Республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары


Ата-аналар «жоғарғы жаққа мұғалімдер айтсын» деп, мұғалімдер «ата-аналар



Pdf көрінісі
бет88/225
Дата31.10.2022
өлшемі12,23 Mb.
#46351
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   225
Байланысты:
ЖИНАҚ Ә. Рақыш (1)

Ата-аналар «жоғарғы жаққа мұғалімдер айтсын» деп, мұғалімдер «ата-аналар 
айтсын» деп, бәрі жабылып «ғалымдар айтсын» деп отыра беруге тағы болмайды. 
Ендеше ғалымдардың Білім және Ғылым министрлігіне жасаған құлаққағысы осы деп 
есептеңіздер.
Мәтін-өрнек, үзінді.  
 
Nursultan Nazarbayev 
ULI DALANIŊ JETİ QIRI 
Keŋistik – barlɪq nәrseniŋ, al uwaqɪt – bükül oqɪyǧanɪŋ ölşömi. Uwaqɪt pen keŋistiktiŋ kökjiyegi 
toǧɪsqan kezde ult tarɪyqɪ bastaladɪ. Bul jay ǧana ädemi aphorizm emes. Şɪn mäninde, nemister-diŋ, 
italyalɪqtardɪŋ nemese ündi qalɪqta-rɪnɪŋ jɪlnamasɪna köz jügirtsek, olardɪŋ mɪŋdaǧan jɪldɪ qamtɪytɪn 
töl tarɪyqɪndaǧɪ ulɪ jetistikteriniŋ deni osɪ elder qazir meken etip jatqan awmaqtarǧa qatɪstɪlɪǧɪ jöninde 
suraq tuwɪndaytɪnɪ orɪndɪ. Әriyne, ejelgi Rım degen qazirgı İtalya emes, biraq ıtalyalɪqtar özderiniŋ 
tarɪyqɪy tamɪrɪmen maqtana aladɪ. Bul – orɪndɪ maqtanɪş. Sol sɪyaqtɪ, ejelgi gottar men bügingi 
nemister de bir qalɪq emes, biraq olar da Germanyanɪŋ mol tarɪyqɪy murasɪnɪŋ bir bölşegi. 
Polıetnıkalɪq bay mәdeniyeti bar ejelgi Ündistan men bügingi ündi qalqɪn tariyq tolqɪnɪnda üzdiksiz 
damɪp kele jatqan biregey örkeniyet retinde qarastɪruwğa boladɪ. Bul – tarɪyqqa degen durɪs ustanɪm. 
Sol arqɪlɪ tüp tamɪrɪmɪzdɪ bilüwge, ulttɪq tarɪyqɪmɪzğa tereŋ üŋilip, onɪŋ kürmewli tüyinin şeşüwge 
mümkindik tuwadɪ. Qazqstan tarɪyqɪ da jeke jurnaqtarɪmen emes, tutastay qalpɪnda qazirgi 
zamanawiy ğɪlɪm turğɪsɪnan qarağanda tüsinikti boluwğa tiyis. Oğan qajetti dәyekterimiz de jetkilikti. 
Birinşiden, qosqan ülesteri keyinrek söz bolatɪn protomemlekettik birlestikterdiŋ deni Qazaqstan 
awmağɪnda qurɪlɪp, qazaq ultɪ etnogeneziniŋ negizgi elementterin qurap otɪr. Ekinşiden, biz aytqalɪ 
otɪrğan zor mәdeniy jetistikter şoğɪrɪ dalamɪzğa sɪrttan kelgen joq, kerisinşe, köpşiligi osɪ keŋ-baytaq 
ölkede payda bolɪp, sodan keyin Batɪs pen Şɪğɪsqa, Küngey men Teriskeyge taraldɪ. Üşinşiden, 
keyingi jɪldarɪ tabɪlğan tarɪyqɪy jәdigerler bisdiŋ babalarɪmɪzdɪŋ öz zamanɪndağɪ eŋ üzdik 
tekhnolgyalɪq jaŋalɪqtarğa tikeley qatɪsɪ bar ekenin ayğaqtaydɪ. Bul jәdigerler Ulɪ dalanɪŋ jaqandɪq 
tarɪyqtağɪ ornɪna tɪŋ közqaraspen qarawğa mümkindik bere-di. Tipti, qazaqtɪŋ keybir ruw-
taypalarɪnɪŋ atawlarɪ “qazaq” etnoniminen talay ğasɪr burɪn belgili bolğan. Osɪnɪŋ özi bizdiŋ ulttɪq 
tarɪyqɪmɪzdɪŋ kökjiyegi buğan deyin aytɪlɪp jürgen kezeŋnen tɪm әride jatqanɪn ayğaqtaydɪ. 
Ewropatcen-tristik közqaras saqtar men ğundar jәne basqa da bügingi türki qalɪqtarɪnɪŋ arğɪ babalarɪ 
sanalatɪn etnostɪq toptar bizdiŋ ultɪmɪzdɪŋ tarɪyqɪy etnogenezinɪŋ ajɪra-mas bölşegi bolğanɪ tuwralɪ 
bultartpas faktilerdi körüwge mümkindik bergen joq. Sonɪmen birge uzaq uwaqɪttan beri bizdiŋ 
jerimizde ömir sürip kele jatqan köptegen etnostarğa ortaq Qazaqstan tarɪyqɪ tuwralɪ söz bolɪp 
otɪrğanɪn atap ötkenimiz jön. Bul – türli etnostardɪŋ köptegen körnekti tulğalarɪ öz ülesterin qosqan 
bükil qalqɪmɪzğa ortaq tarɪyq. Büginde töl tarɪyqɪmɪzğa oŋ közqaras kerek. Biraq qanday da bir 
tarɪyqɪy oqɪyğanɪ taŋdamalɪ jәne konyukturalɪq turğɪdan ğana sɪypattawmen şektelüwge bolmaydɪ. 
Aq pen qara – bir-birinen ajɪramaytɪn uğɪmdar. Bular özara birleskende jeke adamdardɪŋ da, tutas 
qalɪqtqrdɪŋ da ömirine qaytalanbas reŋk beredi. Bizdiŋ tarɪyqɪmɪzda qasiretti sәtter men qayğɪlɪ 
oqɪyğalar, surapɪl soğɪstar men qaqtɪğɪstar, әlewmettik turğɪdan qawipti sɪnaqtar men sayasɪy quwğɪn-


140 
sürginder az bolmadɪ. Munɪ umɪtuwğa qaqɪmɪz joq. Köpqɪrlɪ әri awqɪmdɪ tarɪyqɪmɪzdɪ durɪs tüsinip, 
qabɪlday bilüwimiz kerek. Biz basqa qalɪqtardɪŋ rölin tömendetip, özimizdiŋ ulɪlɪğɪmɪzdɪ körseteyin 
dep otɪrğanɪmɪz joq. Eŋ bastɪsɪ, biz naqtɪ ğɪlɪmɪy derekterge süyene otɪrɪp, jaqandɪq tarɪyqtağɪ öz 
rölimizdi bayɪppen әri durɪs payɪmdawğa tiyispiz. Sonɪmen, Ulɪ dalanɪŋ jeti qɪrɪna toqtalayɪq.
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ... .


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   225




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет