Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет

Тұрғын үй құрылыс жинақ банкіндегі 

сорақы жағдай туралы «Ақ жол» фракция-

сы Үкімет пен Бас прокуратураға ақпан 

және маусым айларында екі мәрте сауал 

жолдаса керек. Банк басшылығындағы 

былық туралы осыған дейін БАҚ беттерінде 

бірнеше рет айтылғанымен, бертінге дейін 

кедергісіз жалғасып келгенге ұқсайды. Ал 

мұндай келеңсіз жайтқа қатысты жолдаған 

депутаттық сауалға тиісті орындардың 

берген жауабы мүлдем керісінше болып 

шыққан, шенеуніктер депутаттар келтірген 

деректерге дәйексіздік ретінде қараған. 

Қайыра айтсақ, «Банк басшылығы мен 

олар 

на-2020» бағдарламасы бойынша пәтер-

лерді заңды түрде алған, қысқасы, бәрі 

керемет» деген сыңайда жауап келген 

екен. Перуашев өткізген брифинг те 

осындай «Ал керек болсадан» басталды. 

Азат Тұрлыбекұлы Үкіметке қарата 

айтылған сынның орынды екеніне бек 

сенімді. «Әсіресе қаптап кеткен жетілмеген 

жобаларды қаржыландыруды тоқтатса 

деген ұсынысты аяқсыз қалдырмау керек» 

дейді ол. Мысалы, мұның қатарына осыған 

дейін талай рет айтылған «ҚазАвиаСпектр» 

шағын ұшақ зауытын қосуға болады. «Осы 

секілді қыруар қаржының көзін сорып, 

кейін есігіне қара құлып ілінетін өндіріс-

тердің ақ-қарасын әуелден-ақ қарастырған 

жөн», – дейді депутат. 

Кедендік одақ деңгейіндегі келіссөз 

жүргізушілердің деңгейіне қатысты мәселе 

жоқ емес. Айта кететіні, қазір Белоруссия 

мен Ресей Қазақстанға өз өнімін өткізудің 

түрлі жолын тапқанымен, ішкі нарықта 

қазақстандық тауарларға тосқауыл қой-

ған. «Ақжолдық» сараптамашылардың 

бағамынша, Кедендік одақ елдерімен 

салыс 

тырғанда біздегі сауданың теріс 

лы, 2011 жылы бұл көрсеткіш 8,8 млрд 

дол ларға, былтыр 10,9 млрд долларға 

жет кен. Тағы бір айта кететіні, қазақстан-

дық экспорттың көлемі төмендеп, есесіне 

кедендік кеңістіктегі одақтастар импорты 

қаптап келеді. Соның нәтижесінде Қазақ-

стан Кедендік одақтың өзінде  82 пайыз 

импортқа тәуелді болып отырғаны айтыла-

ды. Бұған дейін Мәжілістегі «ақжолдық» 

жеті депутат шенеуніктердің Кедендік 

одақ тың келіссөздер үдерісіне енжарлық-

пен және шоғырланбай қатысуы бизнестің 

және ұлттық экономика мүддесіне нұқсан 

келті ріп жатқандығын сан рет сауалға ар-

қау етіпті. 

ШАР

АҚОР

ТА

ЛҚЫ

Осылайша коммунистер әлеуметтік 

мәселелерді көтеріп, билік пен қоғамның 

на  зарын өздеріне аударды. Халық ком-

мунис 

тері коммуналдық қызметтердің 

тосқауыл қою қажеттілігін айтты. Олардың 

айтуынша, Үкіметтің уәдесіне қарамастан, 

халыққа қызмет көрсететін қоммуналдық 

қызметтердің бағалары қымбаттап 

барады. Есесіне бюджеттік жұмысшылар-

дың айлықтары мен зейнетақы сол қым-

бат шылыққа сай өспей отыр. Коммуналдық 

қымбатшылықты жою үшін ҚХКП Қазақ-

стан да коммуналдық тарифтердің өсуіне 

мораторий жариялау керек деп ойлайды. 

Олар сонымен қатар ТКШ жүйесінің 

модер низация негізін іздеу және халықтың 

қалтасынан бөлек, өндіріс күшін жаңарту 

қажет деген пікірде. Митингіге қатысушы-

лар өздерін толғандырған сұрақтарды са-

ра лап, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутат-

та 

елі міз дің заң шығарушы билік өкілдерімен 

ашық диалог жасамақ. 

Митингіде халық коммунистері же р-

гілік ті тұрғындардың әлеуметтік жағ дайы-

на әсер етуші факторлардың бірі са на ла-

тын коммуналдық қызмет түрлеріне 

қа тыс  ты төлемдердің үнемі өсуіне ҚР Үкі-

меті  нен қандай да бір шараны қолға алу 

ке  рек  тігін  қадап  айтты. 

Мемлекеттік хатшы отырысты аша оты-

рып, комиссия мүшелерін «Болашақ» 

халықаралық стипендиясының 20 жыл ды-

ғымен құттықтады және Мемлекет бас-

шысының жеке бастамасымен тағайын-

дал ған стипендия бәсекеге қабілетті ұлт 

қалып тастыруға бағытталған аса маңызды 

серпінді жобалардың біріне айналғанын 

атап өтті. Сонымен қатар Мемлекеттік 

хатшы: «Болашақ» түлектері бүгінде қоғам 

өмірі мен мемлекеттің барлық саласында 

еңбек етуде, «Қазақстан – 2050» Страте-

гия с ын іске асыруға лайықты үлестерін 

қосуда», – деді. 

Биыл республикалық комиссия ше-

шіміне сәйкес, 64 адам магистратура  және 

екі адам докторантура бағдарламалары 

бо йынша «Болашақ» халықаралық стипен-

ди я сының иегері атанды, олар Ұлыбри та-

ния, АҚШ, Австралия, Канада, ҚХР және 

Швей цария жетекші жоғары оқу орында-

рын да білім алатын болады. Таңдап алын-

ған мамандықтар ауқымы да айтарлықтай 

кең. Олардың арасында ақпараттық 

технологиялар мен ақпараттық қауіпсіздік, 

экономика, қаржы және аудит, туризм мен 

спорт саласындағы менеджмент, лингвис-

тика және аударма ісі мамандықтары бар.

Бақытжан Әбдірұлы Қазақстан Рес пуб-

ли касының өңірлік даму министрі қыз ме-

тінен босатылды. Ал Қазақстан Респуб ли-

касының өңірлік даму министрі болып 

Бо лат Бидахметұлы Жәмішев тағайында-

лып, Қазақстан Республикасының қаржы 

ми нистрі қызметінен босатылды. Сондай-

ақ Бақыт Тұрлыханұлы Сұлтанов Қазақ стан 

Республикасы Премьер-министрінің 

орынбасары – Қазақстан Республикасының 

қаржы министрі болып тағайындалып, 

Қазақстан Республикасы Президентінің 

Әкімшілігі басшысының орынбасары қыз-

метінен босатылды.

Тағайындаулар

АУЫС-ТҮЙІС

«Дегенмен кейбір көрші елдермен 

салыс тырмалы түрде алсақ, демография-

лық ахуалымыз аса қуанарлық жағдайда 

емес. Әлі азбыз. Халық саны қазіргі таңда 

ғана кеңес заманындағы деңгейге жетіп 

отыр» – дей келе, Алмас Тұртаев тағы бір 

түйт 

еліміз де жасы 25-тен асқан, алайда отба-

сын құрмаған азаматтар саны 3 мил лион-

ға жуық.  Әлбетте, мұндай бойдақтар дың 

басындағы тағдыр тарау-тарау. Алай да 

сүрбойдақтың басым бөлігі «бас 

па 

нам 

дегенге саятын қайғының жетегінде жүрген 

көрінеді. Сөйтіп жүріп бәрінен кеш қала-

тынын солардың өздері де кеш түсінетін 

тәрізді. Ендеше, дәл соларға қатысты 

мемлекеттің ынталандыру тетігі керек 

тәрізді. Депутат Тұртаев та осыны меңзейді. 

«Адам өміріндегі басты құндылық – 

шаңырақ көтеріп, отбасын құру, ұрпақ 

өрбіту. Қазіргі таңда жастарымыз алдымен 

жеке бастың қажеттілігін бірінші кезекке 

қояды. Бұл заңдылық. Өйткені отбасын 

құру үшін алдымен баспана мәселесін 

шешіп алу қажет. Қазіргі уақытта демог ра-

фиялық проблемаға тап болып отырған 

әлем 

тырыс уда», – дейді ол. 

Осы мәселеге орай «Ақ жол» партиясы 

демографиялық өсімді ынталандыру және 

жастар арасындағы басты мәселені шешу 

құралы ретінде бала тууға байланысты 

ипотекалық несиеге мемлекеттік субсидия 

жасаудың қажеттігін алға тартады. «Мә-

селен, ипотека субсидиясы бірінші баланы 

туған кезде несие сомасының 30%-ы мөл-

шерінде болса, екінші баланы туған кезде  

несие сомасының 50%-ы мөлшерін 

де, 

үшінші баланы туған кезде несие сома-

бала ны туған кезде ипотекалық несиені 

мем лекет толық жабу мүмкіндігін қарас-

тыру 

могра фия лық жағдайды реттейтін арнайы 

мемлекеттік бағдарлама жоқтығын ескере 

отырып, осы бағыттағы мәселелерді 

кешен ді түрде шешу үшін қазіргі заман 

талаптарына жауап бере алатын демогра-

фиялық даму бағдарламасын қабылдау 

қажет деп есептейміз», – дейді әріптестері-

нің атынан сөйлеген Алмас Тұртаев. 

