastery  of  the 

material; 

assistance in independent work of the student in the scientific field.

– 

The control function involves the issuance of control or test job, their assessment 

and progress monitoring. As well as the implementation of the current, mid-term and 

G.S. BEKTASOvA, M.K. AHMADiEvA. 1 (65) 2015. P. 26-31   

 

 

                iSSN 1683-1667 

30

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

final assessment of students' knowledge to improve motivation for learning. in addition 

to the traditional forms of organization of independent work, you can use such as: 

preparing for a business game, debate, review of student work by the students, creating 

a Glossary, writing editorials, articles, etc [3].

There is no doubt that the strengthening of the role of independent work, as a 

means of self-education student, determines the appropriate methodological support. 

When training on credit technology necessary educational and methodical complex 

disclose: goals, objectives, and the main content of SRSP CDS define all the parameters 

of the process, the issues of education is to prepare and develop methodological basis 

of the system, which includes: teaching, literary and internet sources, as well as control 

tasks,  schedule  a  consultation. All  this,  of  course,  optimizes  cognitive  activity  and 

independence of students.

Methodical provision of the credit system of education.

One  of  the  conditions  for  transition  to  the  credit  system  of  education  is  the 

preparation and development of methodological basis of the system, which includes:

– Programs for each discipline indicating credits (syllabus);

–  Educational-methodical  complex  of  disciplines  that  include  materials  for 

classroom  work  in  each  discipline  (texts  of  lectures,  seminars  plans,  multimedia 

support classroom);

– Materials for independent work of students (texts homework, guidelines on the 

implementation of term papers, essays, educational materials and other.);

– Materials for the control of knowledge: written test assignments, written and 

electronic texts.

Guidelines  for  the  education  and  externship,  forms  reporting  documentation 

On the basis of State standards, model curricula, on the basis of the guidelines for 

preparation of Syllabus and guidelines for preparation of EMC are training workers 

program  (Syllabus)  and  EMCD  (educational-methodical  complexes  of  disciplines). 

in the syllabus clearly divided on the clock time student at the iWS and iWSuGT. in 

the syllabus in detail painted tasks that are brought to the CDS are defined forms and 

controls, as well as possible points [4].

There are three types of EMC:

1) Educational-methodical complex specialty;

2) EMC academic discipline;

3) EMC student.

The  first  includes  state  educational  standards,  model  curriculum,  teaching 

materials  disciplines  catalog  of  elective  courses.  EMC  discipline  includes  a  work 

program  of  discipline,  supporting  lectures,  guides  to  performing  various  kinds  of 

learning tasks, control and measuring devices (CMD).

UMKD includes the following elements:

ENGiNEERiNG, TECHNOLOGy, PHySiCAL AND MATHEMATiCAL SCiENCES

31

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

– A typical program for compulsory subjects;

– The working program of the discipline (Syllabus);

– Development of lectures;

– Complete demonstration and auxiliary material -Methodical development of 

the iWT;

– Methodical development of iWS;

– Materials for carrying out current, mid-term and final exams;

–  Guidelines  for  term  papers,  theses,  questions  for  course  papers,  diploma 

papers;

– Card training-methodological provision of discipline.

We believe that this complex will allow the teacher to more fully prepare for 

their discipline, qualitatively work with students.

For proper and efficient planning and organization of the iWS and SRSP should: 

provide educational and methodological support and individual tasks for independent 

work of students; issue the iWS at the beginning of the academic year (semester); 

develop current and boundary forms of control; set the time for counseling iWS.

in addition, it is important to establish the requirements and general expectations, 

i.e. in the syllabus teacher should motivate the student:

– on doing homework;

on timeliness of their implementation; 

– 

on training of independent work and others.

– 

Thus, the organization of independent work of students involves careful analysis, 

selection of components such as objectives, content, task design, judicious use of means 

of control that can increase the level of readiness of future teachers ' professional self-

education and self-development, implementation tasks, learning through life, and the 

formation of professional competence of a specialist.