ИПОТЕКА ЕМЕС, АГРАРЛЫҚ 

САЛАДАҒЫ ШИКІЗАТТЫ САТЫП АЛУ 

СУБСИДИЯЛАНАДЫ 

Мәжілістің бір топ депутаты бастама шыл 

болып, агроөнеркәсіп кешенін қолдау 

ға 

отырыста аталған құжат бірінші оқы лым да 

мақұлданды. Құжатты әзірлеуге Елба сының 

Жолдауындағы тапсырмаларын орындау 

негіз болғанға ұқсайды. Атап айтқан да, 

Мемлекет басшысы «жеке ин 

вести 

ция-

келін 

мен сақтандырудың мемлекеттік жүйе сін 

енгізу» туралы тапсырма жүктеген болатын. 

«Заң жобасымен инвестициялық салымдар 

кезінде агроөнеркәсіп кешен субъектілері 

шығыстарының бір бөлігін өтеу көзделеді. 

Осы арқылы олар жаңа өндіріс қуатын 

құрған кезде немесе қолданыс 

тағы 

сын 

тарын ішінара жаба алады. Мемлекеттік 

қол 

даудың осы бағыты аграрлық 

агроөнеркәсіп кешенінің басым 

бағыттарын дамытуға оң ықпал етеді», 

– дейді бастамашының бірі депутат 

Роман Ким. Оның айтуынша, заң 

жобасымен қайта өңдеуші кәсіп-

орындардың ауыл шаруашылығы шикі-

за тын сатып алуға арналған шығындарын 

субси 

диялау қарастырылып отыр. 

дің бірі – шикізатқа бағаның жоғары 

болуы. Осының өзі өнімнің түпкі бағасы на, 

оның нарықтағы бәсекелестігіне әсер 

етеді. Ал бұл норманы енгізсек, өнеркәсіп 

өндірген өнімнің бағасы да төмендеп, бә-

секеге қабілеті де артады. Түптеп кел ген де, 

мұндай тетік ішкі нарықта тұты нылатын 

отандық өнімнің үлесін арт тырып, азық-

түлік қауіпсіздігін нығайта түспек», – дейді 

ол. Бұл ретте сатып алынатын шикізаттың 

кейбір түрлерін ғана субсидиялау 

қарастырылады. Атап айтқанда, қант 

өндірісі үшін қант қызыл ша сы мен май, 

кілегей ажырату үшін сүтті сатып алуға 

басымдық берілмек. Өйткені мұндай 

шикізат түрлері еліміздің азық-түлік 

қауіпсіздігін қамтамасыз етуде ма ңыз ды 

саналып отыр.

Бұдан бөлек, заң жобасымен ветери-

нарлық-санитарлық қағидаларды бұзғаны 

үшін әкімшілік жауаптылықты қатайту ұсы-

ны 

лады. Сонымен бірге ауыл тұрғын-

қарас тырылады. Депутаттардың айтуын-

ша, заң жобасы Қазақстанның ДСҰ-ға кіру 

жағдайында ауыл шаруа шылығы кеше-

нінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға 

мүм кіндік  береді.

Абай ОМАРОВ (коллаж)

Мансұр ХАМИТ (фото)

№195 (1106) 

бе

бейс

енбі

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ

Б

РИ

ИН

Г

тің сөзіне сенсек, Ақо

орд

рдад

ағ

ы 

Үк

Үк

мет

тің

ке ңей тілген  мәжілісі ө

өтк

ткел

і бе

рі

рі и

нд

ндус

трия

лан дыру саясатын салмақтайтын ведомст-

во өзекті мәселелерге ерекше ден қойып, 

оны шешудің «алгоритмін» де ойлап тап-

қанға ұқсайды. «Уау!» (бәрекелді дегеніміз 

ғой) дестік. Әйтсе де әлгі «алгоритмнің» 

сы

с

ры

 сол күй

а ылмай кетті. Сөйтсек, тас-

тү

түйі

н ке

лг

ен

м

ин

истр

б

ұ

құралдары алдында 

б

«бүгулі бармағын» 

мелі индустриялық-инновациялық даму 

бағ дарламасын  қорытындылауға  арнал-

ған жиында Президентке әлгі «алгоритмді» 

жеке өзі айтып беретін көрінеді. «Бопты» 

дестік. Сөйтіп, әзірше Ә

Ә

се

сет Ис

р-

за сапасыз жобаларды

ң 

ң не

гізг

себе

бі

б

н тү

сін діріп, тек алға қойылған мақса

т-

мінд

-

тер 

ке рек,  Үдемелі индустриялық-иннова ция-

лық бағдарламасы қолға алынған алғаш-

қы 2010 жылы бизнес пен инвесторлар 

да

д

 йын  болма

й

й

жы

жы д

ағда

ры

рысы

ә

лі

бас

ылмай тұрған кезде 

бі

бізз ел

э

э

коно

ми

мика

сы

сы

на қ

ыруар қаржы са-

лып, ескі өндірістерді жаңарту және жаңа 

кәсіп орындарды құру жұмысына күш сал-

дық. Міне, сол кезде түскен жобалар бүгін-

де проблемалы жобалардың қатарына 

еніп отыр. Соның ішінд

д

е 

планшет пен 

ұшақ тарды  шығару  си

сияқ

ты б

аста

ма

мала

р

бар», – дейді Әсет Өрентайұлы. Алайда он-

дай 

жо

ж

би

зн

ес

ес

т

ң

ға

ғана

д

е

жауа

пт

пты

екендігін ескерген жөн. Себебі кәсіби 

сарап тама  болған  жерде сапасыз жоба-

лардың өтпейтіні айдан анық.

Әрине, бас кезінде шенеуніктерге есеп

беріп, жоғары жаққа бір нәрсе көрсетіп 

құтылу

у к

ер

ек

 болған шы

шыға

ғ р.

Дегенмен қазір 

сол  пр

проб

лема

лы ж

обал

ар

арда

н  ме

бюджетіне келген шығынның нақты көлемін 

министрдің өзі дөп басып айта алмайтын 

сыңайлы. Келген шығынның қайту-

қайтпасы да екіталай дүние. 

Жалпы, Үдемелі индустриялық-иннова-

ция лық  даму бағдарламасы аясында нақты 

872 жоба тіркелген. Оның ішінд

нде 

е ір

жо

жоба

ғ

ға министрліктер мен ұлтты

қ хо

лдин

г-

те

жауапты болса, облыс әкіімдіік

те

р

ріне

872 жоба тиесілі. Бүгінде Исекешев 

мазалап отырғаны да байқалады. Себебі 

бағдарламаның талаптары күшейтілгеннен 

кейін  са

са

па

а

ж

балардың саны 

а

за

йған

Мәсе

лен,

б

биы

л

л ко

миссияның 

қара

а

уы

на 2

00

ж

об

а

түсс

е, о

ның 

жартысы-

«Шынымен де бүгінде жоғары сапалы 

жоба лардың тапшылығы маңызды мәсе-

леге айналды. Өйткені облыстар,  ұлттық 

ком паниялар мен бизнес іске асыры

р

п

қа

қан

ж балардың ішінде жоға

ары

ры сап

алы

бастамалар аз. Олардың нақты стратегия-

лары жоқ. Сонд

ндық

т н алдағы у

уақытта 

жобалардың

ң

ссап

ас

ын

а жо

ғары

ал

алап

қойылады. Әс

Әс

ір

ірес

е Үд

емел

инду

стри

я

лық-инновациялық даму бағдар 

масының екінші бесжылдығы барысында 

осы мәселеге ерекше көңіл бөлінбек», – 

дейді Исекешев мырза. Министрдің 

айтуынша, қазір Үдемелі индустриялық-

инновациялық даму бағдарламасының 

ек

кін

ші б

ес

есжы

)

да

йы

йынд

ық

ық ж

ұ

ұмыстары басталып та

кеткен. Онда бірінші бесжылдықтың 

барлық кемшіліктері ескерілетін болады. 

Қазіргі жоспарға сәйкес, Индустриялан-

дыру картасынан шағын және орта биз-

нес тің  жобалары шығарылып, кәсіп 

-

керлікті

д

ам

ытуд

ың

а

ймақ

тық 

бағ  дар ла маларына  ауыстырылады.  Со дан

бастап оның барлығына  Өң

Ө ір

министрлігі жауапты болм

лмақ

ақ. Ос

ы 

ыла

йш

ша 

«про

бле

мал

ы» 

біржолата құтылмақшы.

Айта кеткен жөн, іскерлігімен көзге 

түскен министр Исекешевтің де қазақшасы 

онша емес. Содан болар, ол журналис тер-

дің 

ба

басс  та

ртып

орыс

ша к

өсілді. Министр 

мы

мырз

аның

м

мем

леке

тт

ттік

іл

ге

тұп-тура бағдарламалардың орын далуы на 

қатысты сынмен де теңеуге бо лар лықтай. 

Баспасөз мәслихатында ми нистр дің  бар 

айтқан қазақшасы «Пре зи  дент  айтқан  сын

ескеріліп, олқы тұстар жойы лады» ғана 

болды. Тәуба ғой дестік.

МӘЖІЛІС