REFERENCES

1.  Golant  E.Ja.,  O  razvitii  samostojatel'nosti  i  tvorcheskoj  aktivnosti  uchashhihsja  v 

processe obuchenija. Vospitanie poznavatel'noj aktivnosti i samostojatel'nosti uchashhihsja. 

vyp. 67. Sb.2, ch.1. Kazan', 1969. 214 (in Russ).

2. Mambetkaziev E.A., Grigorjan M.M., Upravlenie samostojatel'noj rabotoj studentov 

v uslovijah kreditnoj sistemy obuchenija. Problemy sovershenstvovanija pedagogicheskogo 

masterstva prepodavatelja VUZa v uslovijah vnedrenija kreditnoj sistemy obuchenija. Ust'-

Kamenogorsk. Izdatel'stvo VKGU im. S. Amanzholova, 2008. 256 (in Russ).

3.  Malkin  i.i.,  Racional'no  organizovat'  samostojatel'nuju  rabotu  uchashhihsja. 

Narodnoe obrazovanie. 1966. №10. 62 (in Russ).

4. Nurmanbetova D.N., Nefedova L.v., Abdil'dina R.Zh., Metodicheskie rekomendacii 

po razrabotke sillabusov. Astana. ENU im. L.N. Gumileva, 2003. 30 (in Russ).

G.S. BEKTASOvA, M.K. AHMADiEvA. 1 (65) 2015. P. 26-31   

 

 

                iSSN 1683-1667 

32

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

ӘОЖ 530.182.2

Г.С. БеКтАСОвА, А.О. САХАНОвА

С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Өскемен қ., Қазақстан

ТАБИҒАТ ЖҮйелеРіНе СИНеРГеТИКАлыҚ ҚАТыНАСТАҒы 

ХАОС ПеН РеТТің БАйлАНыСы

Хаостың  деструктивтік  рөлі  өзгерген  сыртқы  жағдайларға  сай  келетін 

тәртіпке  келтірілген  құрылымды  бұзуға  қажет.  Ол  құрылымды  жоятын  флук-

туацияның  пайда  болуы  арқылы  жүйенің  орнықсыз  сәтінде  байқалады.  Жүйе 

хаостық  қалыпқа  қайта  айналып  келіп,  эволюциялық  жолдың  жаңа  кесіндісі 

үшін негіз қалайды. Хаос тәртіп орнатудың алғышарты мен негізі деуге болады.

түйін сөздер: хаос, мифология, синергетика, жүйе, эволюция.

СВЯЗЬ ХАОСА И ПОРЯдКА В СИНеРГеТИЧеСКОМ ПОдХОде 

ПРИРОдНыМ СИСТеМАМ

деструктивная  роль  хаоса  необходима  для  разрушения  упорядоченных 

структур,  не  соответстующих  изменившимся  внешним  условиям.  Она  прояв-

ляется в моменты неустойчивости системы путем возникновения флуктуаций, 

размывающих  структуру.  Система,  возвращаясь  к  хаотическому  состоянию, 

подготавливает тем самым фундамент для нового отрезка эволюционного пути. 

Подводя итог, можно заключить, что хаос есть предпосылка и основа, на которой 

строится порядок.

Ключевые слова: хаос, мифология, синергетика, система, эволюция.

COMMUNiCATiON CHAOS AND ORDER iN A SyNERGETiC 

APPROACH NATURAL SySTEMS

Destructive  role  of  chaos  is  necessary  to  destroy  the  ordered  structures  are 

not appropriate for the changing external conditions. it manifests itself in times of 

instability of the system by the appearance of fluctuations, eroding structure. System, 

returning to the chaotic state, thereby preparing the foundation for a new segment of the 

evolutionary path. Summarizing, we can conclude that there is chaos and predposlyka 

foundation on which to build order.

Keywords: chaos, mythology, synergy, system evolution.

Соңғы жиырма жылда жартылыстану ғылымында күрделі жүйелердің да-

муында  түпкілікті  өзгерістер  болды.  Олардың  даму  заңдылықтарын,  олардың 

өзін-өзі ұйымдастыру үрдісін зерттеумен ғылымның жаңа саласы синергетика 

ТеХНИКА, ТеХНОлОГИЯ ЖӘНе ФИЗИКАлыҚ-МАТеМАТИКАлыҚ ҒылыМдАР

33

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

айналысады.  Синергетикалық  зерттеуде  табиғаты  әртүрлі  оъектілер  кездеседі: 

физикалық, химиялық, биологиялық, геофизикалық, әлеуметтік және т.б. [1].

Синергетика қазіргі әлем бейнесін жасаудағы жаратылыстану (табиғаттану) 

және гуманитарлық ғылымдар жетістіктерін біріктіруді жүзеге асыратын негіздің 

рөлін атқарады. Ол өзара әсер етуші көптеген элементтерден тұратын ашық бір 

тізбекте  болмайтын  жүйелердің  жалпы  даму  заңдылықтарын  сипаттайды.  Кез 

келген табиғат жүйелері негізінен үнемі энергия алмасу және сол ортаның заты 

жағдайында болады, яғни бұның бәрі синергетика тұрғысынан қарағанда ашық 

жүйеге  жатады.  Жүйенің  біртізбекті  еместігі  –  жүйенің  өрістеуін  бейнелейтін 

әртүрлі  сипаттағы  құрылымдардың  пайда  болуының  және  дамуының  қажетті 

жағдайы. Жүйенің математикалық дамуы жүйедегі заттың қасиетіне байланы-

сты болып келетін коэффициенті бар теңдеулер немесе тізбекті емес дифферен-

циалды теңдеулермен көрсетіледі [1, 4].

Синергетика табиғат жүйелерінің эволюциясына жаңа көзқарасты дамы-

татындықтан  оның  қорытындыларына  философтардың  қызығушылықтары 

да табиғи нәрсе. Синергетика қажеттілік пен кездейсоқтық, себеп пен салдар, 

мүмкіншілік пен шындық (қиындық) және т.б. арасындағы диалектикалық өзара 

байланыстың  жаңа  жақтарын  көруге  көмектеседі.  Қазіргі  кезде  синергетика 

философияның жаңа ғылыми парадигмасы рөліне сөзсіз лайық болып отыр.

Берілген  жұмыста  жүйенің  даму  барысындағы  қалпының  эволюциясы 

үшін  қажет  хаостың  мәніне  көңіл  аударылған.  Хаос  дүние  құрылымы  туралы 

адамдардың ең алғашқы түсініктерінде өмірге көзқарас түрінде болған. ертедегі 

адамдардың барлығының  мифологиясында құдай жаратқан дүниенің  алғашқы 

стихиясы хаос деген түсінік болған [4].

дүниенің жаратылуы туралы соңғы мифтерде, мысалы, інжілде бұрынғыдай 

хаос  –  алғашқы  деген  идея  сақталған  [2].  Ал  даму  идеясы  –  тәртіпке  келтіру, 

дүниені  жаратудағы  құдайы  тәртіпті  орнату  идеясы  болып  қалды.  ежелгі 

философиялық ойдың жоғары даму кезінде хаос мифологиядағы сияқты даму 

үрдісінің соңына ығыстырылды. Оған дүние жаратылысының ұзақ өмір сүруінде 

эпизодтық рөл берілді: пайда болу кезінде, мүмкін жоғалу кезінде. Xvii ғасырда 

таным  әдістерінің  өзгеруі  арқасында  (табиғи  есептеу  экспериментін  енгізу, 

ғылымдарды  даралау)  кейіннен  механикалық  деп  аталған  дүниенің  алғашқы 

ғылыми  логикалық  дұрыс  бейнесі  жасалған.  Оның  негізін  сол  кезде  ашылған 

механикалық қозғалыс заңдары құрастырды. Әлемнің механикалық бейнесінде 

кездейсоқтыққа орын жоқ: бәрі себепке негізделген. Әрбір себеп сәйкес салдар-

дың тууына жүз пайыз сенімділік әкеледі, сондықтан тәртіпке келтірілген дүние 

өмір  сүреді.  ертедегі  ойшылдардың  түсінігінде  дүниені  жаратудың  бастапқы 

кезінде хаосқа аз ғана уақыт берілген.

ХХ  ғасырдағы  материяның  құрылымы  туралы  кванттық  теория  хаос  ту-

Г.С. БеКТАСОВА, А.О. САХАНОВА. 1 (65) 2015. Б. 32-37 

 

 

 

                iSSN 1683-1667 

34

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

ралы  түсінік  пен  оны  сипаттауда  айтарлықтай  жаңалық  әкелген  жоқ.  Онда  да 

статистикалық теориядағы сияқты мүмкіндік қатынасы қолданылады, жүйенің 

орташа сипаттамасы есептеліп шығарылады [10].

Сонымен  ХХ  ғасырдың  іі  жартысының  басына  қарай  хаос  әлемді  жа-

сау  үрдісіне  қарастырылады.  Бірақ  хаостық  тәртіптегі  бөлшектер  жүйесін 

әр  бөлшекке  уақытпен  бірге  оның  параметрлерінің  қозғалысын  есепке  алу 

үшін зор есептеу мүмкіншілігі бар ЭеМ-ді қолданғанда да мүмкіндікпен емес 

детерменистік заңдармен бейнелеуге болады деп саналады. Осы ғасырдың 80-

ші жылдарында эволюция мәселесіне синергетикалық тұрғыдан қараудың пай-

да  болуына  байланысты,  дүниеге  жаңа  көзқарасты  қалыптастырудағы  негізгі 

оъектінің бірі хаос болды.

дүниенің  синергетикалық  бейнесінің  физикалықпен  салыстырғандағы 

ерекшелігін 1-кестеде көрсеттік, бұдан хаостың табиғат жүйелері эволюциядағы 

рөлі бұрын саналғандай біркелкі емес екені көрінеді.

1-кесте – дүниенің физикалық және синергетикалық бейнесінде зерттелген объектілерді 

және олардың қасиеттерін салыстыру

№ Объектілер, қасиеттер дүниенің физикалық бейнесі дүниенің синергетикалық 

бейнесі

1

Зерттеу объектілері

Жансыз табиғат жүйелері

Жанды және жансыз 

табиғат жүйелері

2

Жүйенің сипаты

Тұйық

Ашық

3

Жүйенің қалпы

Тепе-теңдікті

Тепе-теңдікті емес

4

Негізгі үрдістер

Қайтымды

Қайтымсыз

5

Себеп пен салдар 

арасындағы байланыс

Біртізбекті

Біртізбекті емес

6

Жүйенің тәртібі

детерминделген

детерминделген және 

кездейсоқ

7

Уақыт бағыты

Өткенге және келешекке 

бірдей

Тек қана келешекке

8

Флуктуацияның 

көлемі

Кіші

Үлкен және кіші

9

Хаостың рөлі

деструктивті

Конструктивті және 

деструктивті

1990 жылдан бері белгілі тәртіпке келтірілген құрылымның хаостық орта-

да  пайда  болу  механизмін  синергетика  үшін  дәстүрлі  құбылыс  –  Бернардың 

ұяшығы негізінде қарастыруға болады.

Алтықырлы ұялар қалыңдығы 1 см майды түбі жалпақ ыдысты газға қойып, 

жылыту нәтижесінде пайда болады.

ТеХНИКА, ТеХНОлОГИЯ ЖӘНе ФИЗИКАлыҚ-МАТеМАТИКАлыҚ ҒылыМдАР

35

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

Tәpтіпке  келтipy  сypeтінің  көрінуін  жақсарту  үшін  майға  жеңіл  бөл-

шектердің бip шөкімін (аллюминий ұнтағын, манна жармасын) салады. Бұл 

жүктеу/скачать 14,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: